Eurybase The Information Database on Education Systems in Europe

Directorate-General for Education and Culture Eurybase The Information Database on Education Systems in Europe Οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα 2005/06 European Commission

2. Γενική Οργάνωση του Εκπαιδευτικού Συστήματος και της Διοίκησης της Εκπαίδευσης 1 2.1. Ιστορική επισκόπηση 1 2.2. Τρέχοντες Προβληματισμοί 2 2.3. Θεμελιώδεις Αρχές και Βασική Νομοθεσία 3 2.4. Γενική Δομή και Βαθμίδες της Εκπαίδευσης 4 2.5. Υποχρεωτική Εκπαίδευση 6 2.6. Γενική Διοίκηση 6 2.6.1. Γενική Διοίκηση σε Εθνικό Επίπεδο 6 2.6.1.1. Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Εθνικό 8 Επίπεδο 2.6.1.2. Διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε Εθνικό Επίπεδο 8 2.6.2. Γενική Διοίκηση σε Επίπεδο Περιφέρειας 9 2.6.2.1. Γενική Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε 9 Επίπεδο Περιφέρειας 2.6.2.2. Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε 9 Νομαρχιακό Επίπεδο 2.6.2.3. Διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε Νομαρχιακό Επίπεδο 10 2.6.3. Γενική Διοίκηση σε Τοπικό Επίπεδο 10 2.6.3.1. Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε 10 Τοπικό Επίπεδο 2.6.3.2. Διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε Τοπικό Επίπεδο 10 2.6.4. Όργανα Διοίκησης και Διαχείρισης των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων 10 2.6.4.1. Όργανα Διοίκησης των Σχολικών Μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης 10 2.6.4.2. Όργανα Διοίκησης των Σχολικών Μονάδων Δευτεροβάθμιας 11 Εκπαίδευσης 2.6.4.3. Όργανα Διοίκησης των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης 11 2.7. Εσωτερική και Εξωτερική Εποπτεία 12 2.7.1. Εσωτερική Εποπτεία 12 2.7.2. Συμμετοχή των Κοινωνικών Φορέων στην Εκπαίδευση 13 2.7.2.1. Συμμετοχή των Κοινωνικών Φορέων στην Πρωτοβάθμια και 13 Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 2.8. Τρόποι Χρηματοδότησης της Εκπαίδευσης 14 2.8.1. Χρηματοδότηση και Προϋπολογισμός της Προσχολικής Αγωγής και της 14 Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης 2.8.2. Χρηματοδότηση και Προϋπολογισμός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης 16 2.8.3. Χρηματοδότηση και Προϋπολογισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης 20 2.9. Στατιστικά Στοιχεία 23 2.9.1. Συνολικές πιστώσεις, 2005 2006 23 Γλωσσάρι 25

2. Γενική Οργάνωση του Εκπαιδευτικού Συστήματος και της Διοίκησης της Εκπαίδευσης Η γενική οργάνωση και διοίκηση του εκπαιδευτικού συστήματος βρίσκεται σε αντιστοιχία με την οργανωτική και διοικητική δομή του κράτους. Ως εκ τούτου, παρουσιάζει την ακόλουθη ιεραρχική διάρθρωση: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Περιφερειακές Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Διευθύνσεις και Γραφεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε νομαρχιακό επίπεδο Σχολικές Μονάδες. Για περισσότερες πληροφορίες συμβουλευτείτε τις αντίστοιχες υποενότητες. Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.1. Ιστορική επισκόπηση Κατά τη διάρκεια του 19ου και ως τα μέσα του 20ου αιώνα πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα μια σειρά μεταρρυθμιστικών εγχειρημάτων στο χώρο της εκπαίδευσης, που αφορούσαν τη δομή του συστήματος, το περιεχόμενο των σπουδών αλλά και τη γλώσσα διδασκαλίας. Με το Σύνταγμα του 1975 τίθεται το νέο γενικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής, που εισάγεται με την μεταρρύθμιση στην Παιδεία ένα χρόνο μετά, το 1976. Πρόκειται για μια σημαντική, για τα μέχρι τότε δεδομένα, εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Μεταξύ άλλων, καθιερώνεται η δημοτική γλώσσα ως γλώσσα διδασκαλίας καθώς και συγγραφής των διδακτικών βιβλίων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση διακρίνεται σε δύο ανεξάρτητους αυτοτελείς τριετείς κύκλους, το Γυμνάσιο και το Λύκειο η υποχρεωτική εκπαίδευση αυξάνεται από έξι (6) σε εννέα (9) έτη, δηλαδή μέχρι το τέλος του Γυμνασίου αναβαθμίζεται το επίπεδο της Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και καταβάλλονται προσπάθειες για τον προσανατολισμό μεγαλύτερου αριθμού μαθητών προς αυτή καθιερώνεται η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών από μετάφραση δίνεται έμφαση στον εκσυγχρονισμό των αναλυτικών προγραμμάτων, τη συγγραφή νέων βιβλίων και την καλύτερη διοίκηση και εποπτεία της εκπαίδευσης. Κατά τη δεκαετία του 1980 εγκαινιάστηκε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα νομοθετικής μεταρρύθμισης στο χώρο της εκπαίδευσης, το οποίο, μέχρι το 1996, περιελάμβανε τις ακόλουθες κύριες αλλαγές: Εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Διεύρυνση της συμμετοχικότητας στη διοίκηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Αναβάθμιση των παιδαγωγικών σπουδών με μετατροπή τους από σχολές διετούς φοίτησης σε πανεπιστημιακά τμήματα τετραετούς φοίτησης. Υποχρεωτική διδασκαλία της ξένης γλώσσας στο πρόγραμμα σπουδών του δημοτικού σχολείου. Εισαγωγή νέων γνωστικών αντικειμένων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και διδασκαλία τους από ειδικευμένο διδακτικό προσωπικό, παράλληλα με ενίσχυση της Ειδικής Αγωγής. Καθιέρωση της υποχρεωτικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Ίδρυση του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Η δεύτερη περίοδος νομοθετικών εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων εγκαινιάζεται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και συγκεκριμένα από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες των ετών 1997 και 1998. Κατά την περίοδο από το 1997 έως και σήμερα διακρίνουμε τις εξής κύριες εκπαιδευτικές αλλαγές: Αλλαγή του τρόπου εισαγωγής των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Καθιέρωση του Ολοήμερου Σχολείου, καθώς και των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας. Σταδιακή εισαγωγή πολιτικών αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου. Αναβάθμιση των ΤΕΙ και μετατροπή τους σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα τετραετούς φοίτησης. www.eurydice.org 1

Αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός του εθνικού φορέα αναγνώρισης πανεπιστημιακών τίτλων με την ίδρυση του ΔΟΑΤΑΠ (Διαπανεπιστημιακού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης). Ίδρυση Περιφερειακών Κέντρων Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού. Συστηματοποίηση των πολιτικών και ενίσχυση των δομών που σχετίζονται με την δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση. Μια τρίτη περίοδος νομοθετικών εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων εντοπίζεται με την είσοδο στον 21ου αιώνα και κυρίως κατά την τριετία 2004-2006. Οι σημαντικότερες εκπαιδευτικές αλλαγές είναι οι ακόλουθες: Η ίδρυση του Ελληνικού Διεθνούς Πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Σχολείου στο Ηράκλειο Κρήτης. Η μεταρρύθμιση της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης με την ίδρυση των Επαγγελματικών Λυκείων και Επαγγελματικών σχολών (ΕΠΑΣ) Η εισαγωγή νέου πλαισίου νόμου για την ανώτατη πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Νομοθετικές παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της αύξησης της ευρωπαϊκής διάστασης των ελληνικών πανεπιστημιακών τμημάτων (π.χ. καθιέρωση των κοινών προγραμμάτων σπουδών). Βελτιωτικές παρεμβάσεις στον τρόπο εισαγωγής των σπουδαστών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η εισαγωγή νόμου σχετικά με την αξιολόγηση των πανεπιστημίων. Εκμάθηση δεύτερης ξένης γλώσσας από το δημοτικό. Ολοκληρωμένες νομοθετικές παρεμβάσεις στο χώρο της δια βίου μάθησης. Η ενίσχυση της εκπαιδευτικής διοικητικής αποκέντρωσης της εκπαίδευσης. Ιδρύματα: Eλληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) Ιδρύματα: Διεθνές Πανεπιστήμιο Ιδρύματα: Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ) Ιδρύματα: Ευρωπαϊκό Σχολείο 2.2. Τρέχοντες Προβληματισμοί Βασικό συστατικό στοιχείο της εκπαιδευτικής πολιτικής αποτελεί η διατήρηση της πολιτικής σταδιακής αύξησης του ποσοστού του ΑΕΠ που διατίθεται για την Παιδεία. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται ήδη στην προσπάθεια συγκρότησης μιας συνολικής στρατηγικής προώθησης της Δια Βίου Μάθησης, σε εθνικό επίπεδο. Πρόκειται για ένα εγχείρημα, που εντάσσεται στην συνολικότερη στρατηγική της κυβέρνησης για την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων και την επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για τη Δια Βίου Μάθηση, η αναβάθμιση της λειτουργίας υπαρχόντων θεσμών εκπαίδευσης ενηλίκων και τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης καθώς και η δημιουργία νέων αντίστοιχων θεσμών (όπως τα Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης), απηχεί την προσπάθεια συστηματοποίησης και λειτουργικής δικτύωσης των υφισταμένων πλαισίων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Απώτερος στόχος είναι η προώθηση της Δια Βίου Μάθησης, με την παροχή γνώσης καθ όλη τη διάρκεια της ζωής, με συνεχή επικαιροποίηση των γνώσεων καθ όλο τον εργασιακό βίο προκειμένου να καταπολεμηθεί η ανεργία, ο κοινωνικός αποκλεισμός και να προωθηθεί η κοινωνική ενσωμάτωση. Στο πλαίσιο της προαναφερθείσας στρατηγικής για την εκπαίδευση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού και τη σύνδεσή του με την αγορά εργασίας, εντάσσεται και η κομβική επιλογή της ενεργοποίησης του Εθνικού Συστήματος Σύνδεσης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την Απασχόληση (ΕΣΣΕΕΚΑ). Παράλληλα η άμεση σύνδεσή του με το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης (ΕΚΕΠΙΣ) και τον Οργανισμό Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΟΕΕΚ), αντανακλά το εγχείρημα δημιουργίας ενός ενιαίου συστήματος πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων. Παράλληλα, στο πλαίσιο της διοικητικής αποκέντρωσης και ενίσχυσης της ελληνικής περιφέρειας προωθείται η υφιστάμενη περιφερειακή αποκέντρωση της Διοίκησης της Εκπαίδευσης. Στόχος είναι η ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειακών Διευθυντών, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται αμεσότερα στις ανάγκες που εμφανίζει το εκπαιδευτικό σύστημα στη γεωγραφική τους αρμοδιότητα. Οι αλλαγές στη διοικητική λειτουργία στο πλαίσιο της εκπαίδευσης εντάσσονται στο συνολικό εγχείρημα αναδιοργάνωσης της Δημόσιας Διοίκησης. www.eurydice.org 2

Κομβικό σημείο του δημόσιου διαλόγου αλλά και της εκπαιδευτικής πολιτικής αποτελούν επίσης μια σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με τη θεσμική οργάνωση και την ενδοσυστημική λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ένα χαρακτηριστικό σημείο στο πλαίσιο της συγκεκριμένης προσπάθειας αναμόρφωσης αποτελεί η επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης από εννέα (9) σε δέκα (10) χρόνια από το ερχόμενο σχολικό έτος (2007-08) με την προσθήκη ενός έτους προσχολικής εκπαίδευσης, ως υποχρεωτικής βαθμίδας εκπαίδευσης (βλ. κεφάλαιο 3.). Άμεση πολιτική προτεραιότητα αποτελεί και η ενδυνάμωση της προσπάθειας για κατάργηση της «διπλής βάρδιας» στη λειτουργία των σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό, ως βασικό κριτήριο στη χρηματοδότηση της δημιουργίας ή συμπλήρωσης σχολικώνκτιριακών υποδομών και εξοπλισμού έχει τεθεί η συνεισφορά των υποδομών και του εξοπλισμού στη μείωση της διπλής βάρδιας λειτουργίας. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του περιεχομένου σπουδών, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), που εισήχθη θεσμικά το 2003 στην υποχρεωτική εκπαίδευση μαζί με τα συνακόλουθα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, ενώ έχει ολοκληρωθεί η σταδιακή εισαγωγή του ανάλογου εκπαιδευτικού υλικού. Η καινοτόμος αυτή προσπάθεια που αναπροσαρμόζει τους στόχους και τις μεθόδους διδασκαλίας, προωθεί τη διασύνδεση των γνωστικών αντικειμένων και τη σφαιρική ανάλυση βασικών εννοιών και προβάλλει την παράμετρο της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης στη σχολική πράξη. Μέσα στο πλαίσιο διαμόρφωσης του ΔΕΠΠΣ εντάσσεται και η «Ευέλικτη Ζώνη», μια εκπαιδευτική πράξη που υποστηρίζεται από ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό και έχει ως σκοπό την προώθηση της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης μέσα από βιωματικές και συμμετοχικές εκπαιδευτικές μεθοδολογίες. Στο πλαίσιο της προώθησης αποτελεσματικών εκπαιδευτικών καινοτομιών, εντάσσεται επίσης η προσπάθεια ενδυνάμωσης του θεσμού του Ολοήμερου Σχολείου. Θεμελιώδη επιλογή της νέας πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ αποτελεί η προώθηση της συστηματικής διαβούλευσης για θέματα εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο, και συνακόλουθα η αξιοποίηση του εθνικού διαλόγου και των επιμέρους προτάσεων των ομάδων ενδιαφέροντος, μέσω του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) και των θεματικών Οργάνων του, στην εκπόνηση εκπαιδευτικής πολιτικής (ειδικά σε ζητήματα αιχμής, όπως η αξιολόγηση, η Δια Βίου Μάθηση κ.λπ.). Ιδρύματα: Oργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης (ΟΕΕΚ) Ιδρύματα: Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης (ΕΚΕΠΙΣ) Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.3. Θεμελιώδεις Αρχές και Βασική Νομοθεσία Η εκπαίδευση, σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει ως σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλαση αυτών ως ελευθέρων και υπεύθυνων πολιτών. Ειδικότερα, η εκπαιδευτική διαδικασία όπως αυτή προκύπτει από την κατάρτιση των σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών επιδιώκει την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή και την επιτυχή κοινωνική ένταξή του, μέσα από την ανάπτυξη νοητικών, συναισθηματικών και ψυχοκινητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Κύριοι άξονες αυτής της προσπάθειας είναι οι: Παροχή γενικής παιδείας. Καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και ανάδειξη των ενδιαφερόντων του. Εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης για όλους τους μαθητές. Ενίσχυση της πολιτισμικής και γλωσσικής ταυτότητας στο πλαίσιο μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Ευαισθητοποίηση για την αναγκαιότητα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και υιοθέτηση ανάλογων προτύπων συμπεριφοράς. Προετοιμασία για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας. Ευαισθητοποίηση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. www.eurydice.org 3

Σύνδεση με την αγορά εργασίας. Η βασική νομοθεσία περιλαμβάνεται στα κάτωθι: Σύνταγμα 2001(αρθ.16). Νόμος 682/1977: «Περί ιδιωτικών σχολείων ιδιωτικής εκπαίδευσης και σχολικών οικοτροφείων». Νόμος 1566/1985: «Για τη δομή και λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Νόμος 2817/2000: «Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης». Νόμος 2916/2001: «Δομή της Ανώτατης Εκπαίδευσης και διευθέτηση θεμάτων του Τεχνολογικού Τομέα». Νόμος 2986/2002: «Οργάνωση των Περιφερειακών Υπηρεσιών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών, επιμόρφωση εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις». Νόμος 3027/2002 «Ρύθμιση θεμάτων Οργανισμού Σχολικών Κτηρίων Ανώτατης Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Υπ. Απ. 21072α/Γ2/ ΦΕΚ 303 τ.β /13-3-2003 και Υπ. Απ. 21072β/Γ2/ΦΕΚ 304 τ.β /13-3-2003, «Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών Δημοτικού και Γυμνασίου». Νόμος 3255/2004: «Ρυθμίσεις Θεμάτων όλων των Εκπαιδευτικών Βαθμίδων». Νόμος 3369/2005: «Συστηματοποίηση της Δια Βίου Μάθησης και Άλλες Διατάξεις». Νόμος 3467/06: «Επιλογή στελεχών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ρύθμιση θεμάτων διοίκησης και εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Νόμος 3475/2006: «Οργάνωση και λειτουργία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Νόμος 3549/2007: «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου για τη δομή και λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων». Νομοθεσία: N.2817/2000: Εκπαίδευση ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: N.2986/2002:Οργάνωση των περιφερειακών υπηρεσιών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: N.3255/2004:Ρύθμιση θεμάτων όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων Νομοθεσία: N.3467/2006: Eπιλογή στελεχών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ρύθμιση θεμάτων διοίκησης της εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: N.682/1977: Περί ιδιωτικών σχολείων γενικής εκπαίδευσης και σχολικών οικοτροφείων Νομοθεσία: Ν.1566/1985:Δομή και λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: Ν.2916/2001:Διάρθρωση της ανώτατης εκπαίδευσηςκαι ρύθμιση θεμάτων του τεχνολογικού τομέα αυτής Νομοθεσία: Ν.3027/2002: Ρύθμιση θεμάτων οργανισμού σχολικών κτιρίων, ανώτατης εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: Ν.3369/2005:Συστηματοποίηση της δια βίου μάθησης και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: Ν.3475/2006:Οργάνωση και λειτουργία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις Νομοθεσία: Ν.3549/2007: Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου για τη δομή και λειτουργία των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων 2.4. Γενική Δομή και Βαθμίδες της Εκπαίδευσης www.eurydice.org 4

, 2005/06 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 NIPIAGOGEIA / DIMOTIKO SCHOLEIO GYMNASIO / GENIKO LYKEIO PANEPISTIMIO ESPERINO GYMNASIO ESPERINO ENIAIO LYKEIO EPAGGELMATIKO LYKEIO (EPAL) / TECHNIKO EPAGELMATIKO EKPAIDEFTIRIO (T.E.E.) TECHNOLOGIKO EKPAIDEFTIKO IDRYMA (T.E.I.) EPAGGELMATIKO LYKEIO (EPAL) EPAGGELMATIKES SCHOLES (EPAS) ESPERINA TECHNIKA EPAGELMATIKA EKPAIDEFTIRIA (T.E.E.) / ESPERINO EPAGGELMATIKO LYKEIO INSTITOUTO EPAGELMATIKIS KATARTISIS (I.E.K.) Η εκπαίδευση παρέχεται σε τρεις (3) βαθμίδες: Την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, η οποία περιλαμβάνει το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό Σχολείο. Τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, η οποία περιλαμβάνει το Γυμνάσιο, το Γενικό Λύκειο (ΓΛ), τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ), τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ), καθώς και τις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑ.Σ). Εκτός από τα Γυμνάσια και τα Γενικά Λύκεια λειτουργούν, ως οργανωτικές παραλλαγές και εναλλακτικές εκπαιδευτικές δομές Την Ανώτατη Εκπαίδευση, η οποία περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια (ΑΕΙ), τα Πολυτεχνεία, τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ) και την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ). Η φοίτηση στη μη-υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση δεν είναι υποχρεωτική και συνήθως η διάρκειά της κυμαίνεται από τρία έως τέσσερα χρόνια (αναλόγως του τύπου σχολείου). Επίσημη, αλλά αδιαβάθμιτη, είναι κατάρτιση που παρέχεται από τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), που ανήκουν στην ίδια κατηγορία της μετα-υποχρεωτικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Αναλυτικότερες πληροφορίες σε ό,τι αφορά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 5 (Δευτεροβάθμια και μεταδευτεροβάθμια Εκπαίδευση). Σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες εκπαίδευσης / κατάρτισης των αποφοίτων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, περιγράφονται αναλυτικά στο Κεφάλαιο 6 (Ανώτατη Εκπαίδευση) και 7 (Δια βίου Εκπαίδευση και Κατάρτιση). www.eurydice.org 5

2.5. Υποχρεωτική Εκπαίδευση Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο η εκπαίδευση στη χώρα μας είναι υποχρεωτική στο Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο, εφόσον ο μαθητής δεν έχει υπερβεί το 16ο έτος της ηλικίας του. Από το ερχόμενο σχολικό έτος (2007-08), η υποχρεωτική εκπαίδευση θα περιλαμβάνει και τη φοίτηση για ένα έτος στην προσχολική εκπαίδευση. Η φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο είναι εξαετής. Στην Α τάξη εγγράφονται μαθητές που συμπληρώνουν την 31η Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής την ηλικία των 6 ετών. Στους μαθητές που αποφοιτούν από το Δημοτικό Σχολείο χορηγείται «τίτλος» που χρησιμεύει για την εγγραφή τους στο Γυμνάσιο, όπου πρέπει υποχρεωτικά να φοιτήσουν, για άλλα τρία χρόνια. Όποιος έχει την επιμέλεια ανηλίκου μαθητή και παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του σε ό,τι αφορά τη φοίτησή του, τιμωρείται σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα. 2.6. Γενική Διοίκηση Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) έχει τη διοίκηση όλων των σχολείων της χώρας, την οποία ασκεί δια μέσου των Κεντρικών και Περιφερειακών Υπηρεσιών του καθώς και δια μέσου των Συμβουλίων γνωμοδοτικής και επιστημονικής φύσης που έχουν συσταθεί και λειτουργούν στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου και τις Περιφερειακές Υπηρεσίες. Τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και ο Υπουργός ασκεί, μέσω των Υπηρεσιών της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου, εποπτεία και έλεγχο νομιμότητας για εκείνες μόνο τις πράξεις των ιδρυμάτων για την έκδοση των οποίων συμπράττει και ο Υπουργός. Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.6.1. Γενική Διοίκηση σε Εθνικό Επίπεδο Η βασική ευθύνη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς και η ευθύνη της διοίκησης της εκπαίδευσης σε όλους τους τομείς, υπηρεσίες και βαθμίδες ασκείται από τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στο έργο του αυτό υποβοηθείται από δύο Υφυπουργούς με διακριτούς τομείς ευθύνης. Μετά τον Υπουργό και τους Υφυπουργούς, Ο Γενικός Γραμματέας προΐσταται όλων των υπηρεσιών του Υπουργείου και ασκεί τις αρμοδιότητες που κάθε φορά του μεταβιβάζονται από τον Υπουργό και τους Υφυπουργούς. Στο Υπουργείο Παιδείας υπάγονται επίσης: η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς (ΓΓΝΓ) που έχει αρμοδιότητα να συμβάλλει στη διασφάλιση και προώθηση των δικαιωμάτων των νέων ανθρώπων στη ζωή μέσα από ποικίλες δραστηριότητες που αναπτύσσει. Η Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΓΓΕΕ) που είναι αρμόδια για τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υλοποίηση σε εθνικό επίπεδο και στον απόδημο ελληνισμό, ενεργειών που αφορούν την Δια Βίου Μάθηση και ιδίως: τη βασική εκπαίδευση ενηλίκων, τη γενική εκπαίδευση και κατάρτιση ενηλίκων, την κοινωνική-πολιτιστική επιμόρφωση και εκπαίδευση, την ανοικτή εξ αποστάσεως εκπαίδευση καθώς και την εκπαίδευση εκπαιδευτών. Τέλος, στο Υπουργείο Παιδείας υπάγεται και η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων, που έχει την εποπτεία της εφαρμογής της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα των θρησκευμάτων. Η διοικητική διάρθρωση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) περιλαμβάνει, σε ανιούσα ιεραρχική κλίμακα, Τμήματα, Διευθύνσεις, Γενικές Διευθύνσεις και Ενιαίους Διοικητικούς Τομείς των έξι Ενιαίων Διοικητικών Τομέων (i. Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, ii. Διαχείρισης Προγραμμάτων Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, iii. Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, iv. Θεμάτων Σπουδών, Επιμόρφωσης και Καινοτομιών, v. Τεχνολογικού Τομέα Ανώτατης Εκπαίδευσης, www.eurydice.org 6

vi. Θεμάτων Εποπτικών Μέσων Διδασκαλίας, Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης, Βιβλιοθηκών και Ιστορικών Αρχείων) προΐστανται Ειδικοί Γραμματείς, οι οποίοι διορίζονται με κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού, των δε Γενικών Διευθύνσεων προΐστανται Γενικοί Διευθυντές, οι οποίοι επιλέγονται από τα μόνιμα διοικητικά στελέχη μέσω Ειδικού Υπηρεσιακού Συμβουλίου. Οι παραπάνω έχουν την ευθύνη του προγραμματισμού των δραστηριοτήτων, του συντονισμού της λειτουργίας των Τομέων και των Διευθύνσεων που εποπτεύουν, της αξιολόγησης της ακολουθούμενης πολιτικής στο χώρο ευθύνης τους και της διατύπωσης εισηγήσεων-προτάσεων προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ. Ορισμένες δραστηριότητες και συγκεκριμένοι τομείς ευθύνης αναλαμβάνονται από αποκεντρωμένους δημόσιους Φορείς, εποπτευόμενους από το ΥΠΕΠΘ, όπως είναι: Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ), που είναι η αρμόδια υπηρεσία για την επιστημονική έρευνα και μελέτη των θεμάτων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (βλ. και 9.3.1.). Ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ), στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγεται η μελέτη, η κατασκευή, ο εξοπλισμός και η διαρρύθμιση των κτηρίων για τη λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (βλ. και 9.3.1.). Ο Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) κύριο έργο του οποίου είναι η έκδοση και διάθεση κάθε είδους βιβλίου και εντύπου που είναι απαραίτητο για τις ανάγκες όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης (βλ. και 9.3.1.). Ο Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΟΕΕΚ) κύριο έργο του οποίου είναι η οργάνωση και η λειτουργία των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), η υποβολή προτάσεων προς τον Υπουργό για τη χάραξη κατευθύνσεων, το σχεδιασμό και τον προγραμματισμό της πολιτικής για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (βλ. και 5.1.2.). Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), κύριο έργο του οποίου είναι η χορήγηση (μαθητικών, προπτυχιακών, μεταπτυχιακών) υποτροφιών (αναλυτικά στοιχεία για τη δράση του ΙΚΥ, βλ. 11.6.1.2.). Ο Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), αρμοδιότητα του οποίου είναι ο έλεγχος της ισοτιμίας τίτλων Πανεπιστημιακών Σχολών του εξωτερικού προς τους αντίστοιχους τίτλους Σχολών των ελληνικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ (βλ. και 6.). Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (ΚΕΕ), που είναι υπεύθυνο για την έρευνα σχετικά με παραμέτρους του εκπαιδευτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης (βλ. και 9.3.1.). Η Εθνική Βιβλιοθήκη, αποστολή της οποίας είναι η συγκέντρωση, οργάνωση και απόδοση στο κοινό των, σε κάθε δυνατή μορφή, γραπτών προϊόντων επιστήμης και πολιτισμού που συνδέονται με την Ελλάδα. Το Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας (ΕΙΝ), βασικός στόχος του οποίου είναι η φροντίδα της μαθητικής και φοιτητικής νεολαίας, παράλληλα με την ανάπτυξη πολιτιστικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Το Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών, του οποίου αποστολή είναι η δραστηριοποίηση στη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, η σε υψηλό επίπεδο αφομοίωση της διεθνούς τεχνογνωσίας, η συνεχής επιστημονική και ερευνητική πρόοδος του ανθρώπινου δυναμικού. Το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ), που έχει ως σκοπό την τεχνολογική και επιστημονική υποστήριξη των προγραμμάτων της Γ.Γ.Ε.Ε και την υλοποίηση ενεργειών που αφορούν τη δια βίου εκπαίδευση και επιμόρφωση. (βλ. και 7.1.). Ο Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (ΟΕΠΕΚ), που αποστολή έχει το σχεδιασμό επιμορφωτικής πολιτικής για τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το συντονισμό και την εφαρμογή επιμορφωτικών δράσεων, την κατάρτιση επιμορφωτικών προγραμμάτων, την ανάθεση επιμορφωτικού έργου σε φορείς υλοποίησης, την κατανομή και διαχείριση των πόρων για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (βλ. 8.2.10.). Το Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ), βασική αποστολή του οποίου αποτελεί η διαμόρφωση μιας ενιαίας στρατηγικής για τους στόχους και τις κατευθύνσεις του συστήματος επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα. Ιδρύματα: Eθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδας Ιδρύματα: Eθνικό Ιδρυμα Νεότητας (ΕΙΝ) Ιδρύματα: Eθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ) Ιδρύματα: Oργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) Ιδρύματα: Oργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης (ΟΕΕΚ) Ιδρύματα: Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΓΓΕΕ) Ιδρύματα: Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης www.eurydice.org 7

(ΔΟΑΤΑΠ) Ιδρύματα: Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) Ιδρύματα: Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων Ιδρύματα: Κέντρο Εκπαιδευτικής Ερευνας (ΚΕΕ) Ιδρύματα: Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (ΟΕΠΕΚ) Ιδρύματα: Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ) Ιδρύματα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ) Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.6.1.1. Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Εθνικό Επίπεδο Η διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ασκείται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ), που περιλαμβάνουν διάφορα Τμήματα με διακριτούς τομείς αρμοδιοτήτων: Διεύθυνση Προσωπικού Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Διεύθυνση Προσωπικού Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Διεύθυνση Σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Διεύθυνση Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Επαγγελματικών Δραστηριοτήτων Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής Διεύθυνση Διοικητικών Υποθέσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Διεύθυνση Οικονομικών Υποθέσεων Διεύθυνση Ιδιωτικής Εκπαίδευσης Διεύθυνση Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Διεύθυνση Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης και Θρησκευτικής Αγωγής. Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.6.1.2. Διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε Εθνικό Επίπεδο Η Ανώτατη Εκπαίδευση χωρίζεται ως προς τη διοίκησή της σε επίπεδο Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) σε δύο Τομείς: Ενιαίος Διοικητικός Τομέας Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, στις Διευθύνσεις και τα Τμήματα του οποίου έχουν εκχωρηθεί διακριτές αρμοδιότητες: Διεύθυνση Μελετών, Στατιστικής και Οργάνωσης Διεύθυνση Προσωπικού Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης Διεύθυνση Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας Διεύθυνση Μεταπτυχιακών Σπουδών και Έρευνας Τμήμα Διαπανεπιστημιακών Σχέσεων Τμήμα Οικονομικού Ανωτάτης Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων. Ενιαίος Διοικητικός Τομέας Τεχνολογικού Τομέα Ανώτατης Εκπαίδευσης, στον οποίο υπάγεται η Δ/νση Τεχνολογικού Τομέα Ανώτατης Εκπαίδευσης και Τμήματα με διακριτές αρμοδιότητες: Τμήμα Διδακτικού Προσωπικού Τμήμα Διοικητικού και λοιπού Προσωπικού Τμήμα Σπουδών, Προγραμμάτων και Μελετών Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης και Φοιτητικής Μέριμνας Τμήμα Σχεδιασμού, Ανάπτυξης Μεταπτυχιακών Σπουδών και Έρευνας Τμήμα Οικονομικού της Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων. Παράλληλα, έχει θεσπιστεί με Νόμο η λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ), το οποίο είναι όργανο συμμετοχικό με γνωμοδοτικό και εισηγητικό χαρακτήρα σε θέματα ανώτατης εκπαίδευσης (βλ. 2.2.) Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) www.eurydice.org 8

2.6.2. Γενική Διοίκηση σε Επίπεδο Περιφέρειας Στο πλαίσιο της πολιτικής για αποκέντρωση της εκπαίδευσης, η Διοίκηση ασκείται, σε επίπεδο Περιφέρειας, από τις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και, σε επίπεδο Νομαρχίας, από τις Διευθύνσεις και τα Γραφεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, από τα Περιφερειακά Υπηρεσιακά Συμβούλια και τις Επιτροπές Παιδείας. 2.6.2.1. Γενική Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Επίπεδο Περιφέρειας Για τη διοίκηση και τον έλεγχο της λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης λειτουργούν οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, οι οποίες υπάγονται απευθείας στον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης περιλαμβάνει τα Τμήματα:α) Διοίκησης, β) Επιστημονικής-Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και γ) Επιστημονικής-Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, των οποίων προΐσταται ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης, υπάγονται: Οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τα Περιφερειακά επιμορφωτικά κέντρα (ΠΕΚ), Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΚΔΑΥ) Τα Περιφερειακά Κέντρα Στήριξης και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣΕΣ) Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Οι Συμβουλευτικοί Σταθμοί Νέων (ΣΣΝ) Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Προσχολικής Αγωγής, Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Ειδικής Αγωγής και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στην έδρα κάθε Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης λειτουργούν ένα Ανώτατο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΠΥΣΠΕ) και ένα αντίστοιχο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΠΥΣΔΕ). 2.6.2.2. Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Νομαρχιακό Επίπεδο Για τη διοίκηση και τον έλεγχο της λειτουργίας της Προσχολικής Αγωγής, της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σε κάθε Νομαρχία λειτουργούν Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που έχουν την έδρα τους στη πρωτεύουσα του Νομού. Παράλληλα με τις Διευθύνσεις, λειτουργούν τα Γραφεία Εκπαίδευσης, τα Γραφεία Τεχνολογικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και τα Γραφεία Φυσικής Αγωγής ένα σε κάθε Νομό η έδρα και η περιοχή αρμοδιότητας των οποίων καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Σε επίπεδο Νομού λειτουργούν επίσης τα Περιφερειακά Υπηρεσιακά Συμβούλια Πρωτοβάθμιας / Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ), τα οποία συγκροτούνται από το Νομάρχη σύμφωνα με νόμο και είναι αρμόδια για θέματα υπηρεσιακής κατάστασης των εκπαιδευτικών κατ εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος. Στο ίδιο επίπεδο λειτουργούν και οι Νομαρχιακές Επιτροπές Παιδείας, ως κεντρικά Νομαρχιακά Όργανα, που συγκροτούνται από τους Νομάρχες και έχουν αρμοδιότητα σε θέματα ίδρυσης και λειτουργίας των σχολικών μονάδων σε επίπεδο νομού. www.eurydice.org 9

2.6.2.3. Διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε Νομαρχιακό Επίπεδο Δεν υπάρχει αντίστοιχη δομή διοίκησης δεδομένου ότι τα ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ). Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.6.3. Γενική Διοίκηση σε Τοπικό Επίπεδο Στις παρακάτω υποενότητες, παρατίθενται στοιχεία για τη διοίκηση της εκπαίδευσης σε τοπικό επίπεδο ανά βαθμίδα εκπαίδευσης. 2.6.3.1. Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Τοπικό Επίπεδο Σε κάθε σχολείο ή σχολικό συγκρότημα λειτουργούν οι Σχολικές Επιτροπές, οι οποίες είναι δημοτικά ή κοινοτικά Νομικά Πρόσωπα και καλύπτουν η καθεμία ένα ή περισσότερα δημόσια σχολεία της Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες, όπως αυτές εκτιμώνται από τον αντίστοιχο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Ο αριθμός των μελών που μετέχουν στη διοίκηση των Σχολικών Επιτροπών μπορεί να είναι από πέντε (5) έως δεκαπέντε (15) μέλη με απόφαση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και υποχρεωτικά μετέχουν σε αυτήν ο Διευθυντής του αντίστοιχου σχολείου, ένας εκπρόσωπος του αντίστοιχου Συλλόγου Γονέων, εφόσον υπάρχει τέτοιος σύλλογος (στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότερα σχολεία και Σύλλογοι Γονέων τότε μετέχουν οι Διευθυντές των σχολείων και από ένας εκπρόσωπος των Συλλόγων Γονέων) και εκπρόσωπος των Μαθητικών Κοινοτήτων. Στις Σχολικές Επιτροπές ανατίθεται η διαχείριση των πιστώσεων που διατίθενται για τη κάλυψη των δαπανών λειτουργίας των σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, όπως και κάθε μέτρου για τη στήριξη της διοικητικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων. 2.6.3.2. Διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε Τοπικό Επίπεδο Δεν υπάρχει αντίστοιχη δομή διοίκησης καθότι τα ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ). Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.6.4. Όργανα Διοίκησης και Διαχείρισης των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων Στις παρακάτω υποενότητες, μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για τα όργανα διοίκησης και διαχείρισης των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ανά βαθμίδα εκπαίδευσης. 2.6.4.1. Όργανα Διοίκησης των Σχολικών Μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Του Νηπιαγωγείου προΐσταται εκπαιδευτικός του κλάδου Νηπιαγωγών με οποιοδήποτε βαθμό. Τα όργανα διοίκησης κάθε σχολείου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης είναι ο Διευθυντής, ο Υποδιευθυντής και ο Σύλλογος Διδασκόντων. www.eurydice.org 10

Διευθυντής ορίζεται όταν το Δημοτικό Σχολείο είναι τουλάχιστον τετραθέσιο. Ο Διευθυντής είναι υπεύθυνος για την ομαλή λειτουργία του σχολείου, το συντονισμό της σχολικής ζωής, την τήρηση των νόμων, των εγκυκλίων, των υπηρεσιακών εντολών και την εφαρμογή των αποφάσεων του συλλόγου των διδασκόντων. Μετέχει στην αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών του σχολείου και συνεργάζεται με τους Σχολικούς Συμβούλους. Σε δεκαθέσια, τουλάχιστον, Δημοτικά Σχολεία ορίζεται και Υποδιευθυντής, ο οποίος αναπληρώνει το Διευθυντή όταν δεν υπάρχει, απουσιάζει ή κωλύεται. Επίσης, στα τετραθέσια και εννεαθέσια Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία τοποθετείται Υποδιευθυντής, υπεύθυνος για το πρόγραμμα του σχολείου. Ο Διευθυντής και ο Υποδιευθυντής του δημοτικού σχολείου είναι εκπαιδευτικοί του κλάδου δασκάλων με βαθμό Α. Στα μονοθέσια, διθέσια και τριθέσια δημοτικά σχολεία, διοίκηση ασκεί ο Προϊστάμενος του Σχολείου, ο οποίος είναι εκπαιδευτικός του κλάδου των δασκάλων, με οποιοδήποτε βαθμό. Ο Σύλλογος των Διδασκόντων, ο οποίος αποτελείται από όλους τους διδάσκοντες και έχει ως Πρόεδρο το Διευθυντή του σχολείου, αποτελεί συλλογικό όργανο για τη χάραξη κατευθύνσεων, την καλύτερη εφαρμογή των εγκυκλίων καθώς και των υπηρεσιακών εντολών και την καλύτερη λειτουργία του σχολείου. Επίσης, σε κάθε σχολείο ή σχολικό συγκρότημα λειτουργούν οι Σχολικές Επιτροπές, (βλ. 2.6.3.1.). 2.6.4.2. Όργανα Διοίκησης των Σχολικών Μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Όργανα διοίκησης των σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι ο Διευθυντής, ο Υποδιευθυντής και ο Σύλλογος των Διδασκόντων. Διευθυντές των Γυμνασίων, Γενικών Λυκείων και Επαγγελματικών Λυκείων ορίζονται εκπαιδευτικοί, διαφόρων κλάδων, με βαθμό Α. Υποδιευθυντές ορίζονται σε Γυμνάσια, Γενικά Λύκεια και Επαγγελματικά Λύκεια όταν έχουν τουλάχιστον εννέα (9) τμήματα. Σε σχολικές μονάδες με συνολικά περισσότερα από δώδεκα (12) τμήματα ορίζεται και δεύτερος Υποδιευθυντής, ενώ όταν υπάρχουν περισσότερα από δεκαπέντε (15) τμήματα μπορεί να οριστεί και τρίτος Υποδιευθυντής. Ο Σύλλογος Διδασκόντων αποτελείται από όλους τους διδάσκοντες της σχολικής μονάδας με Πρόεδρο το Διευθυντή του Γυμνασίου / Λυκείου. Στις συνεδριάσεις του μπορούν να συμμετέχουν οι Προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, οι Σχολικοί Σύμβουλοι καθώς και δύο εκπρόσωποι των μαθητών που προτείνονται από το Μαθητικό Συμβούλιο των Μαθητικών Κοινοτήτων για ειδικά θέματα που τους αφορούν (βλ. 2.7.1.). Τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα (ΣΕΚ) που υπάρχουν στην Τεχνική-Επαγγελματική Εκπαίδευση και όπου εκπαιδεύονται εργαστηριακά μαθητές που προέρχονται από δύο τουλάχιστον ΤΤΤΤεχνικά επαγγελματικά εκπαιδευτήρια διοικούνται από το Διευθυντή, τον Υποδιευθυντή, τους Υπευθύνους Τομέων των Ειδικοτήτων, τους Υπευθύνους Εργαστηρίων και το Σύλλογο Διδασκόντων. Για τη διαχείριση των πόρων των σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ισχύουν όσα αναφέρθηκαν για τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην προηγούμενη υποενότητα 2.6.4.1. 2.6.4.3. Όργανα Διοίκησης των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, τα Πανεπιστήμια είναι αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ). Στην ακαδημαϊκή δομή κάθε πανεπιστημιακού Ιδρύματος υπάρχουν τα εξής τρία διακριτά επίπεδα: Κάθε Πανεπιστήμιο αποτελείται από Σχολές. Κάθε Σχολή συγκροτείται από διαφορετικά Τμήματα που καλύπτουν συγγενή επιστημονικά αντικείμενα και έχει κατά βάση συντονιστικές αρμοδιότητες. Τα Τμήματα είναι οι βασικές λειτουργικές ακαδημαϊκές μονάδες που αντιστοιχούν στο γνωστικό αντικείμενο μίας επιστήμης και οδηγούν σε ένα ενιαίο πτυχίο. Η Γενική Συνέλευση του Τμήματος είναι το κύριο διοικητικό όργανο μέσα από το οποίο χαράσσεται η διδακτική και η ερευνητική πολιτική και ασκείται ο δημοκρατικός έλεγχος στην όλη εν γένει λειτουργία του κάθε πανεπιστημιακού Τμήματος. www.eurydice.org 11

Τα Τμήματα διακρίνονται περαιτέρω σε Τομείς που αντιστοιχούν σε μικρότερα και διακριτά μέρη του ευρύτερου γνωστικού αντικειμένου του Τμήματος, εφόσον αυτό το γνωστικό αντικείμενο είναι ιδιαίτερα ευρύ και ο αριθμός του κύριου διδακτικού ερευνητικού προσωπικού είναι επαρκής. Ας σημειωθεί ότι οι διδακτικές και ερευνητικές δραστηριότητες ενός Τμήματος ή ενός Τομέα μπορούν να ομαδοποιούνται και να συγκροτούνται σε ακόμη μικρότερες λειτουργικές (όχι ακαδημαϊκές) μονάδες, τα Εργαστήρια (ή Κλινικές στην Ιατρική). Τα Πανεπιστήμια έχουν την ευθύνη της διαχείρισης των πόρων που προέρχονται τόσο από την κρατική επιχορήγηση όσο και από την περιουσία τους. Με Προεδρικό Διάταγμα, μετά από σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου, είναι δυνατή η ίδρυση Ειδικού Νομικού Προσώπου Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου για την αξ ιοποίηση και διαχείριση της περιουσίας του Πανεπιστημίου. Σε ό,τι αφορά τα TEI, Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που ανήκουν επίσης στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είναι αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, υπό την εποπτεία του ΥΠΕΠΘ. Η λειτουργία και η οργάνωσή τους καθορίζονται από το Νόμο, ενώ ειδικότερα θέματα ρυθμίζονται από τον εσωτερικό κανονισμό κάθε ΤΕΙ. Ιδρύματα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) 2.7. Εσωτερική και Εξωτερική Εποπτεία Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Την ευθύνη της διοικητικής εποπτείας και του ελέγχου για τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Νηπιαγωγεία και Δημοτικά) έχουν οι Διευθυντές των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και οι Προϊστάμενοι των Γραφείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Τη διοικητική εποπτεία και τον έλεγχο των σχολικών μονάδων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ασκούν οι Διευθυντές των κατά τόπους Διευθύνσεων και οι Προϊστάμενοι των Γραφείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ανώτατη Εκπαίδευση: Στα ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης ασκείται έλεγχος νομιμότητας από τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο έλεγχος αυτός ασκείται μόνο για διοικητικές πράξεις των ιδρυμάτων, για την έκδοση των οποίων συμπράττει και ο Υπουργός. Τη νομιμότητα των άλλων πράξεων των Πανεπιστημίων και των tei, τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα κρίνουν εφόσον ζητηθεί τα Δικαστήρια ή οι Ελεγκτές δημόσιας διοίκησης. Ο Υπουργός Παιδείας μπορεί να καλεί και να συζητά, για θέματα της αρμοδιότητάς τους, τους Πρυτάνεις των Πανεπιστημίων και τους Προέδρους των ΤΕΙ. 2.7.1. Εσωτερική Εποπτεία Την εσωτερική εποπτεία στις σχολικές μονάδες έχουν: O Διευθυντής της σχολικής μονάδος. O Υποδιευθυντής (όποτε δικαιολογείται από το μέγεθος της σχολικής μονάδας) καθώς και Ο Σύλλογος Διδασκόντων. Ο τελευταίος αποτελείται από όλους τους διδάσκοντες της σχολικής μονάδας. Πρόεδρος του Συλλόγου Διδασκόντων είναι ο Διευθυντής του σχολείου και στις συνεδριάσεις του μπορούν να συμμετέχουν οι Προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, οι Σχολικοί Σύμβουλοι καθώς και δύο εκπρόσωποι των μαθητών που προτείνονται από το Μαθητικό Συμβούλιο των Μαθητικών Κοινοτήτων για ειδικά θέματα που τους αφορούν. Ο Σύλλογος Διδασκόντων, βασικό όργανο διοίκησης και επίλυσης λειτουργικών θεμάτων του σχολείου, συνεδριάζει τακτικά, πριν από την έναρξη του σχολικού έτους και μία φορά στο τέλος κάθε τριμήνου / τετραμήνου, και έκτακτα, όταν κρίνεται σκόπιμο. Οι συνεδριάσεις του συλλογικού αυτού οργάνου γίνονται μέσα στο ωράριο του σχολείου και οπωσδήποτε εκτός ωρών διδασκαλίας των μαθημάτων. Σκοπός του Συλλόγου των Διδασκόντων είναι η εξέταση θεμάτων σχετικά με την εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος, την προστασία και την υγεία των μαθητών και την οργάνωση της σχολικής ζωής, ώστε να επιτυγχάνεται η ομαλή λειτουργία του σχολείου. www.eurydice.org 12

Ν.1566/1985 «Για τη Δομή και Λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης», άρθρο 45 για την οργάνωση και λειτουργία των Μαθητικών Κοινοτήτων, άρθρο 11 (Α 167) για την οργάνωση και λειτουργία του Συλλόγου Διδασκόντων. Νομοθεσία: Ν.1566/1985:Δομή και λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις 2.7.2. Συμμετοχή των Κοινωνικών Φορέων στην Εκπαίδευση Σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες προβλέπεται η συμμετοχή των πολιτικών-κοινωνικών παραγόντων και των συνδικαλιστικών εκπροσώπων των εργαζομένων στον προγραμματισμό και τη λήψη αποφάσεων για τη διατύπωση προτάσεων εκπαιδευτικής πολιτικής και τη συμμετοχή τους σε διοικητικές διαδικασίες που αναφέρονται στην εκπαίδευση. 2.7.2.1. Συμμετοχή των Κοινωνικών Φορέων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Στο χώρο της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, λειτουργούν τα ακόλουθα συλλογικά όργανα σε επίπεδο τοπικό, νομαρχιακό και εθνικό με τη συμμετοχή παραγόντων της σχολικής ζωής (διδάσκοντες, γονείς, μαθητές): Σχολικό Συμβούλιο: λειτουργεί σε κάθε σχολείο και αποτελείται από το Σύλλογο των Διδασκόντων, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Γονέων κι έναν εκπρόσωπο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έργο του είναι η στήριξη της σχολικής λειτουργίας. Δημοτική ή Κοινοτική Επιτροπή Παιδείας: λειτουργεί σε κάθε Δήμο ή Κοινότητα και αποτελείται από εκπροσώπους του Δήμου ή της Κοινότητας, της Ένωσης Γονέων, Διευθυντές σχολείων, εκπροσώπους των παραγωγικών τάξεων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών. Η Επιτροπή εισηγείται στο Δήμαρχο ή τον Πρόεδρο της Κοινότητας και στο Δημοτικό ή το Κοινοτικό Συμβούλιο κατά περίπτωση θέματα που αφορούν την καλύτερη λειτουργία και οργάνωση των σχολείων της περιοχής τους, την κατανομή των πιστώσεων, την κατάργηση ή τη συγχώνευση των σχολείων, την ανέγερση, την επισκευή και συντήρηση των σχολικών κτηρίων. Νομαρχιακή Επιτροπή Παιδείας: αποτελείται από το Νομάρχη ή εκπρόσωπό του, εκπροσώπους των σχολικών συμβούλων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, της διοίκησης της εκπαίδευσης, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Ομοσπονδίας Γονέων, των παραγωγικών τάξεων, των επιστημονικών φορέων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών. Η Επιτροπή διαμορφώνει προτάσεις και εισηγείται στο Νομαρχιακό Συμβούλιο και στο Νομάρχη, με βάση τις εισηγήσεις των Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων, για την κατανομή των πιστώσεων, την ίδρυση ή κατάργηση σχολείων και γενικότερα για θέματα λειτουργίας των δημοσίων σχολείων του Νομού. Υπηρεσιακά Συμβούλια (ΥΣ) κεντρικά και περιφερειακά: γνωμοδοτούν σε θέματα υπηρεσιακής κατάστασης των εκπαιδευτικών, οι οποίοι εκπροσωπούνται στα ΥΣ μέσω των αιρετών εκπροσώπων τους. Παράλληλα, έχουν συσταθεί και λειτουργούν δημοτικά ή/και κοινοτικά Νομικά Πρόσωπα με την επωνυμία Σχολικές Επιτροπές, που καλύπτουν η καθεμία ένα ή περισσότερα σχολεία και στη διοίκηση των οποίων μετέχουν οι Διευθυντές των αντιστοίχων σχολείων, εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και εκπρόσωπος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (για τη σύσταση και τις αρμοδιότητες των Σχολικών Επιτροπών βλέπε περισσότερα στοιχεία στην υποενότητα 2.6.3.1.). Οι γονείς των μαθητών, για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους στη σχολική ζωή, είναι οργανωμένοι σε συλλόγους. Οι γονείς των μαθητών κάθε σχολείου συγκροτούν ένα Σύλλογο Γονέων. Οι Σύλλογοι Γονέων των σχολείων της ίδιας κοινότητας ή δήμου ή δημοτικού διαμερίσματος, συγκροτούν μια Ένωση Γονέων, στην οποία κάθε σύλλογος εκπροσωπείται με έναν τουλάχιστον εκπρόσωπο ανά τριάντα (30) μαθητές. Οι Ενώσεις Γονέων κάθε νομού ή νομαρχιακού διαμερίσματος συγκροτούν μία Ομοσπονδία Γονέων, στην οποία κάθε Ένωση εκπροσωπείται με έναν εκπρόσωπο ανά τριακόσιους (300) μαθητές. Οι Ομοσπονδίες Γονέων της χώρας συγκροτούν τη Συνομοσπονδία Γονέων, στην οποία κάθε Ομοσπονδία εκπροσωπείται με έναν τουλάχιστον εκπρόσωπο ανά χιλίους πεντακοσίους (1500) μαθητές. www.eurydice.org 13

2.8. Τρόποι Χρηματοδότησης της Εκπαίδευσης Η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης πραγματοποιείται, κατά κύριο λόγο, από το κράτος μέσω του Τακτικού Προϋπολογισμού και του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων και, κατά δεύτερο λόγο, από μη κρατικές πηγές. Ο Τακτικός Προϋπολογισμός καλύπτει τις δαπάνες μισθοδοσίας του προσωπικού που απασχολείται στην εκπαίδευση, τις λειτουργικές δαπάνες των εκπαιδευτηρίων, τα βιβλία, τη μεταφορά των μαθητών, τη σίτιση και τη στέγαση μαθητών-φοιτητών, τις υποτροφίες και την προμήθεια οργάνων και μέσων διδασκαλίας. Ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων καλύπτει καταρχήν τις δαπάνες παγίου κεφαλαίου, δηλαδή την αγορά ακινήτων, τις κατασκευές και επισκευές των κτηρίων και εγκαταστάσεων, την προμήθεια και συντήρηση του εξοπλισμού και των εργαστηρίων. Επίσης καλύπτει τις δαπάνες προετοιμασίας και δημιουργίας νέων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και γενικότερα τη στήριξη της συνολικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Το βασικότερο χρηματοδοτικό εργαλείο για την υλοποίηση της εκπαιδευτικής πολιτικής, στο πλαίσιο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση» (ΕΠΕΑΕΚ). Το Πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτείται κατά 75% από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά 25% από εθνικούς πόρους. Ο συνολικός προϋπολογισμός του είναι 2.763,9 εκ. ευρώ. Το Πρόγραμμα διαρθρώνεται σε Άξονες Προτεραιότητας οι οποίοι περιλαμβάνουν την προώθηση της ισότητας ευκαιριών πρόσβασης στην αγορά εργασίας και ιδίως εκείνων που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό (με δράσεις κόστους 451.457.867 ευρώ), την προώθηση και βελτίωση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης (με δράσεις κόστους 1.679.434.568 ευρώ), την ανάπτυξη και προώθηση της επιχειρηματικότητας και προσαρμοστικότητας των νέων (με δράσεις κόστους 19.848.352 ευρώ), τη βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών στην αγορά εργασίας (με δράσεις κόστους 69.469.233 ευρώ), τη δημιουργία και ενίσχυση υποδομών και εξοπλισμών της εκπαίδευσης (με δράσεις κόστους 521.013.766 ευρώ) και την παροχή τεχνικής βοήθειας για την επίτευξη των παραπάνω στόχων (με δράσεις κόστους 22.683.831 ευρώ). Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του ΕΠΕΑΕΚ καλύπτει την περίοδο 2000-2006. Η ιδιωτική δαπάνη που διατίθεται για την εκπαίδευση, καλύπτει τον τομέα παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης από τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, που λειτουργούν παράλληλα με τα δημόσια. Επίσης, καλύπτει το κόστος για τις υπηρεσίες των ιδιωτικών φροντιστηρίων προσφοράς παράλληλης διδασκαλίας των μαθημάτων του σχολείου, των φροντιστηρίων ξένων γλωσσών και άλλων δραστηριοτήτων καθώς και των εκπαιδευτικών που χρησιμοποιούνται από την οικογένεια και τους εκπαιδευόμενους, συμπληρωματικά για παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας. 2.8.1. Χρηματοδότηση και Προϋπολογισμός της Προσχολικής Αγωγής και της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Στην Ελλάδα η Προσχολική Αγωγή παρέχεται κατά κύριο λόγο από τα Νηπιαγωγεία που εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας ενώ λειτουργούν παράλληλα και Παιδικοί Σταθμοί που ανήκουν στους Δήμους. Η Προσχολική Αγωγή (nηπιαγωγείο) και η Δημοτική Εκπαίδευση (δημοτικό σχολείο) συναποτελούν το Πρωτοβάθμιο Επίπεδο Εκπαίδευσης και στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας, με αποτέλεσμα τα ποσά που αναφέρονται στον πίνακα που ακολουθεί να αφορούν το σύνολο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Τα έτη 2004, 2005 και 2006 πιστώθηκαν και εγγράφηκαν στον Κρατικό Τακτικό Προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση της Προσχολικής Αγωγής και της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σε τρέχουσες τιμές, τα παρακάτω ποσά: www.eurydice.org 14

Έτος Τακτικός Προϋπολογισμός 2004 1.519.205.000,00 ευρώ 2005 1.715.527.000,00 ευρώ 2006 1.826.535.000,00 ευρώ Πηγή : ΥΠΕΠΘ, Δ/νση Οικονομικών Υποθέσεων, 2006 www.eurydice.org 15

Βιβλιογραφία: Στοιχεία από τις αρμόδιες υπηρεσίες και εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων 2.8.2. Χρηματοδότηση και Προϋπολογισμός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Τα έτη 2004, 2005 και 2006 πιστώθηκαν και εγγράφηκαν στον Κρατικό Τακτικό Προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σε τρέχουσες τιμές, τα παρακάτω ποσά: www.eurydice.org 16

Έτος Τακτικός Προϋπολογισμός 2004 1.778.909,000,00 ευρώ 2005 2.019.183.000,00 ευρώ 2006 2.311.931.000,0 ευρώ Πηγή : ΥΠΕΠΘ, Δ/νση Οικονομικών Υποθέσεων, 2006 www.eurydice.org 17

Επιπλέον, από τους προϋπολογισμούς της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση έχουν εγγραφεί στους κρατικούς προϋπολογισμούς, σε τρέχουσες τιμές, τα παρακάτω ποσά: www.eurydice.org 18

Έτος Ποσά που διατέθηκαν για τη μεταφορά των μαθητών 2004 61.000.000,00 ευρώ 2005 60.000.000,00 ευρώ 2006 83.000.000,00 ευρώ Πηγή : ΥΠΕΠΘ, Δ/νση Οικονομικών Υποθέσεων, 2006 www.eurydice.org 19

Βιβλιογραφία: Στοιχεία από τις αρμόδιες υπηρεσίες και εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων 2.8.3. Χρηματοδότηση και Προϋπολογισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης Τα έτη 2004, 2005 και 2006 πιστώθηκαν και εγγράφηκαν στον Κρατικό Τακτικό Προϋπολογισμό για την επιχορήγηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης Πανεπιστήμια και ΤΕΙ σε τρέχουσες τιμές, τα παρακάτω ποσά: www.eurydice.org 20