ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΥΤΕΡΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 *.Βαρθολοµαίος 1,Β.Μπαρλάκας 2,Κ.Βασδέκης 1 1 Εργαστήριο Εφαρµοσµένης Φυσικής, Τµήµα οχηµάτων, ΑΤΕΙΘ 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ), Τµήµα Φυσικής e-mail: vartholomaiosdimitris@hotmail.com τηλ: 6977037331 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα έρευνα, σε συνεργασία µε το Εργαστήριο Εφαρµοσµένης Φυσικής του Γενικού Τµήµατος του Α.Τ.Ε.Ι.Θ έχει ως αντικείµενο τη µελέτη της ατµοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται κατά την άφορτη λειτουργία του οχήµατος σε διάφορα σηµεία του πολεοδοµικού συγκροτήµατος της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριµένα, µελετάται η εκποµπή του (µονοξειδίου του άνθρακα), 2 (διοξείδιο του άνθρακα), των (υδρογονανθράκων) και του Ο 2 (οξυγόνου). Οι δειγµατοληψίες πραγµατοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους 2009 και ειδικότερα στην παρούσα εργασία θα παρουσιασθούν τα αποτελέσµατα του δευτέρου εξαµήνου χωρισµένο σε δύο τρίµηνα. Οι δειγµατοληψίες έγιναν σε 2 περιοχές της Θεσσαλονίκης (Ανατολική- υτική) σε 4 διαφορετικά σηµεία, σε βενζινοκίνητα οχήµατα καταλυτικά και µη [α] στο ρελαντί (800-900 στρ/λεπτ) και [β] στις 2000 (στρ/λεπτ) µε ειδικό αναλυτή καυσαερίων ο οποίος εντοπίζει και µετρά τους προαναφερθέντες ρύπους. Όσον αφορά τα αποτελέσµατα της περιόδου µελέτης παρατηρήθηκε µια µεταβολή στις συγκεντρώσεις των ρύπων ανάλογα µε την κατηγορία των οχηµάτων. RESULTS OF THE GAS VEHICLE EMISSIONS DURING THE SEND SEMESTER OF 2009 * D.Vartholomaios 1, Β.Mparlakas 2, Κ.Vasdekis 1 1 Department of Vehicle Engineering, ΑTEI of Thessaloniki, 2 Department of Physics, Aristotle University of Thessaloniki e-mail: vartholomaiosdimitris@hotmail.com τηλ: 6977037331 ABSTRACT The present research, in collaboration with the Applied Physics Laboratory of the General Department of A.T.E.I.T.H aims at the study of air pollution caused by the lightweight vehicle operation in various parts of the city of Thessaloniki. More specifically, we studied the emission of (carbon monoxide), 2 (carbon dioxide), (hydrocarbons ) and O2 (oxygen). Sampling took place during 2009 and the present research presents the results of the seconf semester divided into two quarters. The samples were taken from 2 areas in Thessaloniki (East-West) from 4 different locations in gasoline vehicles, both catalytic and non-catalytic ones [a] at idle (800-900 rpm) and [b] in 2000 (rpm) with the help of a special gas analyser which detects and measures the aforementioned pollutants. As far as the results of the research are cooncerned, there was a change in the concentrations of pollutants depending on the type of vehicle.
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι µετρήσεις διεξήχθησαν κατά το έτος 2009 σε διεποχιακή βάση σε κεντρικές θέσεις της Ανατολικής και της υτικής Θεσσαλονίκης. Πραγµατοποιήθηκε ο παρακάτω τύπος ελέγχου: Τύπος I: Πλήρης ανάλυση καυσαερίων, 2, στο ρελαντί -2000 rpm. Χρησιµοποιήθηκε φορητός αναλυτής καυσαερίων που παρείχε τις συγκεντρώσεις των αερίων,, 2 και O 2, καθώς και το λόγο αέρα λ. Οι µετρήσεις έγιναν από εκπαιδευµένα συνεργεία σε διάφορες ώρες για την ικανοποιητική κάλυψη του χρονικού διαστήµατος 8.00 έως 20.00 σε επιλεγµένες θέσεις για 15 συνεχόµενες ηµέρες. Από την ανάλυση έχουν αποκλεισθεί βενζινοκίνητα οχήµατα που µετρήθηκαν µε κρύο κινητήρα, δηλαδή για λειτουργία σε µεταβατικές συνθήκες ζεστάµατος του κινητήρα. Οι τιµές των ρύπων και που προέκυψαν από τις µετρήσεις Τύπου I συγκρίθηκαν µε τα ανώτατα προβλεπόµενα όρια ρύπων από την κοινοτική οδηγία EEC Directive 92/55, που έχει υιοθετηθεί από το Ελληνικό Κράτος µε την Υπουργική Απόφαση 18477/1992 για εφαρµογή στον έλεγχο ρύπων των βενζινοκίνητων οχηµάτων (Πίνακας 1).[1],[3] Πίνακας 1. Ελληνική νοµοθεσία εκποµπών βενζινοκίνητων οχηµάτων[1],[3] Όρια εκποµπής καυσαερίων αυτοκινήτων συµβατικής Τεχνολογίας Ρύπος Έτος έκδοσης πρώτης Άδειας Λειτουργία κινητήρα κυκλοφορίας Ρελαντί 2500 RPM Μονοξείδιο άνθρακα πριν από 1.10.86 4,5 4 () % 1.10.86 και µετά 3,5 3 Υδρογονάνθρακες πριν από 1.10.86 800 700 () ppm 1.10.86 και µετά 500 400 Όρια εκποµπής καυσαερίων αυτοκινήτων αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας Είδος Έτος έκδοσης πρώτης Άδειας Λειτουργία κινητήρα Τεχνολογίας κυκλοφορίας Ρελαντί 2500 RPM Οξειδωτικός καταλύτης Μονοξείδιο άνθρακα () % 1,2 1 ή άλλο Υδρογονάνθρακες () ppm 220 200 Ρυθµιζόµενος τριοδικός καταλύτης Μονοξείδιο του Άνθρακα () % Υδρογονάνθρακες () ppm Περίσσεια αέρα (λ) 0,5 0,3 120 100 0,97-1,03 Όπως προβλέπεται από την παραπάνω κοινοτική οδηγία, το σύνολο των µετρήσεων διαχωρίστηκε στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: Α : Οχήµατα παλαιότερα από 1/10/86 µη καταλυτικά Β : Οχήµατα νεότερα από 1/10/86 µη καταλυτικά Γ : Οχήµατα εφοδιασµένα µε τριοδικό καταλύτη
2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ 3 ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2009 ΟΧΗΜΑΤΑ ΕΦΟ ΙΑΣΜΕΝΑ ΜΕ ΤΡΙΟ ΙΚΟ ΚΑΤΑΛΥΤΗ Γ 842 108 96 85 139 ΠΟΣΟΣΤΑ 100 % 12,82 % 11,40% 10,09% 16,5% Μετρήσεις εκτός ορίων στο ρελαντί Μετρήσεις εκτός ορίων στις 2000 rpm 10,09% 12,82% 11,40% 16,50% ΟΧΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 1/10/1986- ΜΗ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΑ Β 45 2 3 2 6 ΠΟΣΟΣΤΑ 100 % 4,44% 6,67% 4,44% 13,3%
Μετρήσεις εκτός ορίων στο ρελαντί Μ ετρ ή σ ε ις ε κτό ς ορ ίων σ τ ις 2 0 0 0 r p m 4,44% 4,44% 6,6 7 % 1 3,3 0 % Ε ΚΤ Ο Σ 2 0 0 0 R PM H C Ε ΚΤ Ο Σ 2 0 0 0 R P M ΟΧΗΜΑΤΑ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ ΑΠΟ 1/10/1986- ΜΗ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΑ Α 10 0 0 0 1 ΠΟΣΟΣΤΑ 100 % 0% 0 % 0% 1% Πίνακας: Αριθµός οχηµάτων µε ρύπους εκτός ορίων για όλες τις µετρήσεις Στην κατηγορία αυτή των οχηµάτων τεχνολογίας παλαιότερη από 1/10/1982- µη καταλυτικών, βρέθηκε µόνο ένα όχηµα που εκπέµπει εκτός ορίων στις 200 rpm. Στα υπόλοιπα 10 οχήµατα τις κατηγόριας αυτής που εξετάστηκαν δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις στις εξεταζόµενες εκποµπές ρύπων. [2],[4] 4 ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2009 ΟΧΗΜΑΤΑ ΕΦΟ ΙΑΣΜΕΝΑ ΜΕ ΤΡΙΟ ΙΚΟ ΚΑΤΑΛΥΤΗ Γ 256 23 26 16 34 ΠΟΣΟΣΤΑ 100 % 8,9 % 10,1 % 6,2 % 13,3 %
Μετρήσεις εκτός ορίων στο ρελαντί Μετρήσεις εκτός ορίων στις 2000 rpm 6,20% 8,30% 10,10% 13,30% ΟΧΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 1/10/1986- ΜΗ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΑ Β 28 1 5 3 4 ΠΟΣΟΣΤΑ 100 % 7,1 % 17,8 % 10,7 % 14,3 % Μετρήσεις εκτός ορίων στο ρελαντί Μετρήσεις εκτός ορίων στις 2000 rpm 10,70% 7,10% 17,80% 14,30%
ΟΧΗΜΑΤΑ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ ΑΠΟ 1/10/1986- ΜΗ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΑ Α 4 1 - - - ΠΟΣΟΣΤΑ 100 % 25% - - - Στην κατηγορία αυτή των οχηµάτων δεν υπάρχουν µετρήσεις που να έχουν ρύπους εκτός ορίων. Εξετάστηκαν 4 οχήµατα στην κατηγορία αυτή των µη καταλυτικών αυτοκινήτων κυκλοφορίας πριν από τις 1/10/1986. 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αποτελέσµατα των µετρήσεων που προκύπτουν από το 3 ο τρίµηνο [4] Τα καταλυτικά αυτοκίνητα (τεχνολογίας µετά από την 1/10/1986) βρέθηκαν να εκπέµπουν ρύπους εκτός ορίων στο ρελαντί 22,91% (10,09 % και 12,82% ) και στις 2000 rpm µε ποσοστό 27,9% (16,5% και 11,40% ). Στην κατηγορία των συµβατικών οχηµάτων (τεχνολογίας µετά από τις 1/10/1986) βρέθηκαν να εκπέµπουν ρύπους εκτός ορίων στο ρελαντί 8,88% (4,44% και 4,44% ) και µε ποσοστό 19,97% στις 2000 rpm (13,3% και 6,67% ). Τέλος, στην κατηγορία των συµβατικών οχηµάτων (παλαιότερης τεχνολογίας από τις 1/10/1986) δεν βρέθηκαν να εκπέµπουν ρύπους εκτός ορίων στο ρελαντί κανένα όχηµα ενώ στις 2000 rpm βρέθηκε 1 όχηµα που εκπέµπει εκτός ορίων σε ποσοστό 10%. Αποτελέσµατα των µετρήσεων που προκύπτουν από το 4 ο τρίµηνο[4] Τα καταλυτικά αυτοκίνητα (τεχνολογίας µετά από την 1/10/1986) βρέθηκαν να εκπέµπουν ρύπους εκτός ορίων στο ρελαντί 15,1 % (6,2 % και 8,9 % ) και στις 2000 rpm µε ποσοστό 23,4 % (13,3 % και 10,1 % ). Στην κατηγορία των συµβατικών οχηµάτων (τεχνολογίας µετά από τις 1/10/1986) βρέθηκαν να εκπέµπουν ρύπους εκτός ορίων στο ρελαντί 17,8 % (10,7% και 7,1 % ) και µε ποσοστό 32,1 % στις 2000 rpm (14,3% και 17,8 % ). Τέλος, στην κατηγορία των συµβατικών οχηµάτων (παλαιότερης τεχνολογίας από τις 1/10/1986) βρέθηκαν να εκπέµπουν ρύπους εκτός ορίων στο ρελαντί 25 % (0 % και 25 % ).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Τελική Έκθεση: Αξιολόγηση εκποµπής ρύπων από βενζινοκίνητα οχήµατα στη Θεσσαλονίκη, Πρόγραµµα «Αρχιµήδης ΙΙ» Μέτρο 2.6 - Υποέργο 7. 2. Αποτελέσµατα µετρήσεων καυσαερίων στη περιοχή της Θεσσαλονίκης για το πρώτο τρίµηνο του 2009. 3.. Βαρθολοµαίος, Κ. Βασδέκης, Γ. Ηλιάδης (Ιούνιος 2009), Συγκριτικά αποτελέσµατα αέριων ρύπων από βενζινοκίνητα την περίοδο 2006 σε σχέση µε το 2009, Πρακτικά 7 ου Πανελλήνιου Επιστηµονικού Συνεδρίου Χηµικής Μηχανικής. 4. Αποτελέσµατα µετρήσεων εκποµπών αέριων ρύπων από βενζινοκίνητα οχήµατα στη πόλη της Θεσσαλονίκης για το έτος 2009, Αποτελέσµατα για το εργαστήριο Εφαρµοσµένης Φυσικής του γενικού τµήµατος του Α.Τ.Ε.Ι.Θ.