ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 4/6/2014 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Ολογράφως:... Υπ. Καθηγητή/τριας:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... Αρ.... ΧΗΜΕΙΑ (Μονάδες 20) ΟΔΗΓΙΕΣ: Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από έξι (6) δακτυλογραφημένες σελίδες. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τα μέρη Α, Β, και Γ. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη. Να γράψετε τις απαντήσεις σας στο εξεταστικό δοκίμιο, στον κενό χώρο μετά από κάθε ερώτηση. ΜΕΡΟΣ Α: Ερωτήσεις 1-2 (4 μονάδες) Να απαντήσετε ΣΕ ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις (1-2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Ερώτηση 1 α) Ποιες χημικές ενώσεις ονομάζονται οξέα σύμφωνα με τον Arrhenius; (μον. 1) β) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: (μον. 1) Λεμόνι Ξίδι Προϊόντα Φωσφορικό οξύ Όνομα οξέος που περιέχουν Ακετυλοσαλικυλικό οξύ 1
Ερώτηση 2 α) Να γράψετε τέσσερις (4) φυσικές ιδιότητες των μετάλλων. (μον. 1) (1) (2) (3) (4) β) Στον πιο κάτω πίνακα, να τοποθετήσετε τα ακόλουθα χημικά στοιχεία, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν: (μον. 1) Οξυγόνο, σίδηρος, νάτριο, χλώριο, αργίλιο, άνθρακας, ψευδάργυρος, χαλκός. Μέταλλα Αμέταλλα ΜΕΡΟΣ Β: Ερωτήσεις 1-2 (μονάδες 6) Ερώτηση 1 Από τις ΔΥΟ ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στη ΜΙΑ. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι (6) μονάδες. α) Στον πιο κάτω πίνακα, δίνονται χημικά στοιχεία με το σθένος τους, καθώς και μερικά πολυατομικά ιόντα. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον αντίστοιχο χημικό τύπο. (μον. 2) Cl 1 PO 3 4 NH 4 Al 3 β) Με βάση ποιο κριτήριο κατατάσσονται τα χημικά στοιχεία στον περιοδικό πίνακα; (μον. 1) 2
γ) Δίνεται πιο κάτω μέρος του περιοδικού πίνακα (τα σύμβολα των στοιχείων δεν είναι τα πραγματικά). Να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Α Δ Ψ Σ Β Ζ Ν Λ Θ Ε Μ Τ Ξ Υ Γ i. Ποιο/α από τα πιο πάνω στοιχεία: (μον. 2) είναι ευγενή αέρια;.. βρίσκεται στη 2 η περίοδο και στην IIIA ομάδα; έχουν τέσσερα (4) ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα των ατόμων τους; έχουν παρόμοιες ιδιότητες με το Μ; έχει ηλεκτρονική δομή 2.8. 6;.. έχουν τέσσερις (4) ηλεκτρονικές στιβάδες στα άτομά τους;. ii. Να τοποθετήσετε στον πιο πάνω περιοδικό πίνακα: (μον. 1) Το στοιχείο Χ, το οποίο βρίσκεται στην ομάδα των αλκαλικών γαιών και έχει πέντε ηλεκτρονικές στιβάδες. Το στοιχείο Π, που έχει εφτά (7) ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα, που είναι η L. Ερώτηση 2 α) Δίνονται στον παρακάτω πίνακα χημικές ενώσεις με τους χημικούς τους τύπους. i. Να σημειώσετε στο κατάλληλο κουτάκι, για να δείξετε την κατηγορία χημικών ενώσεων στην οποία ανήκει η κάθε ένωση. (μον. 2) Χημικές ενώσεις Οξείδια Οξέα Βάσεις Άλατα HCl CaO H 3 PO 4 Na 2 SO 4 Zn(OH) 2 KBr NH 4 OH CO 2 3
ii. Να ονομάσετε τις παρακάτω χημικές ενώσεις: (μον. 1) CaO... KBr β) i. Να γράψετε τον χημικό τύπο του μαγειρικού άλατος. (μον. 1,5) ii. Να αναφέρετε δύο σημαντικές χρήσεις του μαγειρικού άλατος στην καθημερινή ζωή. γ) Σε τρία ποτήρια Α, Β και Γ, περιέχονται τα ακόλουθα: Στο Α διάλυμα υδροξειδίου του νατρίου, στο Β διάλυμα θειικού οξέος και στο Γ αποσταγμένο νερό. (μον. 1,5) i. Να διατάξετε τα περιεχόμενα των τριών ποτηριών κατά σειρά μειωμένου ph. ii. Σε ποιο από τα πιο πάνω υγρά ( Α, Β, Γ) ισχύει ότι: πλήθος OH - > πλήθος H + ;.. πλήθος OH - = πλήθος Η + ;.. πλήθος OH - < πλήθος H + ;.. ΜΕΡΟΣ Γ: Ερωτήσεις 1-2 (μονάδες 10) Από τις ΔΥΟ ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στη ΜΙΑ. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Ερώτηση 1 α) Στον δοκιμαστικό σωλήνα που φαίνεται στο σχήμα και περιέχει μαγνήσιο, προστίθεται αραιό διάλυμα υδροχλωρίου. i. Να γράψετε τρεις (3) παρατηρήσεις που κάνουμε όταν το οξύ έρθει σε επαφή με το μαγνήσιο. (μον. 1,5). μαγνήσιο.. ii. Ποιο αέριο παράγεται; (μον. 0,5) iii. Πώς ανιχνεύουμε το αέριο που παράγεται; (μον. 1) iv. Να εξηγήσετε γιατί δεν φυλάσσουμε το ξίδι σε μεταλλικό δοχείο. (μον. 1) β) i. Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω χημικές αντιδράσεις βάζοντας συντελεστές όπου χρειάζεται. (μον. 1) KOH + H 3 PO 4 K 3 PO 4 + H 2 O Zn + HCl ZnCl 2 + H 2 4
ii. Ποιο άλας θα σχηματιστεί αν αναμείξουμε διάλυμα θειικού οξέος με διάλυμα υδροξειδίου του ασβεστίου; (μον. 1) iii. Από ποια άλατα αποτελούνται τα μαρμάρινα αγάλματα; γ) Δίνεται η σειρά δραστικότητας των μετάλλων: Na, Mg, Al, Zn, Fe, H 2, Cu, Ag, Au Αύξηση δραστικότητας i. Να γράψετε ποια από τα πιο πάνω μέταλλα αντιδρούν με τα διαλύματα των οξέων. (μον. 1) ii. Με βάση την πιο πάνω σειρά δραστικότητας των μετάλλων, να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις, που αφορούν τις αντιδράσεις (Α) και (Β) πιο κάτω: (μον. 2) (Α) Zn + AgNO 3.. +... (Β) Cu + ZnSO 4 +... Ποια από τις δύο αντιδράσεις (Α) και (Β) πραγματοποιείται; Στην αντίδραση που πραγματοποιείται, να συμπληρώσετε τα προϊόντα και να τη διορθώσετε (να βάλετε συντελεστές). (Δίνονται: Cu 2, Zn 2, Ag 1, NO 1 3, SO 2 4 ) iii. Πώς λέγεται η αντίδραση η οποία πραγματοποιείται; (μον. 1) Ερώτηση 2 α) i. Στον παρακάτω πίνακα να συμπληρώσετε το χρώμα που παίρνει ο κάθε δείκτης σε κάθε διάλυμα. Δείκτης Βρομοθυμόλη Βάμμα ηλιοτροπίου Χρώμα σε διάλυμα υδροξειδίου του νατρίου (μον. 2) Χρώμα σε διάλυμα θειικού οξέος ii. Όταν αναμείξουμε ένα διάλυμα οξέος με ένα διάλυμα βάσης, προκύπτει πάντα ουδέτερο διάλυμα; (μον. 2) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας........... 5
iii. Αν σας τσιμπήσει μια μέλισσα, ποιο από τα παρακάτω διαλύματα θα χρησιμοποιήσετε, για να αντιμετωπίσετε το τσίμπημα; (μον. 1) ξίδι διάλυμα αμμωνίας Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. β) Σε ποτήρι ζέσεως που περιέχει διάλυμα υδροξειδίου του βαρίου προσθέτουμε διάλυμα θειικού οξέος. i. Τι παρατηρείτε; (μον. 2) ii. Πώς ονομάζεται η αντίδραση που πραγματοποιήθηκε στο ποτήρι ζέσεως; iii. Ποιο άλας παράγεται;.. iv. Πώς θα διαχωρίσουμε το άλας που παράγεται; γ) i. Να γράψετε τέσσερις (4) παρατηρήσεις που έγιναν στο πείραμα της αντίδρασης του νατρίου με το νερό και τα αντίστοιχα συμπεράσματα που προκύπτουν από την καθεμιά. (μον. 2) Παρατηρήσεις Συμπεράσματα ii. Να συμπληρώσετε την πιο κάτω χημική αντίδραση του νατρίου με το νερό και να τη διορθώσετε (να βάλετε συντελεστές). (μον. 1) Na + H 2 O. +. Η Διευθύντρια 6 Μαρία Ελευθερίου