Κύρια σημεία κατάθεσης Υπουργού Οικονομικών, Φ. Σαχινίδη, στην εξεταστική επιτροπή για το έλλειμμα 2009 Εκτιμώ ως ιδιαίτερα σημαντικό το έργο της επιτροπής γιατί οι έλληνες πολίτες έχουν το δικαίωμα και οφείλουν να γνωρίζουν τα πραγματικά γεγονότα που αφορούν το έλλειμμα του 2009. Δυστυχώς το σημαντικό έργο της επιτροπής υπονομεύεται, τόσο από μη συμμετοχή της Ν.Δ. όσο και από την αποχώρηση κομμάτων της αντιπολίτευσης και ανεξάρτητων βουλευτών από την επιτροπή αλλά και από την πρόσφατη άρνηση να καταθέσουν σε αυτήν την επιτροπή, πρόσωπα που υπηρέτησαν σε θέσεις κλειδιά της περιόδου διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Είναι πλέον αποδεδειγμένο από την πληθώρα των στοιχείων ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απέκρυπτε το πραγματικό μέγεθος των δημοσιονομικών προβλημάτων πριν από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009. Χαρακτηριστικό είναι πως μόλις δυο ημέρες πριν τις εκλογές, στις 2/10/2009, η κυβέρνηση της ΝΔ στέλνει πρόβλεψη με την επίσημη 1
ενημέρωση (EDP Notification) για έλλειμμα γενικής κυβέρνησης 6% του ΑΕΠ ή 14.360 δισ. Ευρώ για το 2009. Το ύψος του ελλείμματος κρατικού προϋπολογισμού στο ίδιο EDP ήταν 17,5 δισ. Ευρώ δηλαδή 7,3% του ΑΕΠ. Ένα ύψος ελλείμματος που σε καμία περίπτωση δεν ήταν ρεαλιστικό με βάση τα διαθέσιμα μέχρι εκείνη τη στιγμή στοιχεία. Και αναφέρομαι σε διαθέσιμα στοιχεία, γιατί ο τότε υπουργός οικονομικών κος Παπαθανασίου γνώριζε την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, καθώς είχε στη διάθεση του όλα τα στοιχεία. Τα δελτία εκτέλεσης προϋπολογισμού των προηγούμενων τριών μηνών Ιουλίου, Αυγούστου και Σεπτεμβρίου, που εκδίδονται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, για πρώτη φορά και για ανεξήγητους λόγους, δεν εκδόθηκαν τους αντίστοιχους μήνες όπως ορίζει ο νόμος. Ενδεικτικά αναφέρω ότι για τον Αύγουστο του 2009 το έλλειμμα είχε φτάσει σχεδόν στο 10%. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μόλις ανέλαβε που δημοσίευσε τα Δελτία Εκτέλεσης του Π/Υ. Η αρμόδια Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικής πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους με τακτικές αναφορές προς την πολιτική ηγεσία ενημερώνει για την μηνιαία πορεία των διαθεσίμων, των ταμειακών αναγκών και του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού 2
σε ταμειακή βάση. Με βάση και τη σχετική αλληλογραφία ήδη το έλλειμμα του κρατικού π/υ σε ταμειακή βάση για το πρώτο εννεάμηνο του 2009 ανήλθε σε 10,9% του ΑΕΠ. Σημειώνεται επίσης πως ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2009 η ΤτΕ στο μηνιαίο στατιστικό της δελτίο αποτυπώνει το ταμειακό έλλειμμα για την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2009 σε 20 δισ. Ευρώ ή 8,3 % του ΑΕΠ. Επιπλέον, στην συνάντηση με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Προβόπουλο που έγινε στις 9/10/2009 μας ανακοινώθηκε η εκτίμηση της ΤτΕ ότι με βάση τα στοιχεία Καθαρών Δανειακών αναγκών για το 9μηνο, το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού σε ταμειακή βάση έχει ήδη ξεπεράσει το 10% του ΑΕΠ (25,6 δισ. Ευρώ δελτίο οικονομικής συγκυρίας ΤτΕ Σεπτέμβριος 2009) Με βάση αυτά τα δεδομένα και τη δυναμική που διαφαίνεται το έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού θα προσέγγιζε και μπορεί να ξεπέρναγε το 12% του ΑΕΠ. Ο κίνδυνος να οδηγηθεί η χώρα σε ένα τέτοιο δημοσιονομικό αδιέξοδο είχε επισημανθεί έγκαιρα αρκετούς μήνες από τα Ευρωπαϊκά όργανα 3
και το Eurogroup. Παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά γεγονότα και ημερομηνίες: 1. Στις 27 Απριλίου 2009, η χώρα μπαίνει ξανά σε επιτήρηση από την ΕΕ για το έλλειμμα του 2007. 2. Στις 25/6/2009, μετά τις Ευρωεκλογές έχουμε ανακοίνωση μέτρων του Υπ. Οικονομικών κ. Παπαθανασίου ύψους 1,8 δισ. ευρώ (0,8% ΑΕΠ) για να επιτευχθεί ο στόχος του ελλείμματος για 3,7%. 3. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι αυτά τα μέτρα δεν επαρκούν, ενώ δεν είναι διαρθρωτικού χαρακτήρα και κατά συνέπεια τα οφέλη τους δεν θα έχουν μόνιμη θετική επίδραση στη διαμόρφωση του ελλείμματος. Αυτό καταγράφεται σε κείμενο του Eurogroup στις 2/7/2009. Επιπλέον διατυπώνεται η πρόβλεψη ότι το έλλειμμα του 2009 θα ξεπεράσει το 10%. Το κείμενο αυτό τότε δεν ήρθε στην δημοσιότητα. 4. Μετά το Eurogroup τον Ιούλιο του 2009 ο Πρόεδρος του Eurogroup J.C. Juncker απέστειλε επιστολή προς τον Υπ. Οικονομικών Γ. Παπαθανασίου σχετικά με το έλλειμμα και τη δυναμική του να 4
φτάσει σε διψήφιο ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτή η επιστολή δεν δόθηκε ποτέ στη δημοσιότητα. Συνοψίζοντας έχουμε 4 βασικά στοιχεία που περιγράφουν με σαφήνεια τις τεράστιες ευθύνες για την τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας: 1. Απέκρυψαν την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού εν όψει εκλογών 2. Αγνόησαν τις ενημερώσεις και τις προειδοποιήσεις των υπηρεσιών του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και ειδικά για τις καθαρές ταμειακές ανάγκες. 3. Απέκρυψαν τις προειδοποιήσεις των Ευρωπαϊκών οργάνων 4. Ανακοίνωσαν ελλιπή μέτρα αναφορικά με το ύψος του πραγματικού δημοσιονομικού ελλείμματος 5. Απέστειλαν ανακριβή στοιχεία στην eurostat με το EDP πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου Από εκεί και πέρα, μετά τις εκλογές έπρεπε άμεσα να γίνουν τα εξής: 5
1. Κατάρτιση και κατάθεση προσχεδίου προϋπολογισμού και προϋπολογισμού 2010 2. Άμεση αντιμετώπιση αναγκών και προβλημάτων τα οποία ανέκυπταν σταδιακά μετά τις εκλογές και αφορούσαν κυρίως τις τεράστιες ανάγκες χρηματοδότησης φορέων της κυβέρνησης και ειδικότερα ασφαλιστικά ταμεία. Μόνο για το ΙΚΑ χρειάστηκαν 1,4 δισ. ευρώ πρόσθετη επιχορήγηση το 2009 σε σχέση με ότι είχε προϋπολογιστεί και για τον ΟΑΕΕ 825 εκατ. Ευρώ. 3. Κάλυψη των άμεσων αναγκών που είχαν προκύψει από τα διογκούμενα χρέη των νοσοκομείων. Σημειώνεται πως τα συσσωρευμένα χρέη των νοσοκομείων ανέρχοταν σε 5,5 δισ. ευρώ, έως το τέλος του 2008 αλλά εστάλησαν αναληθή στοιχεία για τα χρέη των νοσοκομείων στην Eurostat. Τα χρέη καταγράφηκαν και μετά από διαπραγμάτευση για έκπτωση καταβλήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2009 1,5 δισ. από το σύνολο των χρεών. Το έλλειμμα του 2009 βαραίνουν λογιστικά μόνο οι δαπάνες που αφορούν στο 2009. 6
Η κατάρτιση του π/υ για το επόμενο έτος απαιτεί να υπάρχει ήδη μια διαμορφωμένη εκτίμηση για το που θα «κλείσει» το έλλειμμα του τρέχοντος έτους. Στη συνέχεια: Η εκτίμηση για το έλλειμμα της Κεντρικής Κυβέρνησης του 2009 αναθεωρήθηκε από τα 17,5 δισεκατομμύρια ευρώ (που είχε σταλεί στις 2/10) στα 32,1 δισεκατομμύρια ευρώ στις 21/10 στο νεώτερο EDP που απεστάλη στη eurostat. Όπως ήταν ήδη γνωστό από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος το ταμειακό έλλειμμα του 9μήνου ήταν 25,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή ένα έλλειμμα που αυξανόταν με ρυθμό περίπου 2,56 δισ. τον μήνα. Σε αυτό πρέπει να προστεθούν οι επιπλέον ανάγκες χρηματοδότησης από διάφορους φορείς του δημοσίου και έτσι καταλήξαμε σε μια εκτίμηση για μέση αύξηση του ελλείμματος 2,1 δισ. ευρώ τον μήνα. Αντίστοιχες είναι και οι εκτιμήσεις για τις καθαρές δανειακές ανάγκες που αποτυπώνονται από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικής πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στις υπηρεσιακές επιστολές της προς την πολιτική ηγεσία. 7
Το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης, από τα 14,36 δισεκατομμύρια ευρώ που είχε εκτιμηθεί στις 2/10 το μόνο που ουσιαστικά άλλαξε εκτός από την πιο ρεαλιστική αποτύπωση της Κεντρικής Κυβέρνησης ήταν το μέγεθος της λεγόμενης «άσπρης τρύπας». Με δεδομένο πλέον ότι το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ θα ξεφύγουν κατά τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ, η «άσπρη τρύπα» των 2,8 δισ. ευρώ αναθεωρήθηκε προς τα κάτω στα 1,7 δισ. ευρώ. Έτσι εκτιμήθηκε ότι το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης θα ανερχόταν στα 30,1 δισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου 12,5% του ΑΕΠ. Ανυπόστατες κατηγορίες περί «φουσκώματος» του ελλείμματος: Εισροές από την ΕΕ για το ΠΔΕ. Στον προϋπολογισμό του 2009 ο στόχος για είσπραξη από την ΕΕ ήταν 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ, στο δεκάμηνο του 2009 είχαν εισπραχθεί μόλις 1,4 δισ. ευρώ, ενώ για όλο το 2009 οι εισπράξεις ανήλθαν σε 1,8 δισ. ευρώ. 8
Επιστροφές φόρων. Μέχρι τον Οκτώβριο, είχαν ήδη επιστραφεί 3,4 δισ. ευρώ, όταν ο στόχος για το έτος ήταν 3,3 δισ. ευρώ. Τελικά οι επιστροφές του 2009 έφτασαν στα 4,9 δισ. ευρώ. Έσοδα από το μέτρο των ημιυπαίθριων. Η Κυβέρνηση της Ν.Δ. είχε θέσει ως στόχο το 1,1 δισ. τον Ιούλιο του 2009. Μέχρι τα μέσα του Νοεμβρίου είχαν εισπραχθεί μόλις 23 εκ. ευρώ. Δεν υπήρχε καμία υποδομή είσπραξης αυτών των εσόδων. Δαπάνες ΟΚΑ. Το 2009 είχαν προϋπολογιστεί επιχορηγήσεις προς τους ασφαλιστικούς φορείς ύψους 9,2 δισ. ευρώ. Τελικά, αντί για 9,2 δισ. ευρώ χρειάστηκε συνολική επιχορήγηση 11,8 δισ., δηλαδή 2,6 δισ. ευρώ περισσότερα. Χρέη νοσοκομείων. Είναι εγκληματική η απόκρυψη ή η αμέλεια καταγραφής στις υποχρεώσεις του κράτους για τα συσσωρευμένα χρέη ύψους 5,5 δισ. ευρώ, έως το τέλος του 2008 αλλά και το γεγονός ότι η ΝΔ έστελνε ψευδή στοιχεία για τα χρέη των νοσοκομείων στην Eurostat. Τα χρέη καταγράφηκαν, υπήρξε διαπραγμάτευση με τους προμηθευτές, κερδίσαμε συγκεκριμένη έκπτωση και καταβάλαμε τον Δεκέμβριο του 9
2009 1,5 δισ. από το σύνολο των χρεών. Το έλλειμμα του 2009 βαραίνουν λογιστικά μόνο οι δαπάνες που αφορούν στο 2009. Επίδομα αλληλεγγύης. Το μέτρο αυτό είχε πηγή χρηματοδότησης την έκτακτη εισφορά των επιχειρήσεων, γι αυτό όχι μόνο δεν επιβάρυνε τον Προϋπολογισμό του 2009 αλλά είχε θετική δημοσιονομική επίπτωση, γιατί ενώ δόθηκαν 500 εκ. ευρώ στο επίδομα συγκεντρώθηκαν το 2009 πάνω από 700 εκ. ευρώ από την έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις. Καθαρό όφελος πάνω από 200 εκ. ευρώ. Έλλειμμα - αναθεωρήσεις eurostat Η eurostat ακολουθεί συγκεκριμένες διαδικασίες εξέτασης και αναθεώρησης των στοιχείων των χωρών. Το έλλειμμα του 2009 διαμορφώθηκε από μια σειρά παραγόντων οι οποίοι εξετάστηκαν ενδελεχώς από την ανεξάρτητη ΕΛΣΤΑΤ και την EUROSTAT. Οι αναθεωρήσεις που ακολούθησαν τον Απρίλιο του 2010 για το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης σε 13,6% του ΑΕΠ και τον Νοέμβριο του 2010 σε 15,7% του ΑΕΠ αποτέλεσαν εξαιρετικά δυσάρεστη έκπληξη για εμάς. Το ύψος του ελλείμματος είναι δεδομένο και δεν αμφισβητείται. Για πρώτη 10
φορά τον Νοέμβριο του 2010 η Eurostat δημοσίευσε τα ελληνικά στοιχεία, χωρίς αστερίσκους και επιφυλάξεις. [ ΚΑΤΑΘΕΣΗ 7 ] 11