ΕΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ -Πώς έγινε βασιλιάς του ελληνικού κράτους ο Όθωνας; Αφού δεν ήταν Έλληνας! -Για να δούμε τι θα βρούμε γι αυτό το θέμα στο διαδίκτυο. -Κοιτάξτε τι βρήκα, παιδιά. Αυτό το άρθρο λέει ότι ήταν μόλις δεκαεπτά χρονών, όταν έγινε βασιλιάς. -Σαν κι εμάς δηλαδή! -Ναι, μάλλον φαίνεται πως κάποιοι βιάζονταν να τον κάνουν βασιλιά! -Ακούστε τι γράφει. Έλληνες πληροφορούνται την εκλογή του Όθωνα. Χάρτης του ελληνικού κράτους σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου (Αύγουστος 1832). -Για να παρατηρήσουμε τον χάρτη. Ποιες ήταν οι σημερινές ελληνικές περιοχές που έμεναν εκτός του ελληνικού κράτους; Η δολοφονία του Καποδίστρια άφησε την Ελλάδα χωρίς Κυβερνήτη. Ακολούθησαν συγκρούσεις μεταξύ των οπαδών και των εχθρών του Καποδίστρια. Η Ε Εθνοσυνέλευση δεν έλυσε τα προβλήματα. Όμως, οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν πάρει τις αποφάσεις τους. Η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία υπέγραψαν με τη Βαυαρία το Πρωτόκολλο του 1832 στο Λονδίνο. Δέχονταν την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού βασιλείου με σύνορα τη γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού. Το νέο κράτος περιλάμβανε, εκτός από την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια, τις Κυκλάδες, τις Σποράδες και τα νησιά του Αργοσαρωνικού. 40
Επίσης, όριζαν για βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα. Ήταν ο δεύτερος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α. Οι Τούρκοι δέχθηκαν αυτές τις αποφάσεις. Οι Έλληνες, αν και δεν φαίνεται να είχαν μεγάλη ανάμειξη, δέχθηκαν τον βασιλιά Όθωνα. Έλπιζαν ότι θα φέρει την ηρεμία στη χώρα. Η άφιξη του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο. -Και πώς τα κατάφερε να κυβερνήσει την Ελλάδα, αφού ήταν ανήλικος; Κοιτάξτε πόσο μικρός φαίνεται σ αυτόν τον πίνακα! Σίγουρα κάποιοι θα τον βοήθησαν. -Ναι, Αλεξάνδρα, δίκιο έχεις. Κοιτάξτε, τι γράφει στη συνέχεια. Ο Όθωνας. Η Βαυαρία έστειλε μαζί με τον Όθωνα τρεις αντιβασιλείς. Αυτοί θα τον βοηθούσαν στη διακυβέρνηση της χώρας. Ήταν ο Ιωσήφ Λουδοβίκος Άρμανσπεργκ, ο Γκεόργκ Μάουερ και ο Καρλ - Βίλεμ Έυντεκ. Ο Ιωσήφ Λουδοβίκος Άρμανσπεργκ. Ο Γκεόργκ Μάουερ. Ο Καρλ Βίλεμ Έυντεκ. 41
Το πρώτο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις για τα μέτρα που πήρε η Αντιβασιλεία. Στην πραγματικότητα, όμως, η δράση της βοήθησε στη συγκρότηση του ελληνικού κράτους, με τη δημιουργία σημαντικών θεσμών. Για παράδειγμα, το κράτος χωρίστηκε σε νομούς και επαρχίες. Ιδρύθηκε το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο. Οργανώθηκε η εκπαίδευση και ο στρατός και λειτούργησαν τα δικαστήρια. -Καλά, ένα χρόνο δεν κράτησε η Αντιβασιλεία; Στα 18 του, δεν έγινε ενήλικας ο Όθωνας; -Α! Όχι. Ο Όθωνας ανακηρύχθηκε ενήλικας το 1835, όταν έγινε 20 χρονών! -Και τι έγινε μετά; Για να δούμε. Η Εθνική Τράπεζα το 1845. Ο Δημήτριος Καλλέργης Ο στρατηγός Μακρυγιάννης Στο πρόσωπο του Όθωνα συγκεντρώθηκαν όλες οι εξουσίες. Συνέχισε να κυβερνάει χωρίς Σύνταγμα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι Έλληνες να ξεσηκωθούν. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843 ξέσπασε ένα κίνημα με οργανωτές τον Δημήτριο Καλλέργη, που ήταν ο συνταγματάρχης του ιππικού και τον Μακρυγιάννη, που ήταν αγωνιστής του 1821. Στρατός και λαός συγκεντρώθηκαν μπροστά από τα ανάκτορα, τη σημερινή Βουλή. Το αίτημα ήταν να δοθεί Σύνταγμα. Ο Όθωνας, αν και είχε άλλη γνώμη, αναγκάστηκε να υποχωρήσει. 42
Λιθογραφία της επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου. Ο Ιωάννης Κωλέττης, ο πρώτος έλληνας πρωθυπουργός. Από τότε, η πλατεία μπροστά από τα ανάκτορα, ονομάστηκε πλατεία Συντάγματος. Η Εθνική Συνέλευση άρχισε τις εργασίες της και το Σύνταγμα ψηφίστηκε στις 18 Μαρτίου. Εφημ. Αθηνά, φυλ. 1047 (8.9.1843). -Μπορούμε να μπούμε στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Βουλής και να βρούμε στοιχεία γι αυτό το πρώτο Σύνταγμα. Τι λέτε; -Ναι βέβαια! Και να δούμε για ποιο λόγο το Σύνταγμα αυτό δεν ικανοποίησε τον λαό, αν και ορίστηκε πρωθυπουργός ο Ιωάννης Κωλέττης, που ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Ελλάδας. Εν τούτοις το πλήθος ηύξανε εις την πλατείαν και αι κραυγαί εγίνοντο ζωηρότεραι. Οι στρατιώται ακίνητοι... ετήρουν* πειθαρχία και ευταξία* ο δε λαός περιεφέρετο* κραυγάζων χωρίς να πειράζη κανένα... Όλοι ήσαν ενησχολημένοι* να εκφράσωσιν τον ενθουσιασμόν των *ετήρουν=διατηρούσαν. *ευταξία=τάξη. *περιεφέρετο=τριγυρνούσε. *ενησχολημένοι=απασχολημένοι. Β. Σκουλάτου, κ.ά., Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη, τεύχ. Β, Γ Ενιαίου Λυκείου, σ. 265, Αθήνα 2002. 43
-Τι λέτε να συζητήσουμε για το απόσπασμα του ψηφίσματος; Τι προβλέπει; Μπορούμε να φανταστούμε τα επιχειρήματα που ειπώθηκαν για την αποχώρηση του Όθωνα και της Αμαλίας από την Ελλάδα; Η εσωτερική πολιτική της Ελλάδας δεν άλλαξε σημαντικά. Μετά την τριετή θητεία του Ιωάννη Κωλέττη και μέχρι το 1862, ο Όθωνας διόριζε τις Κυβερνήσεις, που ήταν καθαρά αυλικές, δηλαδή έπαιρναν το μέρος του. Οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν με τη λήξη του Κριμαϊκού Πολέμου, οδήγησαν στην πρώτη οικονομική άνθιση του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Η οικονομική ανάπτυξη επηρέασε την εσωτερική πολιτική της χώρας. Άρχισε να διαμορφώνεται η αστική τάξη και να καλλιεργούνται οι φιλελεύθερες ιδέες, που ισχυροποίησαν την αντιπολίτευση κατά του Όθωνα. Το 1860, η αυλική κυβέρνηση έχασε την πλειοψηφία της στη Βουλή αλλά ο Όθωνας τη διατήρησε έως το 1862. Η στάση αυτή δημιούργησε σειρά εξεγέρσεων. Πιο σημαντική ήταν εκείνη της 10ης Οκτωβρίου 1862, που οδήγησε τελικά στην Έξωση του Όθωνα. Ψήφισμα του Έθνους Τα δεινά της Πατρίδος έπαυσαν... Ως κοινή δε έκφρασις του Ελληνικού Έθνους ολόκληρου κηρύσσεται και ψηφίζεται: Η βασιλεία του Όθωνος καταργείται. Η αντιβασιλεία της Αμαλίας καταργείται... Εγένετο εις Αθήνας, εν έτει σωτηρίω 1862, εν μηνί Οκτωβρίω τη δεκάτη αυτού. Σφυρόερα Βασ., Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη, σ. 258, Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 2003. 44
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Διαβάστε το μυθιστόρημα της Φανής Παπαλουκά, Τον καιρό του Όθωνα, χ.ε., Αθήνα 1957. Μπορείτε να βρείτε, στο διαδίκτυο ή σε βιβλία της βιβλιοθήκης του σχολείου σας ποιο ήταν το έργο της Αντιβασιλείας και του Όθωνα στον χώρο της παιδείας; Θέλετε να αναζητήσετε πληροφορίες για την αρχιτεκτονική της εποχής; Πώς ήταν τα κτήρια; 45