Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ.ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΝΟΜΟΣ.ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ. ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΚΟΥΚΑ ΕΙΡΗΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΒΑΛΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011

ΙΙΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5 1.1 ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6 1.2 ΣΤΟΧΟΣ -ΥΠΟΣΤΟΧΟΙ 6 1.3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 9 ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ 1.1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ 9 1.1.1 η συνεισφορά του τουρισμού στην αμοιβαία κατανόηση και τον σεβασμό ανάμεσα σε άτομα και κοινωνίες 9 1.1.2 ο τουρισμός, όχημα για ατομική και συλλογική ολοκλήρωση 10 1.1.3 ο τουρισμός, ως παράγοντας βιώσιμης ανάπτυξης 10 1.1.4 ο τουρισμός, φορέας της πολιτισμικής κληρονομιάς και συνεργός στην αναβάθμιση και βελτίωση της 11 1.1.5 ο τουρισμός, μια επικερδής δραστηριότητα για τις χώρες και τις κοινότητες υποδοχής τουριστών 11 1.2.Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 12 1.2.1 νέες τάσεις της τουριστικής ζήτησης 12 1.2.2 εναλλακτικές μορφές τουρισμού ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 15 ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2.1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 15 Α) γεωγραφική θέση 15 Β)διοικητική διαίρεση 15 2.2 ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 17 2.2.1 βασικά χαρακτηριστικά 19 2.3 ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ 21 2.3.1 γεωλογία 21 2.3.2 υδάτινοι πόροι 21 2.4 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ 22 2.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ 22 2.6 ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ 23 2.7ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ 24 2.7.1 χιονοδρομικό κέντρο 24 2.7.2 καθαρές παραλίες 24 2.7.3 υποδομές για ιαματικό τουρισμό 25 2

2.8 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ 27 2.8.1 κεντρική Εύβοια 27 2.8.2 βόρεια Εύβοια 28 2.8.3 νότια Εύβοια 29 2.8.4 βασικές εκδηλώσεις του νομού 30 2.8.5 Σκύρος 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 33 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 3.1 ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 33 3.1.1 τα κριτήρια του οικοτουρισμού 33 3.2 ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 34 3.2.1 απαιτούμενη υποδοχή 34 3.2.2 πλεονεκτήματα που προσφέρει 35 3.3 ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 35 3.3.1 συνεδριακός τουρισμός 35 3.3.2 αθλητικός τουρισμός 36 3.4 ΑΝΑΛΥΣΗ 8 ^.0.Τ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 36 3.4.1 στόχοι προς επίτευξη 37 3.4.2 σενάρια ανάπτυξης 37 3.4.3 επιλογή του καταλληλότερου σεναρίου 45 3.5 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 48 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 4.1 ΖΩΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 48 4.2 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ 48 4.2.1 ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 52 ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 5.1 ΤΟΥΡΙΣΤΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 52 5.2 ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 51 5.3 ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 53 5.3.1 καλύτερο μάρκετινγκ και προβολή της περιοχής 54 5.3.2 τα χρέη των δήμων 54 5.3.3 στόχοι των νέων δήμων 55 5.4 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ε.Σ.Π.Α 56 3

5.4.1 η διάρθρωση του Ε.Σ.Π.Α σε επιχειρησιακά προγράμματα 56 5.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LEADER 56 5.5.1 ενδεικτικές επιλέξιμες επιχειρήσεις 57 5.6 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 60 5.6.1 επιλέξιμες επιχειρήσεις 61 5.6.2 πρόγραμμα Ο.Π.Α.Α.Χ 61 5.7 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ 61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 63 Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 6.1 ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000 63 6.1.1 υγρότοποι διεθνούς σημασίας 63 6.1.2 συνθήκη RAMSAR 64 6.1.3 W.W.F 64 6.1.4.ο νόμος 3937/2011 66 6.1.5 τόποι κοινοτικής σημασίας 67 6.1.6 καταφύγια άγριας ζωής 67 6.1.7 διατηρητέα μνημεία της φύσης 67 6.1.8 τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους 67 6.1.9 ζώνες ειδικής προστασίας 67 6.1.10 σημαντικές περιοχές για τα πουλιά 68 6.2 ο νόμος 1650/1986 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 69 ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ 7.1 ΤΡΟΠΟΙ ΕΜΠΛΟΚΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 69 7.2 ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 70 7.3 WEB ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 70 7.4 ΔΙΚΤΥΑΚΟ MARKETING 70 7.5ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΧΩΡΟ 70 7.6 ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ 71 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 75 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ 76 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 77 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 80 4

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη κινητοποίηση για την τουριστική ανάπτυξη του νομού Ευβοίας τόσο από τους τοπικούς φορείς όσο και από τις επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα, με κύριους στόχους την ολοκληρωμένη αξιοποίηση των τουριστικών πόρων της περιοχής στα πλαίσια της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Επιδιώκεται έτσι η ανάπτυξη ενός πολυσύνθετου τουριστικού προϊόντος, η κατάλληλη προβολή του, αλλά και η στροφή προς την παροχή ποιοτικότερων τουριστικών υπηρεσιών, αποβλέποντας στην προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού αλλά και υψηλότερου επιπέδου τουριστικών ροών στην περιοχή. Στην πτυχιακή μου εργασία θα αναφερθώ σε κάποιες μορφές εναλλακτικού τουρισμού που μπορούν να αναπτυχθούν στην περιοχή μελέτης, σύμφωνα με τους τουριστικούς πόρους, τις μελέτες που έχουν γίνει για την ανάπτυξη της μέχρι σήμερα και το ενδιαφέρον για την αξιοποίηση των φυσικών και πολιτισμικών πόρων επιχειρώντας πάντα την ισορροπία ανάμεσα στο τρίπτυχο περιβάλλον, οικονομία, κοινωνία, λαμβάνοντας υπόψη την γνώμη πολλών, «και ας μην το παραδέχονται δημόσια», πως το περιβάλλον είναι δευτερεύον και πως οποιαδήποτε προσπάθεια για την προστασία του θεωρείται εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη. Η περιοχή έχει ανάγκη από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για αειφόρο ανάπτυξη με καθαρούς στόχους αντί για ασυντόνιστες ενέργειες που φέρνουν γρήγορους «ψήφους».αειφοροσ είναι η ανάπτυξη που μπορεί να είναι βιώσιμη και να διατηρηθεί στο μέλλον με ορθολογική χρήση και εκμετάλλευση των πόρων με σεβασμό στο περιβάλλον. Τα παλιά μοντέλα ανάπτυξης θεωρούσαν πως η έμφαση στους φυσικούς και άλλους πόρους της περιοχής, στις μεταφορές και στην εγγύτητα και προσβασιμότητα στις αγορές, από μόνα τους θα έφερναν ανάπτυξη. Αποδείχτηκαν όμως λάθος. Είναι η ποιότητα του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος της περιοχής που καθορίζει την ανάπτυξη. Κάθε προσπάθεια οικονομικής ανάπτυξης θα πρέπει να κρίνεται από την αειφορία της και τις επιπτώσεις στην αξία της περιοχής. Θα πρέπει δηλαδή να κοιτάζουμε την συνολική αύξηση της οικονομικής αξίας όλων των πόρων {ανθρώπινων, φυσικών και άλλων}, όχι μόνο πρόσκαιρα αλλά και στο μακρύτερο μέλλον. 5

I. 1 ΠΕΡΤΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Το όμορφο νησί της Εύβοιας αποτελεί το δεύτερο σε έκταση και πληθυσμό νησί της Ελλάδας. Στολίδι της Περιφέρειας Κεντρικής Ελλάδας, έχει πάρει το όνομα της από την εκτροφή βοοειδών (ευ-βους), στην οποία επιδίδονταν οι πρώτοι κάτοικοι. Η πρόσβαση στο νησί γίνεται μέσω διάφορων οδών, ανάλογα με τον επιθυμητό προορισμό. Από αυτές, όλες σχεδόν περιλαμβάνουν την χρήση κάποιας ακτοπλοϊκής γραμμής. Εξαίρεση και συγχρόνως πλεονέκτημα για το νησί αποτελούν οι δύο γέφυρες της Χαλκίδας, που το ενώνει οδικώς με το νομό Βοιωτίας και με την υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα. Η μικρή απόσταση της περιοχής μελέτης από την Αθήνα, η ποικιλομορφία του φυσικού περιβάλλοντος της, η αφθονία αξιόλογων τουριστικών πόρων, οι οποίοι καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων, την καθιστούν έναν ιδιαιτέρως ελκυστικό προορισμό, ο οποίος έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον ενός σημαντικού αριθμού, εσωτερικών κυρίως τουριστών. Η Εύβοια είναι ιδιαίτερα προικισμένη από την φύση αλλά και με ιδιαίτερο ελκυστικό ανθρωπογενές περιβάλλον. Τα καθάρια νερά στα αμέτρητα ακρογυάλια της, τα καταπράσινα δάση της, οι χιονισμένες βουνοκορφές της, τα γραφικά χωριουδάκια της, τα παλαιολιθικά, αρχαιολογικά και βυζαντινά μνημεία της, αποτελούν πόλους έλξης χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο, που μπορούν να βιώσουν όλες τις μορφές και είδη τουρισμού, από τον κλασσικό μέχρι τις πιο σύγχρονες και ειδικές μορφές του. Το παγκόσμιο δικαίωμα στον τουρισμό είναι φυσικό επακόλουθο του δικαιώματος στην ξεκούραση και την αναψυχή. Η δυνατότητα της άμεσης και προσωπικής προσέγγισης, ανακάλυψης των φυσικών πόρων όλου του πλανήτη αποτελεί αναφαίρετο και ισότιμο δικαίωμα για τον κάθε κάτοικο του. Η αυξανόμενη και ενεργή συμμετοχή τόσο στον εσωτερικό όσο και στον εξωτερικό τουρισμό χαρακτηρίζεται σαν μια από τις πιο εποικοδομητικότερες ενασχολήσεις, εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνου και τα οποιοδήποτε εμπόδια στην επέκταση και διεύρυνση του πρέπει να ξεπεραστούν.( Τσαούσης Ι.) 1.2 ΣΤΟΧΟΣ-ΥΠΟΣΤΟΧΟΤ Στόχος της πτυχιακής εργασίας είναι να διερευνήσει τις δυνατότητες που έχει ο νομός Ευβοίας για μια ολοκληρωμένη τουριστική ανάπτυξη, με σεβασμό στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. 6

Η επίτευξη του στόχου επιδιώκεται από την ολοκλήρωση μιας σειράς υποστόχων που είναι οι ακόλουθοι: πολυδιάστατη αξιοποίηση των τουριστικών πόρων(φυσικών και πολιτισμικών πόρων της περιοχής μελέτης), ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού, διασπορά της τουριστικής δραστηριότητας στον χώρο. Διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος στην αγορά, άρση της εποχικότητας της τουριστικής περιόδου Προβολή του τουριστικού προϊόντος μέσα από σύγχρονα κανάλια επικοινωνίας π.χ διαδίκτυο. Αναβάθμιση των τουριστικών υποδομών (ξενοδοχεία -καταλύματα),ενίσχυση των παρεχόμενων σε αυτές υπηρεσιών Σύνδεση/ολοκλήρωση του τουριστικού τομέα με άλλους παραγωγικούς τομείς-ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ των τομέων. Αναβάθμιση του εσωτερικού δικτύου-βελτίωση της πρόσβασης των περιοχών Αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού-εξειδίκευση στον τομέα παροχής υπηρεσιών Διερεύνηση πιθανών πεδίων τουριστικής δραστηριότητας τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν μέσω των Σ.Δ.Ι.Τ. αξιοποιώντας τους διαθέσιμους πόρους της περιοχής μελέτης. 1.3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η μεθοδολογική προσέγγιση υιοθετείται προκειμένου να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος στόχος, ακολουθεί τα τρία στάδια της διαδικασίας σχεδιασμού κατά τον Khakee(1998) που είναι τα εξής: Το στάδιο μάθησης Το στάδιο αξιολόγησης Το στάδιο δράσης/εφαρμογής Στο πρώτο στάδιο ο μελετητής εμβαθύνει στην περιοχή μελέτης και τα προβλήματα της με σκοπό να ιεραρχήσει τα προβλήματα και να καθορίσει τους στόχους(πρόβλημα προς επίλυση) και τους υποστόχους Στο δεύτερο στάδιο δομούνται και αξιολογούνται εναλλακτικά σενάρια/λύσεις για την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί. Οι εναλλακτικές λύσεις βοηθούν από πολλές διαφορετικές οπτικές. Η επιλογή της λύσης στηρίζεται σε μια σειρά κριτηρίων αξιολόγησης και οδηγούν στην επιλογή του εναλλακτικού σεναρίου που ανταποκρίνεται καλύτερα στον στόχο που έχει τεθεί. Το τρίτο στάδιο αναφέρεται στην εφαρμογή του επιλεγέντος σεναρίου και στα έργα που συμβάλλουν στην υλοποίηση του. 7

Δ ΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στο πρώτο κεφάλαιο, αναφέρονται στην παγκόσμια ιδεοντολογία του τουρισμού, στις παγκόσμιες αρχές που υπάρχουν για τον τουρισμό και στις εναλλακτικές μορφές του. Περιγράφεται επίσης η σχέση του τουρισμού με άλλους τομείς και η επίδραση του σε αυτούς. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η περιοχή μελέτης, τα γεωγραφικά της χαρακτηριστικά, στην διοικητική του διαίρεση, η κατάσταση της οικονομίας του νομού, η απασχόληση και τα ποσοστά της ανεργίας. Περιγράφονται επίσης οι τουριστικές του υποδομές, η ιστορική εξέλιξη του τόπου καθώς και οι σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο νησί. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφεται ο εναλλακτικός τουρισμός στον οποίο περιλαμβάνεται ο οικοτουρισμός και ο αγροτουρισμός, βασικά είδη τουρισμού για τον νομό. Περιγράφονται επίσης τα πλεονεκτήματα της τάσης αυτής για την βελτίωση του τόπου. Στο κεφάλαιο αυτό θα δούμε επίσης και την μέθοδο αξιολόγησης αναπτυξιακών σεναρίων, την μήτρα S.W.O.T., τους στόχους που υπάρχουν, τα σενάρια που υπάρχουν και την επιλογή του καλύτερου. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι ζώνες ανάπτυξης, το ξενοδοχειακό δυναμικό του νομού για τα έτη 2009 και 2010 καθώς και οι διανυκτερεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στον νομό από ημεδαπούς και αλλοδαπούς τα έτη 2008 και 2009. Στο πέμπτο κεφάλαιο περιγράφεται η αειφόρος ανάπτυξη, τα σχέδια που πρέπει να υπάρχουν για την ανάπτυξη της, οι προτεραιότητες που πρέπει να δίνονται, οι νέοι δήμοι του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ, τα χρέη και οι στόχοι τους καθώς και τα χρηματοδοτικά αναπτυξιακά προγράμματα που έχουν προγραμματιστεί να υλοποιηθούν μέχρι το 2013, όπως το ΕΣΠΑ, το LEADER, O Πράσινος Τουρισμός και το πρόγραμμα Ο.Π.Α.Α.Χ., στο τέλος περιγράφονται προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από ανήθικους επιχειρηματίες και νέες επενδύσεις που δεν εναρμονίζονται με το φυσικό περιβάλλον. Στο έκτο κεφάλαιο περιγράφεται η σχέση της περιοχής μελέτης με τα διεθνή δίκτυα προστασίας, NATURA, RAMSAR, W.W.F, την αναφορά των περιοχών που περιλαμβάνονται σε αυτά τα δίκτυα και τους νόμους 3937/2011 και 1650/1986 που θεσπίστηκαν για να προστατεύουν το περιβάλλον. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ 1.1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Από αρκετά νωρίς η παγκόσμια κοινότητα των ερευνητών που ασχολούνται με τον τουρισμό εντόπισε την μεγάλη επίδραση που ασκεί η ηθική πάνω στον τρόπο που οι τουρίστες επιλέγουν τον τόπο των διακοπών τους αλλά και την συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους και μπήκε στην διαδικασία να προτείνει την σύσταση ενός κώδικα δεοντολογίας που να διέπει τις δραστηριότητες του σε διεθνή κλίμακα. Η ανάγκη αυτή έγινε ευρύτερα κατανοητή μέσα από το συνέδριο που διοργάνωσε Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού στην Κωνσταντινούπολη το 1997. Στην ανάγκη αυτή ο ΠΟΤ απάντησε 2 χρόνια αργότερα, το 1999, καθιερώνοντας τον κώδικα δεοντολογίας του τουρισμού, σε συνέδριο στο Σαν Ντιάγκο της Χιλής.(Βασιλείου Μ.) 1.1.1 Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΟ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ. Η κατανόηση και η ανάδειξη των ηθικών αξιών που είναι κοινά αποδεκτές από όλη την ανθρωπότητα, με έμφαση στην ανοχή και τον σεβασμό της διαφορετικότητας ως προς την θρησκεία, τις φιλοσοφικές ή τις ηθικές αρχές, αποτελούν βάση ενός υπεύθυνου τουρισμού. Οι εμπλεκόμενοι φορείς στην τουριστική ανάπτυξη καθώς και οι ίδιοι οι τουρίστες θα πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά τις κοινωνικές και πολιτισμικές παραδόσεις όλων των κοινωνικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένου των μειονοτήτων και των τοπικών κοινωνιών, αναγνωρίζοντας παράλληλα την αξία τους. Οι τουριστικές δραστηριότητες θα πρέπει να αναπτύσσονται σε αρμονία με τις παραδόσεις και τα χαρακτηριστικά των τοπικών κοινωνιών και να σέβονται τους νόμους, τις πρακτικές και τα έθιμα που έχουν. (Bennett R.AND G.Krebs) 1.1.2 Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΟΧΗΜΑ ΓΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ. Ο τουρισμός, η δραστηριότητα που συχνά σχετίζεται με ανάπαυση και χαλάρωση, τα σπόρ, την πρόσβαση στον πολιτισμό και την επαφή με την φύση, οφείλει να σχεδιάζεται και να πραγματοποιείται ως προνομιακό μέσο ατομικής και συλλογικής ολοκλήρωσης. Όταν ασκείται με ανοιχτό πνεύμα και 9

διαλλακτικότητα, αποτελεί αναντικατάστατο παράγοντα αυτογνωσίας, αμοιβαίας ανοχής και βαθιάς γνώσης αλλά και ενημέρωσης για τις διαφορές ανάμεσα σε ομάδες και κοινωνίες. Οι τουριστικές δραστηριότητες οφείλουν να σέβονται την ισότητα μεταξύ των φύλων και να προάγουν τα ατομικά δικαιώματα, ειδικότερα των ευάλωτων ομάδων. Τα ταξίδια για θρησκευτικούς, μορφωτικούς, πολιτισμικούς λόγους ή για γλωσσικές ανταλλαγές, αποτελούν ιδιαίτερα εποικοδομητική μορφή τουρισμού και αξίζουν ενθάρρυνσης(λογοθέτης Μ.) 1.1.3 Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στην τουριστική ανάπτυξη οφείλουν να διαφυλάσσουν το φυσικό περιβάλλον, ενεργώντας έμπρακτα σε όφελος μιας συνεχιζόμενης και βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, η οποία να ικανοποιεί και να προασπίζει τις ανάγκες και τα οράματα των επερχόμενων γενεών. Όλες οι μορφές τουρισμού που είναι ικανές να εξοικονομήσουν φυσικούς πόρους, ιδιαίτερα νερό και ενέργεια, αποφεύγοντας την παραγωγή αποβλήτων, θα πρέπει να ενισχύονται από τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές. Οι τουριστικές υποδομές πρέπει να σχεδιάζονται και οι τουριστικές δραστηριότητες πρέπει να προγραμματίζονται έτσι ώστε να διαφυλάσσεται η φυσική κληρονομιά των οικοσυστημάτων και της βιο-ποικιλίας, διατηρώντας είδη της άγριας ζωής τα οποία απειλούνται από εξαφάνιση. Οι εμπλεκόμενοι φορείς στην τουριστική ανάπτυξη και ιδιαίτερα οι επαγγελματίες οφείλουν να αποδέχονται τους περιορισμούς που τίθενται στις τουριστικές δραστηριότητες όταν αυτές αφορούν ευαίσθητες περιοχές, δηλαδή ερήμους, πολικές ζώνες, υψίπεδα, παράκτιες περιοχές, τροπικά δάση, υδροβιότοπους, φυσικά καταφύγια και προστατευόμενες περιοχές, Ο φυσιολατρικός τουρισμός και ο οικοτουρισμός αναγνωρίζονται ως μορφές τουρισμού που αναδεικνύουν και ενισχύουν την ίδια την υπόσταση του τουρισμού, αποπνέοντας σεβασμό στην φυσική κληρονομιά και τους τοπικούς πληθυσμούς διασφαλίζοντας παράλληλα την φέρουσα ικανότητα των θελγήτρων.(καμίλης Π.) Σύμφωνα με την NACE από την Eurostat πιο επιχειρηματικές δραστηριότητες που καλύπτονται από τον τουριστικό τομέα είναι οι εξής: V ξενοδοχειακά καταλύματα V εστιατόρια V μπάρ V δραστηριότητες των τουριστικών γραφείων V περιοχές κάμπινγκ και άλλες περιοχές ολιγόχρονης διαμονής 10

V μέσα μεταφοράς V δραστηριότητες των τουριστικών πρακτόρων V δραστηριότητες που αφορούν την παροχή υποστήριξης στους ταξιδιώτες V δραστηριότητες σε ψυχαγωγικά πάρκα και σε εκθέσεις V ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες V δραστηριότητες σε μουσεία, ιστορικές περιοχές και κτήρια V δραστηριότητες σε ζωολογικούς και βοτανικούς χώρους. 1.1.4 Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ. Οι τουριστικοί πόροι αποτελούν κομμάτι της ανθρώπινης κληρονομιάς, οι κοινότητες στην επικράτεια των οποίων αυτές οι περιοχές εκτείνονται, έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις προς αυτές. Οι τουριστικές δραστηριότητες και πολιτικές οφείλουν να αντιμετωπίζουν μ σεβασμό την εικαστική, αρχαιολογική και πολιτιστική κληρονομιά, να την προάγουν, να την προστατεύουν και να την παραδίδουν σώα στις επερχόμενες γενεές, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα πρέπει να δοθεί στην διατήρηση και αναβάθμιση μνημείων και μουσείων καθώς και αρχαιολογικών χώρων, τα οποία πρέπει να είναι ανοικτά στις επισκέψεις των επισκεπτών. Ενθάρρυνση χρειάζεται η δυνατότητα επίσκεψης χώρων ή μνημείων πολιτισμικής κληρονομιάς που ανήκουν σε ιδιώτες, διατηρώντας παράλληλα τα δικαιώματα ιδιοκτησίας τους. Ακόμα και η επίσκεψη σε θρησκευτικούς χώρους πρέπει να ενθαρρυνθεί, χωρίς βέβαια να εμποδίζει τις καθημερινές πρακτικές δοξασίες και Λατρείας. Τα έσοδα που προέρχονται από τις επισκέψεις τουριστών σε πολιτιστικούς χώρους και μνημεία πρέπει κατά ένα μέρος να διατίθενται για την συντήρηση. Φύλαξη, διατήρηση και αναβάθμιση τους. Η τουριστική δραστηριότητα θα πρέπει να σχεδιάζεται κατά τρόπο τέτοιο ώστε τα παραδοσιακά πολιτισμικά προϊόντα να αναβιώνουν και να ακμάζουν, αποτρέποντας τα, από την εμπορευματοποίηση. (Καμίλης Π.) 1.1.5 Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΜΙΑ ΕΠΙΚΕΡΔΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ. Οι τοπικοί πληθυσμοί οφείλουν να συνδέονται με τις τουριστικές δραστηριότητες και να συμμετέχουν ισότιμα στην κατανομή των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών κερδών που είναι απόρροια τους και να διεκδικούν τόσο τις άμεσες όσο και τις έμμεσες εργασίες που δημιουργούνται εξαιτίας του τουρισμού. Οι τουριστικές πολιτικές οφείλουν να εφαρμόζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να αναβαθμίζουν το βιοτικό επίπεδο των ατόμων στις χώρες υποδοχής τουριστών, ικανοποιώντας τις ανάγκες τους ταυτόχρονα. Ο σχεδιασμός και η αρχιτεκτονική προσέγγιση καθώς και η λειτουργία των τουριστικών θέρετρων και των χώρων 11

διαμονής θα πρέπει να αναδεικνύουν την τοπικότητα των θέλγητρων, ενισχύοντας παράλληλα τον τοπικό οικονομικό και κοινωνικό ιστό.(www.visit-evia.gr) 1.2 ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. 1.2.1 ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Η νέα αντίληψη για τον τουρισμό θεωρεί σημαντικό να διαφυλαχτεί το περιβάλλον, με την ευρεία έννοια του όρου. Πρέπει, επομένως να προστατευτούν όχι μόνο τα τοπία και οι φυσικοί χώροι, αλλά και οι φυσικοί πόροι, ιδίως το νερό και ο αέρας, η οικοδομημένη κληρονομιά, οι πολιτιστικές και κοινωνικές παραδόσεις, η ποιότητα ζωής των κατοίκων. Οι εναλλακτικές ή ήπιες μορφές τουρισμού, αποτελούν μια νέα φιλοσοφία για τον τουρισμό. Τα κύρια χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν τη διαφορά τους με τον παραδοσιακό τουρισμό είναι : τουρισμός υψηλής αισθητικής και ποιότητας, εναρμονισμένος με την φύση και τα οικολογικά συστήματα, μέσα σε κλίμα πολιτιστικής ανταλλαγής και αρμονικής συνύπαρξης των ανθρώπων με το ιστορικό τοπίο. (www. sterea-tour.gr). 1.2.2 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Ο νομός Ευβοίας είναι ένας νομός ιδιαίτερα προικισμένος από την φύση αλλά και με μακραίωνη ιστορική διαδρομή. Η απλή αναφορά στους υπάρχοντες τουριστικούς πόρους π.χ. παραλίες, μνημεία, τείνει να κορεσθεί, σαν θέμα τουριστικής προβολής, καθώς οι σύγχρονες ανάγκες επιβάλλουν έναν τουρισμό υψηλής αισθητικής και ποιότητας, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι απαιτήσεις για πληρέστερες υπηρεσίες και δημιουργία τουριστικών υποδομών. Η ανάπτυξη των ήπιων μορφών τουρισμού ως οικονομική δραστηριότητα θα ωφελήσει πολλαπλά την οικονομία του νομού. Πρόκειται για έναν αναξιοποίητο δυναμικό πόρο που η αξιοποίηση του θα προκαλέσει θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην περιοχή όπως ενεργοποίηση οικονομικών δραστηριοτήτων για την εξυπηρέτηση της τουριστικής κίνησης, αύξηση του εισοδήματος και της απασχόλησης. Η ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού μπορεί να υπάρξει σε όλες τις περιοχές της Εύβοιας με τις κατάλληλες παρεμβάσεις υποδομών. Η ορθολογική και προγραμματισμένη ανάπτυξη θα συμβάλλει στη συγκράτηση των κατοίκων της περιοχής, εφόσον δημιουργεί θέσεις εργασίας και εισόδημα, ενώ παράλληλα δημιουργεί τις προϋποθέσεις ανάπτυξης συμπληρωματικών και υποστηρικτών δραστηριοτήτων. Η ποικιλία της μορφολογίας του νομού ενδείκνυται για: α) φυσιολατρικό τουρισμό περιήγηση περιπατητική στα βουνά μικρών ομάδων με σκοπό την παρατήρηση πανίδας ή χλωρίδας. Ορεινή πεζοπορία: η ήπια μορφή της ορειβασίας με απλή πεζοπορία σε ορεινό περιβάλλον. 12

Ορειβασία: η ολοκληρωμένη μορφή της ορειβασίας που δεν περιορίζεται σε εύκολα βουνά, αλλά καλύπτει όλες τις μορφές του ορεινού ανάγλυφου, ανεξάρτητα από εδαφικές δυσκολίες. Η ορειβασία, οδοιπορίας στα βουνά και η φυσιολατρεία αρχίζουν να έλκουν νέους θιασώτες που ξεφεύγουν από τα πλαίσια των δραστηριοτήτων των παραδοσιακών συλλόγων. Αυτό δείχνει ότι η δραστηριότητα αυτή από μια σχετική μικρή ομάδα ερασιτεχνών μπορεί να αναδειχτεί σε εμπορευματικό είδος παροχής υπηρεσιών. β)νέες μορφές τουρισμού που χαρακτηρίζονται από τα στοιχεία δράσης, άθλησης αλλά και κινδύνων Τρεκκινγκ: ορεινή πεζοπορία μεγάλης χρονικής διάρκειας που περιλαμβάνει διάσχιση εκτεταμένων ορεινών συγκροτημάτων. Σε οργανωμένο τρέκκινγκ, ο απαραίτητος εξοπλισμός όπως τρόφιμα, αντίσκηνα, μεταφέρονται με αυτοκίνητα ανώμαλου δρόμου. Ορειβατική χιονοδρομία: πρόκειται για την χιονοδρομία εκτός πίστας με επιλογές ελεύθερων διαδρομών στο ανάγλυφο της ορεινής φύσης. Οι βασικές μορφές της ορειβατικής χιονοδρομίας είναι η ανάβαση στη κορυφή βουνού με σκί και η κατάβαση στο ίδιο σημείο, όπως και η χιονοδρομική διάσχιση ενός η περισσοτέρων ορεινών συγκροτημάτων. Ορεινή ποδηλασία^ουηίαΐη bike) : σύγχρονες κατασκευές, με 12 ή 24ω ταχύτητες στο ποδήλατου βουνού κάνουν το ανέβασμα πολύ πιο εύκολο και μειώνεται ο χρόνος πρόσβασης σε μεγάλες αποστάσεις. γ)εντατικές περιπέτειες Αναρρίχηση: σύμφωνα με το Εγκόλπιο Τεχνικής Ορειβασίας,ο όρος αναρρίχηση καθιερώθηκε αρχικά για να υποδηλώνει την ορειβατική τεχνική που άρχισε προοδευτικά να αναπτύσσεται για να σκαρφαλώσουν οι ορειβάτες σε απότομα βράχια ή συγκροτήματα βράχων που παρεμβάλλονταν στις κλασσικές ορειβατικές διαδρομές τους και αναφέρονταν φυσικά στην ελεύθερη αναρρίχηση. Στη συνέχεια προέκυψε και τεχνητή αναρρίχηση με την χρησιμοποίηση τεχνιτών μέσων, με διαφορετική κλίμακα δυσκολίας. Canyoning : διάσχιση φαραγγιών περπατώντας και χρησιμοποιώντας σχοινιά στους κάθετους καταρράκτες με την συνοδεία έμπειρων οδηγών. Συνδυάζεται με την ορειβασία, τρέκκινγκ. Αλεξίπτωτο πλαγιάς ή φορητό ανεμόπτερο πλαγιάς: όπως και η αναρρίχηση έτσι και το πέταγμα με το αλεξίπτωτο πλαγιάς κατατάσσεται στα ριψοκίνδυνα αθλήματα. Διάσχιση δασικών δρόμων με τζιπ 4χ4: συνήθως συνδυάζεται με άλλες εναλλακτικές μορφές όπως το τρέκκινγκ Ιππασία, μετακίνηση με ζώα: παραδοσιακό ελληνικό πρότυπο που ξαναγίνεται της μόδας μέσα στα πλαίσια των ενεργών διακοπών. Εδώ μπορεί να γίνει μια αναφορά και στο σκυριανό αλογάκι, άλογο σπάνιας ράτσας. 13

Για την διευκόλυνση της ορειβατικής δραστηριότητας επιβάλλεται η ύπαρξη ή σχεδιασμός δικτύου οδικών μονοπατιών για αναψυχή στην φύση και δημιουργία ορειβατικών καταφυγίων. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι οι παρεμβάσεις οι οποίες θεωρούνται απαραίτητες για την εξασφάλιση της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης μπορούν να επικεντρωθούν σε βασικά σημεία: Αξιοποίηση, αποκατάσταση και μετατροπή παλαιών παραδοσιακών κενών κατοικιών σε ξενώνες. Δημιουργία νέων ξενοδοχειακών μονάδων με σεβασμό στην αρχιτεκτονική της περιοχής και στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Τη βελτίωση ή επέκταση του οδικού δικτύου Προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος και των πόρων πολιτιστικής κληρονομιάς Ανάπτυξη ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, δημιουργία μηχανισμών για την υποστήριξη της διαδικασίας για ήπια, οικολογική ανάπτυξη. (www.servitoros. 8γ) 14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2.1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Α)Γεωγραφική θέση Η Εύβοια είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας το τρίτο μεγαλύτερο της ανατολικής μεσογείου και έκτο σε όλη την μεσόγειο. Απέχει από την Αθήνα μόλις 70χλμ. Η έκταση του νησιού είναι 4.122.501 στρέμματα το 3.20% της χώρας και εκτείνεται κατά μήκος της βορειοανατολικής ηπειρωτικής στερεάς Ελλάδας, από τον μαλλιακό κόλπο μέχρι απέναντι από την ακτή της Ραφήνας, χωριζόμενη από αυτή από την ευβοϊκή θάλασσα. Το μήκος των ακτογραμμών του ανέρχεται στα 729χλμ.Το πλάτος του νησιού κυμαίνεται από 6-50 χλμ. Στο κοντινότερο σημείο με την στερεά Ελλάδα είναι χτισμένη η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη του νησιού η Χαλκίδα, όπου υπάρχει η μία εκ των δύο ζεύξεων του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, η παλαιά γέφυρα της Χαλκίδας. Προσφάτως χτίστηκε και η υψηλή γέφυρα της Χαλκίδας, παραδόθηκε το 1993, απο τις μεγαλύτερες κρεμαστές γέφυρες της Ευρώπη. Ο νομός περιλαμβάνει το νησί της Εύβοιας, το νησί Σκύρος, τα νησιά του ευβοϊκού κόλπου, Πεταλιοί, τα Λιχαδονήσια, οι νησίδες ανοικτά των Στυρών και ένα ηπειρωτικό τμήμα της στερεάς Ελλάδας, δυτικά του πορθμού του Ευρίπου.(Καλέμης Α.) Β)ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ-ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΙ ΕΥΒΟΙΑΣ Η Εύβοια χωρίζεται σε βόρεια, κεντρική και νότια και πρωτεύουσα της είναι η Χαλκίδα. Ο πληθυσμός του νομού σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ανέρχεται στις 215.132. Η πρωτεύουσα του νησιού κατοικείται από 90.000 κατοίκους.(www.visit-evia.gr.). Από το 1848 εως σήμερα σύμφωνα με τα δημογραφικά στοιχεία παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση του πληθυσμού, τα στοιχεία παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα από την πηγή (servitoros.gr) ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΥΒΟΙΑ (ΚΑΙ Η ΣΚΥΡΟΣ) 1848 56.802 1849 56.402 1850 56.471 1852 56.666 1853 57.152 15

1855 58.683 1956 59.891 1861 64.126 1870 75.726 1879 85.486 1889 96.645 1896 108.555 1907 119.694 1920 128.219 1928 148.839 1940 171.988 1951 170.803 1961 172.578 1981 188.410 1991 208.408 2001 215.136 2011 215.136 Οι νέοι δήμοι της Εύβοιας με το σχέδιο Καλλικράτης είναι οι εξής: ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ με έδρα την Χαλκίδα, περιλαμβάνει τους δήμους: Χαλκίδας, Ανθηδώνος, Ν. Αρτάκης, Ληλαντίων, Αυλίδας. ΔΗΜΟΣ ΔΙΡΦΥΩΝ με έδρα τα Ψαχνά, περιλαμβάνει τους δήμους Διρφύων και Μεσσαπίων. ΔΗΜΟΣ ΕΡΕΤΡΙΑΣ με έδρα την Ερέτρια, περιλαμβάνει τους δήμους Ερετρίας και Αμαρύνθου ΔΗΜΟΣ ΚΑΡΥΣΤΙΑΣ με έδρα την Κάρυστο, περιλαμβάνει τους δήμους Καρύστου, Στυραίων, Μαρμαρίου και της κοινότητας Καφηρέως. ΔΗΜΟΣ ΙΣΤΙΑΙΑΣ με έδρα την Ιστιαία, περιλαμβάνει τους δήμους Ιστιαίας, Ωρεών, Αρτεμισίου, Αιδηψού και την κοινότητα Λιχάδας. ΔΗΜΟΣ ΕΛΥΜΝΙΩΝ με έδρα την Λίμνη, περιλαμβάνει τους δήμους Ελυμνίων, Κηρέως και Νηλέως. ΔΗΜΟΣ ΣΚΥΡΟΥ με έδρα την Σκύρο. ΔΗΜΟΣ ΚΥΜΗΣ με έδρα την Κύμη, περιλαμβάνει τους δήμους Κύμης και Κονιστρών ΔΗΜΟΣ ΤΑΜΥΝΑΙΩΝ με έδρα το Αλιβέρι, περιλαμβάνει τους δήμους Ταμυναίων, Αυλώνος και Δυστίων.(χάρτης 1 ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ www.xalkida-blogspot.com). 16

2.2 ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Αναμφισβήτητα ο τουρισμός συμβάλλει καθοριστικά στη ταχύρρυθμη οικονομική ανάπτυξη και στην δραστική μείωση της ανεργίας του τόπου. Δεν είναι τυχαίο ότι προσφέρει το 18% περίπου του ΑΕΠ της χώρας, αν ληφθούν υπόψη και οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις του στο σύνολο της οικονομίας. Το σύνολο των εσόδων της χώρας μας είναι μεγαλύτερο από το σύνολο της αξίας των εξαγωγών μας,προϊόντων και υπηρεσιών, και καλύπτει περίπου το 40% του ελλείματος του ισοζυγίου των εξωτερικών μας πληρωμών. Στον κλάδο του ελληνικού τουρισμού απασχολούνται περίπου 800.000 εργαζόμενοι, το μεγαλύτερο μήκος των οποίων δραστηριοποιείται στην περιφέρεια και σε μικρού ή μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις. Η Εύβοια το ανατολικότερο κομμάτι της στερεάς Ελλάδας μαζί με το νησί Σκύρος, είναι ένας χαρισματικός νομός. Όσον αφορά τις φυσικές ομορφιές που περιλαμβάνουν σχεδόν όλες τις κατηγορίες.έχει πληθώρα ωραίων παραλιών, 110 περίπου,όρμων και κολπίσκων με καταγάλανα καθαρά νερά, τόσο στον ευβοϊκο κόλπο όσο και στο πανέμορφο αιγαίο πέλαγος. Η ελκυστικότητα της Εύβοιας δεν εξαντλείται μόνο σε θαλασσινά τοπία. Διαθέτει ιδιαίτερα πλούσια ενδοχώρα, οι ορεινοί της όγκοι, Δίρφυς, Όχη, Κανδηλι, τα καταπράσινα δάση της,στενή,πλατανιάς, Καστανόλογγος, Δελφί, τα ποτάμια της με τα θεόρατα πλατάνια, συνδυασμένα με φαράγγια σπάνιας ομορφιάς Δημοσάρης, Αγάλης, προσφέρουν στον επισκέπτη ευχάριστη διαμονή με εντυπωσιακές εναλλαγές λόγω των φυσικών και πολιτιστικών πόρων που διαθέτει. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αρχαιολογικά ευρύματα, οικισμούς καοι οχυρώσεις, αρχαίο θέατρο και ναούς,θρησκευτικά μνημεία, πύργους, φρούρια καθώς και να επισκεφθεί αρχαιολογικά και λαογραφικά μουσεία, ενώ συγχρόνως έχει την δυνατότητα να είναι μάρτυρας της αναβίωσης παραδοσιακών εθίμων. Ανά την Εύβοια προσφέρονται περίπου 45.000 χιλιάδες κλίνες σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα όλων των κατηγοριών και ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και δωμάτια. Η Εύβοια προσφέρεται για ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως: Οικολογικός και περιβαλλοντικός τουρισμός, ο νομός διαθέτει ποικίλο φυσικό περιβάλλον με σπάνια γεωμορφολογία και έντονες αντιθέσεις, ο φυσιολάτρης επισκέπτης μπορεί να περιπλανηθεί στα αισθητικά δάση, να παρατηρήσει τα σπάνια είδη πουλιών, ωα μελετήσει την χλωρίδα, να συμμετέχει σε extreme δραστηριότητες και σπόρ και να παραμείνει σε πρότυπες αγροτουριστικές μονάδες, όπως το Δασικό Χωριό στην περιοχή Παπάδες προς την βόρεια πλευρά του νησιού. Ιαματικός και Θεραπευτικός τουρισμός, Η φύση χάρισε στον νομό εκτός από όμορφα τοπία και πηγές με σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες, τα ιαματικά λουτρά αποτελούν μέρος του πλούτου 17

του τόπου, ενώ οι θεραπευτικές του ικανότητες, ήταν ήδη γνωστές από τους αρχαίους χρόνους. Η Αιδηψός στην βόρεια κορυφή του νησιού είναι το μέρος στο οποίο βρίσκονται οι θερμομεταλλικές πηγές και οι αμέτρητες εγκαταστάσεις, θεραπευτήρια καθώς και το καινούριο θεραπευτήριο του ΕΟΤ. Αγροτουρισμός, Είναι μια ήπια μορφή βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, και πολυδραστηριότητας στον αγροτικό χώρο, όπου ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τους αγροτικούς χώρους, τις αγροτικές εργασίες,τα αγροτικά προϊόντα, την παραδοσιακή κουζίνα και την καθημερινότητα των κατοίκων. Θαλάσσιος τουρισμός, Τα ατέλειωτα χιλιόμετρα των ευβοϊκών ακτών, τα υψηλά ποσοστά ηλιοφάνειας, το ενδιαφέρον και εναλλασσόμενο τοπίο, καθιστούν το νομό το κατάλληλο μέρος για την ανάπτυξη θαλάσσιων δραστηριοτήτων όπως: Θαλάσσιο σκί Ιστίοπλοοία Ιστιοσανίδα Κατάδυση Κρουαζιέρες με σκάφη αναψυχής. Συνεδριακός τουρισμός, Η μορφή αυτή περιλαμβάνει την διοργάνωση συνεδρίων και εκθέσεων, σε περιοχές που προσφέρουν και άλλες δυνατότητες. Για την ανάπτυξη του χρειάζεται η λήψη μιας σειράς μέτρων που σχετίζεται με την υποδομή και την αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο για του διοργανωτές. Μπορεί να συνδυαστεί με άλλες δραστηριότητες, όπως αθλητικά γεγονότα και άλλα σπόρ. Θρησκευτικός, Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες που μπορεί να αναπτύξει αυτό το είδος τουρισμού, καθώς τα ελληνικά μοναστήρια αποτελούν θαυμάσια τεκμήρια τέχνης και τεχνικής, χτισμένα από τον 10ο αιώνα συνδυάζουν την θρησκευτική παράδοση με την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής και της ζωγραφικής στο ελληνικό χώρο. Περιλαμβάνει εκκλησίες μοναστήρια και πανυγήρια. Πολιτιστικός, Αφορμή είναι η επίσκεψη για πολιτιστικά γεγονότα και μνημεία. Σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο είναι διάσπαρτες οι οχυρώσεις θέσεων και οικισμών, με φυλάκια, τείχη, πύργους, χτισμένα από τους βυζαντινούς χρόνους συνήθως σε σημεία οχυρωμένα από τους αρχαίους χρόνους. Αργότερα δέχτηκαν προσθήκες από τους Ενετούς, τους Φράγκους και τους 18

Οθωμανούς. Τα κάστρα του ελληνικού χώρου σηματοδοτούν την ιστορική διαμόρφωση του τόπου μας και διατυπώνουν την διαδοχή ιστορικών εποχών, οικοδομικών τεχνικών και πολιτιστικών προτύπων. Οικοτουρισμός, Είναι ο τουρισμός που συνδυάζει την τοπική οικονομική ανάπτυξη, την διαφύλαξη της ποιότητας του περιβάλλοντος και την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων και της ιστορίας μιας περιοχής. 2.2.1 ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ Η Χαλκίδα με τα <τρελά νερά της.>, το μοναδικό φαινόμενο οπού τα νερά του Ευρίπου αλλάζουν κατεύθυνση 4-6 φορές την ημέρα, με το ιστορικό κάστρο του Καράμπαμπα, τις ονομαστές βυζαντινές εκκλησίες της, τα κτίρια της νεοκλασσικής ιστορίας της με την ανοιγόμενη μικρή γέφυρα και την νέα υψηλή γέφυρα του Ευρίπου(γνωστό τόπο jumping) και με τα ξενοδοχεία της τα μεγάλα και γνωστά από τις πολλές κινηματογραφικές ταινίες που γυρίστηκαν σε αυτά ή από σημαντικά πολιτικά γεγονότα που φιλοξένησαν. Συγκεκριμένα πρέπει ο κάθε επισκέπτης στην πρωτεύουσα του νομού την Χαλκίδα, να επισκεπτεί τα: 1. την εντυπωσιακή καλωδιακή γέφυρα, ένα σύγχρονο τεχνολογικό επίτευγμα, η οποία συμβάλλει στην αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης. 2., την παλιά κινητή γέφυρα που χρησιμοποιείται από τους επισκέπτες για την παρατήρηση της παλιρροιακής εναλλαγής της κίνησης των νερών, στην σημερινή της μορφή κατασκευάστηκε το 1962. 3. το αρχαιολογικό μουσείο που περιλαμβάνει ευρήματα από ανασκαφές σε διάφορα σημεία του νομού. 4. το λαογραφικό μουσείο που περιλαμβάνει σπάνια αντικείμενα, όπλα, νομίσματα, παραδοσιακές ενδυμασίες,. 5. το τούρκικο τζαμί, στο οποίο στεγάζεται βυζαντινή συλλογή από γλυπτά, ψηφιδωτά και κεραμικά, ενώ διάφορα έργα τέχνης εκτίθενται και στην δημοτική πινακοθήκη. 6. την μεσαιωνική εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Που πρόκειται για βυχαντινό ναό που ανοικοδόμησαν οι Βενετοί τον 14ο αιώνα. Γιορτάζεται από τις 26 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου. 7. το δημαρχείο το οποίο στεγάζεται στο Μέγαρο Κότσικα. Δεσπόζει στην παραλία της πόλης με την όμορφη αρχιτεκτονική του και την θαυμαστή ισορροπία των όγκων. 8. το Κόκκινο Σπίτι της οικογένειας Μάλλιου κοσμεί το κρηπίδωμα στη βόρεια πλευρά της παραλίας της Χαλκίδας, χτίστηκε το 1884 από τον γάλλο αρχιτέκτονα Φλέγκις και ανήκει στο δήμο Χαλκίδας, σήμερα έχει διαμορφωθεί σε μουσείο. 9. το Σπίτι με τα Αγάλματα απέναντι από το Κόκκινο Σπίτι 10. την εκκλησία του Αγίου Νικολάου βυζαντινού ρυθμού με αξιόλογες αγιογραφίες. 19

11. την δημόσια βιβλιοθήκη 12. την δημοτική πινακοθήκη 13. τον ναό του Αγίου Δημητρίου, μητρόπολη της πόλης 14. Το εργαστήρι τέχνης 15. το ιστορικό αρχείο που στεγάζεται στο αρχοντικό Κριεζώτη 16. το δικαστικό μέγαρο με αρχιτέκτονα τον Ματθαίο Καμάρα το 1909 17. το φρούριο του Βελή -Μπαμπά και τον Πύργο του Καρά -Μπαμπά 18. το μεσαιωνικό υδραγωγείο 19. την Μαρμαρένια Βρύση 20. τον τάφο του Γιάννη Σκαρίμπα που θάφτηκε κάτω από τον δρόμο που οδηγεί στο κάστρο. Στην υπόλοιπη Εύβοια: Η Ερέτρια με τα σύγχρονα ξενοδοχεία της, μεταξύ τους και ορισμένα από τα μεγαλύτερα της στερεάς Ελλάδας, με το ονομαστό αρχαίο θέατρο, το γνωστό αρχαιολογικό μουσείο, το νησί των ονείρων, τις ωραίες παραλίες της. Η Αιδηψός με τα γνωστά από την αρχαιότητα ιαματικά λουτρά της με τα υδροθεραπευτήρια της και με το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια και καινοτόμο κέντρο θαλασσοθεραπείας. Η Στενή με το όρος Δίρφη και τα γραφικά χωριά του, το ορειβατικό καταφύγιο του, το αισθητικό δάσος του με την σπάνια χλωρίδα και το φαράγγι της Αγάλης Η Λίμνη με την ξεχωριστή ναυτική της παράδοση, το πλούσιο λαογραφικό της μουσείο, την διατηρούμενη παραδοσιακή αρχιτεκτονική της, τις πανέμορφες παραλίες της όπως των Ροβιών, τα γνωστά μοναστήρια της, όπως του Οσίου Δαυίδ και της μονής Γαλατάκη. Η περιοχή Προκοπίου-Μαντουδίου-Αγίας Άννας, με την αρχαία Κήρινθο, με το σκίνωμα του Αγίου Ιωάννη του ρώσσου και τον μεγάλο πλάτανο-μνημείο της φύσης, με το απολιθωμένο δάσος της Κερασιάς το οποίο χρονολογείται 20 εκατομμυρίων χρόνων, τις ατελείωτες αμμουδερές παραλίες όπως της Αγίας Άννας. Η περιοχή Καρύστου-Μαρμαρίου-Στύρων με τα μυστηριώδη δρακόσπιτα στην Όχη, το φαράγγι του Δημοσαριού, τις μοναδικές και διεθνώς γνωστές για windsurfing ακτές και τις μαγικές αμμουδιές που αλλάζουν σχήμα ακολουθώντας τις ροές του ανέμου, τα πανέμορφα μικρά νησάκια όπως οι Πεταλιοί. Η Κύμη, το γνωστό μπαλκόνι του Αιγαίου, με το σπίτι του Παπανικολάου-του παγκόσμιου γιατρού που ανακάλυψε το τεστ παπ, με τα θεραπευτικά -χωνευτικά νερά, με το γνωστό λαογραφικό μουσείο. Η Σκύρος, το νησί οπού κρύφτηκε ο Αχιλλέας, το νησί με τα περιγιάλια, το νησί με τα μικρόσωμα αλογάκια, το νησί της αποκριάς και των καλοκαιρινών φεστιβαλ. (www. em-travel. gr) 20

2.3 ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ Ο νομός έχει κλίμα μεσογειακό, με ήπιους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Το νοτιοδυτικό μέρος του νησιού, η Κάρυστος είναι το θερμότερο. Οι θερμοκρασίες σε μέσο όρο είναι στους 17.9 βαθμούς κελσίου με μέγιστη τους 21.5 βαθμούς με αιχμή τον Ιούλιο, 30ο, ενώ η μέση ελάχιστη θερμοκρασία φτάνει τον Ιανουάριο τους 17.4-7.5ο. Η περιοχή διατηρεί υψηλά επίπεδα υγρασίας που φτάνουν σε μέσο όρο το 66.6%, είναι δε χαρακτηριστικό πως ο Ιούλιος είναι ο πιο ξηρός μήνας και η υγρασία δεν πέφτει κάτω από 56% (έναντι 35% της Αθήνας). Η περιοχή μελέτης έχει αρκετές βροχοπτώσεις. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 704χλμ και η μέση μηνιαία είναι 58,4χλμ με μέγιστη τον Δεκέμβριο (144.1χλμ) και ελάχιστη τον Αύγουστο (3χλμ).Η Κάρυστος και το Μαρμάρι ξεπερνάει σε βροχοπτώσεις την Χαλκίδα 384.4χλμ και το Αλιβέρι, αλλά υπολείπεται της Κύμης 1040,2χλμ και των ορεινών περιοχών Στενή και Μακρυκάππα). Επικρατούν άνεμοι βορείων διευθύνσεων με μεγάλες εκτάσεις. Συχνά πνέουν άνεμοι μεγάλης έντασης τον χειμώνα (Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος) και κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο το καλοκαίρι. Πολλές φορές οι άνεμοι γίνονται καταστρεπτικοί για την γεωργία. (Μπέλλας Ι..) 2.3.1 Γεωλογικά η Εύβοια αποτελεί συνέχεια της Αττικής. Το έδαφος της αποτελείται κυρίως από ιζηματογενή πετρώματα, όπως σχιστόλιθους ενώ παρουσιάζει πολλές γεωλογικές διαπλάσεις.(www.wikipedia.org.) Στις όχθες των ποταμών παρατηρούνται αλλουβιακές αποθέσεις( ασύνθετα μεταξύ τους υλικά αργιλοαμμώδους σύνθεσης) και ασβεστόλιθοι διάφορων ειδών και χρωμάτων(σκαγιάς,1976 ).Στους δήμους Ιστιαίας και Κηρέως συναντάται σιδηρονικελιούχο μετάλευμα, βωξίτης και λευκόλιθος.(κυνηγαλάκη 2004). Ο δήμος Ωρεών έχει κρυσταλλικό υπόβαθρο που αποτελείται κυρίως από γνεύσιους οι οποίοι χρησιμοποιούνται σαν γρανίτης.(τσιούμας και Ζοράπας 2004). Επίσης εντοπίζονται οφιόλιθοι που συνδέονται με μεταλλοφορία χρωμίτη, νικελίου και πλατίνας. (Λειβαδίτη 2005). Σε όλους τους δήμους εντοπίζεται άργιλος και μάρμαρα λευκά ή χρωματιστά ενώ στο νότιο τμήμα του νησιού υπάρχει το γνωστό μάρμαρο Καρύστου. Έντονη πάντως φαίνεται να υπήρξε και η ηφαιστειακή δράση κατά την διάρκεια της τεταρτογενούς περιόδου του καινοζωικού αιώνα όπου και αποσχίστηκε από την ηπειρωτική χώρα. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή και πεδινή.(www.wikipedia.org.) 2.3.2Υδάτινοι πόροι Στην Εύβοια τα νερά είναι άφθονα, υπάρχουν αρκετά ποτάμια,χείμαρροι, ρυάκια και πηγές. Στην βόρεια Εύβοια δεν υπάρχουν μεγάλοι ποταμοί αλλά χείμαρροι: Ο Νηλέας μήκους 25χλμ. 21

Ο Κηρέας 15χλμ. Ο Ξηριάς 12χλμ. Επίσης υπάρχουν οι λιμνοθάλασσες Μικρό και Μεγάλο Λιβάρι, 1000 στρεμμάτων. Είναι ένα σύστημα 2 αξιόλογων υδροβιότοπων οι οποίοι προστατεύονται από το δίκτυο ΝΑΤϋΕΑ 2000. Στα υπόλοιπα σημεία υπάρχουν υπόγειεςω πηγές που αναβλύζουν και έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. (Κυνηγαλάκη 2004). Στην νότια Εύβοια βρίσκεται ο πιο σημαντικός ποταμός του νομού, ο Λήλαντας με μήκος 38 χλμ. Καθώς και η λίμνη του Δύστου.(Κακαβάς Ι.) 2.4 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ Μετά την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός του νομού ανέρχεται στις 215.132 από τις οποίες οι 90.000 κατοικούν στην πρωτεύουσα του νησιού και οι 3000 στο νησί της Σκύρου. Παρατηρούμε πως από το 1879 μέχρι σήμερα υπάρχει μεγάλη αύξηση πληθυσμού στον νομό.(www.wikipedia.org). 2.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ Υπήρξαν πολλές ομιλίες πολιτικών με υποσχέσεις για μεγάλα έργα, μεγάλη εξέλιξη στον νομό....περιφερειακούς δρόμους, βιοτεχνικά πάρκα, πανεπιστημιακή σχολή κι όμως καμία εξέλιξη ως σήμερα. Ο νομός της Εύβοιας είναι ένας τόπος προικισμένος μα δυστυχώς ο χρόνος έχει σταματήσει σε αυτό το νησί σε ότι έχει σχέση με τον τομέα της ανάπτυξης. Το πρόβλημα αυτό οδηγεί τους κατοίκους και την ανεργία σε αδιέξοδο καθώς ο τόπος αυτός δεν έχει εναλλακτικές λύσεις, η οικονομία του τόπου είναι σε φθίνουσα κατάσταση εδώ και χρόνια. Τον Μάρτιο του 2010 ο δείκτης της ανεργίας βρισκόταν στο 11.1%, φέτος τον ίδιο μήνα ήταν στο 16.1%. Την τελευταία δεκαετία χάθηκαν 1000 θέσεις εργασίας και σύμφωνα με το εργατοϋπαλληλικό κέντρο η ανεργία αυτή την στιγμή αγγίζει το 20% στον νομό. Η ανεργία στην βόρεια Εύβοια είναι η υψηλότερη στην χώρα φτάνει το 70%.» Είχαμε βιομηχανικούς κολοσσούς οι οποίοι όταν έκλεισαν η οικονομία μας αποσυντονίστηκε πλήρως».(ομιλία Θανάση Μπουραντά, πρώην νομάρχη νομού, εφημερίδα Ευβοϊκή γνώμη, 2001). Η Εύβοια χρειάζεται επειγόντως ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης με στόχο την σύμμετρη ανάπτυξη όλων τών τομέων δραστηριότητας. Να μπεί σε τροχιά ανάπτυξης, με έργα αντιμετώπισης της οδικής απομόνωσης, του οικονομικού μαρασμου και της ανασφάλειας των πολιτών.( ομιλία κ.καραμανλή 2000 από την εφημερίδα Ευβοϊκή γνώμη). 22

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Βασική πηγή απασχόλησης και εισοδήματος αποτελεί ο πρωτογενής τομέας για τους περισσότερους κατοίκους του νομού καθώς και καθοριστικό παράγοντα για την διατήρηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής των περιοχών της υπαίθρου, παρά τη φθίνουσα πορεία του. Κυριότερες κατηγορίες του τομέα είναι: Γεωργία, αμπελώνες, αρωματικά φυτά, ελαιόδεντρα, ξηροί καρποί, καθώς και 2 προϊόντα με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, το πρώτο είναι το σύκο Κύμης που παράγεται από 25000 συκόδεντρα τοπικής ποικιλίας και το δεύτερο προϊόν είναι η κονσερβολιά Ροβιών. Κατηγορία επιτραπέζιων ελιών που παράγεταιαπο τον αγροτικό συνεταιρισμό Ροβιών. Κτηνοτροφία Δασοκομία, με παραγωγή ρητίνης, ξυλείας, και ελάτων διακόσμησης. Αλιεύματα, ιχθυόσκαλες με κύρια προϊόντα τα κεφαλόποδα και τα όστρακα, τσιπούρες και λαβράκια καθώς και σαργούς,φαγκριά και μυτάκια. Ορυκτά προϊόντα Α)μάρμαρα και σχιστόπλακες, 1. γκρί μάρμαρο Αλιβερίου 2. πράσινο μάρμαρο Στύρων 3. σχιστόπλακες Καρύστου 4. πολύχρωμο μάρμαρο Καρύστου Β)βιομηχανικά ορυκτά 1. στην Στενή άργιλος που χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη σε εργοστάσιο κεραμοποιίας στο Βασιλικό 2. στο Αλιβέρι εξορύσσεται αργιλικός σχιστόλιθος που χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη σε εργοστάσιο τσιμέντου στη Χαλκίδα, ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ. 3. στο Βαθύ Αυλίδας επίσης σχιστόλιθος Γ)μεταλλεύματα 1. στα Ψαχνά νικέλιο ΛΑΡΚΟ ΑΕ 2. στο Μαντούδι λευκόλιθος, ΒΙΟΜΑΓΝ Δ) αδρανή υλικά 1.σε όλο τον νομό ασβεστόλιθος που χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη για τσιμέντο. (www.proiontastereas.gr) 2.6 ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ Το ΚΤΕΛ του νομού συνδέει την Εύβοια με την Αθήνα, με πολλά δρομολόγια ημερησίως. Στο εσωτερικό του νομού έχει αναπτυχθεί δίκτυο δρομολογίων που 23

συνδέει την πρωτεύουσα του νησιού, Χαλκίδα, με τις μεγάλες πόλεις και τις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Υπάρχει επίσης σιδηροδρομική σύνδεση με την Αθήνα και θαλάσσια. Η Σκύρος συνδέεται με την Αθήνα αεροπορικά.επίσης από την Ερέτρια μπορούμε να περάσουμε στον Ωροπό με ferry boat. Ακόμα 2 σημεία του νομού η Αιδηψός συνδέεται με την Αρκίτσα με ferry boat και ο Αγιόκαμπος με τον ίδιο τρόπο με την Γλύφα.(Σφέτσας Χ.) 2.7 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ Η Σκύρος και η Εύβοια έχουν αναπτύξει μια ικανοποιητική τουριστική υποδομή. Οι λύσεις που προσφέρονται στο θέμα της διαμονής καλύπτουν όλες τις κατηγορίες από τις πιο οικονομικές. Υπερσύγχρονες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, που συνδυάζουν την πολυτέλεια και την άριστη εξυπηρέτηση και ικανοποιούν όλες τις απαιτήσεις των πελατών. Υπάρχει επίσης μεγάλος αριθμός ενοικιαζόμενων δωματίων και διαμερισμάτων που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των επισκεπτών. Υπάρχουν επίσης οργανωμένα κάμπινγκ στις περιοχές Αγία Άννα, Ερέτρια, Πευκί, Ροβιές.(Σφέτσας Χ.) Ο νομός Ευβοίας διαθέτει συνολικά 204 ξενοδοχεία εγκατεστημένα σε 34 περιοχές. Το μεγαλύτερο ποσοστό ξενοδοχειακών μονάδων συγκεντρώνεται στην περιοχή της Αιδηψού, όπου έχουν καταγραφεί και λειτουργούν 108 ξενοδοχειακές μονάδες οι οποίες και αποτελούν το 52,9%. Στην δεύτερη και τρίτη θέση, βάσει αριθμού ξενοδοχειακών μονάδων,με μεγάλη διαφορά βρίσκονται οι περιοχές Ερέτρια και Νέα Στύρα όπου συγκεντρώνεται το 4.9% (10 ξενοδοχειακές μονάδες) και το 4.4% (9 ξενοδοχειακές μονάδες) του συνολικού αριθμού των ξενοδοχείων του νομού. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις είναι Γ κατηγορίας, αποτελώντας το 64,2% του συνόλου.(wikipedia.org). 2.7.1 ΤΟ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΕΝΗΣ Το χιονοδρομικό κέντρο της Στενής βρίσκεται σε ύψος 1150μ., σε απόσταση 50 μ. βρίσκεται το ορειβατικό καταφύγιο. Απέχει 8 χλμ. Από την Στενή και 32 από την Χαλκίδα. Υπάρχουν 2 πίστες διαμορφωμένες από τον ορειβατικό σύλλογο με μεγάλες προσπάθειες. Οι πίστες είναι 250 και 350μ. αντίστοιχα. Δυστυχώς δεν υπάρχει από την αυτοδιοίκηση ενδιαφέρον για την οργάνωση του κατ ευφημισμό χιονοδρομικό κέντρο του νησιού. Τις Κυριακές το καταφύγιο γεμίζει κόσμο,κάποιοι από αυτούς δοκιμάζουν την ανάβαση κάποιων πλαγιών της περιοχής με χαρτογραφημένες διαδρομές. Όποιος φτάσει στην κορυφή θα συναντήσει τον μύθο που λέει πως εκεί υπήρχε ο ναός της Διρφύας Ήρας. Οι ορειβάτες αποκαλούν την Δίρφυ άγρια και απρόβλεπτη, καθώς και μικρό Φούτζι γιατί η κορυφή μοιάζει με ηφαίστειο, οι διαδρομές είναι ανηφορικές ανάμεσα σε έλατα, κερασιές και καστανιές. Σταθμός στάσης είναι το Διάσελο στα 1000μ., 2 χλμ. πριν το καταφύγιο. Κορυφαίο μονοπάτι της περιοχής είναι αυτό που ξεκινά από το καταφύγιο και οδηγεί στην κορυφή Δέλφη μετά από 2,5 ώρες. Από την Στενή υπάρχουν 3 διαδρομές σηματοδοτημένες, Σ1 που φτάνει στο καταφύγιο σε 2 24

ώρες, Σ2 που φτάνει στο καταφύγιο μέσα από καστανόδασος και το Σ3 που το οποίο ανηφορίζει στις κορυφές του Ξενοβουνίου. Για αναρρίχηση υπάρχει και ο βράχος της Στενής που λέγεται Καραούλι με ύψος 80 μέτρα. Έχει γύρω του 20 διανοιγμένες διαδρομές στις οποίες έχουν τοποθετηθεί ανοξείδωτες παραλίες και βύσματα. Πολύ αγαπημένο μέρος για τους χειμερινούς επισκέπτες καθώς βρίσκονται ανάμεσα σε 2 βουνά την Δίρφυ και το Ξηροβούνι, έναν μικρό παράδεισο για τους φυσιολάτρες. Το αισθητικό δάσος της Στενής με έκταση 4500 στρέμματα προσφέρεται για απολαυστικούς περιπάτους. Το Στενιώτικο ρέμα που διασχίζει το χωριό κοντά στο δάσος δημιουργεί πλατώματα με πανύψηλα πλατάνια. Στο δάσος έχουν παρατηρηθεί δεκάδες είδη πουλιών.(messapia-news.gr) 2.7.2 ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ Η φήμη της Εύβοιας είναι άρρηκτα δεμένη με την φήμη του πορθμού του Ευρίπου και το γνωστό φαινόμενο του - την ανά περίπου 6 ώρες αντιστροφή της κατεύθυνσης των νερών, των θαλάσσιων ρευμάτων -που δίνει ταυτότητα μοναδική και στην πρωτεύουσα του νομού την Χαλκίδα. Η ονομασία του Ευρίπου προήλθε από τη σύνθεση ευριπή, την δύναμη των ρευμάτων. Οι Βενετσιάνοι ήταν οι πρώτοι που ονόμασαν την Εύβοια Νεγκρεπόντε. Πολυάριθμες και πανέμορφες είναι οι μικρές και μεγάλες παραλίες στα 900 χλμ ακτών το νησιού στο βόρειο-νότιο ευβοϊκό και το Αιγαίο.(www.evia portal.gr). (ΣΧΗΜΑ 2). 2.7.3 Υποδοχές για ιαματικό τουρισμό Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες με φυσικές πηγές θερμομεταλλικού νερού. Το νερό αναβλύζει από 752 διαφορετικά γεωγραφικά σημεία ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΗΓΩΝ ΘΕΣΗΣ 1 ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 156 25

2 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 57 3 ΗΠΕΙΡΟΣ 56 4 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 115 5 ΘΡΑΚΗ 25 6 ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΣΟΣ 114 7 ΕΥΒΟΙΑ 23 8 ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 34 9 ΚΥΚΛΑΔΕΣ 30 10 ΚΡΗΤΗ 100 11 ΛΟΙΠΑ ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ 42 (www.visit-evia.gr). Από το σύνολο των πηγών οι 180 χρησιμοποιούνται για λουτροθεραπεία και ποσιθεραπεία. Η γεωγραφική θέση τους κατανομή συνδέεται με την μορφολογία του εδάφους, την υδρογεωλογία και την ύπαρξη τεκτονικών ρηγμάτων και ηφαιστείων.(γκιώνη Γ. και Στουρναρά Σ.) Ο χαρακτηρισμός των πηγών ως θερμών γίνεται με κριτήριο τη σχέση της θερμοκρασίας τους με τη μέση θερμοκρασία να φτάνει τους 18ο. Το όριο χαρακτηρισμού μιας πηγής ως θερμής είναι οι 25ο Οι θερμές μεταλλικές πηγές διαιρούνται σε 1) υπόθερμες με 25-34ο και 2) ομοιόθερμες με 34-36ο Ανάλογα με την σύσταση τους τα θερμομεταλλικά νερά διακρίνονται σε 4 κατηγορίες. Οξυανθρακικά-νατριούχα, ασβεστούχα, μικτά. Χλωριοανθρακούχα-ισχυρά, ελαφρά, άνθρακο-αεριούχα. Θεεικα-νατριούχα, ασβεστούχα, χλώριο-θεεϊκά Θειούχα- νατριούχα, ασβεστούχα, χλώριο-θειούχα. Η μεγάλη προίκα των Λουτρών Αιδηψού είναι οι ιαματικές πηγές τους. Σ ήμερα υπάρχουν περίπου 80 πηγές που η θερμοκρασία τους κυμαίνεται από 28-86ο. Εκτός από τα ιδιωτικά υδροθεραπευτήρια που λειτουργούν εντός και εκτός ξενοδοχείων, απόκτημα για την λουτρόπολη είναι το υδροθεραπευτήριο του Ε.Ο.Τ το οποίο παρέχει όλες τις δυνατότητες για λουτροθεραπεία με σύγχρονες 26

τεχνικές. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και αρτιότατα συγκροτήματα της χώρας μας. (Γκιώνη Γ. και Στουρναρά Σ.) Σημαντικό στολίδι των Λουτρών είναι και το ανακαινισθέν εκ βάθρων ΘΕΡΜΑΙ ΣΥΛΛΑ. Πήρε το όνομα του από τον κοσμοκατακτητή στρατηγό Σύλλα που παρέμεινε στην πόλη για να κάνει λουτροθεραπεία για κάποια πάθηση του. Το κτισμένο πριν από έναν αιώνα πρώτο ξενοδοχειακό συγκρότημα της πόλης άλλαξε πολλούς ιδιοκτήτες και πέρασε χρόνια μαρασμού και παρακμής. Το 1988 χαρακτηρίστηκε με άλλα κτίρια διατηρητέο και έτσι οι νέοι ιδιοκτήτες κατάφεραν να κατασκευάσουν ένα καταπληκτικό ξενοδοχειακό συγκρότημα υδροθεραπείας και αναζωογόνησης που αμιλλάται των καλύτερων spa του εξωτερικού.(κακαβάς Ι.). Η δημοτική πλάζ όλων όσων θέλουν να συνδυάσουν την λουτροθεραπεία με το ευεργετικό θαλασσινό νερό. 2.8 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η Εύβοια, έχει κατοικηθεί από τους προϊστορικούς χρόνους και κάποιοι οικισμοί αυτής της περιόδου έχουν ανακαλυφθεί στις περιοχές Μάνικα και Λευκαντί. Ευρήματα από την νεολιθική και μυκηναϊκή εποχή εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας. Η Εύβοια πρωτοστατεί στην αποικιακή δραστηριότητα κατά τον 7ο και 8ο αιώνα. π. Χ. με σημαντικές αποικίες στην Χαλκιδική, Σκιάθο, Σύρο και Κέρκυρα. Σημαντικότερη όλων, η αποικία στην Ιταλική χερσόνησο, η Κύμη, πόλη με μεγάλη εμπορική και ναυτική δραστηριότητα. Αρχαιολογικούς χώρους βρίσκουμε στην Αμάρυνθο, στο Αρτεμίσιο, στην Αρχάμπολη, στην Ερέτρια, στην Καλογερόβρυση, στο Καστρί Ποταμιάς και στην Κύμη.(Σφέτσας Χ.) 2.8.1 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ-ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ Χαλκίδα: το όνομα Χαλκίς δόθηκε από την αρχαιότητα στην πόλη που είχε χτιστεί πάνω στα ερείπια μιας άλλης,πανάρχαιας πόλης. Το όνομα έχει σχέση είτε με τον χαλκό που οι κάτοικοι της επεξεργαζόντουσαν, είτε από την χάλκη, ένα είδος κοχυλιού από όπου οι αρχαίοι έβγαζαν μια κόκκινη χρωστική ουσία για την βαφή των υφασμάτων. Η αρχαία πόλη ήταν ξακουστό εμπορικό κέντρο και κοσμούνταν από περίφημους ναούς του Δία, του Απόλλωνα και της Ήρας. Στην Χαλκίδα υπάρχουν πολλά νεοκλασικά κτήρια όπως το Δημαρχείο της πόλης, το Κόκκινο Σπίτι,το αρχαιολογικό και λαογραφικό μουσείο, επίσης αξίζει να επισκεπτεί κανείς το πολιτιστικό κέντρο της πόλης, την δημοτική βιβλιοθήκη και το μουσείο των φίλων του Γιάννη Σκαρίμπα. Στον λόφο της Κανήθου δεσπόζει το φρούριο του Καράμπαμπα και το έξω από το κέντρο της πόλης το ρωμαϊκό υδραγωγείο. Η συλλογή βυζαντινών εικόνων στεγάζεται στο Τζαμί του Εμίρ- Ζάδε. Τον 3ο αιώνα ένας από τους μαθητές του Πλάτωνα,ο Μενέδημος, ίδρυσε Φιλοσοφική Σχολή στην Ερέτρια. Ανασκαφές από το 1891 αποκάλυψαν πολλά 27