Νο. 2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 8 Μαρτίου 1995 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αρ. Πρωτ.: 1031352/230/0015 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ & Δ.Π. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 15η ΒΙΒΛΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΛ.: 1073 ΤΜΗΜΑ Β ΘΕΜΑ: "Εάν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Κ.Β.Σ., η σύσταση κοινοπραξίας από Δήμους και Δημοτικές Επιχειρήσεις με σκοπό την εκτέλεση προγραμμάτων Now". Αναφορικά με το παραπάνω θέμα το Ν.Σ.Κ., ύστερα από σχετικό ερώτημα με την αριθμ. 507/1994 γνωμοδότησή του, αποφάνθηκε ότι: "Η ως άνω κοινοπραξία δεν έχει σκοπό κερδοσκοπικό, αλλά κοινωνικό, αναγόμενο στη γενικότερη αποστολή των ΟΤΑ ως Ν.Π.Δ.Δ., ο οποίος συνίσταται στην στήριξη των γυναικών για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, στην κατάρτιση ανέργων γυναικών κ.λ.π.". Συνεπώς και ανεξάρτητα αν η κοινοπραξία αυτή νομίμως συνέστη ενόψει του αρ. 260 παρ. 5 Δ.Κ.Κ. δεν μπορεί να αναγνωρισθεί κατά τον Κ.Β.Σ., (αρ. 2 παρ. 2), αφού δεν επιδιώκει κερδοσκοπικό σκοπό, τα δε μέλη της με τη συμμετοχή τους σε αυτή δεν επιδιώκουν την επίτευξη κέρδους". Τη γνωμοδότηση αυτή που έγινε αποδεκτή από τον κ. Υφυπουργό Οικονομικών, σας κοινοποιούμε κατωτέρω για ενημέρωση και εφαρμογή της. Ακριβές αντίγραφο Η Προϊσταμένη της Γραμματείας Με Ε.Υ. Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΗΜ. ΒΕΡΥΒΑΚΗΣ 1
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ Χαλκοκονδύλη 9 - Αθήνα Αριθμός γνωμοδοτήσεως 507 Αριθμ. Πρωτ.: 6825/1993 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Δ Τμήμα Συνεδρίαση 6.10.1994 Σύνθεση: Προεδρεύων: Ευτύχιος Κορουγένης Νομικός Σύμβουλος Νομικοί Σύμβουλοι: Θ. Αμπλιανίτης, Χ. Τσεκούρας, Ε. Βολάνης, Π. Κισσούδης, Α. Τζεφεράκος. Πάρεδροι (γνώμες χωρίς ψήφο): Π. Κιούσης, Α. Φυτράκης, Γ. Λάζος. Εισηγητής: Π. Κιούσης. Πάρεδρος Ν.Σ.Κ. Αριθμ. ερωτήματος: 1052589/392/0015/13.5.1993 Περίληψη: Ερωτάται αν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Κ.Β.Σ. η σύσταση Κοινοπραξίας από Δήμους και Δημοτικές Επιχειρήσεις με σκοπό την εκτέλεση "προγραμμάτων Now". Επί του άνω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους εγνωμοδότησεν ως εξής: Στο άρθρο 2 παρ. 1 του ΚΒΣ (Π.Δ. 186/92), όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 21 του ν. 2166/93 ορίζονται τα εξής: <<1. Κάθε ημεδαπό ή αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο "ή κοινωνία του Αστικού Κώδικα ή αστική εταιρεία, που ασκεί δραστηριότητα στην Ελληνική επικράτεια και αποβλέπει στην απόκτηση εισοδήματος από εμπορική ή βιομηχανική ή βιοτεχνική ή γεωργική επιχείρηση, ή από ελευθέριο επάγγελμα ή από οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση, αναφερόμενο στο εξής με τον όρο "επιτηδευματίας" τηρεί, εκδίδει, παρέχει, ζητεί, λαμβάνει, υποβάλλει, διαφυλάσσει τα βιβλία, τα στοιχεία, τις καταστάσεις και κάθε άλλο σχετικό με την τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων που ορίζονται από τον Κώδικα αυτό, κατά περίπτωση...>>. Περαιτέρω στην παρ. 2 του αυτού ορίζεται ότι: <<Τις υποχρεώσεις της προηγουμένης παραγράφου έχει και η κοινοπραξία επιτηδευματιών, που θεωρείται επιτηδευματίας για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα αυτού, εφόσον έχει ορισμένη επαγγελματική διεύθυνση, αποβλέπει στη διενέργεια συγκεκριμένης πράξης, αποδεικνύεται με έγγραφη συμφωνία, που κατατίθεται στην αμρόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.), πριν από την έναρξη των εργασιών της, και τα μέλη της είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα που το καθένα ασκεί δική του επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα ή είναι ομόρρυθμο μέλος διαφορετικής ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας. 2
Η προϋπόθεση της διενέργειας συγκεκριμένης πράξης δεν απαιτείται, προκειμένου για κοινοπραξία επιτηδευματιών που έχει ως αντικείμενο εργασιών την αποκλειστικά εκτός της χώρας πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών ή προβολή και προώθηση Ελληνικών προϊόντων με οποιοδήποτε τρόπο>>. Εξ ετέρου στο άρθρο 260 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κωδικα (Π.Δ. 323/89 ΦΕΚ Α 146), ορίζονται τα εξής: 1. Οι δήμοι και οι κοινότητες μπορούν να συνιστούν δικές τους επιχειρήσεις ή να μετέχουν σε επιχειρήσεις που συνιστούν μαζί με άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα ή σε επιχειρήσεις που ήδη υπάρχουν: α) για την εκτέλεση έργων που έχουν σκοπό την εξυπηρέτηση του κοινού, καθώς και για την οικονομική εκμετάλλευση των έργων αυτών, β) για την παραγωγή αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών που έχουν σκοπό την εξυπηρέτηση του κοινού. γ) για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που έχουν σκοπό την πραγματοποίηση εσόδων. 2. Δύο ή περισσότεροι δήμοι ή κοινότητες ή δήμοι και κοινότητες μπορούν να συνιστούν κοινές δημοτικές ή κοινοτικές επιχειρήσεις και να συμμετέχουν σε υφιστάμενες δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις. 3. Η σύσταση αμιγούς δημοτικής ή κοινοτικής επιχείρησης ή η συμμετοχή σε τέτοια επιχείρηση γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, μετά πλήρη οικονομοτεχνική μελέτη και απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του. Η απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία της απόφασης του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου και αποτελεί το καταστατικό της επιχείρησης. 4. Στην απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου για τη σύσταση δημοτικής ή κοινοτικής επιχείρησης, αναφέρονται η επωνυμία, ο σκοπός, η διάρκεια και η έδρα της επιχείρησης, η διοίκηση, το κεφάλαιο, οι πόροι, τα σχετικά με τη διάλυση και εκκαθάριση της επιχείρησης, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο κατά την κρίση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου. 5. Οι παραπάνω δημοτικές ή κοινοτικές επιχειρήσεις αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και διέπονται από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά από αυτόν το νόμο. 6. Η σύσταση ή η συμμετοχή σε επιχείρηση που δεν είναι αμιγής δημοτική ή κοινοτική, γίνεται ύστερα από πλήρη οικονομοτεχνική μελέτη, με απόφαση των δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων, που λαμβάνεται με την πλειοψηφία της παραγράφου 3. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται τα περιουσιακά στοιχεία που εισφέρονται και το ποσοστό της συμμετοχής στο εταιρικό κεφάλαιο. Η εκπροσώπηση του δήμου ή της κοινότητας στα όργανα της επιχείρησης και οι όροι συμμετοχής και αποχώρησης. Οι επιχειρήσεις αυτής της παραγράφου λειτουργούν με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας ή της εταιρείας μικτής οικονομίας ή του συνεταιρισμού. Με την ίδια διαδικασία είναι δυνατή η συμμετοχή δήμου ή κοινότητας σε κοινοπραξία. 7. Η ευθύνη δήμου ή κοινότητας που συνιστά ή συμμετέχει σε επιχείρηση του άρθρου 268 περιορίζεται στη συμμετοχή της στο κεφάλαιο της επιχείρησης. Επίσης, με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 274 του ιδίου Π.Δ. επιτρέπεται σε επιχειρήσεις των ΟΤΑ, μετά από απόφαση του Δ.Σ. να συμμετέχουν σε κοινοπραξίες. Εν προκειμένω, υπόψιν του ΝΣΚ τίθεται το πραγματικό ότι με σύμβαση, οι δήμοι Ηρακλείου Αττικής, Μεταμόρφωσης, Νέας Ιωνίας Αττικής, Πεύκης, η Δημοτική Επιχείρηση Εργων και 3
Ανάπτυξης Ν. Ιωνίας Αττικής και η Δημοτική Επιχείρηση Τεχνικών έργων Ηρακλείου Αττικής, συνέστησαν κοινοπραξία με σκοπό (άρθρα 1, 3) την υλοποίηση του "Διαδημοτικού προγράμματος Now", δηλαδή: α) Δημιουργία διαδημοτικής ομάδος γραφείου στήριξης γυναικών της περιοχής για την ένταξη ή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας. β) Πραγματοποίηση των σεμιναρίων κατάρτισης ανέργων γυναικών του προγράμματος. γ) Εξασφάλιση και προώθηση της ανταλλαγής εμπειρίας και τεχνογνωσίας στους παραπάνω τομείς μέσω της απαραίτητης διακρατικής συνεργασίας. Σημειώνεται ότι η κοινοπραξία αρχίζει με την υπογραφή του συμφωνητικού και λήγει στις 31.12.1993. Στην περίπτωση που παραταθεί το "πρόγραμμα", παρατείνεται αντίστοιχα και η διάρκεια της κοινοπραξίας μέχρι την ολοκλήρωση και αποπληρωμή του προγράμματος (άρθρο 4). Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει κατά τη γνώμη όλων των συμμετεχόντων στη σύνθεση συμβούλων και Παρέδρων ότι ο Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/92), όπως και ο παλαιότερος Κ.Φ.Σ. (Π.Δ. 99/77) δεν προβλέπουν τη δυνατότητα συμμετοχής των Δήμων και Κοινοτήτων σε κοινοπραξία επιτηδευματιών, τούτο δε προεχόντως για το λόγο ότι οι κοινοπραξίες αυτές έχουν σκοπό την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας που αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Εξάλλου, από το Δ.Κ.Κ. (άρ. 260 και 274) προβλέπεται η συμμετοχή Ο.Τ.Α. ή δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων σε επιχειρήσεις, οι οποίες μπορούν να αποσκοπούν στην πραγματοποίηση εσόδων. Αν πλείονες Ο.Τ.Α. ή δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις ενώνονται σε κοινοπραξία, αυτή για να αναγνωρίζεται κατά του Κ.Β.Σ. (άρ. 2 παρ. 2) πρέπει να έχει κερδοσκοπικό σκοπό και όχι γενικότερο οικονομικό σκοπό. Εν προκειμένω η ως άνω κοινοπραξία δεν έχει σκοπό κερδοσκοπικό, αλλά κοινωνικό, αναγόμενο στη γενικότερη αποστολή των ΟΤΑ ως Ν.Π.Δ.Δ., ο οποίος συνίσταται στην στήριξη των γυναικών για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, στην κατάρτιση ανέργων γυναικών κλπ. Συνεπώς, και ανεξάρτητα αν η κοινοπραξία αυτή νομίμως συνέστη ενόψει του άρ. 260 παρ. 5 Δ.Κ.Κ. δεν μπορεί να αναγνωρισθεί κατά τον Κ.Β.Σ. (άρ. 2 παρ. 2), αφού δεν επιδιώκει κερδοσκοπικό σκοπό, τα δε μέλη της με τη συμμετοχή τους σε αυτή δεν επιδιώκουν την επίτευξη κέρδους. Οθεν, το τμήμα γνωμοδοτεί ότι η άνω κοινοπραξία και ανεξάρτητα από το αν η σύστασή της είναι ή όχι σύμφωνη με τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα δεν μπορεί ν' αναγνωρισθεί φορολογικώς κατ' άρθρο 2 παρ. 2 του Κ.Β.Σ., αφού δεν επιδιώκει την επίτευξη κέρδους και ούτε τα μέλη της δια της τοιαύτης συμμετοχής των επιδιώκουν κέρδος. Επομένως, στο υποβληθέν ερώτημα και κατά την γνώμη του τμήματος προσήκει αρνητική απάντηση. Εθεωρήθη Αθήνα, 15.11.1994 Ο Προεδρεύων Ευτύχιος Κορουγένης Νομικός Σύμβουλος του Κράτους Ο Εισηγητής Παν. Κιούσης Πάρεδρος Ν.Σ.Κ. Γίνεται δεκτή Ο Υφυπουργός 4
ΔΗΜ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Αθήνα, 27.2.1995 Ακριβές Αντίγραφο Ο Προϊστάμενος του Τμήματος Γραμματείας 5