ΓΝΩΜΟΔΟΣΗΗ 1405/31.12.2015 ΘΕΜΑ Σο Τπουργείο Τγείασ με ζγγραφό του με κζμα «Ιατρικζσ πράξεισ που εκτελοφν ιατρικζσ ειδικότθτεσ», υποβάλλει τα εξισ ερωτιματα: 1) Ποιεσ ιατρικζσ πράξεισ μποροφν να εκτελοφν οι ανειδίκευτοι ιατροί που ζχουν άδεια αςκιςεωσ επαγγζλματοσ και είναι εγγεγραμμζνοι ςε ιατρικό ςφλλογο; 2) Ποφ προβλζπεται ποιεσ ιατρικζσ πράξεισ εκτελεί κάκε ιατρικι ειδικότθτα; Δθλαδι, ποιεσ ιατρικζσ πράξεισ μπορεί να εκτελεί ο ιατρόσ ςυγκεκριμζνθσ ειδικότθτασ; 3) Ιατρόσ που κατά τθν διάρκεια τθσ ειδικότθτάσ του δεν ζτυχε ποτζ να παρακολουκιςει ςυγκεκριμζνθ ιατρικι πράξθ που ανικει ςτθν ειδικότθτά του,μπορεί να εκτελεί τθν ςυγκεκριμζνθ ιατρικι πράξθ αμζςωσ μετά τθν λιψθ τθσ ειδικότθτάσ του, χωρίσ περαιτζρω εναςχόλθςθ με τον τρόπο εκτζλεςθσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ ιατρικισ πράξθσ; Αρκεί θ παρακολοφκθςθ του τρόπου εκτζλεςθσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ πράξεωσ πλθςίον ςυναδζλφου του ι με ςυμμετοχι ςε ιδιωτικά ςεμινάρια; 4) Ποιεσ οι ιατρικζσ πράξεισ μπορεί να εκτελεί ο ειδικευμζνοσ ιατρόσ γενικισ ιατρικισ; Δεδομζνου ότι κατά τθν ειδικότθτά του περνάει από διαφορετικζσ κλινικζσ. 5) Ποια ιατρικι ειδικότθτα δφναται να εκτελεί ιατρικζσ πράξεισ αιςκθτικισ φφςεωσ; ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΣΟΛΟΓΙΑ φμφωνα με υντ 10 παρ. 3 ορίηονται τα εξισ: «Η αρμόδια υπθρεςία ι αρχι υποχρεοφται να απαντά ςτα αιτιματα για παροχι πλθροφοριϊν και χοριγθςθ εγγράφων, ιδίωσ πιςτοποιθτικϊν, δικαιολογθτικϊν και βεβαιϊςεων μζςα ςε οριςμζνθ προκεςμία, όχι μεγαλφτερθ των 60 θμερϊν, όπωσ νόμοσ ορίηει. ε περίπτωςθ παρόδου άπρακτθσ τθσ προκεςμίασ αυτισ ι παράνομθσ άρνθςθσ, πζραν των 1
άλλων τυχόν κυρϊςεων και ζννομων ςυνεπειϊν, καταβάλλεται και ειδικι χρθματικι ικανοποίθςθ ςτον αιτοφντα, όπωσ νόμοσ ορίηει». φμφωνα με υντ 5 παρ. 1 ορίηονται τα εξισ: «Κακζνασ ζχει δικαίωμα να αναπτφςςει ελεφκερα τθν προςωπικότθτά του και να ςυμμετζχει ςτθν κοινωνικι, οικονομικι και πολιτικι ηωι τθσ Χϊρασ, εφόςον δεν προςβάλλει τα δικαιϊματα των άλλων και δεν παραβιάηει το φνταγμα ι τα χρθςτά ικθ». φμφωνα με άρκρο 4 Κϊδικα Διοικθτικισ Διαδικαςίασ, όπωσ ιςχφει, ορίηονται τα εξισ: «1. α. Οι δθμόςιεσ υπθρεςίεσ, οι οργανιςμοί τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ και τα νομικά πρόςωπα δθμόςιου δικαίου, όταν υποβάλλονται αιτιςεισ, οφείλουν να διεκπεραιϊνουν τισ υποκζςεισ των ενδιαφερομζνων και να αποφαίνονται για τα αιτιματα τουσ μζςα ςε προκεςμία πενιντα (50) θμερϊν, εφόςον από ειδικζσ διατάξεισ δεν προβλζπονται μικρότερεσ προκεςμίεσ. Η προκεςμία αρχίηει από τθν κατάκεςθ τθσ αίτθςθσ ςτθν αρμόδια υπθρεςία και τθν υποβολι ι ςυγκζντρωςθ του ςυνόλου των απαιτοφμενων δικαιολογθτικϊν, πιςτοποιθτικϊν ι ςτοιχείων. Αν θ αίτθςθ υποβλθκεί ςε αναρμόδια υπθρεςία, θ υπθρεςία αυτι οφείλει, μζςα ςε τρεισ (3) θμζρεσ, να τθ διαβιβάςει ςτθν αρμόδια και να γνωςτοποιιςει τοφτο ςτον ενδιαφερόμενο. τθν περίπτωςθ αυτι θ προκεςμία αρχίηει από τότε που περιιλκε θ αίτθςθ ςτθν αρμόδια υπθρεςία. Για υποκζςεισ αρμοδιότθτασ περιςςότερων υπθρεςιϊν, θ προκεςμία του πρϊτου εδαφίου παρατείνεται κατά δζκα (10), ακόμθ θμζρεσ. β. Με απόφαςθ του Τπουργοφ Εςωτερικϊν, Δθμόςιασ Διοίκθςθσ και Αποκζντρωςθσ και του κατά περίπτωςθ αρμόδιου Τπουργοφ μπορεί να ορίηεται, κατά περίπτωςθ, διαφορετικι προκεςμία για τθ διεκπεραίωςθ υποκζςεων, εφόςον το επιβάλλουν ειδικοί λόγοι, που αναφζρονται ρθτϊσ ς' αυτιν. 2. Εάν κάποια υπόκεςθ δεν μπορεί να διεκπεραιωκεί λόγω αντικειμενικισ αδυναμίασ, ειδικά αιτιολογθμζνθσ, θ αρμόδια υπθρεςία οφείλει, εντόσ πζντε (5) τουλάχιςτον θμερϊν πριν από τθν εκπνοι τουσ, να γνωςτοποιιςει εγγράφωσ ςτον αιτοφντα: α) τουσ λόγουσ τθσ κακυςτζρθςθσ, β) τον υπάλλθλο που ζχει αναλάβει τθν υπόκεςθ και τον αρικμό τθλεφϊνου του, για τθν παροχι πλθροφοριϊν και γ) κάκε άλλθ χριςιμθ πλθροφορία. 2
3. Οι υπθρεςίεσ απαλλάςςονται από τισ κατά τθν παράγραφο 1 υποχρεϊςεισ αν το αίτθμα είναι εμφανϊσ παράλογο, αόριςτο, ακατάλθπτο ι επαναλαμβάνεται κατά τρόπο καταχρθςτικό. 4. Οι διοικθτικζσ αρχζσ οφείλουν, φςτερα από αίτθςθ του ενδιαφερομζνου, να χορθγοφν αμζςωσ πιςτοποιθτικά και βεβαιϊςεισ. Αν θ άμεςθ χοριγθςθ τοφτων δεν είναι δυνατι, αυτά αποςτζλλονται ταχυδρομικϊσ, μζςα ςε προκεςμία δζκα (10) θμερϊν, ςτθ διεφκυνςθ που ζχει δθλωκεί. Η υποχρζωςθ αυτι δεν υφίςταται αν ο ενδιαφερόμενοσ, με τθν αίτθςι του, δθλϊςει ότι δεν επικυμεί τθν ταχυδρομικι αποςτολι και ότι κα παραλάβει τα ζγγραφα αυτά αυτοπροςϊπωσ ι με εξουςιοδοτθμζνον εκπρόςωπό του. 5. Η υπθρεςία ςτθν οποία υποβάλλεται θ αίτθςθ χορθγεί ςτον ενδιαφερόμενο απόδειξθ παραλαβισ όπου περιλαμβάνονται ο οικείοσ αρικμόσ πρωτοκόλλου, θ προκεςμία εντόσ τθσ οποίασ υφίςταται υποχρζωςθ προσ διεκπεραίωςθ τθσ υπόκεςθσ, κακϊσ και θ επιςιμανςθ ότι, ςε περίπτωςθ υπζρβαςθσ των χρονικϊν ορίων που κακορίηονται ςτισ παραγράφουσ 1 και 2 του παρόντοσ άρκρου, παρζχεται δυνατότθτα αποηθμίωςθσ κατά τισ ρυκμίςεισ των παραγράφων 7 και 8 του άρκρου 5 του Ν.1 943/1991 (ΦΕΚ 50 Α'), όπωσ ιςχφει. 6. Οι προκεςμίεσ των παραγράφων 1 και 2 του παρόντοσ άρκρου δεν ιςχφουν για αναγνϊριςθ απαιτιςεων κατά του Δθμοςίου, εφόςον υφίςταται ςχετικι εκκρεμισ δίκθ, κακϊσ και για τισ περιπτϊςεισ όπου απαιτείται εμφάνιςθ του ενδιαφερομζνου ενϊπιον ςυλλογικοφ οργάνου, και θ μθ προςζλευςθ του οφείλεται ςε υποκειμενικοφσ ι αντικειμενικοφσ λόγουσ». Επίςθσ, ςφμφωνα με άρκρο 5 ΚΔΔ όπωσ ιςχφει, αναφζρονται τα εξισ: «1. Κάκε ενδιαφερόμενοσ ζχει το δικαίωμα, φςτερα από γραπτι αίτθςι του, να λαμβάνει γνϊςθ των διοικθτικϊν εγγράφων. Ωσ διοικθτικά ζγγραφα νοοφνται όςα ςυντάςςονται από τισ δθμόςιεσ υπθρεςίεσ, όπωσ εκκζςεισ, μελζτεσ, πρακτικά, ςτατιςτικά ςτοιχεία, εγκφκλιεσ οδθγίεσ, απαντιςεισ τθσ Διοίκθςθσ, γνωμοδοτιςεισ και αποφάςεισ. 2. Όποιοσ ζχει ειδικό ζννομο ςυμφζρον δικαιοφται, φςτερα από γραπτι αίτθςι του, να λαμβάνει γνϊςθ των ιδιωτικϊν εγγράφων που φυλάςςονται ςτισ δθμόςιεσ υπθρεςίεσ και είναι ςχετικά με υπόκεςι του θ οποία εκκρεμεί ςε αυτζσ ι ζχει διεκπεραιωκεί από αυτζσ. 3. Σο κατά τισ προθγοφμενεσ παραγράφουσ δικαίωμα δεν υφίςταται ςτισ περιπτϊςεισ που το ζγγραφο αφορά τθν ιδιωτικι ι οικογενειακι ηωι τρίτου, ι αν παραβλάπτεται απόρρθτο το οποίο προβλζπεται από ειδικζσ διατάξεισ. Η αρμόδια διοικθτικι αρχι μπορεί να αρνθκεί τθν 3
ικανοποίθςθ του δικαιϊματοσ τοφτου αν το ζγγραφο αναφζρεται ςτισ ςυηθτιςεισ του Τπουργικοφ υμβουλίου, ι αν θ ικανοποίθςθ του δικαιϊματοσ αυτοφ είναι δυνατόν να δυςχεράνει ουςιωδϊσ τθν ζρευνα δικαςτικϊν, "διοικθτικϊν" αςτυνομικϊν ι ςτρατιωτικϊν αρχϊν ςχετικϊσ με τθν τζλεςθ εγκλιματοσ ι διοικθτικισ παράβαςθσ. 4. Σο δικαίωμα των παρ. 1 και 2 αςκείται: α) με μελζτθ του εγγράφου ςτο κατάςτθμα τθσ υπθρεςίασ, ι β) με χοριγθςθ αντιγράφου, εκτόσ αν θ αναπαραγωγι τοφτου μπορεί να βλάψει το πρωτότυπο. Η ςχετικι δαπάνθ αναπαραγωγισ βαρφνει τον αιτοφντα, εκτόσ αν ο νόμοσ ορίηει διαφορετικά. Αν πρόκειται για πλθροφορίεσ ιατρικοφ χαρακτιρα, αυτζσ γνωςτοποιοφνται ςτον αιτοφντα με τθ βοικεια γιατροφ, ο οποίοσ ορίηεται για το ςκοπό αυτόν. 5. Η άςκθςθ του κατά τισ παρ. 1 και 2 δικαιϊματοσ γίνεται με τθν επιφφλαξθ τθσ φπαρξθσ τυχόν δικαιωμάτων πνευματικισ ι βιομθχανικισ ιδιοκτθςίασ. 6. Η χρονικι προκεςμία για τθ χοριγθςθ εγγράφων κατά τισ παραγράφουσ 1 και 2 ι τθν αιτιολογθμζνθ απόρριψθ τθσ ςχετικισ αίτθςθσ του πολίτθ είναι είκοςι (20) θμζρεσ». Ο αιτϊν δεν αναγράφει τον ςκοπό για τον οποίο ηθτεί τισ ανωτζρω πλθροφορίεσ, λ.χ. εξ ονόματοσ ποιου εντολζωσ λειτουργεί και για ποιο ςκοπό, λ.χ. ςφνταξθ διατριβισ, ϊςτε να κατανοθκεί το ζννομο ςυμφζρον και θ ζννοια του «ενδιαφερόμενου» για να υποβάλει τθν αίτθςθ. Από το ςυνδυαςμό των διατάξεων των άρκρων 4 και 5 του ΚΔΔ ςυνάγεται ότι ο νομοκζτθσ ζχει κεςπίςει κανόνεσ διαδικαςίασ που αποβλζπουν προεχόντωσ ςτθ λειτουργικι αποτελεςματικότθτα τθσ Διοικιςεωσ και ςτθν ποιοτικι αναβάκμιςθ των παρεχόμενων προσ τον πολίτθ υπθρεςιϊν, ειδικότερα δε ςτθ δραςτθριοποίθςθ των διοικθτικϊν υπθρεςιϊν για τθν ταχεία και αποτελεςματικι εξυπθρζτθςθ των πολιτϊν (τε (Ολομ.) 3004/2010, 3938/2013). Εξ άλλου, οι διατάξεισ αυτζσ, ερμθνευόμενεσ ενόψει τθσ διατάξεωσ του άρκρου 10 παρ. 3 του υντάγματοσ, που κακιερϊνει τθν υποχρζωςθ τθσ Διοικιςεωσ να απαντά ςτα αιτιματα για παροχι πλθροφοριϊν και χοριγθςθ εγγράφων, ζχουν τθν ζννοια ότι ωσ ενδιαφερόμενοσ νοείται όχι μόνο αυτόσ που κεμελιϊνει ςυγκεκριμζνο ζννομο ςυμφζρον, αλλά και οποιοςδιποτε μπορεί, ωσ εκ τθσ ιδιότθτάσ του, να επικαλεςκεί το ενδιαφζρον του για τθν υποβολι αιτιματοσ κατά το άρκρο 4 του ΚΔΔ ι για γνϊςθ του περιεχομζνου ςυγκεκριμζνων διοικθτικϊν εγγράφων κατά το άρκρο 5 του ιδίου Κϊδικα (τε 3938/2013, πρβλ. τε (Ολομ.) 94/2013). Ωσ εφλογο, όμωσ, ενδιαφζρον δεν νοείται το ενδιαφζρον κάκε 4
πολίτθ για τθν εφρυκμθ άςκθςθ των γενικϊν κακθκόντων των διοικθτικϊν υπθρεςιϊν και για τθν τιρθςθ των νόμων, αλλά εκείνο το οποίο προκφπτει, κατά τρόπο αντικειμενικό, από τθν φπαρξθ μιασ ςυγκεκριμζνθσ, προςωπικισ ζννομθσ ςχζςεωσ, ςυνδεομζνθσ με το υποβαλλόμενο αίτθμα ι με το περιεχόμενο των διοικθτικϊν ςτοιχείων ςτα οποία ηθτείται θ πρόςβαςθ (τε 3938/2013, πρβλ. τε 1214/2010, βλ. Γκζρτςοσ/Πυργάκθσ, Κϊδικασ Διοικθτικισ Διαδικαςίασ, 2015, ς. 49 επ.). Ασ ςθμειωκεί επίςθσ ότι από καμία διάταξθ δεν προκφπτει υποχρζωςθ τθσ διοίκθςθσ να απαντά επί αιτθμάτων παροχισ νομικϊν πλθροφοριϊν. Η παράλειψθ τθσ διοίκθςθσ να απαντιςει ςε αίτθμαπαροχισ νομικϊν πλθροφοριϊν δεν ςυνιςτά παράλειψθ οφειλόμενθσ νόμιμθσ ενζργειασ που υπόκειται ςε αίτθςθ ακφρωςθσ (τε 2163/2013). ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ 1) Εν γζνει οι γιατροί χωρίσ ειδικότθτα ζχουν δικαίωμα άςκθςθσ του ιατρικοφ επαγγζλματοσ, αλλά θ διάγνωςθ κα πρζπει να γίνεται από ειδικό γιατρό και απλϊσ να παρακολουκείται θ πορεία του αςκενοφσ και ςε περίπτωςθ επιπλοκϊν να παραπζμπεται και πάλι ςε ειδικό γιατρό. ε περίπτωςθ κατά τθν οποία δεν παραπζμπουν ςε ειδικό γιατρό, ςυνικωσ μικρζσ επιπτϊςεισ ζχουν αν θ διενζργεια των διαγνωςτικϊν και κεραπευτικϊν χειριςμϊν είναι legeartis, ςε περίπτωςθ όμωσ απόδοςθσ ιατρικισ αμζλειασ, μπορεί να κρικεί ότι υπζχουν ευκφνθ που αναφζρεται ωσ αμζλεια του εγχειριματοσ. Τπζχουν δθλαδι ακζραια ποινικι, αςτικι και πεικαρχικι ευκφνθ, τθν λεγόμενθ και ευκφνθ του αρχάριου γιατροφ (Χ. Πολίτθ, Η ζννοια τθσ ιατρικισ ευκφνθσ και το μζτρο επιμζλειασ του γιατροφ ςτο ποινικό δίκαιο, ΣιμΣομ Χ. Αργυρόπουλου, Ζνωςθ Ελλινων Ποινικολόγων (υπό ζκδ.) υπος. 171, για τθν περίφθμθ ιατροχειρουργικι επζμβαςθ του αρχάριου γιατροφ (Anfängeroperation), βλ. BGHZ 88, 248=VersR 1984, 60, θ οποία αποτζλεςε νομολογιακό πρότυπο για τθν αποτίμθςθ τθσ ευκφνθσ του αρχάριου γιατροφ, όπωσ και BGH VersR 1992, 745. E. Deutsch, Die Anfängeroperation: Aufklärung, Organisation, Haftung und Beweislastumkehr, NJW 1984, 650, Deutsch/Spickhoff, Medizinrecht, 6. Aufl., 2008, Rdnr. 209. BGHZ 113, 297 (303) = VersR 1991, 469 (470), BGH NJW 2001, 1786 (1787) = VersR 2001, 646, BGH VersR 2003, 1128 (1130), 5
OLG Frankfurt MedR 1995, 75 (77), βλ. Επίςθσ Χ. Πολίτθ, ΕρμΚΙΔ, 2006, άρκρο 2, αρ. 51, 53). 2) Ασ ςθμειωκεί ότι είναι εκατοντάδεσ ιατρικζσ πράξεισ που εκτελεί κάκε ιατρικι ειδικότθτα, ότι δεν υπάρχει ςυγκεκριμζνο νομικό πλαίςιο ποιεσ ιατρικζσ πράξεισ εκτελεί κάκε ιατρικι ειδικότθτα και θ απάντθςθ ζγκειται λ.χ. ςε Π.Δ. 415/1994 και ςτο επιςτθμονικό αντικείμενο κάκε ειδικότθτασ, το οποίο με τθν πάροδο του χρόνου διευρφνεται (βλ. επίςθσ και Π.Δ. 38/2010 ΦΕΚ Α 78). Μερικζσ φορζσ, βεβαίωσ, ςυμπίπτουν οριςμζνεσ ιατρικζσ πράξεισ με άλλεσ (λ.χ. μαιευτιρασ-γυναικολόγοσ ι καρδιολόγοσ δικαιοφνται μετά από εκπαίδευςθ να διενεργοφν υπεριχουσ ςτο αντικείμενο τθσ ειδικότθτάσ τουσ, χειρουργοί πζρα από γαςτρεντερολόγουσ να διενεργοφν υπό προχποκζςεισ ιδίωσ κολονοςκοπιςεισ, επεμβάςεισ αφαίρεςθσ ςπίλων κλπ. μπορεί να διενεργοφν τόςο δερματολόγοιαφροδιςιολόγοι όςο και πλαςτικοί χειρουργοί,μερικζσ δε ειδικότθτεσ ζχουν ωσ γνωςτόν εξειδικεφςεισ, λ.χ. πακολογία με εξειδίκευςθ ςτο διαβιτθ ι ςε νεφρολογία,λοιμωξιολογία, μερικζσ ζχουν πολφ ςυναφζσ αντικείμενο, λ.χ. ψυχιατρικι-νευρολογία, αγγειοχειρουργικικωρακοχειρουργικι λ.χ. για ριξθ τθσ κωρακικισ αορτισ, μερικζσ τελευταία από πακολογικζσ ειδικότθτεσ μεταβλικθκαν ςε επεμβατικζσ (βλ. καρδιολογία, γαςτρεντερολογία, εργαςτθριακζσ ειδικότθτεσ μεταβλικθκαν ςε επεμβατικζσ, λ.χ. επεμβατικι ακτινολογία)). Από τθν πακολογία ζχουν γίνει ξεχωριςτζσ ειδικότθτεσ, ενδεικτικά, θ καρδιολογία, θ γαςτρεντερολογία, θ ενδοκρινολογία. Η πακολογία, επίςθσ, ςχετίηεται και με όλεσ τισ υπόλοιπεσ ειδικότθτεσ, λ.χ. με τθ διαχείριςθ πόνου, με δυςλειτουργίεσ του νευρικοφ ςυςτιματοσ, με δυςλειτουργίεσ ΩΡΛ ςυςτιματοσ, καρδιοαναπνευςτικά ςυμπτϊματα, με πακολογικζσ καταςτάςεισ που αφοροφν το γαςτρεντερικό, νεφρικό και ουρολογικό ςφςτθμα, αιματολογικζσ, ογκολογικζσ, δερματολογικζσ πακογζνειεσ, λοιμϊδθ νοςιματα, αναπνευςτικι δυςλειτουργία, διαταραχζσ ενδοκρινολογικζσ και μεταβολιςμοφ κλπ., οπότε μετά από μια πρϊτθ ςυνολικι εκτίμθςθ υπάρχει παραπομπι ςτθν αντίςτοιχθ ειδικότθτα. Αντίςτοιχα, για τα παιδιά θ παιδιατρικι, όπου ζχουν αναπτυχκεί και εξειδικεφςεισ, λ.χ. παιδογαςτρεντερολογία, νεογνολογία, εφθβικι γυναικολογία κλπ., και βεβαίωσ χειρουργικζσ ειδικότθτεσ όπωσ θ χειρουργικι παίδων. Όςον αφορά επίςθσ ςτισ χειρουργικζσ ειδικότθτεσ, μεγάλο μζροσ των χειρουργικϊν πράξεων διενεργείται λαπαροςκοπικά, θ μαιευτικι-γυναικολογία μπορεί να αςκθκεί και ωσ αμιγϊσ χειρουργικι 6
ειδικότθτα, αλλά βεβαίωσ ζχει ςχζςθ με ενδοκρινολογία, είτε εφθβικι είτε μετά τθν εμμθνόπαυςθ, είτε και με διαταραχζσ τθσ ζμμθνθσ ριςθσ, εξειδικεφςεισ ςε ςτειρότθτα, ςε ιατρικϊσ υποβοθκοφμενθ αναπαραγωγι κ.ο.κ. Θα αποτελοφςε αντικείμενο ειδικισ επεξεργαςίασ,και μάλιςτα πολφχρονθσ, θ ανάλυςθ κάκε ειδικότθτασ και των επεμβάςεων ι των ιατρικϊν πράξεων εν γζνει που μπορεί να διενεργιςει, και μάλιςτα με βάςθ ιδίωσ ICD-10, που αποτελεί παγκοςμίωσ αποδεκτό κατάλογο ιατρικϊν νοςολογικϊν οντοτιτων. 3) Η ενδεδειγμζνθ ειδίκευςθ, και μάλιςτα πολφχρονθ, ςε κρατικά νοςοκομεία, κα πρζπει να διαςφαλίηει ζνα ελάχιςτο επεμβάςεων που να διενεργεί ο ειδικευόμενοσ χειρουργόσ υπό εποπτεία Διευκυντι ι Επιμελθτι του ΕΤ. Επομζνωσ, θ εκτζλεςθ ιατρικϊν πράξεων μετά τθ λιψθ ειδικότθτασ χωρίσ περαιτζρω εναςχόλθςθ με τον τρόπο εκτζλεςθσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ ιατρικισ πράξθσ κα πρζπει να κεωρείται μάλλον υπόκεςθ εργαςίασ. 4) Οι ιατρικζσ πράξεισ ειδικευμζνου γιατροφ γενικισ ιατρικισ ουςιαςτικά κακορίηονται από το γνωςτικό τουσ αντικείμενο και προςιδιάηουν περιςςότερο προσ του πακολόγου, ο οποίοσ τυγχάνει τισ περιςςότερεσ φορζσ πιο ενδελεχοφσ εξειδίκευςθσ ςτο αντικείμενό του. 5) Οι ιατρικζσ πράξεισ αιςκθτικισ φφςεωσ εκτελοφνται από τουσ πλαςτικοφσ χειρουργοφσ. ε πολφ μικρότερθ ζκταςθ και για ιςςονοσ ςθμαςίασ επεμβάςεισ, μπορεί ςε ΠΦΤ να διενεργοφνται από δερματολόγουσ-αφροδιςιολόγουσ. 7