Σύστημα Υγειονομικής Πληροφόρησης Δρ. Δέσποινα Ανδριώτη dandrioti@gmail.com
Δομή του μαθήματος Υπόβαθρο-σημασία Ορισμοί Πως υπολογίζονται οι δείκτες; Κυριότεροι δείκτες
Source: WHO, HMN, 2009
Υπόβαθρο Συλλέγει ακριβή και αξιόπιστα στοιχεία προκειμένου να λαμβάνονται αποφάσεις για προγραμματισμό και διοίκηση
Source: WHO, HMN, 2009
Πηγές πλούτου Κεφάλαιο Εργασία Έδαφος (τεχνολογία)
Σημασία Ανανέωση του πληθυσμού Συμμετοχή στην παραγωγή Συνεισφορά στα ασφαλιστικά ταμεία Διαγεννεακή συνοχή
Για να σχεδιάσεις δά που θα πας πρέπει να ξέρεις που βρίσκεσαι
Η γνώση του μεγέθους του πληθυσμού απαραίτητη για την κεντρική διοίκηση Ανάγκη είσπραξης εσόδων (φορολογία) ρ γ Ανάγκη διανομής των πόρων (επενδύσεις, υποδομές) σε ολόκληρο τον πληθυσμό (γεωργία, βιομηχανία, υπηρεσίες, δρόμοι, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας)
Σύνθεση του πληθυσμού κατά φύλο και ηλικία Παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών (σχολεία, συστήματα κοινωνικής προστασίας) Νοσοκομεία, υπηρεσίες υγείας Δημιουργία καταναλωτικών προϊόντων Μέγεθος Ψηφοφόρων Κατάταξη της χώρας από Διεθνείς Οργανισμούς
Άσκηση Ίδρυση και λειτουργία κλινικής εξωσωματικής γονιμοποίησης στην Καλαμάτα. Γα Για να ετοιμάσω τη μελέτη σκοπιμότητας ποιους παράγοντες θα λάβω υπόψη μου; Ομάδες
Γιατί στη συγκεκριμένη περιοχή; Που απευθύνεται; Πόσο μεγάλη μονάδα; Καλαμάτα, όμορες περιοχές, διεθνές αεροδρόμιο, σύνδεση με ευρωπαϊκές χώρες Κόστος της επένδυσης: κτίρια, μηχανήματα, εξοπλισμός, αναλώσιμα, προσωπικό, διάφορα έξοδα (αγορά ή leasing); Υπολογισμός γυναικών 30-60 ετών (απογραφή ΕΛΣΤΑΤ) προσέλκυση ξένων, πως; (α) Συμμετοχή σε συνέδρια, γιατροί-επαφές, (β) δείχνω καλά αποτελέσματα (διεθνή ή πρότυπα εξωσωματικών, πόσες φορές; Αποτελέσματα, ποιότητα (γ) Δημοσιεύσεις (δ) προσφορά πακέτου υπηρεσιών (διαμονή ξενοδοχείο, ιατρικές υπηρεσίες, επανεξέταση) Marketing διαφήμιση; (Εγκαίνια, χορηγία σε συλλόγους προσφορές σε άτεκνα άνεργους ζευγάρια) )
Χαρακτηριστικά του πληθυσμού
Πληθυσμός Μέγεθος πληθυσμού (γονιμότητα, θνησιμότητα, μετανάστευση) Δομή του πληθυσμού (σύνθεση κατά μή η μ ( η ηλικία, φύλο)
Η σχετικά χαμηλή συμβολή της φυσικής αύξησης στη συνολική αύξηση του πληθυσμού είναι το αποτέλεσμα δύο παραγόντων: 1. η καθαρή μετανάστευση στην ΕΕ-27 έχει αυξηθεί σημαντικά από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 2. ο αριθμός των γεννήσεων έχει μειωθεί, ενώ ο αριθμός των θανάτων αυξήθηκε. Αναμένεται αύξηση των θανάτων, (γενιά baby-boom γερνάει), ) υποθέτοντας χαμηλή γονιμότητα, αναμένεται αρνητική φυσική αύξηση (περισσότερους θανάτους από γεννήσεις) Η ανάπτυξη του πληθυσμού θα εξαρτάται από τη συμβολή της μετανάστευσης
Κίνηση του πληθυσμού Μείωση των γεννήσεων (αντισύλληψη) Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης (ανάπτυξη ά της ιατρικής, αρ έλεγχος λοιμωδών νοσημάτων) Τεχνολογία (εντατική καλλιέργεια)
Πόσα παιδιά είναι αρκετά;
Δείκτες υγείας Δημογραφικοί δείκτες Κατάσταση της υγείας: (επιδημιολογικοί γ δείκτες (θνησιμότητας-νοσηρότητας, αναπαραγωγικότητας, υγεία μητέρας-παιδιού) Υγειονομική περίθαλψη: δείκτες επάρκειας, πόροι, χρησιμοποίηση
Source: WHO, HMN, 2009
Απογραφές πληθυσμού Η παλαιότερη πηγή πληροφόρησης Πρώτη απογραφή Κίνα 2238 π.χ Ελλάδα 1828 Απογραφή είναι η καταγραφή α όλων των ατόμων της χώρας, συλλογή στοιχείων για τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά Απογραφική μονάδα το νοικοκυριό. Υποχρεωτική και γίνεται κάθε 10 χρόνια, συνήθως στην αρχή της δεκαετίας
Απογραφή πληθυσμού (συν..) Ανάλογα με τον τόπο στον οποίο βρέθηκαν την ημέρα της απογραφής de facto απογραφή ή ανάλογα με τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους de jure απογραφή. Είναι τεράστια και πολυέξοδη επιχείρηση. Απαιτείται η κινητοποίηση μεγάλου μέρους του κρατικού μηχανισμού. Γίνεται με βάση το απογραφικό δελτίο. Υπεύθυνος φορέας είναι η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία
Πληροφορίες Πεδία Απογραφικών Δελτίων Διαμονή- υπηκοότητα Τόπος συνήθους διαμονής, τόπος-χώρα γέννησης, υπηκοότητα Δημογραφικά χαρακτηριστικά Φύλο ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, συγγένεια-σχέσησχέση με τον υπεύθυνο του νοικοκυριού Οικονομικά και Τρέχουσα κατάσταση απασχόλησης, συνήθης απασχόληση, είδος απασχόλησης, κλάδος οικονομικής Κοινωνικά Χαρακτηριστικά ης Ιδιωτικά νοικοκυριά δραστηριότητας, θέση στην εργασία, τόπος εργασίας, επίπεδο εκπαίδευσης Γεωγραφική τοποθεσία, ιδιοκτησιακό καθεστώς, τρόπος απόκτησης κατοικίας, αριθμός δωματίων, συνθήκες στέγασης (παροχή και είδος θέρμανσης, ύδρευσης, μπάνιου κλπ), τύπος κτιρίου, περίοδος κατασκευής Ειδικές ερωτήσεις Σε γυναίκες: έτος τέλεσης πρώτου γάμου, διάρκεια γάμου, αριθμός τέκνων Σε αλλοδαπούς που διαμένουν χώρα: έτος εγκατάστασης, λόγος εγκατάστασης, χώρα προέλευσης, ομογενής ή όχι Για συλλογικές συμβιώσεις: τύπος καταλύματος (νοσοκομείο, γηροκομείο, φυλακή κλπ)
Ληξιαρχικές καταγραφές Ορισμοί από ΟΗΕ Γάμοι, γεννήσεις, θάνατοι (πληροφορίες για δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των ατόμων που συμμετέχουν ή βιώνουν το γεγονός, καθώς και βιομετρικές πληροφορίες στην περίπτωση των γεννήσεων)
Πληροφορίες δελτίων Χρόνος συμβάντος Τόπος συμβάντος ατομικών Χαρακτηριστικά των κύριων ληξιαρχικών γεγονότων και των ατόμων που τα βιώνουν Ημερομηνία που συνέβη ο γάμος, η γέννηση, ο θάνατος Τόπος που συνέβη το γεγονός Τόπος μόνιμης δα διαμονής Γαμπρού-νύφης ύφης ση στην περίπτωση των γάμων/ / μητέρας ηέρας του νεογνού στην περίπτωση των γεννήσεων/ του θανόντος Ηλικία Γαμπρού-νύφης στην περίπτωση των γάμων/ μητέρας του νεογνού στην περίπτωση των γεννήσεων/ / του θανόντος. Η ηλικία μετράται σε συμπληρωμένα έτη (στην περίπτωση θανάτων βρεφών μετράται σε συμπληρωμένες μέρες Φύλο Αφορά το φύλο τωννεονύμφων/ / του νεογνού/ του θανόντος Οικογενειακή κατάσταση Η προηγούμενη οικογενειακή κατάσταση στην περίπτωση των γάμων, της μητέρας στην περίπτωση των γεννήσεων/ του θανόντος Ιατρική συμπαράσταση Πρόσωπα που παρίστανται και προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες κατά τον τοκετό (ιατρός, μαία, νοσηλεύτρια, άλλο πρόσωπο) ή που πιστοποιούν το θάνατο (θεράπων ή άλλος γιατρός) Ειδικά χαρακτηριστικά επί Γέννηση ζώντος ή νεκρού, είδος τοκετού (απλός ή των γεννήσεων πολλαπλός), σειρά γέννησης, διάρκεια γάμου, διάρκεια κύησης, βάρος νεογνού Ειδικά χαρακτηριστικά επί Αιτία θανάτου (κωδικοποίηση σύμφωνα με τη Διεθνή
Ειδικές Δημογραφικές Έρευνες Διακρίνονται σε: Αναλυτικές και περιγραφικές Σκοπός: να καλύψουν κενά πληροφόρησης των απογραφών και ληξιαρχικών καταγραφών να παρέχουν πληροφοριακό υλικό το οποίο δεν αντλείται από τις κλασικές πηγές πληροφόρησης ρη ης και να επιβεβαιώσουν ή να εκτιμήσουν τα δεδομένα που αφορούν τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού
Έρευνα: Στοιχεία Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης (Statistics on Income and Living Conditions SILC) Διεξάγεται από το 2004 στα παλαιά μέλη (ΕΕ15), 2005 συμμετέχουν και τα νέα κράτη μέλη. Υπεύθυνος φορέας η Στατιστική Υπηρεσία της Ιρλανδίας Ερωτήσεις: Προσωπική αξιολόγηση της ατομικής υγείας (θετικοί δείκτες υγείας) Συνθήκες διαβίωσης (Πολιτική για μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού)
Statistics on Income and Living Conditions Survey (SILC) Δύο ερωτήσεις: Πως αξιολογεί την υγεία του; κλίμακα 1-5 (πολύ κακή, πολύ καλή) Περιορισμός δραστηριοτήτων την Περιορισμός δραστηριοτήτων, την εβδομάδα πριν την διεξαγωγή της έρευνας;
Αξιολόγηση των Δημογραφικών Στοιχείων Ποιότητα: αμεροληψία, αξιοπιστία, εμπιστευτικότητα, καταλληλότητα και συγκρισιμότητα Συνήθη δημογραφικά σφάλματα: α στρογγυλοποίηση της ηλικίας προς τα πάνω ή προς τα κάτω Μεγάλος αριθμός θανάτων από άγνωστη ή ασαφή αιτία ακόμα αρκετά υψηλός
Ευρωπαϊκή Ένωση Μακροχρόνιες προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κοινού καταλόγου δεικτών- Ορισμοί και συλλογή των στοιχείων Αποτελεί τη βάση για το Ευρωπαϊκό σύστημα πληροφόρησης υγείας ECHI project
Τι είναι οι δείκτες; Εργαλείο για συγκρίσεις διαχρονικές, διακρατικές: Πολλά ή λίγα; Πχ. 2400 Ca πνεύμονα Σέρρες ή Ca Αθήνα; ;
Δείκτες (συνέχεια) Κλάσμα, τέσσερις συνιστώσες Αριθμητής, παρονομαστής, χρόνος και σταθερά Αριθμητής: περιλαμβάνει αριθμό περιστατικών που συνέβησαν στον πληθυσμό που εξετάζεται
Δείκτες (συνέχεια) Παρονομαστής: περιλαμβάνει συνολικό αριθμό ατόμων που βρίσκεται σε κίνδυνο ή τον πληθυσμό αναφοράς Έτος, π.χ. διαχρονικές συγκρίσεις Σταθερά: Δύναμη του 10 π.χ. μητρική θνησιμότητα
Πληθυσμός Πληθυσμός αναφοράς, αντιστοιχίας ή σε κίνδυνο της Ελλάδας ενός χωριού Της Ευρωπαϊκής Ένωσης κλπ (Ενδιάμεσος δ ά πληθυσμός δηλαδή δή ο πληθυσμός στο μέσον του έτους)
Πως υπολογίζουμε τους δείκτες Ασθένεια Πληθυσμός Τόπος έτος
Πως υπολογίζουμε τους δείκτες; Επιλέγουμε: ασθένεια που μας ενδιαφέρει (καρκίνος) Τόπος Ελλάδα Πληθυσμός σε κίνδυνο (όλοι οι κάτοικοι) ) Χρονικό διάστημα (1/1-31/12-2010)
Πως υπολογίζουμε γζ τους δείκτες (παράδειγμα) Μετράμε τα άτομα που έχουν την αρρώστια =3.332 καρκίνοι πνεύμονα Μετράμε τα άτομα σε κίνδυνο =8.117.754 κάτοικοι
Πως υπολογίζουμε τους δείκτες Υπολογίζουμε το ποσοστό = 3332 καρκίνοι πνεύμονα 8117754 κάτοικοι =0,0004105 0004105 πνεύμονα/κάτοικοι/έτος
Πως υπολογίζουμε τους δείκτες; Τα ποσοστά συνήθως υπολογίζονται για τον πληθυσμό σε κίνδυνο κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου =0,0004105 Ca πνεύμονα/κάτοικο/έτοςχ100.000 41,05 Ca/100000 κάτοικοι/έτος
Δείκτες Υγείας Θετικοί και αρνητικοί δείκτες Σύστημα υγειονομικής πληροφόρησης Συλλογή στοιχείων συνεχώς και διαχρονικά Χρησιμοποίηση η η σταθερών και χρηστικών ορισμών Διαχρονικές διεθνείς συγκρίσεις
Κατηγορίες δεικτών Aνάλογα με την κατάσταση που εκφράζουν (γονιμότητα, νοσηρότητα, θνησιμότητα, θνητότητα κλπ) Αναλογικοί, οί αδροί, προτυπωμένοι ο κλπ
Πόσοι θάνατοι είναι αποδεκτοί;
Δείκτες Νοσηρότητας η και Θνησιμότητας Εκφράζουν συχνότητα νοσημάτων και παθολογικών καταστάσεων στους διάφορους πληθυσμούς Α ο ελού έρα αξ ολό ησης α Αποτελούν μέτρα αξιολόγησης και σύγκρισης της υγείας των πληθυσμών
Αδρός Δείκτης Θνησιμότητας Ο αριθμός των θανάτων, οι οποίοι συνέβησαν στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους προς το σύνολο του πληθυσμού στο μέσον του έτους επί τη σταθερά 1000
Αδρός Δείκτης Θνησιμότητας CDR D 1000 P
Παραδείγματα Αδρός Δείκτης Θνησιμότητας (CDR) Δεδομένα για το έτος 2009 108316 11282751 CDR 1000 9, 6 0 00 Υποδηλώνει ότι το 2009 σε κάθε Υποδηλώνει ότι το 2009 σε κάθε 1000 άτομα πέθαναν τα 9,6
Άσκηση Δεδομένα για το έτος 2012 Αριθμός θανάτων: 116.670670 Υπολογιζόμενος πληθυσμός στο μέσον του έτους: 10815197
Απάντηση 9,3
Δείκτης Βρεφικής Θνησιμότητας (Infant Mortality Rate) Ο λόγος των θανάτων που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής, προς τον αριθμό των γεννήσεων ζώντων του ιδίου έτους επί 1000
(Infant Mortality Rate) D IMR 0 365 1000 B
Παράδειγμα Δείκτης Βρεφικής Θνησιμότητας (IMR) Δεδομένα του έτους 2009 Αριθμός θανάτων βρεφών: 371 Αριθμός γεννηθέντων ζώντων:117933
371 IMR 1000 31 3,1 0 00 117933 Σε κάθε 1000 ζώντα που γεννήθηκαν το 2009 πέθαναν τα 3 πριν Σε κάθε 1000 ζώντα που γεννήθηκαν το 2009, πέθαναν τα 3 πριν συμπληρώσουν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους
Άσκηση Ελλάδα, 2012 Θάνατοι βρεφών 0-365 ημερών:293 Γεννήσεις ζώντων:100.371
Απάντηση 2,9 Άσκηση
Περιγεννητική θνησιμότητα Αποτελεί τον πιο ευαίσθητο δείκτη ποσοτικής και ποιοτικής, επάρκειας, των μαιευτικών και παιδιατρικών υπηρεσιών και συνεπώς των υπηρεσιών υγείας συνολικά Η ίδ έ δ ύ λ ί Η φροντίδα μητέρας-παιδιού αποτελεί πρωταρχικό μέλημα κάθε χώρας
Περιγεννητική θνησιμότητα. Ως περιγεννητική περίοδος ορίζεται το διάστημα από την 28 η εβδομάδα της κύησης έως και την 1 η εβδομάδα της ζωής Περιγεννητική θνησιμότητα = θάνατοι κατά το ανωτέρω διάστημα Μείωση από 24 σε 10 (1983-1998) Α Παιδιατρική κλινική του Πανεπιστήμιου Αθηνών (Πανελλήνια έρευνα)
Αίτια περιγεννητικών θανάτων Αφορούσαν νεογνά με φυσιολογικό βάρος στην γέννηση, ήταν συχνότεροι την πρώτη εβδομάδα ζωής Προλήψιμα αιτία: ανοξία και λοίμωξη Αποδόθηκε στην ανεπάρκεια των μαιευτικών και παιδιατρικών υπηρεσιών στην χώρα μας
Αναλογία μητρικής θνησιμότητας (MMR): Αριθμός γυναικών που πέθαναν κατά την εγκυμοσύνη, τοκετό και λοχεία ανά 100000 γεννήσεις ζώντων σε ένα δεδομένο έτος
Αναλογία μητρικής θνησιμότητας η (MMR): MMR D m 100000 B
Δείκτης Μητρικής Θνησιμότητας (MMR) Χώρα Χ, 2004 Θάνατοι γυναικών:1 Γεννήσεις ζώντων: 102.038 MM 1 102038 100000 0,98 0 0000
Βιβλιογραφία Ανδριώτη Δ. Ρουμελιώτη Α. Δημογραφία, Δημόσια Υγεία και Πολιτική Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2007 Χάρτης Υγείας http://www.ygeianet.gov.gr/index.aspx t /i - http://www.nsph.gr/files/011_ygeias_paidiou/ Koinonikh_Paidiatrikh_esdy_mathimata/1_epid epid rasi_perigenitikon_paragonton.pdf
Σας Ευχαριστώ πολύ!!!!!