Η ΜΟ Α ΚΑΙ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ: ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Ή ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ;

2 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΕΡΟΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Η ΜΟ Α ΚΑΙ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ: ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Ή ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ; ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΣ ΜΠΑΛΤΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ, κλ,πε10 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 - 1 -

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟ-ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕΛΙ Α ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 6 ΠΛΑΙΣΙΟ-ΣΤΟΧΟΙ 8 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ 10 ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 14 Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 15 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 15 ΤΑ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 15 Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 16 ΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΥΣΗ; 18 ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ, ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝ ΥΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 18 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 19 ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 19 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΟ Α; 20 ΠΩΣ ΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΜΟ Α ΣΤΗΝ ΕΝ ΥΣΗ ΠΩΣ ΟΙ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΤΡΟΠΟ ΕΝ ΥΣΗΣ ΠΩΣ Η ΜΟ Α ΣΥΝ ΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ; ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝ ΥΣΗΣ 22 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑ Α 23 ΡΩΜΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ 26 ΒΥΖΑΝΤΙΟ 27 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ 29 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ 31 1 13 17 18 20 20 21-2 -

ΜΠΑΡΟΚ 32 ΡΟΚΟΚΟ 33 19 ος ΑΙΩΝΑΣ 34 20 ος ΑΙΩΝΑΣ 36 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1910 37 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1920 38 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1930 39 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1940 40 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1950 41 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960 42 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1970 43 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1980 44 Η ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1990 45 21 ος ΑΙΩΝΑΣ 47 ΣΗΜΕΡΑ 48 ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΡΙΣΙ 49 ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ 49 ΛΟΝ ΙΝΟ 50 ΜΙΛΑΝΟ 50 ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΓΙΑ ΑΝ ΡΕΣ- ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2011-12 ΤΑ ΚΟΛΕΓΙΑΚΑ 51 ΣΚΑΝ ΙΝΑΒΙΚΑ ΠΟΥΛΟΒΕΡ 51 ΚΟΜΨΑ ΚΟΥΣΤΟΥΜΙΑ ΚΑΙ ΕΝ ΥΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ- ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2011-2012 ΑΝ ΡΟΠΡΕΠΕΣ LOOK 52 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ 60 s 52 ΜΙΝΙΜΑΛΙΣΜΟΣ 53 ΑΝΤΕΛΑ 53 TOTAL ΠΛΕΚΤΟ LOOK 54 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ 80 s 54 ΕΜΠΡΙΜΕ 55 ANIMAL PRINTS 55 ΚΡΟΣΣΙΑ 55 ΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 49 51 51 52 56-3 -

ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΗΣ ΟΜΑ ΑΣ: Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΝ ΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙΑΟΤΕΡΑ (ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟ Α) Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 60 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ- ΤΑ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 60 Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟ Α ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ 62 Η ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟ Α ΣΗΜΕΡΑ 64 ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΕΥΤΕΡΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ: Η ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟ Α Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 80 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 80 57 59 60 61 66 70 73 79 ΟΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ- ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ: ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΚΡΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟ Α Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ 104-4 - 80 81 81 82 86 91 103

ΟΜΑ ΑΣ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ 104 ΟΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ- ΤΑ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΚΡΙΝΟΥΝ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟ Α ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 127 104 105 105 106 108 113 117 125-5 -

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα εργασία πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια των Ερευνητικών Εργασιών της Α τάξης του 2ου Γενικού Λυκείου Βέροιας. Η υπεύθυνη εκπαιδευτικός για την επίβλεψη, την καθοδήγηση και την στήριξη των µαθητών που έλαβαν µέρος σε αυτή την εργασία είναι η κα. Μπάλτα Παναγιώτα, κλάδου ΠΕ10 (Κοινωνιολόγοι).Οι µαθητές που συνεργάστηκαν για την διεξαγωγή της έρευνας και της σύνθεσης αυτής της εργασίας προέρχονται από όλα τα τµήµατα της Α τάξης του λυκείου µας και είναι οι παρακάτω: Από το τµήµα Α1: Αδάµ Ελισάβετ Αλιµέτα Εµµανουέλλα ηµοπούλου Ευαγγελία ηµουλιάρα Ελπίδα Ζησάκου Ευαγγελία Ζουµπουλίδης Αλέξανδρος Ίσα Ελένη Από το τµήµα Α2: Καραγιαννίδου Κωνσταντινίδης Κωστόπουλος Λιάβα Ιωάννα Θωµάς- Χρυσοβαλάντης Ζήσης Ευανθία Από το τµήµα Α3: Μάστορα Αναστασία Μπαλτζής Απόστολος Σιαφαρίκα Μαρία Από το τµήµα Α4: Σταφυλίδης Αργύριος Τσιώµος Αλέξανδρος Οι µαθητές εργάστηκαν σε τέσσερις οµάδες, τρεις οµάδες των τεσσάρων µελών και µία οµάδα των πέντε µελών. Το µεγαλύτερο µέρος της εργασίας πραγµατοποιήθηκε στην τάξη και στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου µας, αλλά χρειάστηκε να εργαστούν οι µαθητές και έξω από το σχολείο. - 6 -

Το θέµα της εργασίας σχετίζεται µε την µόδα στην ένδυση µε επικέντρωση στη σχέση των σηµερινών εφήβων µε την µόδα. Αρχικά οι µαθητές παρουσιάζουν την ιστορική εξέλιξη της ενδυµασίας και της µόδας. Έπειτα, οι µαθητές µελέτησαν την σχέση των εφήβων µε την µόδα στον τοµέα της ενδυµασίας µε την διεξαγωγή επιµέρους ερευνών στα πλαίσια του λυκείου µας. Οι επιµέρους έρευνες πραγµατοποιήθηκαν µέσω ερωτηµατολογίων, που κατασκεύασαν οι µαθητές µε την βοήθεια της υπεύθυνης καθηγήτριας, ενώ το δείγµα των ερωτώµενων προήλθε από τους µαθητές και των τριών τάξεων του λυκείου µας. - 7 -

ΠΛΑΙΣΙΟ- ΣΤΟΧΟΙ Η παρούσα εργασία πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια των Ερευνητικών Εργασιών της Α τάξης του 2 ου Γενικού Λυκείου Βέροιας, σύµφωνα µε το πρόγραµµα του Νέου Λυκείου. Το θέµα αυτής της ερευνητικής εργασίας «Η µόδα για τους νέους: απλή επιλογή ή στάση ζωής;» προτάθηκε από την υπεύθυνη καθηγήτρια ως ένα θέµα που άπτεται του ενδιαφέροντος των µαθητών και ως ένα θέµα που θα µπορούσε να πραγµατωθεί στα χρονικά πλαίσια ενός τετραµήνου, και µάλιστα του πρώτου τετραµήνου, στο οποίο οι µαθητές της Α λυκείου καλούνται για πρώτη φορά να πραγµατοποιήσουν µία ερευνητική εργασία. Αυτή η ερευνητική εργασία έχει ως αντικείµενο µελέτης την σχέση των νέων και ιδίως των εφήβων µε την µόδα στην ενδυµασία. Ειδικότερα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε τρία σηµεία αυτής της σχέσης: 1) στην επίδραση της µόδας στον τρόπο ντυσίµατος των εφήβων, 2) στον τρόπο που οι ίδιοι οι έφηβοι κρίνουν- αξιολογούν την σχέση τους µε την µόδα, και 3) στο τρόπο που ντύνονται οι έφηβοι σήµερα και παλαιότερα, κυρίως στο χώρο του σχολείου (σχολική µόδα). Παράλληλα, οι µαθητές µελέτησαν την εξέλιξη της ενδυµασίας ανά τους αιώνες, από τα αρχαία χρόνια µέχρι σήµερα, καθώς και την έννοια της µόδας, τον τρόπο που διαµορφώνεται και την σχέση της µε τον καταναλωτισµό. Οι στόχοι αυτής της ερευνητικής εργασίας είναι οι παρακάτω: 1) Οι µαθητές-τριες να γνωρίσουν την έννοια της «ένδυσης» και πώς ο τρόπος ένδυσης συνδέεται µε τις εκάστοτε γεωγραφικές, κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες 2) Οι µαθητές-τριες να µάθουν για την ιστορική εξέλιξη της ένδυσης, µε έµφαση στον ελληνικό χώρο. 3) Οι µαθητές-τριες να µελετήσουν την έννοια της «µόδας», πώς αυτή διαµορφώνεται και πώς αυτή συνδέεται µε τον σύγχρονο καταναλωτισµό. 4) Οι µαθητές-τριες να αναλύσουν την έννοια της «µόδας» στην ένδυση και να µελετήσουν πώς οι οι επιταγές της µόδας διαµορφώνουν τον εκάστοτε τρόπο ένδυσης. - 8 - αυτή

5) Οι µαθητές-τριες να εξετάσουν τη σχέση των εφήβων µε την µόδα στην ένδυση. Να ερευνήσουν αν η µόδα στην ένδυση για τους εφήβους είναι απλή επιλογή ή στάση ζωής. Η µόδα στην ένδυση σε ποιο βαθµό συµβάλλει στην διαµόρφωση της προσωπικότητας του εφήβου; 6) Οι µαθητές-τριες να διερευνήσουν τον τρόπο που οι έφηβοι κρίνουν-αξιολογούν την σχέση τους µε την µόδα στην ένδυση και κατ επέκταση µε τον καταναλωτισµό και πώς µπορούν να «αντισταθούν» στην «επέλασή» τους στην διαµόρφωση της προσωπικότητάς τους, αποφεύγοντας τους κινδύνους που την «απειλούν». - 9 -

ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Οι µαθητές εργάστηκαν σε τέσσερις οµάδες, εκ των οποίων η µία οµάδα είχε πέντε µέλη και οι άλλες τρεις είχαν τέσσερα µέλη η κάθε µία. Η κάθε οµάδα διαπραγµατεύθηκε και µελέτησε µία πλευρά του θέµατος της εργασίας, και έπειτα όλες µαζί συνεργάστηκαν για την σύνθεση και παρουσίαση της τελικής εργασίας τους. Τα µέλη της κάθε οµάδας και το ειδικό αντικείµενο µελέτης της κάθε µίας είναι τα εξής: ΟΜΑ Α ΜΕΛΗ 1η οµάδα ηµουλιάρα Ελπίδα ηµοπούλου Ευαγγελία Ζησάκου Ευαγγελία Ζουµπουλίδης αλέξανδρος ΕΙ ΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Η έννοια της ένδυσης. Ιστορική εξέλιξη της ένδυσης Η έννοια της µόδας: πώς διαµορφώνεται και η σχέση της µε τον καταναλωτισµό 2η οµάδα 3η οµάδα 4η οµάδα Στογιάννος Ευάγγελος Τσιώµος Αλέξανδρος Λιάβα Ευανθία Σιαφαρίκα Μαρία Αδάµ Ελισσάβετ Αλιµέτα Εµµανουέλα Ισα Ελένη Σταφυλίδης αργύρης Κωνσταντινίδης Θωµάς- Χρυσοβαλάντης Μάστορα Αναστασία Καραγιαννίδου Ιωάννα Κωστόπουλος Ζήσης Μπαλτζής Αποστόλης Ο τρόπος ένδυσης των εφήβων στο σχολείο σήµερα και παλαιότερα (σχολική µόδα) Η σχέση των εφήβων µε την µόδα: ο βαθµός και η έκταση επιρροής της µόδας στο ντύσιµο των εφήβων και η συµβολή της στην διαµόρφωση της προσωπικότητάς τους Οι έφηβοι κρίνουν και αξιολογούν την σχέση τους µε την µόδα : οι κίνδυνοι της µόδας για τους εφήβους και οι τρόποι αντιµετώπισής τους από τους εφήβους. - 10 -

Κάθε οµάδα κλήθηκε να απαντήσει σε µια σειρά υποερωτηµάτων, τα οποία σχετίζονταν µε το ειδικό αντικείµενο µελέτης της κάθε µίας. Τα υποερωτήµατα αυτά κατά οµάδα είναι τα παρακάτω: ΟΜΑ Α 1 η οµάδα ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 1) Τι είναι η «ένδυση»; 2) Ποιοι παράγοντες (γεωγραφικοί-κοινωνικοί-ιστορικοί) επηρεάζουν την εξέλιξή της ένδυσης: Ιστορική αναδροµή µε έµφαση στην Ελλάδα. 3) Τι είναι η «µόδα» (γενικά); α) Πώς διαµορφώνεται η µόδα; β) Πώς προβάλλονται οι εκάστοτε επιταγές της µόδας; γ) Πώς η µόδα συνδέεται µε τον σύγχρονο καταναλωτισµό; 4) Πώς οι επιταγές της µόδας διαµορφώνουν τον εκάστοτε τρόπο ένδυσης; 2 η οµάδα 3 η οµάδα 4 η οµάδα 1) Τι φορούν οι έφηβοι στο σχολείο σήµερα; 2) Τι φορούσαν οι έφηβοι στο σχολείο παλαιότερα; 1) Ποια η σχέση των εφήβων µε την µόδα στην ένδυση; 2) Η µόδα στην ένδυση για τους εφήβους είναι απλή επιλογή ή στάση ζωής; 3) Ποια η συµβολή της στην διαµόρφωση της προσωπικότητας του εφήβου; 4) Σε ποιο βαθµό και σε ποια έκταση επηρεάζονται οι έφηβοι από την µόδα στον τρόπο ένδυσής τους; 5) Οι έφηβοι ακολουθούν την µόδα; 6) Ποιοι έφηβοι (αγόρια-κορίτσια / µικρότερης- µεγαλύτερης ηλικίας έφηβοι / έφηβοι που προέρχονται από κατώτερα- µεσαία- ανώτερα οικονοµικά στρώµατα) επηρεάζονται περισσότερο από την µόδα στον τρόπο ένδυσής τους και γιατί; 1) Πώς οι έφηβοι κρίνουν-αξιολογούν την σχέση τους µε την µόδα - 11 -

στην ένδυση και κατ επέκταση µε τον καταναλωτισµό; 2) Ποιοι κίνδυνοι «απειλούν» την διαµόρφωση της προσωπικότητάς τους; 3) Πώς οι έφηβοι µπορούν να «αντισταθούν» στην «επέλαση» της µόδας και του καταναλωτισµού; Η κάθε οµάδα άντλησε τα δεδοµένα της µε διαφορετικό τρόπο. Πιο συγκεκριµένα, η πρώτη οµάδα συγκέντρωσε τα δεδοµένα της από πηγές, από το διαδίκτυο και από ένα βιβλίο από την ηµοτική Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας. Οι άλλες τρεις οµάδες άντλησαν τα στοιχεία τους έπειτα από έρευνα µε ερωτηµατολόγιο, έχοντας ως δείγµα έρευνας τους µαθητές των τριών τάξεων του σχολείου µας (ένα τµήµα από κάθε τάξη). - 12 -

ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΟΜΑ Α 1η - 13 -

Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ - 14 -

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Με το θεωρητικό µέρος της εργασίας µας ασχολήθηκε η πρώτη οµάδα Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Τα µέλη από τα οποία αποτελείται η οµάδα µας, είναι τα εξής: > ηµουλιάρα Ελπίδα (τµήµα Α1) > Ζησάκου Ευαγγελία (τµήµα Α1) > ηµοπούλου Ευαγγελία (τµήµα Α1) > Ζουµπουλίδης Αλέξανδρος (τµήµα Α1) Η σύνθεση της οµάδας µας, έγινε µε βάση κάποιων κριτηρίων που θα βοηθούσαν στην οµαλή λειτουργία της οµάδας, καθώς και στην παρουσίαση µιας αξιοπρεπούς εργασίας. Έτσι λοιπόν, φροντίσαµε τα µέλη της οµάδας µας, να µπορούν να συνεργαστούν χωρίς προβλήµατα, να έχουν καλές σχέσεις µεταξύ τους, και µάλιστα προτιµήσαµε να αποτελείται από άτοµα, που να έχουν συνεργαστεί και στο παρελθόν. Ακόµα, µια απαραίτητη προϋπόθεση για την σύνθεση της οµάδας µας, αλλά και της κάθε οµάδας, ήταν η ύπαρξη τουλάχιστον ενός αγοριού στα µέλη που θα την αποτελούσαν. Γενικά, τα κριτήρια, τα οποία ακολουθήσαµε για τη σύνθεση της οµάδας µας, επιθυµούσαµε να οδηγήσουν σ ένα ευπρεπές αποτέλεσµα. ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Οι στόχοι αυτής της ερευνητικής εργασίας, για στους µαθητές που την διεξήγαγαν, είναι να γνωρίσουν καλύτερα την έννοια της ένδυσης, καθώς και πώς οι εκάστοτε γεωγραφικές, κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες επηρεάζουν τον τρόπο ένδυσης µιας κοινωνικής οµάδας. Επιπλέον κύριος στόχος τους ήταν να µάθουν για την ιστορική εξέλιξη( Αρχαία Ελλάδα, Ρωµαϊκή περίοδος, Βυζάντιο, Μεσαίωνας, Αναγέννηση, Ροκοκό, Μπαρόκ, 19ος αιώνας, 20ος αιώνας, Σήµερα), µε έµφαση τον ελλαδικό χώρο. Εκτός αυτού µελέτησαν την έννοια της µόδας, αλλά και πώς αυτή διαµορφώνεται και συνδέεται µε τον σύγχρονο καταναλωτισµό. Επίσης ανέλυσαν την έννοια της µόδας στην ένδυση και µελέτησαν πώς οι επιταγές της µόδας διαµορφώνουν τον εκάστοτε τρόπο ένδυσης. ΤΑ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Τα ερωτήµατα που απασχόλησαν την οµάδα ήταν, αρχικά η έννοια της ένδυσης, καθώς και οι παράγοντες (ιστορικοί, γεωγραφικοί, κοινωνικοί) που επηρεάζουν την εξέλιξη της µόδας. Έπειτα καταγράψαν την ιστορική εξέλιξη της ένδυσης( Αρχαία Ελλάδα, Ρωµαϊκή περίοδος, Βυζάντιο, Μεσαίωνας, Αναγέννηση, Ροκοκό, Μπαρόκ, 19ος αιώνας, 20ος αιώνας αναλυτικά ανά δεκαετίες, Σήµερα), κυρίως στην Ελλάδα. Επιπλέον συνέλεξαν πληροφορίες για την µόδα, ως έννοια, αλλά µελέτησαν και πώς διαµορφώνεται η µόδα γενικότερα, πως προβάλλονται οι εκάστοτε επιταγές της µόδας, καθώς και πώς συνδέεται η µόδα µε τον σύγχρονο καταναλωτισµό. Τέλος η οµάδα µάζεψε πληροφορίες για το πώς οι επιταγές της µόδας διαµορφώνουν τον εκάστοτε τρόπο ένδυσης. - 15 -

Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ Οι απαραίτητες πληροφορίες για την έρευνα µας, αντλήθηκαν µέσω διαφόρων πηγών του διαδικτύου, καθώς και µε τη βοήθεια ενός βιβλίου, δανεισµένο από την δηµόσια βιβλιοθήκη µας, που σχετίζεται µε το θέµα µας. Οι ιστοσελίδες, από τις οποίες αντλήσαµε τα αναγκαία δεδοµένα της εργασίας, είναι οι παρακάτω: http://estia.hua.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/1000/1/kekeriopoulou.pdf http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%91%cf%81%cf%87%ce%b1%ce%af%ce%b1_%ce %95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=137 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=132 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=118 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=120 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=123 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=73 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=38 http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=5 http://www.teleiosgamos.gr/moda/istoria-tou-nyfikou/454-to-nyfiko-ston-mesaiona http://www.stylewatch.gr/default.asp?pid=24&tr=10 http://www.shell-land.gr/lifestyle/fashion/fashion-designers/307-fashion-trends-gia-fninoporo-xeimona-2011-2012 http://www.myself.gr/articlelist/fashion- Trends/47.html?gclid=CNKfxo3r3qwCFcuHDgodyW4_WA Το βιβλίο που δανειστήκαµε από τη βιβλιοθήκη, και µας βοήθησε στη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών της έρευνας, έχει τον τίτλο: «Η ΕΝ ΥΜΑΣΙΑ ΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» και συγγραφέας του, είναι η: ΝΕΛΛΗ ΛΑΓΑΚΟΥ του εγδοτικού οίκου ΑΣΚΑΛΟΥ - 16 -

ΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ - 17 -

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΥΣΗ; Η ενδυµασία αναφέρεται στην κάλυψη του ανθρώπινου σώµατος µε ρούχα. Ο τρόπος της ένδυσης ποικίλει ανάλογα µε τη χώρα προέλευσης και την σχετική κουλτούρα, την ηλικία το επάγγελµα, το κοινωνικό υπόβαθρο και την κοινωνική περίσταση. ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ, ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝ ΥΣΗΣ; ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η µελέτη των ενδυµατολογικών συνηθειών ενός λαού ή µίας εποχής ή και κάθε µεµονωµένου ατόµου, είναι φορτισµένη µε τις ποικίλες οικονοµικές, πολιτικές, κοινωνικές ηθικές, αισθητές συνθήκες, υπό τις οποίες ζει ο άνθρωπος. Ντυνόµαστε για λόγους πρακτικούς αλλά στη διαδικασία της ένδυσης κυριαρχούν οι κοινωνικοί λόγοι που αρχικά φαίνονται ως δευτερεύοντες. ιαλέγουµε τη φορεσιά µας, για να γίνουµε ελκυστικοί στους φίλους µας, σε όλους αυτούς µε τους οποίους θέλουµε να συνεργαστούµε, και σεβαστοί στους αντιπάλους µας, σε όλους αυτούς τους οποίους θέλουµε να επιβληθούµε. Με τον ιδιαίτερο τρόπο της ένδυσής µας δηλώνουµε την οµάδα, στην οποία θέλουµε να ανήκουµε αλλά και µέσα στην οµάδα δηλώνουµε ποια θέση θέλουµε να κατέχουµε, δηλαδή να ξεχωρίζουµε ή όχι. Το ένδυµα ενός λαού δηλώνει το επίπεδο και το περιεχόµενο του πολιτισµού του, το πολίτευµά του, τη θέση και τους ρόλους των δύο φύλων, τις κοινωνικές αξίες και την απόσταση που την χωρίζει, το είδος της οικονοµίας και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. - 18 -

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Οι γεωγραφικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις ενδυµατολογικές συνήθειες της κάθε περιοχής προσαρµόζονται όχι µόνο στην οµορφιά και στην άνεση αλλά και στις κλιµατικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή. Για παράδειγµα, αλλιώς θα ντυθεί κάποιος που ζει στην Αλάσκα και αλλιώς κάποιος που ζει σε µια έρηµο. Όλα αυτά οι σχεδιαστές µόδας καθώς και βιοµηχανίες ρούχων τα λαµβάνουν υπ όψιν τους για να µπορέσουν να παράγουν και να προωθήσουν τα ανάλογα ρούχα στις ανάλογες γεωγραφικές περιοχές. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Τα πρώτα ενδύµατα κατά την Παλαιολιθική εποχή όπου οι άνθρωποι συνήθιζαν να διακοσµούν το δέρµα τους µε σχέδια. Έπειτα, στην νεολιθική εποχή συναντάται η εφεύρεση του αργαλειού και κατασκευάζονται τα πρώτα υφάσµατα. Οι πρώτοι πολιτισµοί που αναπτύσσονται στη Μεσοποταµία φτιάχνουν ρούχα µε υφάσµατα και δέρµα. Στην αρχαία Ελλάδα συναντάµε ορθογώνια υφάσµατα µε πτυχές και χιτώνες καθώς και στην ρωµαϊκή αυτοκρατορία που επηρεαζόταν απ τους έλληνες. Αργότερα το Βυζάντιο διατήρησε κάποια από αυτά τα στοιχεία αλλά δέχτηκε και ανατολικές επιδράσεις κρατώντας µεγαλοπρέπεια και επισηµότητα στα ενδύµατα. Η µεσαιωνική ενδυµασία συνδυάζει στοιχεία από την ρωµαϊκή φορεσιά και από τα γερµανικά φύλα. Από τότε καθιερώνονται τα φορέµατα για τις γυναίκες και τα παντελόνια για τους άνδρες. Τον 20ο αιώνα µε την εξέλιξη της τεχνολογίας συνθετικά υλικά και µαζική παραγωγή έτοιµων ρούχων, οι κοινωνικές αλλαγές και ο νέος τρόπος ζωής δηµιούργησαν έναν πιο απλό τρόπο ντυσίµατος. Γενικά, σε όλη την διάρκεια της ιστορίας η ενδυµασία επηρεάζεται όπως είδαµε παραπάνω από εφευρέσεις, τεχνολογικές εξελίξεις, πολέµους και συνδυασµούς µε προηγούµενες εποχές. - 19 -

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΟ Α; Μόδα είναι µια συνήθως σύντοµη και παροδική συνήθεια αναφορικά µε πολλά θέµατα που αφορούν τον άνθρωπο, όπως ο τρόπος ζωής, το ντύσιµο, η διακόσµηση του σπιτιού, η διατροφή, ο τρόπος της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης κτλ. Είναι επίσης η τάση του ανθρώπου για την αναζήτηση του καινούριου, του σύγχρονου, σύµφωνα µε τα δεδοµένα κάθε εποχής, τα οποία συχνά αναπροσαρµόζονται. Χαρακτηριστικό λοιπόν της µόδας είναι η ευµεταβλησία της. Ενώ κάποιοι παράγοντες όπως τα µέσα και οι δίαυλοι επικοινωνίας και πληροφόρησης, επιτείνουν την σχετική ρευστότητα της κατάστασης. ΠΩΣ ΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΜΟ Α ΣΤΗΝ ΕΝ ΥΣΗ; Η µόδα ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου για αλλαγή, προσφέροντας του καθηµερινά καινούρια αγαθά, καινούρια ρούχα και άλλα είδη ένδυσης και καλλωπισµού. Οι αλλαγές στα ρούχα µας και γενικά στην εµφάνιση µας, είναι αδύνατον να µην γίνει αντιληπτή και παράλληλα να µην προσελκύει την προσοχή και το ενδιαφέρον των άλλων. Ένα καινούριο χτένισµα, ένα φόρεµα, ένα πουλόβερ, µια νέα γραβάτα ή ένα καινούριο φουλάρι στο λαιµό δεν θα περάσει απαρατήρητο. Η βιοµηχανία της µόδας, παρακολουθώντας αυτές τις ανάγκες, µας προσφέρει µε τη σειρά της, την φθηνή, εύκολη, γρήγορη, εντυπωσιακή, πρακτική και λειτουργική αλλαγή, και εµείς την ακολουθούµε µε θεληµένη υποταγή τις περισσότερες φορές. ΠΩΣ ΟΙ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΤΡΟΠΟ ΕΝ ΥΣΗΣ; Ο άνθρωπος από τη φύση του θέλει να αρέσει, να προβάλει τον εαυτό του στους γύρω του και να επιβάλλεται µέσα στο κοινωνικό σύνολο, όπου ζει, µεγαλώνει, µορφώνεται και εργάζεται. Εποµένως σταδιακά συµµορφώνεται στις επιταγές της µόδας, καµιά φορά ξεπερνώντας τα όρια της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του, προκειµένου να µην θεωρηθεί αναχρονιστικός και παλιοµοδίτικος. εν σηµαίνει ότι αυτό που υποτάσσει κάθε φορά η µόδα, ταιριάζει να το υιοθετήσουν όλοι οι άνθρωποι. Η µόδα κολακεύει τη φιλαρέσκεια του ανθρώπου, προσφέροντας του την αίσθηση της διάκρισης και της επιβεβαίωσης. Οι «ηθοποιοί της σκηνής» παίζουν καταλυτικό ρόλο στην διάδοση και υιοθέτηση της µόδας. Το κοινό δέχεται έναν καθηµερινό βοµβαρδισµό διαφηµίσεων για τα νέα προϊόντα της µόδας που είναι πραγµατικοί πειρασµοί, χωρίς να µπορεί τις περισσότερες φορές να αντισταθεί αποτελεσµατικά. Τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, τα περιοδικά µόδας που κυκλοφορούν κατά εκατοµµύρια αντίτυπα µε ωραίες παρουσιάσεις από ειδικούς και έξυπνους επιχειρηµατίες, τα καταστήµατα µεγάλα ή µικρά µόδας, µε τις πραγµατικά εντυπωσιακά βιτρίνες τους, πείθουν τους καταναλωτές ότι έχουν ανάγκη από τα καινούρια είδη της µόδας. - 20 -

ΠΩΣ Η ΜΟ Α ΣΥΝ ΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ; Καταναλωτισµός Ο άνθρωπος ψυχολογικά ανικανοποίητος προσπαθεί να γεµίσει το κενό του, το κενό αυτής της αποµόνωσης και αποξένωσης του από το συνάνθρωπο, αγοράζοντας και ξοδεύοντας διαρκώς, χωρίς µέτρο και βαθιά ικανοποίηση. Ο καταναλωτισµός έγινε η µόδα της εποχής µας. Τα σηµερινά πρότυπα, ωθούν τους ανθρώπους, να αγοράζουν προϊόντα που δεν τα χρειάζονται πραγµατικά, και έτσι τους δηµιουργούν ψευδαισθήσεις. Μ αυτό τον τρόπο, ξοδεύουν χρήµατα άσκοπα και ασύστολα και φτάνουν στο σηµείο να θεωρούν πως η ζωή τους εξαρτάται από αυτό. Η βιοµηχανία της µόδας, µε σκοπό το κέρδος, συνεχώς, αλλάζει τις επιταγές της, για το τι πρέπει να φορούν άνδρες και γυναίκες, µε τέτοιο τρόπο που ωθεί τα άτοµα να αγοράζουν συνεχώς καινούρια ρούχα, αντικαθιστώντας ρούχα που δεν έχουν φθαρεί ούτε έχουν χάσει την χρησιµότητά τους, αλλά δεν είναι αυτά που προστάζει η µόδα. Σήµερα παρά την παρούσα οικονοµική κρίση, κατά την περίοδο των εορτών µέσω της διαφήµισης και των µέσων µαζικής επικοινωνίας, αλλά και µε την πολιτική των προσφορών, τα άτοµα ωθούνται στο να αγοράσουν καινούρια ρούχα, για να είναι κοµψά και µέσα στο πνεύµα της φετινής µόδας. Έτσι µπορεί κάποιος να µην έχει τα χρήµατα για να πληρώσει τις οικονοµικές του υποχρεώσεις, πρέπει όµως να βρει τα χρήµατα να ντυθεί κατά τις εορτές µε την τελευταία λέξη της µόδας. Και αυτό πρέπει να το κάνει για να αισθάνεται το πνεύµα των εορτών, για να είναι όµορφος, κοµψός, χαρούµενος, µέχρι να σβήσουν τα φώτα, µιας και µετά τις γιορτές δεν θα έχει λεφτά να πληρώσει τον λογαριασµό της ΕΗ. - 21 -

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝ ΥΣΗΣ - 22 -

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑ Α Τα υφάσµατα που χρησιµοποιούσαν έχουν έντονα χρώµατα και γενικά ήταν διακοσµηµένο µε περίτεχνα σχέδια. Τα ενδύµατα για γυναίκες και άνδρες αποτελούνται από δύο κύρια ενδύµατα-χιτώνα (είτε ένα πέπλο ή χιτώνα) και ένα µανδύα (ιµάτιο). Κάτω από το ένδυµα, µια γυναίκα µπορεί να είχε φορέσει µια µαλακή ζώνη, γνωστή ως strophion, (στροφίον) γύρω από το µεσαίο τµήµα του σώµατος. Οι άνδρες στην αρχαία Ελλάδα συνήθως φορούσαν χιτώνα παρόµοια µε εκείνο που φορούσαν οι γυναίκες, αλλά µε µήκος έως το γόνατο ή µικρότερο.ο χιτώνας ήταν φτιαγµένος από ένα πολύ πιο ελαφρύ υλικό, συνήθως εισαγόµενο ίσως λινό. Τα χρώµατα που χρησιµοποιούνται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν µε φωτεινές αποχρώσεις, όπως το πράσινο, λουλακί, κίτρινο, µοβ, σκούρο κόκκινο, σκούρο µωβ. Τα χρώµατα που ήταν από τη Γη χρησιµοποιήθηκαν επίσης. Τα µοτίβα που χρησιµοποιούνται κυµαίνονταν από γεωµετρικά σχέδια, όπως το dentil και τη διάταξη των κύκλων και τετραγώνων σε µορφές λαχανικών, όπως ο κισσός, το νερό και τα φύλλα δάφνης.οι αρχαίοι Έλληνες θα µπορούσαν να αγοράσουν τα υφάσµατα και τα ρούχα στην αγορά, αλλά αυτά ήταν ακριβά. Πολλά από τα ρούχα έγιναν από γυναίκες και σκλάβες. Πλούσιοι άνθρωποι είχαν χιτώνες από χρωµατιστό ύφασµα. Οι χιτώνες των φτωχών ήταν απλοί. Σε κρύο καιρό, φορούσαν µανδύες. Οι περισσότεροι Έλληνες ήταν ξυπόλυτοι. Εάν χρειαζόταν παπούτσια, φορούσαν σε δερµάτινα σανδάλια ή µπότες. ιαφορετικά είδη ένδυσης έχουν χρησιµοποιηθεί σε διάφορες παραδόσεις. Η ενδυµασία των βασιλιάδων, ειδικά η πανοπλία που φορούσαν στη µάχη, περιείχε λεπτοµερείς εργασίες µε δέρµα. Πάλ λευκό ήταν το χρώµα που φοριέται σε περιόδους της τραγωδίας. Στην αρχαιότητα, οι ιερείς έφεραν στην πρακτική τους «ράσα». - 23 -

Ένδυση για ιππασία Μια εξωµίδα, σε κοντό χιτώνα στερεώνεται στον αριστερό ώµο, για να φορεθεί για την άσκηση, την ιππασία, ή σκληρή εργασία. Ο µανδύας (ιµάτιο) που φορούσαν άνδρες και γυναίκες ήταν ουσιαστικά ένα ορθογώνιο βαρύ ύφασµα, είτε µάλλινο ή λινό. Φορούσαν το ιµάτιο διαγώνια πάνω από τον ώµο ή συµµετρικά και στους δύο ώµους, σαν έλλειψη. Οι γυναίκες φορούσαν µερικές φορές ένα επίβληµα (σάλι) πάνω από το πέπλο ή χιτώνα. Οι νεαροί άνδρες φορούσαν συχνά ένα κοντό µανδύα (χλαµύδα) για ιππασία. Οι Έλληνες φορούσαν κατά καιρούς ένα καπέλο µε ευρύ γείσο (πέτασο), και σε σπάνιες περιπτώσεις, οι Ελληνίδες φορούσαν ένα κορυφωµένο επίστεµµα µε επίπεδο γείσο. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες φορούσαν σανδάλια, παντόφλες, µαλακά παπούτσια, ή µπότες, αν και στο σπίτι συνήθως γυρνούσαν ξυπόλυτοι. Είδη υπόδησης Οι γυναίκες και οι άνδρες φορούσαν σανδάλια, παντόφλες, µαλακά παπούτσια, ή µπότες, αν και στο σπίτι συνήθως ήταν ξυπόλητοι. ωρικός χιτώνα Ο δωρικός χιτώνας ένα ένδυµα που φοριέται στο έκτο αιώνα και αποτελείται από µαλλί βαµµένος µε λουλάκι, ριζάρι ή σαφράν και ήταν συχνά µε σχέδια. Τα άνω άκρα του ενδύµατος ήταν διπλωµένα πάνω κάτω για να κρεµάσει στο στήθος, γύρω από το σώµα και στερεωνόταν σε κάθε ώµο µε καρφίτσες, αφήνοντας ακάλυπτα τα χέρια. Παρά το γεγονός ότι ήταν ανοιχτός, παρέµενε στη θέση του µε µία ζώνη. Σε µέρη όπως η Αττική και την Κόρινθο, ο χιτώνας ήταν ραµµένα τα δύο µέρη µεταξύ τους. Με την πάροδο του χρόνου, το εν λόγω ένδυµα είχε ευρύτερη απήχησηκαι ήταν γνωστό ως δωρικός χιτώνας. Ιωνικός χιτώνα Ο ιωνικός χιτώνας ήταν φοινικικής προέλευσης και ήταν συχνά ένα γυναικείο ένδυµα. Ήταν κατασκευασµένο από λεπτό µάλλινο ύφασµα, πιθανώς σαν κρέπ. Το ένδυµα αυτό είχε αρκετό πλάτος µε δύο κοµµάτια που ήταν ραµµένα µεταξύ τους κατά µήκος της κορυφής του. Ήταν συχνά πτυχωτό εµπρός και µερικές φορές και πίσω. Το ένδυµα αυτό ήταν συχνά ραµµένο ή παρέµενε ανοικτό. Οι άνδρες και οι γυναίκες φορούσαν το ένδυµα αυτό µε πολλούς τρόπους. Τις περισσότερες φορές φορούσαν το χιτώνα αυτό µε µια - 24 -

µικρή αναδίπλωση που ονοµάζεται chalmydon. Ιµάτιο Αυτό είναι ένα ορθογώνιο κοµµάτι µαλλινου υφάσµατος µε σταθµισµένες γωνίες που «εκσφενδονίζεται» πάνω από τον αριστερό ώµο, αφήνοντας το δεξί χέρι ελεύθερο. Οι παντρεµένες γυναίκες το φορούσαν µε την γωνία στο κεφάλι σαν ένα σάλι. Οι ηλικιωµένες γυναίκες το φορούσαν ως µόνο ένδυµα τους. Το ένδυµα επίσης εξυυπηρετούσε ως µια κουβέρτα. Το ένδυµα αυτό ήταν διαθέσιµο σε φυσικά χρώµατα όπως το λευκό, καφέ, µαύρο, βαθύ κόκκινο χρώµα, κόκκινο και µοβ. Μερικές φορές είχε τις πλευρικές νευρώσεις µε υφαντά σχέδια και κεντήµατα. Χλαµύδα Η χλαµύδα είναι ένας όρος που χρησιµοποιείται για ένα µικρότερο µάλλινο ένδυµα που ήταν µερικές φορές στερεωνόταν στο δεξί ώµο ή στο µπροστινό µέρος. Οι νεότεροι, δραστήριοι άνδρες φορούσαν την χλαµύδα ως επί το πλείστον µε ένα κοντό χιτώνα ή µόνο της. Πέπλο Το ύφασµα που ήταν διπλωµένα πάνω και αριστερά κρέµονται σε όλη την κορυφή του δωρικού χιτώνα ήταν γνωστό ως το πέπλο. - 25 -

ΡΩΜΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟ ΟΣ (753πΧ-476µΧ Στην αρχαία Ρώµη υιοθέτησαν από την αρχαία Ελλάδα τον χιτώνα µε την ψιλή ζώνη και το ιµάτιο. Ωστόσο οι ρωµαίοι είχαν κάποιες πρωτότυπες µορφές ενδυµάτων ανάλογα µε τις κοινωνικές και επαγγελµατικές τάξεις. Οι ποιµένες και οι δούλοι φορούσαν στενούς µανδύες από χοντρό λινό ύφασµα σε σκούρα χρώµατα. Οι παιδικοί χιτώνες ήταν πλατύτεροι και µε φαρδιά µανίκια. Το χαρακτηριστικό ένδυµα ήταν η τήβεννος, φοριόταν και από άνδρες και από γυναίκες όλων των τάξεων. Ένας Ρωµαίος µπορούσε να δείξει πόσο σηµαντικός ή πλούσιος ήταν από το τήβεννο που φορούσε. Αργότερα η τήβεννος καταργήθηκε, αλλά συνεχίστηκε να φοριέται από αυτοκράτορες ως επίσηµο ένδυµα. - 26 -

BYZANTIO(330-1453µΧ) Bασιλιάδες και εκκλησιαστικοί άρχοντες ντυνόταν µε χρυσοΰφαντα και ανατολίτικα µεταξωτά, πολυποίκιλτα κοσµήµατα, κορώνες και µικρές δουλεµένες στα χέρια. Πάνω από το πουκάµισο οι Βυζαντινοί φορούσαν τη δαλµατική, ένδυµα κλειστό µε µακριά και ανοικτά µανίκια κατασκευασµένα από λινό ύφασµα, αργότερα µεταξωτό για τους άρχοντες και τους πλούσιους. Ο λαός, οι µοναχοί και οι κατώτεροι κληρικοί είναι υποχρεωµένοι να φορούν ενδύµατα από υφάσµατα σκληρά και φθηνά και σε σκοτεινά χρώµατα. Αργότερα το βυζαντινό ένδυµα πέφτει βαρύ και στενό, ακολουθώντας το ανθρώπινο σώµα, χωρίς πλαστικότητα και µε πτυχώσεις ή µε υφασµάτινες διακοσµήσεις. Επίσης, στην περίοδο του Βυζαντίου ξεκινάει η µεταφορά του µεταξοσκώληκα. Οι εύποροι και οι αυτοκράτορες αγοράζουν µόνο µεταξωτά ενδύµατα. Έτσι το κράτος και η εκκλησία έγιναν οι συντριπτικά µεγαλύτεροι καταναλωτές µεταξωτών ειδών. Ανδρική ενδυµασία Η ανδρική ενδυµασία των αυτοκρατόρων αποτελείται από δυο χιτώνες. Ο πρώτος είναι µακρύς και ο δεύτερος κοντός µε ανοίγµατα στο πλάι για να φαίνεται ο εσωτερικός µε τα πλούσια χρυσοποίκιλτα κεντήµατα στα τελειώµατα. Ο εξωτερικός χιτώνας είναι συνήθως µονόχρωµος. Μια ζώνη µε πλούσιο διάκοσµο από κεντήµατα ή από πολύτιµες πέτρες δένει χαλαρά στην µέση. Ένας πορφυρός µανδύας σκεπάζει όλο το σώµα στηριζόµενος µε πόρπη στο δεξιό ωµό, αφήνοντας συνεχώς την δεξιά πλευρά ελεύθερη για κίνηση. υο παραλληλόγραµµα κοµµατάκια από βαρύ χρυσοΰφαντο ή κεντηµένο ύφασµα,σχηµατίζουν το τάβλια σε σχήµα ρόµβου, σύµβολο της θρησκευτικής και κρατικής εξουσίας. Ο λαός φοράει συνήθως το ένδυµα των πρώτων χριστιανών της ρωµαϊκής περιόδου που µε τις πτυχώσεις του είναι προσιτό και λειτουργικό στην οικονοµική του κατάσταση και διευκολύνει στις αγροτικές και χειρονακτικές του ασχολίες. Η βάση της ενδυµασίας - 27 -

για άνδρες και γυναίκες είναι η δαλµατική µε χρωµατιστές µπορντούρες και το παλιών, που πέφτει σε πτυχώσεις και καλύπτει τους ώµους ή και το κεφάλι, ποικιλότροπα. Γυναικεία ενδυµασία Οι γυναίκες κάτω από την δαλµατική φορούν ένα λινό χιτώνα µε µακριά µανίκια, κάτι ανάλογο του πουκάµισου της παραδοσιακής ελληνικής φορεσιάς. Η ενδυµασία των γυναικών της άρχουσας τάξης του Βυζαντίου, ήταν περισσότερο διακοσµηµένη και γεµάτη από κεντηµένες µπορντούρε.ο γυναικείος χιτώνας στην αρχή ήταν φαρδύς και µακρύς που σερνόταν στο έδαφος, ώστε να προκαλεί επικρίσεις, µε πλούσιο διάκοσµο στον λαιµό, στα µανίκια και στο τελείωµα του κάτω µέρους. Αργότερα ο χιτώνας θα στενέψει επηρεασµένος από τα φρυγικά ρούχα. Οι πατρικές της βασιλικής ακολουθίας φορούν πλούσια ενδύµατα και ξεχωρίζουν από τις γυναίκες του λαού που φορούν φθηνά και µπαλωµένα ρούχα. - 28 -

ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ(5ος-15ος αιώνας) Ο 14ος και 15ος αιώνας ήταν η αρχή αυτού που λέµε µόδα. Στο παρελθόν τα ρούχα της µια γενιάς δεν διέφεραν από της άλλης. Οι πρίγκιπες και οι ευγενείς φορούσαν πολυτελή ρούχα, ενώ οι χωρικοί σκληρά και άκοµψα. Τώρα όµως µια νέα τάξη, οι εύποροι, ήθελαν να συναγωνιστούν σε επίδειξη µε τους άρχοντες τους. Το στυλ το ρούχων, τα παπούτσια και τα καπελά ποίκιλαν, καθώς και οι άνθρωποι ντύνονται µε τέτοιο τρόπο για να δείξουν την εκκεντρικότητα τους. Ως αντίδραση έγιναν νόµοι που όριζαν τι ακριβώς επιτρεπόταν να φορούν τα άτοµα της κάθε τάξης. Τα ρούχα του 14ου αιώνα ήταν πολύ πιο ευχαρίστα από πριν. Άρχισαν να χρησιµοποιούν κουµπιά στο µπροστινό µέρος και τα µανίκια. Οι άνδρες φορούσαν ρούχα µε χοντρό φοδράρισµα στο στέρνο, για να φαίνονται εύσωµοι και δυνατοί. Οι ζώνες εφάρµοζαν χαλαρά στους γοφούς. Κατά το 15ο αιώνα οι ανδρικοί χιτώνες, ήδη για µερικούς κοντοί και άσεµνοι, έγιναν ακόµα πιο κοντοί φτάνοντας µόλις κάτω από την µέση, ορισµένοι νέοι τους φορούσαν χωρίς τίποτα από πάνω. Τα µπούστα των γυναικών φορεµάτων έσφιγγαν µε κορδόνια και εφάρµοζαν στενά στο σώµα. Οι βουργουνδίοι ήταν πρώτοι στη µόδα στη νότια Ευρώπη. Συνηθίζονταν οι χιτώνες µε στενή µέση και φαρδιούς ώµους και για τις γυναίκες, τα υπερβολικά ψηλά καπελά. Τα ιταλικά καπελά και τα ρούχα ήταν λιγότερο εκκεντρικά µε περισσότερη έµφαση στα πολυτελή υφάσµατα. - 29 -

Γάµος στο Μεσαίωνα Στις γαµήλιες δεξιώσεις συχνά φορούσαν έντονα και ζωηρά χρώµατα όπως κόκκινο, χρυσό και ασηµένιο, µια πρακτική που αντανακλά την προτίµηση πολλών νυφών. Η αριστοκρατία φορούσε επιβλητικά, αστραφτερά, µε λαµπερά χρώµατα επίσηµα ενδύµατα και νυφικά κατασκευασµένα από µετάξι. Οι ράφτες χρησιµοποιούσαν χρυσές και ασηµένιες κλωστές για να κεντήσουν περίτεχνα σχέδια εµπνευσµένα από µύθους, τη φύση, ή τη θρησκεία. - 30 -

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ (15ος -16ος αιώνας) Αυτή ήταν η περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας θα µπορούσε να λεχτεί ότι άρχισε να διακρίνεται σε όλους τους τοµείς της ενδυµασίας µια δόση υπερβολής. Η κάθε χώρα έλαβε το καινούριο στυλ µε διαφορετικό τρόπο. Οι Γερµανοί έφταναν σε ποιο ακραίες βελτιώσεις της φυσικής σιλουέτας. Βάζουν µεγάλα φουσκώµατα στο κεφάλι, τους ώµους και στους µηρούς. Μικρά φουσκώµατα στο στήθος, στη πλάτη, τα χεριά, τα πόδια και τα κάτω άκρα. Επίσης φτερά σε πολλά αξεσουάρ όπως τα καπελά. Στην Ισπανία οι άντρες φορούσαν φουφούλες και ζακέτες µε ψηλή λαιµόκοψη. Αργότερα προστέθηκε ένα εντυπωσιακό κολάρο που φορέθηκε και από τα δυο φυλά. Κοινά ενδυµατολογικά χαρακτηριστικά που συναντάµε σε όλες τις χώρες είναι: τα πλουσια-βαριά υλικά σε µεγάλες ποσότητες, µεγάλα µανίκια, εφαρµοστά ενδύµατα και καλυµµένα κεφάλια σε άνδρες και γυναίκες. Το χαρακτηριστικό γνώρισµα της εποχής είναι η ενδυµασία των γυναικών κουρσάρων, που τόνιζαν τη µέση τους, φορώντας στενούς κορσέδες µε ενίσχυση από ξύλο ή µέταλλο. Κάτω από τα φορέµατα τους φορούσαν ένα κρινολίνο µε ενσωµατωµένους ξύλινους δακτυλίους, που χάριζαν στο ένδυµα σχήµα καµπάνας. Οι άνδρες φορούσαν παραλλαγές του χαµηλού κασκέτου µε γείσο και ήταν συχνά όλο γυρισµένο από τη µια πλευρά. Οι πλούσιοι άνδρες φορούσαν µανδύες µε φαρδύς ώµους και επίπεδα καπελά. Τα χρώµατα αυτής της περιόδου είναι έντονα και συχνά σκοτεινά ενώ το µαύρο βελούδο ήταν το βασικό υλικό της περιόδου. - 31 -

ΜΠΑΡΟΚ(330-1453µΧ) Ανδρική ενδυµασία Η εποχή Μπαρόκ χαρακτηρίζεται από υπερβολές στην ανδρική ενδυµασία. Το πουκάµισο αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της ανδρικής ενδυµασίας. Πάνω του, το σακάκι(είδος ζακέτας) γίνεται µακρύτερο και περισσότερο ευρύχωρο. Η µέση υψώνεται και οι βάτες σιγάσιγά υποχωρούν, όπως επίσης και το παραγέµισµα στους ώµους και το στήθος. Τα παντελόνια γίνονται φαρδύτερα και µακρύτερα φθάνοντας κάτω από τα γόνατα και µπαίνουν µέσα στις κάλτσες. Μερικές δαντέλες στην αρχή σε στενά, µετά όµως σε πολύ φαρδιά και πεσµένα κολάρα καλύπτουν τους ώµους. αντέλες χρησιµοποιούνται όχι µόνο στη λαιµόκοψη και στις µανσέτες του πουκαµίσου αλλά και στις φαρδιές ζώνες, ακόµη και στα ρεβέρ των παπουτσιών και όπου υπάρχουν διακοσµητικοί φιόγκοι. Μια κοντή κάπα στολισµένη στις άκρες και στο γιακά µε σιρίτια χρωµατιστά, φοδραρισµένη µε σατέν ύφασµα, συνήθως άλλου χρώµατος, φοριέται µόνο στον ένα ώµο. Στηρίζεται µε κορδόνια, µε ειδικό δεσµό κάτω από τις µασχάλες και τους ώµους. Φαρδιά καπέλα µε γυρισµένα άκρα και φτερά στρουθοκαµήλου συµπληρώνουν την ενδυµασία των ευγενών. Γυναικεία ενδυµασία Το φούσκωµα και ο όγκος της φούστας λιγοστεύει και σταθεροποιείται τώρα µε πολλά κολλαριστά µεσοφόρια. Η εξωτερική φούστα ανοίγει σε τρίγωνο µπροστά αφήνοντας να φανεί η εσωτερική, που συνήθως είναι διαφορετικού υφάσµατος και χρώµατος, έτσι ώστε να δηµιουργούνται αντιθέσεις και συνδυασµοί. - 32 -

ΡΟΚΟΚΟ(1730-1789µΧ) Ανδρική ενδυµασία Η ανδρική ενδυµασία απλοποιείται όλο και περισσότερο διατηρώντας όλα τα µέρη της µε µικρές αλλαγές. Το πουκάµισο δεν έχει πλέον τα πλισαρίσµατα και τις πλούσιες δαντέλες της προηγούµενης περιόδου και το µόνο διακοσµητικό στοιχείο αποτελεί η γραβάτα, που έχει αρχίσει εµφανώς να µικραίνει και να δένεται σε φιόγκο. Ο φιόγκος αυτός αργότερα θα πάρει τη µορφή του σηµερινού παπιγιόν. Το γιλέκο κονταίνει και κουµπώνει µπροστά µε κουµπιά ενώ το διακοσµούν δύο τσέπες στη γραµµή του στήθους. Το παντελόνι είναι εφαρµοστό και φτάνει µέχρι το γόνατο. Οι κάλτσες έχασαν τα φωτεινά τους χρώµατα και τα τακούνια των ανδρικών παπουτσιών χαµήλωσαν αισθητά. Το παλτό είναι φαρδύ και φτάνει µέχρι τα µέσα των κνηµών. Γυναικεία ενδυµασία Η εποχή Ροκοκό χαρακτηρίζεται από τις υπερβολές στη γυναικεία ενδυµασία. Το εκπληκτικό µέρος του φορέµατος ροκοκό είναι το θολωτό σχήµα της φούστας, µε τη χρήση του τεράστιου κρινολίνου. Το πάνω µέρος του σώµατος σφιγµένο µε πολύ στενό κορσέ έρχεται σε αντίθεση µε τη θολωτή φόρµα της φούστας. Το εξωτερικό φόρεµα που µοιάζει µε πανωφόρι µένει ανοιχτό από πάνω µέχρι κάτω, αφήνοντας να φαίνεται το πολύτιµο και διαφορετικό χρώµα του υφάσµατος στο εσωτερικό. Λουλούδια διακοσµούν τα διάφορα µέρη του φορέµατος. Το πλέον αγαπητό ύφασµα σε άντρες και γυναίκες είναι το µεταξωτό ή βαρύ µπρίκι µε µοτίβα λουλουδιών - 33 -

19ος ΑΙΩΝΑΣ Η αίσθηση της απλότητας χάνεται και αρχίζει η εποχή της γαρνιτούρας. Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίζεται ως αιώνας µιµητισµού και οµοιοµορφίας. Οι γυναίκες φορούν έως και πέντε µεσοφόρια από σκληρό ύφασµα κάτω από το φόρεµα τους, ώστε να φαίνεται τεράστιο και φουσκωτό. Επανέρχεται το κρινολίνο πάντα µακρύ µέχρι τον αστράγαλο. Το καινούριο κρινολίνο που κάνει την εµφάνιση του αυτή την περίοδο αποτελείται από εύκαµπτους δακτυλίους από ατσάλι. Το νέο κρινολίνο βρήκε µεγάλη απήχηση, γιατί οι γυναίκες δεν χρειαζόταν να φορούν πάνω από 2 µεσοφόρια. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι το τουρνουά(µαξιλάρια που φορούσαν κάτω από το φόρεµα για να αναδείξουν την περιγυριά τους) ενώ το στήθος προβάλλεται πολύ. - 34 -

Στο ανδρικό κοστούµι συνεχίζεται η εξέλιξη που θα καταλήξει στα σηµερινά παντελόνια. Επίσης η γραβάτα και ο κολλαριστός γιακάς, ενώ τα κοστούµια αρχίζουν να φόριουνται ανάλογα µε τις ώρες της ηµέρας. Γενικότερα τα ρούχα ακολούθησαν µια πιο αυστηρή γραµµή. Αυτή την εποχή αρχίζουν να εµφανίζονται το κουστούµι και το ταγέρ, µε τα οποία η γυναίκα µπαίνει στον ανδρικό χώρο. Το ταγέρ της γυναίκας την απελευθερώνει από τον ασφυκτικό κορσέ. - 35 -

20ος ΑΙΩΝΑΣ - 36 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1910 Ανδρική ένδυση Η ανδρική ενδυµασία έχει πάρει τη τελική της µορφή µε το τυπικό πουκάµισο, το γιλέκο, το σακάκι και το παντελόνι, και το µόνο διακοσµητικό στοιχείο παραµένει η γραβάτα σε διάφορα χρώµατα ή το παπιγιόν που δένει γύρω από το κολλαριστό γιακά του πουκαµίσου. Τα σακάκια άλλοτε παρουσιάζονται σταυρωτά και άλλοτε µονόπετα, και τα παντελόνια φαρδαίνουν και άλλοτε στενεύουν ή παρουσιάζονται µε ή χωρίς ρεβέρ. Τα σκούρα χρώµατα κυριαρχούν στην ανδρική ενδυµασία και µόνο το καλοκαίρι, το άσπρο ή το εκρού σε λινό ύφασµα κάνει το κουστούµι άνετο, ευχάριστο και ξεκούραστο. Τα πανωφόρια της εποχής σε ίσια γραµµή ενισχύονται µε βάτα από βαµβάκι διαλογής, όπως ακριβώς και το σακάκι. Το σµόκιν σε συνδυασµό µε το ηµίψηλο καπέλο παραµένει το επίσηµο ένδυµα για ειδικές εκδηλώσεις. Γυναικεία ένδυση Το χαρακτηριστικό της γυναικείας ένδυσης είναι ο κορσές, ο οποίος συνθλίβει κυριολεκτικά το πάνω µέρος του γυναικείου σώµατος, επικίνδυνα για τους πνεύµονες, το συκώτι και τη καρδιά. Η γυναικεία ενδυµασία της εποχής δίνει ευχάριστη κίνηση και ρυθµό στο γυναικείο σώµα. Το φόρεµα της εποχής αυτής παρουσιάζεται αρκετά ροµαντικό και χαριτωµένο. Είναι µακρύ µέχρι κάτω, σκεπάζοντας τα παπούτσια και καταλήγοντας σε πτυχές και ουρά στο πίσω µέρος. - 37 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1920 Ρούχα Τα ανδρικά ρούχα αυτή την δεκαετία δεν διαφοροποιούνται από εκείνα της προηγούµενης δεκαετίας. Οι γυναίκες αρχίζουν να γίνονται ανεξάρτητες και να ζουν έντονα και προκλητικά. Έτσι: Ο κορσές καταργείται δίνοντας ακόµα περισσότερη ελευθερία και τα ρούχα αποκτούν φαρδιές γραµµές, ενώ για πρώτη φορά τα πόδια αποκαλύπτονται. Η σιλουέτα είναι φαρδιά µε ζώνη στη µέση. Το 1925 η γραµµή ανεβαίνει µέχρι το γόνατο και για πρώτη φορά µετά από δυο χρόνια, πάνω από το γόνατο. Τα φορέµατα είναι κεντηµένα, έχουν κρόσσια και συνήθως τα υφάσµατα είναι αέρινα και διαφανή. Τα παλτό είναι βαριά και φοριούνται γύρω από το σώµα σαν κιµονό. Αµάνικες µπλούζες, βαθιά ντεκολτέ αλλά και τα πρώτα πουλόβερ κάνουν την εµφάνιση τους. Οι φούστες έχουν πιέτες και είναι διακοσµηµένες µε φιόγκους, λουλούδια και χάντρες και αργότερα µε γεωµετρικά σχέδια. Η γούνα αποτελεί αγαπηµένο αξεσουάρ. Το καλσόν είναι από µετάξι σε τόνους του δέρµατος. Παπούτσια Τα παπούτσια είναι άνετα για να εξυπηρετούν στο χορό και τα χαρακτηρίζει µια µπαρέτα στο ύψος του αστραγάλου. Κοσµήµατα και αξεσουάρ Οι πέρλες είναι το αγαπηµένο κόσµηµα, ενώ τα καπέλα εφαρµόζουν τέλεια στο κεφάλι, κατεβαίνουν µέχρι το ύψος των φρυδιών, αναδεικνύοντας τα κοντά κουρέµατα. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Coco Chanel, Clara Bow,Louise Brooks, Marion Morehouse, Josephine Baker - 38 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1930 Γυναικεία Ρούχα Η σιλουέτα είναι λεπτή και ψιλή µε τονισµένη µέση και έντονους ώµους. Τα φορέµατα είναι λοξά κοµµένα, καλύπτουν τις γάµπες, αλλά αφήνουν όλη τη πλάτη έξω. Τα παντελόνια και τα σορτς γίνονται αποδεκτά ως ενδύµατα παραλίας αλλά και άνεσης. Αυτή τη περίοδο συναντάµε όλο και περισσότερο, µακριά φορέµατα κοµµένα στο λοξό, εξώπλατα που καταλήγουν σε ουρά ή σε τετράγωνες πιέτες. Η λαιµόκοψη είναι άλλοτε στραβή, άλλοτε βαθύ V και άλλες φορές καταλήγει σε φιόγκο. Τα σακάκια χαρακτηρίζονται από τετράγωνες γραµµές και λεπτοµέρεια στους γιακάδες. Τα ταγιέρ αποτελούνται κυρίως από σακάκια που τονίζουν τη µέση και µακριές φούστες, εφαρµοστές στους γοφούς. Τα παλτό έχουν γούνινους γιακάδες, ενώ η καµπαρντίνα αναβιώνει. Οι µπλούζες έχουν φραµπαλάδες και τα µανίκια είναι φουσκωτά. Τα πουλόβερ είναι στενά. Τα παντελόνια είναι φαρδιά µε κουµπιά στο πλάι, ενώ τα σορτς συνδυάζονται µε λευκά σοσόνια. Αξεσουάρ Τα γυαλιά ηλίου είναι το απόλυτο αξεσουάρ, ενώ κάνουν την εµφάνιση τους οι τσάντες φάκελοι, τα µικρά πουγκιά, και οι γούνινες εσάρπες. Οι γυναίκες συνηθίζουν να φοράνε καπέλα κλος, µπερέδες και καπέλα µε µεγάλο γείσο, αλλά και τουρµπάνι. Ακόµα η µόδα επιτάσσει γάντια, µικρά στρογγυλά γυαλιά ηλίου, καρφίτσες και αληθινά κοσµήµατα που συνδυάζονται µε ψεύτικα. Παπούτσια Στον τοµέα της υπόδησης πολύ συνηθισµένες είναι οι µυτερές γόβες, οι µπαλαρίνες, τα πέδιλα και οι πρώτες πλατφόρµες. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Greta Garbo, Marlene Dietrich, Mae West, Constance Bennet,, Joan Crawford, Wallis Simpson - 39 -

Γυναικεία Ρούχα ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1940 Η µόδα παίρνει ένα πιο στρατιωτικό και επιβλητικό look. Οι ώµοι είναι τονισµένοι µε ελαφριές βάτες, όχι µόνο στα ταγιέρ αλλά και στα φορέµατα.η βασική σιλουέτα, γνωστή και σαν γραµµή Α, είναι κωνική, τονίζει τη µέση, έχοντας φυσικούς ώµους, ενώ το µήκος της φούστας παίζει από τα µέσα του γόνατου, µέχρι τα µέσα της κνήµης. Τα υφάσµατα που χρησιµοποιούνται είναι ο ταφτάς, το βελούδο, η µουσελίνα και το σατέν. Οι φούστες κλοσάρουν ελαφρά και είναι πάντα µε µάκρος λίγα εκατοστά πάνω από το γόνατο. Κυριαρχούν τα µικρά εµπριµέ και οι διχρωµίες σε ασπρόµαυρο. Φορέµατα που δένουν γύρω από τη µέση, φορέµατα µε τονισµένη µέση και βάτες. Μπλούζες που κουµπώνουν σαν πουκάµισα, γυναικεία ταγιέρ σε αρρενωπή γραµµή, πιέτες στις φούστες, στενές ίσιες φούστες που συνδυάζονται µε µικροσκοπικά πουλόβερ. Αξεσουάρ Κι αυτήν την περίοδο συναντάµε µεγάλες καπελίνες, καπέλα από δίχτυ ή δαντέλα που σκιάζουν το πρόσωπο, αλλά και µπερέδες. Ακόµα οι γυναίκες φοράνε γάντια και τσάντες που κρέµονται από τον ώµο. Παπούτσια Τα παπούτσια είναι πέδιλα, µε χοντρά τακούνια ή διπλές σόλες και φοριούνται µε κοντά καλτσάκια. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Ingrid Bergman, Bette Davis, Veronika Lake, Lana Turner, Judy Garland, Lauren Becall - 40 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1950 Γυναικεία Ρούχα Οι γραµµές ακολουθούν το κορµί τονίζοντας τα ωραιότερα σηµεία του σώµατος, το στήθος, τη µέση και την περιφέρεια. Το καθηµερινό ρούχο γίνεται όλο και πιο εύκολο και πρακτικό. Το µάκρος ξεκινάει κάτω από το γόνατο και καταλήγει στη µέση της γάµπας. Τα χρώµατα είναι παστέλ, ασπρόµαυρο, πουά αλλά και εµπριµέ µε λουλούδια. Το 1957 η µόδα υιοθετεί τη γραµµή «σάκος». Οι ώµοι είναι χαλαροί, κυριαρχεί η λαιµόκοψη bateau και συνδυάζεται µε περίεργα γεωµετρικά καπέλα. Το 1958 η γραµµή πάλι αλλάζει και η σιλουέτα γίνεται τραπέζιο. Τα µανίκια είναι τρία τέταρτα και οι ώµοι φαρδαίνουν. Επίσης το τακούνι στιλέτο καθιερώνεται. Το φουρό φοριέται πάντα κάτω από φορέµατα και τις φούστες, δίνοντας έτσι, όγκο. Επίσης συναντάµε φορέµατα σε γραµµή Α, στράπλες για βραδινές εµφανίσεις, κλος φούστες, αµάνικα πουλόβερ που συνδυάζονται µε ζακέτες στο ίδιο χρώµα. Ακόµα υπάρχουν φορέµατα µε κόψιµο πουκαµίσου, παλτό που τονίζουν τη µέση µε ζώνες και βερµούδες. Αξεσουάρ Στα αξεσουάρ έχουµε µεγάλες τσάντες ή µικρές κοµψές, µαντήλια στο κεφάλι, πέρλες που αγκαλιάζουν το λαιµό και γυαλιά πεταλούδα. Απαραίτητα τα γάντια, τα οποία ταιριάζουν αυστηρά µε το παπούτσι, τη τσάντα και το φόρεµα/ταγιέρ.βέβαια και οι ζώνες θεωρούνται απαραίτητες, αφού τονίζουν τη µέση της γυναίκας, καθώς και τα βελούδινα καπέλα µε ή χωρίς βέλος που αποτελούν ιδιαίτερη στιλιστική επιλογή. Παπούτσια Στα παπούτσια συναντάµε κοµψά πέδιλα ή λεπτά µυτερά µε τακούνια. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Liz Taylor, Marilyn Monroe, Sophia Loren, Gina Lollobrigida, Anita Ekberg,Grace Kelly - 41 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960 Γυναικεία Ρούχα Τα µίνι φορέµατα, οι µίνι φούστες, τα ζιβάγκο και τα µικρά εφαρµοστά πουλόβερ είναι χαρακτηριστικά της συγκεκριµένης δεκαετίας, Ακόµα, συναντάµε στενά παντελόνια, κάπρι παντελόνια και καυτά σορτς. Τα ταγιέρ, τα βελούδινα σακάκια και τα παλτό µέχρι το γόνατο φοριούνται πολύ. Τέλος τα µικροσκοπικά µπικίνι λατρεύονται τόσο από άντρες όσο και από γυναίκες. Αξεσουάρ Στα αξεσουάρ έχουµε χρωµατιστά καλσόν και κάλτσες µέχρι το γόνατο. Επίσης, φοριούνται τεράστια γυαλιά ηλίου, µπερέδες και κασκέτα, πλαστικά κοσµήµατα, καθώς και τα µαντήλια για το λαιµό. Παπούτσια Στα παπούτσια συναντάµε φλατ µπαλαρίνες, πλαστικές µπότες µέχρι το γόνατο και σανδάλια. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Ζωή Λάσκαρη, Νόρα Βαλσάµη, Julie Christie,Françoise Hardy, Jean Seberg, Nancy Sinatra - 42 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1970 Πρόκειται για µια δεκαετία επηρεασµένη από τη µουσική και τα κινήµατα της νεολαίας. Ο διαλογισµός γίνεται µόδα από τους χίπης που διαδηλώνουν για αγάπη και ειρήνη. Γίνονται δηµοφιλή τα εφαρµοστά τζιν παντελονια. Το κίνηµα του πανκ στην βρετανίδα φέρνει δερµάτινες, καρφιά, παραµάνες και ρούχα από βινύλ. Τα φορέµατα της δεκαετίας αυτής είναι φαρδιά µε ψυχεδελικά εµπριµέ, αλλά και µε φλοράλ πριντς. Πολύ στη µόδα είναι η τσιγγάνικες φούστες, πολύ κόντες ή πολύ µακριές. ακόµα και τα κοντά σορτς αλλά και τα παντελόνια καµπάνα. Το πέτο στα πουκάµισα είναι άλλοτε στρόγγυλο και άλλοτε µυτερό. Τα τζιν και τα σορτς φοριούνται πολύ όπως και τα τοπ, οι ολόσωµες φόρµες και τα στράπλες φορέµατα σε γραµµή ίσιο σωλήνα. Χαρακτηριστικά αξεσουάρ είναι οι ζώνες µε τεράστιες αγκράφες. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Μιµή Ντενίση, Bianca Jagger, Catherine Deneuve, Patti Smith, Lauren Hutton, Κατερίνα Παπαδηµητρίου - 43 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1980 Χαρακτηρίζεται ως η δεκαετία της υπερβολής. Οι ωµοί φαρδαίνουν και οι βάτες κυριαρχούν. Η γυµναστική γίνεται µόδα και το αθλητικό Λέικ βγαίνει και εκτός γυµναστηρίου. Είναι η εποχή των super models και του καταναλωτισµού. Τη δεκαετία αυτή φόριουνται πολύ οι φούστες τύπου lambada, τα τουτου, οι µίνι φούστες, τα κολάν, τεράστια φαρδιά jacket, τα ξεβαµµένα και σκισµένα τζιν, τα κοντά jacket, οι βάτες και τα φαρδιά τεράστια µπουφάν, τα τοπ από δίχτυ, καθώς και τα φορέµατα µε τον ένα ωµό έξω, οι φαρδιές παντελούς, οι αθλητικές φόρµες και τα αθλητικά κορµάκια. Ακόµα οι φούστες ballon, τα τεραστία µανίκια και τα µανίκια νυχτερίδα. Ως αξεσουάρ έχουµε τις γκέτες, τα γάντια µε κοµµένα τα δάχτυλα, γάντια από δαντέλα, στέκες, πολύχρωµα γυαλιά, κονκάρδες, τεράστιες ζώνες, χρωµατιστά καλσόν. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Madonna, Kim Wilde, Naomi Campbell, Άννα Βίσση, Βάνα Μπάρµπα - 44 -

ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1990 Μετά την δεκαετία της υπερβολής έρχεται η δεκαετία της απλότητας. εν υπάρχει κάποιο συγκεκριµένο στυλ. Νέοι σχεδιαστές κάνουν την εµφάνιση τους. Όπως ο Galliano, ο McQeen, ο McCartney. Επειδή η µόδα έχει πολλά πρόσωπα και πολλές επιλογές, η µοναδικότητα και η προσωπικότητα είναι αυτά που ξεχωρίζουν στο στυλ του καθενός. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι τα gadget της νέας τεχνολογίας είναι τα αξεσουάρ. ιάσηµες σταρ του εξωτερικού κάνουν µόδα αντικείµενα και ρούχα χωρίς να είναι διαχρονικά, καθώς αλλάζουν πολύ γρήγορα. ΕΙ ΩΛΑ ΕΠΟΧΗΣ Sharon Stone, Kate Moss, Jennifer Aniston, Pamela Anderson, Britney Spears, Julia Roberts - 45 -

- 46 -

21οςΑΙΩΝΑΣ - 47 -

ΣΗΜΕΡΑ Η µόδα σήµερα απευθύνεται εξίσου στα δύο φύλα. Τα ρούχα unisex, jeans φοριούνται στον ίδιο βαθµό και µε την ίδια συχνότητα από τους νέους καταργώντας κοινωνικές τάξεις και διακρίσεις οποιασδήποτε µορφής. Οι µεγαλύτεροι οίκοι µόδας της Ευρώπης σχεδιάζουν ρούχα απευθυνόµενα και στα δυο φύλα. ηµιουργίες καλόγουστες προβάλουν τα πρότυπα του επιτυχηµένου άνδρα, της επιτυχηµένης γυναίκας. Οι ακρότητες δεν λείπουν ούτε από την ανδρική ούτε από την γυναικεία µόδα! υστυχώς οι γυναίκες είναι αυτές που «γελοιοποιούνται» περισσότερο Ίσως γιατί έχουν περισσότερες επιλογές! - 48 -

ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΡΙΣΙ Το αυστηρό µπλε, είτε σε ταγιέρ είτε σε ένα χαλαρό σύνολο, ξεχωρίζει στους δρόµους του Παρισιού. Μπορεί να θεωρείται συντηρητικό, αλλά µε τον σωστό συνδυασµό µπορείτε να επιτύχετε ένα ιδανικό αποτέλεσµα. Μην παραλείψετε να χρησιµοποιήσετε τα κατάλληλα προϊόντα µακιγιάζ, όπως γήινες σκιές, κόκκινο κραγιόν και έντονο χρώµα στα νύχια, για να,<<σπάσετε>> ελαφρώς την αυστηρότητα σκούρου µπλε. ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ Έντονα χρώµατα στα ρούχα και µακριά ξανθά µαλλιά κυριαρχούν στους νεοϋορκέζους δρόµους, τραβώντας τα βλέµµατα ανδρών και γυναικών. Οι µπλε ηλεκτρικέ µπλούζες, τα κόκκινα skinny παντελόνια και η επιµελώς ατηµέλητη ξανθιά µακριά κόµη συνδυάζονται µοναδικά µε make up ελαφριάς σύνθεσης, γήινες σκιές και glitter για extra λάµψη στα ιδιαίτερα σηµεία του σώµατος. - 49 -

ΛΟΝ ΙΝΟ Το επιµελώς αµελείτο look δεν εφαρµόζεται µόνο στα µαλλιά, αλλά και στις ενδυµατολογικές επιλογές, προσδίδοντας δυναµισµό και κύρος στις γυναίκες που το υιοθετούν. Φαρδιά πουλόβερ, µακριά σακάκια, µίνι φούστες σε nude αποχρώσεις, καθώς και έντονα Λοπ κλος, σε συνδυασµό µε extreme µοβ σκιές µατιών, θα σας χαρίσουν ένα τέλειο αποτέλεσµα, που θα σας γοητεύει. ΜΙΛΑΝΟ Το Μιλάνο είναι άρρηκτα συνδεδεµένο µε την απολυτή κοµψότητα. Τον τελευταίο καιρό µάλιστα, τα αυστηρά πουκάµισα σε εκκεντρικές αποχρώσεις, τα βαριά κολιέ, οι τσάντες-φακελοι και οι φλοράλ επιλογές σε µπλούζες δίνουν και παίρνουν στις προτιµήσεις των ιταλίδων - 50 -

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟ ΑΣ ΓΙΑ ΑΝ ΡΕΣ- ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2011-12 ΤΑ ΚΟΛΕΓΙΑΚΑ Μεγάλη τάση στη µόδα για αυτό το χειµώνα έχουν και τα κολεγιακά. Αν σας αρέσει το casual στυλ και τα άνετα ρούχα µε φωτεινά χρώµατα, µπορείτε να βρείτε πολλά σχέδια στις συλλογές της Vivienne Westwood, Tommy Hilfiger, D & G, και Etro. ΣΚΑΝ ΙΝΑΒΙΚΑ ΠΟΥΛΟΒΕΡ Πολύ έντονο το σκανδιναβικό µοτίβο για αυτή την εποχή. Πολλά σχέδια και ζεστά και φωτεινά χρώµατα σε πολλές αποχρωσεις µπορούν να βρεθούν στους Missoni, Junya Watanabe, Versace και Hermes. Επίσης φωτεινά και ουδέτερα turtlenecks έχουν την τάση τους αυτή την εποχή. ΚΟΜΨΑ ΚΟΥΣΤΟΥΜΙΑ ΚΑΙ ΕΝ ΥΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα κοστούµια της φετινής µόδας διαθέτουν ενιαία και σταυρωτά σακάκια, παντελόνια µε πιέτες και τολµηρές πλατιές τσέπες. Μεγάλη σειρά από εκπληκτικές και στυλάτες γραµµές παρουσιάζονται από Gucci, Dolce & Gabbana, Ερµής, Versace, Canali, Michael Kors, και Salvatore Ferragamo. - 51 -