EU FO RIA ΑΣΤΕΡΩ EUROPEAN FILMS FOR INNOVATIVE AUDIENCE DEVELOPMENT 1
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 η ΠΑΡΑΤΗΡΩ Συσχέτιση: Λογοτεχνία Α λυκείου Στέλλα Βιολάντη Έκφραση Έκθεση Α λυκείου: Παράδοση Θέματα αναφοράς: Ισότητα των Δύο Φύλων Εθνικισμός Αποσπάσματα: 02:56 05:00: Η συνάντηση Η συμφωνία 1. Γενικές ερωτήσεις - Ποιος είναι το θέμα της ταινίας; - Ποιοι είναι οι κεντρικοί χαρακτήρες και πως απεικονίζονται; - Που εξελίσσεται η πλοκή; Γιατί; (Απόσπασμα Α ) 2. Χαρακτήρες: - Ποια πιστεύετε ότι είναι η σχέση του Θύμιου και της Αστέρως; - Ποια πιστεύετε ότι είναι η σχέση του Στάμου και της Αστέρως; - Περιγράψτε με 5 λέξεις πως θα μπορούσε να νιώθει η Αστέρω στην αρχή της σκηνής και πως στη συνέχεια, όταν γνωρίζει τον Στάμο. 3. Κινηματογραφική γλώσσα: - Πόσα πλάνα υπάρχουν στη συγκεκριμένη σκηνή και ποια είναι τα είδη τους (βλ. Glossary Shot); - Πότε ο εικονολήπτης επιλέγει τη γωνία λήψης από χαμηλά και γιατί (βλ. Glossary Shot); - Πόσο σημαντική είναι η γλώσσα του σώματος, οι εκφράσεις του προσώπου και το καδράρισμα της Αστέρως σε αυτές τις λήψεις; Τι πληροφορίες αποκομίζουμε για το χαρακτήρα της αλλά και τον κοινωνικό της ρόλο; (Απόσπασμα B ) Τι στοιχεία αποκομίζουμε για τη διάθεση των ηρώων από τις εκφράσεις του προσώπου τους και τη γλώσσα του σώματος; - Γιατί οι δυο άντρες σφίγγουν τα χέρια; Κλείνουν 2
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 η ΚΡΙΝΩ Συσχέτιση: Έκφραση Έκθεση Β λυκείου: Κριτική Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Διαβάστε τις παρακάτω κριτικές και συμπληρώστε τον πίνακα ανάλογα με το θέμα αναφέρονται, στη συνέχεια προσπαθήστε να γράψετε τη δική σας κριτική. Να είστε επιεικείς! Κάθε μήνα η καλύτερη κριτική θα αναρτάται στο FB. Οι παραπάνω κριτικές προέρχονται από την έκδοση: Γιάννης Σολδάτος, Ένας αιώνας Ελληνικός Κινηματογράφος, 1ος τόμος 1900-1970, Εκδόσεις Κοχλίας, Αθήνα 2001, σελίδες 152-153 Εθνική Επιθεώρηση της Ελλάδας, Μάιος 1929 Πηγή έμπνευσης αποτέλεσαν οι στίχοι μιας γερμανίδας ποιήτριας «Όλα άλλαξαν στην Ελλάδα, όσα τα άλλαξε ο καιρός και δεν άλλαξε μονάχα το κοπάδι κι ο βοσκός»...η Αστέρω είναι μια έκπληξη πολύ ευχάριστη ενθουσιώδης! Με πόση δυσπιστία ξεκινήσαμε για να τη δούμε! Τα ελληνικά φιλμ μας είχαν απογοητεύσει. Και προκατειλημμένοι έτσι εναντίον του ελληνικού φιλμ βρεθήκαμε μπροστά σε ένα φιλμ καλά γραμμένο, καλά, παιγμένο, με φωτισμό και επιμέλεια πολλή γυρισμένο.. Η Αστέρω είναι μια επιτυχία. Η δις Αλίκη Θεοδωρίδου λες και έχει παίξει ένα κόσμο φορές στον κινηματογράφο. Μας χάρισε συγκίνηση όπως και ο Βεάκης αμίμητος σε τόσες στιγμές όπως στη στιγμή της μετάνοιας μπροστά στην εικόνα του Χριστού. Και ο κ. Μουσούρης και ο κ. Τσακίρης πολύ μα πολύ καλοί. Η Αστέρω είναι ένα φιλμ καλό, πολύ καλό. Και πρέπει να το καταλάβουμε ότι εφόσον ο ελληνικός κινηματογράφος δεν μπορεί να διαθέσει τους καλλιτέχνες, τα μέσα, την τέχνη των μεγάλων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων πρέπει να στραφεί εν πρώτοις στην ελληνική παράδοση, στη ζωή και στα ήθη τα ελληνικά, τα οποία θα γεννούν πάντα τέτοιον ενθουσιασμό ώστε οι ατέλειες θα περνούν απαρατήρητες. Ο κ. Νιρβάνας το κατάλαβε. Ελπίζουμε να χωνέψει καλά και η Dag Film. Ro Ma κινηματογραφικός Αστήρ 28.4.1929 Η αρχή του τρίτου αυτού ελληνικού φιλμ της τρεχούσης περιόδου υπέσχετο ασφαλώς περισσότερα από όσα το τέλος μας αφήνει να συμπεράνουμε. Εξηγούμαι: το ειδύλλιον αρχίζει αρκετά όμορφα και στρωτά και η εξέλιξη του βαδίζει ήρεμα στο πλαίσιο των ελληνικών τοπίων παρόλο που δεν παρουσιάζει πρωτοτυπία ή δεν κατορθώνει να κινήσει και τόσο τον ενδιαφέρον του θεατή. Από το θάνατο όμως του Στάμου, (που λαμβάνει χώρα γιατί αλλιώς τα πράγματα θα περιπλέκονταν κατά πολύ δυσάρεστο τρόπο για τον συγγραφέα και τον σκηνοθέτη), το έργο αρχίζει να λαμβάνει κάποια βεβιασμένη πορεία η οποία και συνεχίζεται μέχρι το τέλος. Το κατ εμέ αυτό είναι το μεγαλύτερο μειονέκτημα του σεναρίου το οποίο ήταν επόμενο να παρασύρει και τον σκηνοθέτη. Εις τον οπερατέρ Μ. Γαζιάδη οφείλεται ίσως το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ, χάρις εις τις διαλεγμένες και με γούστο ως επί το πλείστον φωτογραφίες του έργου. Και από της απόψεως αυτής είναι αληθές ότι το σενάριο παρουσιάζετο 3
κάπως πλέον απαιτητικόν. Εις τους ρόλους υπερέχει η Αλίκη Θεοδωρίδου η οποία εις τας ρομαντικάς ιδίως σκηνάς του έργου (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) παρουσιάζεται πολύ καλή. Το κατ εμέ είναι η καλυτέρα που έχουμε δει σ ελληνικό φιλμ. Ο Αιμ. Βεάκης και πάλιν καλός, αν και ενίοτε υπερβολικός είναι δε ακόμη αληθές ότι, τώρα, με τον εκτενέστερον κάπως ρόλον του, θα περίμενε κανείς περισσότερα. Ο Μουσούρης δεν μου άρεσε καθόλου. Εξαίρεσιν ασφαλώς αποτελούν ελάχισται καλαί του στιγμαί. Ο Δ. Τσακίρης εις τον μικρόν ρόλον παρουσιάζεται αυτήν την φοράν καλός. Όλοι ως επί το πλείστον είναι κατατοπισμένοι στο ελληνικό χρώμα. Ίρις Σκαραβαίου «Πρωτοπορία» 1929 Το τεχνικό μέρος είναι Αστέρως είναι σημαντικά βελτιωμένο δεν είναι όμως όπως μ άρεσε να ελπίζω πως θα ήτανε. Η εποχή της πραγματοποίησης της δεν βοηθούσε καθόλου τις προσπάθειες των αδελφών Γαζιάδη. Ομίχλες, παγωνιές, χιόνια δυσχεράνανε πολύ το έργο τους. Ωστόσο, ο οπερατέρ ο Μιχ. Γαζιάδης κάτι κατέφερε να μας δώσει. Αν δηλαδή τα εξωτερικά των πιο αξιοθέατων της διαδρομής Διακοφτού Καλαβρύτων είναι ασθενικά στο φωτισμό αρκετά όμορφες εικόνες γνήσιου τοπικού χρώματος, ικανοποιητικές στην τεχνική τους άποψη που μας παρουσιάζει η Αστέρω ενθουσιάσανε τον θεατή που συχνά χειροκροτούσε. Το φιλμ αυτό στο σύνολο του είναι καλό, καλλίτερο από την προηγούμενη παραγωγή της ΝΦ μα φτωχό στο είδος του. Αυτό δεν συγχωριέται στους αδελφούς Γαζιάδη αφού ο κόσμος τους υποστηρίζει τόσο πολύ και πρόθυμα. Ω, Εστία 23/04/1929 Τα βασικά πλεονεκτήματα της «Αστέρως» που την καθιστούσαν την «πρώτη καλή Ελληνική ταινία»: Το σενάριο ανατέθηκε σ έναν λόγιο πραγματικόν εις άνθρωπον με γούστο και με Ελληνικήν αντίληψιν» όπως ο Νιρβάνας, Όλη του η ιστορία τοποθετήθηκε σε ένα «από τα ωραιότερα Ελληνικά πλαίσια» όπως ο Χέλμος («με τις χιονισμένες κορφές του, με της απότομες χαράδρες, με τους καταρράκτες και τα ποτάμια του, με τις στάνες και τα χειμαδιά του, με το γραφικώτατον Μέγα Σπήλαιον» τοπία που «ασφαλώς θα εζήλευαν και οι Αμερικάνοι και οι Ευρωπαίοι κινηματογραφισταί», Οι ηθοποιοί «αισθάνονται και αγαπούν την υπόθεσιν που παίζουν» (από την Αλίκη που επέδειξε εξαιρετικά προσόντα φωτογένειας και κινηματογραφικής ηθοποίας» μέχρι τους κομπάρσους που έπαιξαν με φυσικότηταν και επιτυχίαν που δεν θα εσημείωναν ίσως επαγγελματίαι ηθοποιοί) ενώ έλειψαν οι «πρόστυχες» σκηνές προηγούμενων ταινιών. 4
κομπάρσους που έπαιξαν με φυσικότηταν και επιτυχίαν που δεν θα εσημείωναν ίσως επαγγελματίαι ηθοποιοί) ενώ έλειψαν οι «πρόστυχες» σκηνές προηγούμενων ταινιών. Φεβρουάριος 1932, Γαλλική Εφημερίδα Πατρίς 24/04/1929 Τα βασικά πλεονεκτήματα της «Αστέρως» που την καθιστούσαν την «πρώτη καλή Ελληνική ταινία»: Το σενάριο ανατέθηκε σ έναν λόγιο πραγματικόν εις άνθρωπον με γούστο και με Ελληνικήν αντίληψιν» όπως ο Νιρβάνας, Όλη του η ιστορία τοποθετήθηκε σε ένα «από τα ωραιότερα Ελληνικά πλαίσια» όπως ο Χέλμος («με τις χιονισμένες κορφές του, με της απότομες χαράδρες, με τους καταρράκτες και τα ποτάμια του, με τις στάνες και τα χειμαδιά του, με το γραφικώτατον Μέγα Σπήλαιον» τοπία που «ασφαλώς θα εζήλευαν και οι Αμερικάνοι και οι Ευρωπαίοι κινηματογραφισταί», Οι ηθοποιοί «αισθάνονται και αγαπούν την υπόθεσιν που παίζουν» (από την Αλίκη που επέδειξε εξαιρετικά προσόντα φωτογένειας και κινηματογραφικής ηθοποίας» μέχρι τους «Μια από τις βασικές αρετές αυτού του ωραίου φιλμ είναι ακριβώς η αντίθεση ανάμεσα σε μια φύση χαμογελαστή, λαμπερή, γενναιόδωρη και στο συγκινητικό σενάριο που ξεδιπλώνεται. Μια φωτογραφία αξιοσημείωτη, τοπία απόλυτης ομορφιάς, από τις γωνιές των βουνών, η καθεμία των οποίων σχηματίζει έναν πραγματικό πίνακα, μέχρι τις ασύγκριτες εικόνες από το μοναστήρι του «Μεγάλου Σπηλαίου» που ανεγειρόμενο ως βράχος ανάμεσα σε βράχους δίνει την εντύπωση ενός απλησίαστου και άγριου μεγαλείου» 5
ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΘΟΠΟΙΟΙ Αλίκη Θεοδωρίδου Αιμίλιος Βεάκης Κώστας Μουσούρης 6
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 η / ΒΗΜΑ 2 ΣΥΝ ΚΑΙ ΠΛΗΝ Στα + Στα - 7
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 η / ΒΗΜΑ 3 Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΟΥ Γράψτε την κριτική σας Βαθμολογήστε 8
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3 η ΓΥΡΙΣΜΑ Συσχέτιση: Έκφραση Έκθεση Α λυκείου : Εξειδίκευση Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός ΠΙΑΣΤΕ ΔΟΥΛΕΙΑ Αφού διαβάσετε το απόσπασμα από την συνέντευξη που έδωσε ο σκηνοθέτης, προσπαθήστε να οργανώσετε το γύρισμα της σκηνής που παρακολουθήσατε. Πως θα γίνει η κατανομή των ρόλων (βλ. Manuals - Film Crew), πόση ώρα θα διαρκέσει το γύρισμα. Χρησιμοποιήστε και τον πίνακα παραγωγής. Ίρις Σκαραβαίου «Κινηματογραφικός Αστήρ»,14.2. 1929 Γιάννης Σολδάτος, Ένας Αιώνας Ελληνικός Κινηματογράφος, 1ος Τόμος 1900-1960, Εκδ. Κοχλίας, Αθήνα 2001...Μέχρις ώρα εξασφαλίσαμε τη συνεργασία του κ. Αιμ.Βεάκη. Το σενάριο θα μας παρέχει την ευκαιρία να κάνουμε την λαμπρότερη χρήση του ταλέντου του μεγάλου αυτού ηθοποιού μας που είναι και ο τελειότερος προσαρμοσθείς εις την τέχνη. Ποια θα πρωταγωνιστήσει στο πλευρό του Βεάκη υποκρινόμενον τον πατέρα; Ο κύριος απαντά; Για την ώρα, η κατανομή των ρόλων δεν συμπληρώθηκε ακόμη πράγμα που θα γίνει ως τις 7 Μαρτίου οπότε θα φύγουμε για την Αράχωβα και τον Παρνασσό όπου «θα γυρίσουμε» επί ένδεκα μέρες από τις 8-19 Μαρτίου. Ως την ημέρα της αναχωρήσεως μας θα τα ξαναπούμε. Πάντως για την ώρα φέρεται ως πιθανή και συμμετοχή της Κας Λούβαρη. Σε δέκα περίπου μέρες, δηλαδή στις 7 Μαρτίου, αρχίζουμε το «γύρισμα» του τρίτου μας φιλμ. Είναι ένα ποιμενικό ειδύλλιο του οποίου το έργο έγραψε ο Παύλος Νιρβάνας. Αποτελεί ένα είδος βουκολικής ηθογραφίας, γεμάτης χωρικό ρομαντισμό, η οποία έχω την εντύπωση θα ικανοποιήσει το θεατή με το ηθικό της τέλος. Το μήκος της ταινίας μας αυτής θα ανέλθει στα 2.200 μέτρα ίσως δε να τα υπερβεί κατά τι. Θα αρχίσουμε γρήγορα το «γύρισμα» γιατί θέλουμε να τελειώσουμε προ της 15ης Απριλίου. Φαντασθείτε ότι ήδη προβλέψαμε για τη μουσική που θα συνοδεύσει την προβολή του έργου την σύνθεση της οποίας αναθέσαμε στον κύριο Λαμπελέτ. 9
Τίτλος παραγωγής: Παραγωγός: Σκηνοθέτης: ΜΕΡΑ ΛΗΨΕΩΝ ΕΣΩΤ/ΕΞΩΤ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΚΑΜΕΡΑ (ΤΡΙΠΟΔΑ, ΓΕΡΑΝΟΣ,DOLLY) ΗΧΟΣ (ΔΙΑΛΟΓΟΣ, ΑΦΗΓΗΣΗ) 10
Τίτλος παραγωγής: Παραγωγός: Σκηνοθέτης: ΠΛΑΝΟ (ΓΕΝΙΚΟ, ΚΟΝΤΙΝΟ κ.α.) ΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΜΕΡΑΣ ΚΟΥΣΤΟΥΜΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΗΘΟΠΟΙΟΙ 11
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4 η ΤΑΞΙΔΕΥΩ Τα γυρίσματα της ταινίας διήρκεσαν 23 μέρες (8-31/03) και πραγματοποιήθηκαν κατά τα τρία τέταρτα σε τοπία της Πελοποννήσου: στο Χέλμο, στα νερά της Στυγός, στο Μέγα Σπήλαιο, στον οδοντωτό σιδηρόδρομο των Καλαβρύτων, στο Διακοφτό, στην Ζαχλαρού, στο Μεσορούγι, στο Σόλο, στα Σούδενα, στη Μάζη, στη Φτέρη. Μπορείτε να εντοπίσετε στο χάρτη κάποιες από τις περιοχές; Εναλλακτικά περιηγηθείτε στο google map και εντοπίστε τη διαδρομή που ακολούθησε το συνεργείο. Εσείς ποιον χώρο θα διαλέγατε; Φανταστείτε τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετώπισε το συνεργείο στα βουνά και λαγκάδια! Λένε ότι όταν πλησίασαν τη στάνη του γερό Πριόνα ο γηραιότερος κομπάρσος κινδύνευσε η ζωή τους. Τα τσομπανόσκυλα όρμηξαν και ο Πριονάς είδε και έπαθε μέχρι να τα ηρεμήσει. 12
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5 η ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ Με αφορμή τα αποσπάσματα που παρακολουθήσατε, δημιουργείστε τη δική σας κινηματογραφική σκηνή. Σκεφτείτε τη σχέση των δυο φύλων και τον τρόπο που αυτές διαμορφώνονται στο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο και με τις υπάρχουσες δομές. Ξεκινήστε από το Story board ( βλ. Guides - Script). Έτοιμοι; 3-2-1, πάμε! Ποιο σκηνικό χώρο θα επιλέγατε, ποια ενδυμασία/ μακιγιάζ/μουσική επένδυση θα προτιμούσατε, τι δίλλημα θα αντιμετώπιζαν οι δυο ήρωες; 13
Χώρος: Είδος πλάνου: Δράση: Διάλογος: Διάρκεια: Ήχος: 14
Χώρος: Είδος πλάνου: Δράση: Διάλογος: Διάρκεια: Ήχος: 15
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6 η ΠΡΟΩΘΩ Συσχέτιση: Έκφραση Πληροφορική Λυκείου (Πολυμέσα) Η πιο πετυχημένη από τις 5 ταινίες που προβλήθηκαν το 1929 ήταν η Αστέρω. Μια νέα ελληνική ταινία στη στάνη, στα θυμάρια και στις βοσκοτοπιές. Μελετήστε την αφίσα που βλέπετε και προσπαθήστε, ακολουθώνταςτις οδηγίες που θα βρείτε στο παράρτημα, να δημιουργήσετε τη δική σας αφίσα. Αξιοποιήστε το φωτογραφικό υλικό που θα βρείτε στην ιστοσελίδα. 16
17
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7 η ΕΠΙΛΕΓΩ Συσχέτιση: Έκφραση Έκθεση Α λυκείου : Εξειδίκευση/ Εργασία, Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός Η Εταιρία Dag Film φιλοδοξούσε να αποτελέσει φυτώριο νέων ταλέντων και είχε προκηρύξει διαγωνισμό απευθυνόμενη σε νέους και νέες που επιθυμούσαν μια κινηματογραφική καριέρα. Χίλια άτομα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, ενώ οι καλύτεροι επελέγησαν από ειδική επιτροπή. Οι επιλεγέντες απέκτησαν καλλιτεχνικά ψευδώνυμα που υποδήλωναν τον έντονο πόθο μιας διεθνούς καριέρας όπως: Attika, Wango Menos, Maria Kirki, Aris Parnas, Mirna Violanti, Ras Staro, Ira Doris, Louis Gris, Liko Olympo, Rita Oza, Man Oli, Doly Gray. Φανταστείτε ότι είστε μέλος της κριτικής επιτροπής. Ποιες θα είναι οι ερωτήσεις σας; 1. 2. 3. 4. 5. 18
EU FO RIA EUROPEAN FILMS FOR INNOVATIVE AUDIENCE DEVELOPMENT 19