Multiband ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Converter Του Γιώργου Ζαζόπουλου Οι εποχές αλλάζουν και οι ανάγκες µας αυξάνονται όσον αφορά την τεχνολογία. Απαιτούµε όλο και περισσότερες λύσεις σε µικροπροβλήµατα που εµφανίζονται µπροστά µας και οι κατασκευαστές ηλεκτρονικού υλικού ανταποκρίνονται. Στο τεύχος αυτό θα ασχοληθούµε µε την περίπτωση όπου κάποιος από εµάς θέλει να λειτουργήσει ταυτόχρονα 2 δορυφορικούς δέκτες στο διαµέρισµά του, έχοντας όµως στη διάθεσή του µόνο ένα καλώδιο µεταφοράς σήµατος. Multiband Converter Λειτουργία δύο δεκτών από ένα καλώδιο σε ατοµική και κεντρική λήψη Μία δεύτερη ανάγκη είναι η παράλληλη ανεξάρτητη τροφοδοσία των δύο tuner ενός PVR. Στις δύο αυτές περιπτώσεις έρχεται να δώσει λύση ένα σύστηµα που αποτελείται από 2 converter, τα οποία συνδυάζονται για να µεταφέρουν τις µπάντες δύο διαφορετικών SAT-IF µέσα από ένα καλώδιο. Έχουµε αναφέρει κατά καιρούς ότι ο µοντέρνος τρόπος καλωδιακής διανοµής σήµερα, είναι η τοπολογία αστέρα. Αυτός ο τρόπος διανοµής απαιτεί να τρέχει ένα καλώδιο από το κέντρο διανοµής µέχρι το εσωτερικό κάθε διαµερίσµατος, έτσι ώστε ο τεχνικός να µπορεί να περνά µέσα από το καλώδιο αυτό, όλες τις υπηρεσίες που θέλει ο πελάτης. Η δροµολόγηση ενός δεύτερου καλωδίου παράλληλα µε το πρώτο, θα αποτελούσε ακριβή λύση (αν και σε κάποιες περιπτώσεις έχει εφαρµοστεί από κάποιους µηχανικούς) και συνήθως δεν υλοποιείται. Στην περίπτωση λοιπόν που κάποιος ένοικος θέλει να λειτουργήσει ταυτόχρονα 2 δέκτες µέσα στο διαµέρισµά του, είτε ανεξάρτητους (σαλόνι, κρεβατοκάµαρα) είτε ενσωµατωµένους σε ένα δέκτη PVR, πρέπει να ακολουθήσει τη λύση του multiband converter 100 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009
ΕΠΙΓΕΙΑ ΚΕΡΑΙΑ TWIN LNB BOOSTER STUCKER TV/SAT COMBINER Προς εσωτερικό σπιτιού Ατοµική εγκατάσταση 1 ή stucker destacker, όπως ονοµάστηκε στην αρχή. Η συσκευή, στην πραγµατικότητα αποτελείται από 2 τµήµατα, τα οποία κάνουν ακριβώς την αντίθετη λειτουργία. Το outdoor τµήµα (που τοποθετείται στο κάτοπτρο ή στο κέντρο διανοµής - stacker) α- ναλαµβάνει τη µίξη των δύο IF από τις δύο ανεξάρτητες εξόδους του twin LNB σε ένα καλώδιο. Αυτό επιτυγχάνεται µε ένα τοπικό ταλαντωτή µε συχνότητα 1400 MHz, ο οποίος αναλαµβάνει στην ουσία να µετατρέψει το φάσµα από 900-2150 MHz της δεύτερης IF, σε 2300-3550MHz. Για να µπορέσει η νέα αυτή υ- ψηλής συχνότητας IF να «περάσει» µέσα από το καλώδιο και να οδηγηθεί στο δέκτη, περνά µέσα από έναν ενισχυτή υψηλών συχνοτήτων 15db. Με τον τρόπο αυτό, αντιµετωπίζονται οι α- πώλειες του καλωδίου στην πολύ υψηλή αυτή συχνότητα, για περίπου 40 µέτρα. Στον εσωτερικό χώρο (δίπλα στο δέκτη) γίνεται η αντίθετη λειτουργία µε το άλλο τµήµα (destacker). Αυτό αναλαµβάνει πάλι µε τον ίδιο τρόπο (τοπικός ταλαντωτής 1400 MHz) να επαναφέρει την IF στη συχνότητα που «βλέπει» το tuner του ψηφιακού δέκτη, από 900 έως 2150 MHz. Οι απώλειες µετατροπής είναι 5db, γεγονός που έχει όµως καλυφθεί ήδη α- πό την ενίσχυση που έγινε στο stacker. Οι δύο έξοδοι που δίνει το destacker είναι εντελώς ανεξάρτητες. Αυτό σηµαίνει ότι οι ε- ντολές DiSEqC καθώς και οι πληροφορίες για low, high band και πολώσεις, περνάνε κανονικά στο twin LNB ή στις εξόδους ενός multiswitch. Αυτό που είναι άξιο λόγου, είναι το γεγονός ότι στην πρώτη είσοδο η συχνότητα που µπορεί να περάσει µέχρι το δέκτη είναι από 5MHz µέχρι 2150 MHz. Αυτό σηµαίνει ότι µπορούµε πολύ απλά να κάνουµε µίξη και της επίγειας τηλεόρασης, ενώ µε αντίστοιχο αποζεύκτη µέσα στο σπίτι, να την ο- δηγήσουµε στον τηλεοπτικό δέκτη. Η χρήση λοιπόν του multiband converter είναι η απόλυτη λύση για τριπλή εκµετάλλευση του καλωδίου (επίγεια και 2 δορυφορικές IF), χωρίς να κάνουµε ιδιαίτερες αλλαγές στο σύστηµα διανοµής. Παρακάτω θα δούµε πώς µπορούµε να κάνουµε χρήση του multiband converter σε ατοµική λήψη ή σε συνδυασµό µε multiswitch σε κεντρική εγκατάσταση. Ατοµική εγκατάσταση λήψης Στην ατοµική εγκατάσταση λήψης, έχουµε να δροµολογήσουµε τις δύο εξόδους ενός ή δύο twin LNB και της επίγειας τηλεόρασης σε ένα ή δύο δέκτες µέσα στο διαµέρισµα. Ο περιορισµός και εδώ είναι η µοναδική καλωδίωση που «τρέχει» από την ταράτσα µέσα στην οικία, µέσα στον τοίχο. Αλλάζουµε λοιπόν το ήδη υπάρχον LNB µε ένα twin και δρο- µολογούµε τη µία έξοδο απευθείας στο Stacker στην είσοδο 2, που συνήθως είναι 900-2150 MHz. Στη συνέχεια, οδηγούµε τη δεύτερη έξοδο του LNB σε ένα combiner SAT-, στο οποίο συνδέουµε και την έξοδο του ενισχυτή επίγειας λήψης. Την έ- ξοδο του combiner την οδηγούµε στην πρώτη είσοδο του 101
Multiband ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Converter Του Γιώργου Ζαζόπουλου ΕΠΙΓΕΙΑ ΚΕΡΑΙΑ TWIN LNB TWIN LNB TWIN DiSEqC STUCKER BOOSTER Προς εσωτερικό σπιτιού Ατοµική εγκατάσταση 2 stacker, η οποία είναι wideband (5-2150MHz). Συνδέουµε την έ- ξοδο του stacker στη µοναδική καλωδίωση που υπάρχει, ώστε να κατέβουµε στο εσωτερικό του σπιτιού. Στην περίπτωση που προϋπήρχε εγκατεστηµένο δεύτερο κάτοπτρο σε άλλο δορυφόρο ή υπάρχει ανάγκη για λήψη δεύτερου δορυφόρου, τότε χρειαζόµαστε επιπλέον ένα δεύτερο twin LNB και ένα twin DiSEqC διακόπτη µε είσοδο. Οδηγούµε τις ε- ξόδους από τα δύο twin LNBs καθώς και την έξοδο από το booster στο twin DiSEqC switch - όπως δείχνει το σχήµα µας - και στη συνέχεια τις δύο εξόδους του twin DiSEqC switch στις δύο εισόδους του stacker, χωρίς να ενδιαφερόµαστε για την είσοδο 1 ή 2, διότι και οι δύο έξοδοι του twin DiSEqC switch έ- χουν σε µίξη SAT και σήµα. Σε αυτό το σηµείο τελειώνει η ενασχόλησή µας στο επίπεδο της ταράτσας. Πρέπει να κατέβουµε στο εσωτερικό του σπιτιού για τα περαιτέρω. Στο εσωτερικό της οικίας, συνήθως ισχύει το εξής. Σε κάποιο σηµείο του σπιτιού έρχεται η καλωδίωση από την ταράτσα και αναχωρεί η καλωδίωση για τα υπόλοιπα δωµάτια. Η πρίζα στο σηµείο αυτό (αν υπάρχει) είναι διελεύσεως. Εµείς πρέπει να καταργήσουµε την πρίζα και να ελευθερώσουµε τα δύο καλώδια. Στο καλώδιο που έρχεται από το επίπεδο της ταράτσας, συνδέουµε την είσοδο του destacker. Στη συνέχεια, στην πρώτη έ- ξοδο (τη wideband 5-2150MHz) συνδέουµε ένα SAT- combiner ανάποδα (στη wideband πόρτα 5-2150MHz). Την πόρτα του combiner την οδηγούµε σύµφωνα µε το σχήµα, στον τηλεοπτικό δέκτη. Στη συνέχεια, υπάρχουν τρεις περιπτώσεις. Στην περίπτωση ύπαρξης PVR µε δύο tuner, τότε την έξοδο SAT του combiner την οδηγούµε στο πρώτο tuner. Τη δεύτερη έξοδο του destacker την οδηγούµε στο δεύτερο tuner του PVR και ολοκληρώνουµε τη διάταξη. Στη δεύτερη περίπτωση (και βασικότερη όλων) όπου υπάρχει δηλαδή ανάγκη το δεύτερο LNB να οδηγηθεί σε άλλο δέκτη, στην κρεβατοκάµαρα για παράδειγµα, συνδέουµε την πρώτη έ- ξοδο του destacker σε ένα SAT_ combiner και στη συνέχεια, τη µεν έξοδο SAT απευθείας στο tuner του πρώτου δορυφορικού δέκτη, τη δε έξοδο σε ένα διαχωριστή ένα προς δύο. Τη µία έξοδο του διαχωριστή την εισάγουµε στον πρώτο επίγειο τηλεοπτικό δέκτη, ενώ τη δεύτερη την οδηγού- µε µαζί µε τη δεύτερη έξοδο του destacker σε ένα SAT- combiner. Για να αντισταθµίσουµε τις απώλειες, εισάγουµε την 102 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009
BOOSTER ΕΠΙΓΕΙΑ ΚΕΡΑΙΑ ΗΟΤ ΒΙRD ASTRA QUATRRO LNB QUATRRO LNB MULTISWITCH 9x8 STUCKER Προς εσωτερικό διαµερίσµατος Κεντρική εγκατάσταση έξοδο του combiner σε ένα wideband ενισχυτή γραµµής και µετά δροµολογούµε το multiplex σήµα στο καλώδιο που οδηγεί στην κρεβατοκάµαρα. Αν στην κρεβατοκάµαρα υπάρχει πρίζα µε SAT- φίλτρα, χρησιµοποιούµε απευθείας τις εξόδους της, συνδέοντάς τες κατάλληλα στον τηλεοπτικό και δορυφορικό δέκτη. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει πρίζα, κάνουµε α- νάποδη χρήση ενός SAT- combiner. Στην τρίτη περίπτωση, όπου θέλουµε να τροφοδοτήσουµε µία είσοδο κάρτας PCI από PC και δεν υπάρχει ανάγκη επίγειας λήψης, οδηγούµε τη δεύτερη έξοδο του destacker στο καλώδιο που φεύγει για το άλλο δωµάτιο που βρίσκεται το PC και εκεί συνδέουµε απλά την κάρτα SAT-PC, σύµφωνα πάντα µε το σχή- µα. Κεντρική διανοµή επίγειας και δορυφορικής λήψης Στην κεντρική διανοµή της δορυφορικής και της επίγειας λήψης, τα πράγµατα αλλάζουν µόνο στο επίπεδο της ταράτσας ή εκεί ό- που βρίσκεται το κέντρο διανοµής. Η τοπολογία εδώ «θέλει» το stacker να βρίσκεται ακριβώς µετά το multiswitch, κάνοντας µάλιστα χρήση 2 εξόδων του. Αν στην εγκατάσταση υπάρχει multiswitch και δεν υπάρχουν ελεύθερες έξοδοι, δυστυχώς θα πρέπει να γίνει αναβάθµιση του multiswitch µε µεγαλύτερο, που να διαθέτει περισσότερες πόρτες εξόδου. Επίσης, δεν υπάρχει περιορισµός στον αριθµό των δορυφόρων που υποστηρίζει το multiswitch, αφού οι εντολές DiSEqC περνάνε κανονικά και α- πό τις δύο εισόδους του destacker στο stacker. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει λοιπόν multiswitch, τότε θα ε- 103
Multiband ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Converter Του Γιώργου Ζαζόπουλου ΑΠΟ ΚΑΘΟ Ο TV/SAT COMBINER DE-STUCKER SAT1 PVR SAT2 Εσωτερική εγκατάσταση 1 ΑΠΟ ΚΑΘΟ Ο TV/SAT COMBINER SPLITTER SAT1 DE-STUCKER TV/SAT COMBINER WIDEBAND BOOSTER /SAT SAT2 Εσωτερική εγκατάσταση 2 104 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009
ΑΠΟ ΚΑΘΟ Ο TV/SAT COMBINER SAT DE-STUCKER ΕΚΤΗΣ SAT ΙF Εσωτερική εγκατάσταση 3 πιλέξουµε ένα µε υποστήριξη τουλάχιστον 2 δορυφόρων και ε- ξόδους περίπου 1,5 φορά τον αριθµό των διαµερισµάτων, ώστε να δοθεί η ευκαιρία τουλάχιστον στους µισούς ενοίκους να ε- φαρµόσουν ανάλογη διάταξη µε multiband converter και να εκ- µεταλλευτούν διπλά την καλωδίωσή τους. Εισάγουµε τις εξόδους από τα quad LNBs στο multiswitch και στο τέλος την έξοδο του ενισχυτή στην είσοδο που υπάρχει για το σκοπό αυτό. Επιλέγουµε δύο ελεύθερες εξόδους α- πό το multiswitch και τις δροµολογούµε στις δύο εισόδους του stacker, χωρίς να ενδιαφερόµαστε για τη wideband είσοδο, α- φού όλες οι έξοδοι του multiswitch έχουν µέσα τους επίγειο σήµα. Στην έξοδο του stacker συνδέουµε το καλώδιο από το διαµέρισµα που µας ενδιαφέρει. Τα υπόλοιπα καλώδια των δια- µερισµάτων συνδέονται απευθείας επάνω στο multiswitch, εκτός και αν υπάρχει και άλλο διαµέρισµα που επιθυµεί να εφαρµόσει ανάλογη διάταξη. Στο επίπεδο του διαµερίσµατος έχουµε σίγουρα λίγη δουλειά, αφού πρόκειται για κεντρική διάταξη διανοµής και υπάρχουν ήδη εγκατεστηµένες πρίζες στο διαµέρισµα. Αρχικά ανοίγουµε όλες τις πρίζες για να βρούµε τη δροµολόγηση του καλωδίου µέσα στο σπίτι. Αποσυνδέουµε τις δύο πρίζες στο σαλόνι και στο υπνοδωµάτιο. Ανάλογα µε το ποια πρίζα προηγείται στη σειριακή διάταξη (δηλαδή ανάλογα µε το ποια πρίζα είναι πιο κοντά στο κέντρο διανοµής), θα κάνουµε την εγκατάσταση των υλικών µέσα στο διαµέρισµα. Επίσης, επιλέγουµε τι διάταξη έχουµε α- νάγκη (π.χ., ένα δέκτη PVR στο υπνοδωµάτιο ή το σαλόνι, δύο δέκτες σε σαλόνι και υπνοδωµάτιο ή ένα δέκτη στο σαλόνι και ένα PC σε άλλο δωµάτιο). Στην πρίζα που προηγείται των άλλων, εγκαθιστούµε το destacker και στη συνέχεια τα υπόλοιπα υλικά, όπως στις διατάξεις 1 ή 2 ή 3. Αν το διαµέρισµα έχει επιπλέον πρίζες στη σειρά σε άλλα δωµάτια, µένουν ως έχουν και µπορούν να λειτουργήσουν µόνο ως πρίζες επίγειας λήψης, αλλά σαν SAT µπορούν να λειτουργήσουν µία κάθε φορά και µόνο ε- φόσον µετακινηθεί ο δέκτης του υπνοδωµατίου εκεί. Γενικά, η λύση του multiband converter είναι πολύ καλή και σταθερή, εφόσον η καλωδίωση στην οποία εφαρµόζεται είναι α- πό κάποια ποιότητα και πάνω. Σίγουρα δεν µπορεί να εφαρµοστεί σε πολύ παλιές εγκαταστάσεις καλωδίων, που δεν είχε προβλεφθεί ούτε καν δορυφορική περιοχή συχνοτήτων. Η περιοχή των 3,5GHz είναι δύσκολο να περάσει από τα καλώδια σε µεγάλα µήκη. Συνεπώς, πρέπει να µιλάµε για αποστάσεις 4-5 ορόφων το πολύ, συνυπολογίζοντας και τη διάταξη µέσα στο διαµέρισµα. Ουσιαστικότερη εφαρµογή γίνεται σε µεγάλες πολυκατοικίες, όπου δεν υπάρχει περίπτωση να δροµολογηθεί νέο καλώδιο και σε µονοκατοικίες που ο ιδιοκτήτης δεν θέλει νέες ε- πεµβάσεις και τρύπες στους τοίχους. Στο δικό µας καλωδιακό δίκτυο έχουµε εφαρµόσει τη λύση του multiband converter και λειτουργεί σε ένα PVR εδώ και λίγα χρόνια. Όλο αυτό το διάστηµα δεν ενοχληθήκαµε από καµία δυσλειτουργία. Multiband converters κατασκευάζουν πλέον αρκετές εταιρείες περιφερειακών. Η υλοποίηση αυτής της τεχνικής ήταν της Johansson. 105