Ιωάννα Μουσελιμίδου Ανοίκειος νόστος Ποίηση
ΑΝΟΙΚΕΙΟΣ ΝΟΣΤΟΣ Ιωάννα Μουσελιμίδου Διορθώσεις: Χαρά Μακρίδη Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης Σελιδοποίηση: Ζωή Ιωακειμίδου Σχεδιασμός εξωφύλλου: Γιώργος Ανδρέου Copyright: Ιωάννα Μουσελιμίδου E-mail: iomlm@yahoo.gr Copyright Έκδοσης: Εκδόσεις Ιωλκός - Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης, 2011 Μάρτιος 2011 Α Έκδοση ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΩΛΚΟΣ Ανδρέου Μεταξά 12 & Ζ. Πηγής, Αθήνα 106 81 Τηλ.: 210-3304111, 210-3618684 Fax: 210-3304211 E-mail: iolkos@otenet.gr www.iolcos.gr ISBN 978-960-426-607-4
ΑΝΟΙΚΕΙΟΣ ΝΟΣΤΟΣ
ΙΩΑΝΝΑ ΜΟΥΣΕΛΙΜΙΔΟΥ ΑΝΟΙΚΕΙΟΣ ΝΟΣΤΟΣ Ποίηση ΙΩΛΚΟΣ
Ευχαριστώ τους γονείς μου για την αμέριστη συμπαράστασή τους. Οφείλω, επίσης, θερμές ευχαριστίες στον Κωνσταντίνο Ι. Κορίδη και τις εκδόσεις Ιωλκός για την εξαιρετική συνεργασία.
Στην Πέμη για το δώρο της μαγείας
Πολλοί ἀναρωτιοῦνται πῶς ἔζησα δέν ξέρουν ὅτι πάντοτε ἔλειπα, ταξίδια στό ἀπίστευτο ὅταν ἤμαστε παιδιά, ταξίδια στό ἀπέραντο ὅταν ἤμαστε ἐρωτευμένοι ταξίδια ἀπ τή μιά κάμαρα στήν ἄλλη, ἀπ τό ἓνα ἄστρο στό ἄλλο, ὤ ταξίδι στό ἀνεκπλήρωτο... [...] Καί μόνον ἡ ποίηση δέν εἶναι τό ταξίδι ἀλλά ὁ πικρός γυρισμός. ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ [...] Κάνουμε τὴν ποίησή μας στὸ χαρτί, γιατὶ χάσαμε στὴ ζωή τὸν οἶστρο κάποιου λυρικοῦ τραγουδιοῦ. ΜΑΤΣΗ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πρώτη αίσθηση της γνωριμίας μου με την Ιωάννα ήταν ένα φωτεινό χαμόγελο μιας ήρεμης γυναίκας, που μιλούσε λίγο στις συναναστροφές, αλλά έκλεινε στη σιωπή της έναν κόσμο εκρηκτικό. Παίρνοντας στα χέρια μου την πρώτη ποιητική συλλογή της, ένιωσα ότι εκείνη η πρώτη αίσθηση δικαιώθηκε. Ο εκρηκτικός κόσμος της, όμως, αποδεικνύεται και μαγικός. Η περιδίνηση στην εκκωφαντική σιωπή και τα οδυνηρά συναισθηματικά φορτία γίνονται τρυφερή, σχεδόν, αφήγηση. Ο εφιάλτης γίνεται μελωδία. Οι λέξεις γρατζούνισμα μαζί και χάδι. Παρατηρώ και καταγράφω τα υλικά της: χρόνος, φύση, σώμα. Νύχτα, δειλινό ή ανατολή, καλοκαίρι, χρώματα της μέρας. Ηφαίστεια, καταρράκτες, σπηλιές, καταιγίδες, χείμαρροι, κοχύλια, βροχή, θύελλες, φεγγάρια, άμμος, δάση, κύματα. Σάρκα, δέρμα, φωνή, γέλιο, δάχτυλα, μαλλιά, χάδια, αναπνοή, φιλιά, αίμα, σπλάχνα. Κι ύστερα το ψυχικό τοπίο: έρωτας, θλίψη, τρόμος, θάμβος, δεσμά, φόβος, λήθη, μνήμη, πόνος. Ελάχιστα σπαράγματα της πραγματικότητας του χώρου, απόλυτα σημαίνοντα: κάμαρα, καθρέφτες, λευκές σελίδες, παράθυρο, σεντόνι, λήκυθος, χνούδι. Με αυτά τα υλικά υφαίνει το λεπταίσθητο δίχτυ που θα σηκώσει τα βιωματικά φορτία. Εύθραυστη και αιχμηρή, μας προκαλεί με τη διάφανη, Εκ των ένδον, εξομολόγηση. Και 11
προσκαλεί στη Μυστική διαδρομή από τα Ίχνη της σιωπής έως το Νόστο. Είναι ακριβή η έμπνευση από τα υλικά του άλγους. Οι λέξεις ευγενή μέταλλα, δεμένα με βαθιά γνώση των κραδασμών τους, γίνονται ευθύβολα τόξα. Στοχεύουν τη νόηση, τις αισθήσεις, αλλά κυρίως τη συνενοχή μας. Κι είναι περίεργο πώς η ανταριασμένη φωνή της ήσυχης Ιωάννας μπορεί και γίνεται απόηχος του φλοίσβου, την ίδια στιγμή που αφήνει την καταιγίδα να ξεσπάσει. ΠΕΜΗ ΖΟΥΝΗ 12
ΤΟ ΑΝΟΙΚΕΙΟ Τα φαντάσματά της στον καθρέφτη διαστέλλονται σφηνώνοντας γρίφους σε άγρυπνες συλλαβές. Τότε κρύβεται σε ρόμβους από ασίγαστα ηφαίστεια και σμαραγδένιους καταρράκτες. Την κατακλύζει το ανοίκειο. Αφήνεται. 13
ΑΝΑΣΚΑΦΗ Το μεταξένιο χνούδι του σκόρπισε πάλι ο φόβος στo δέρμα, στο στήθος, στα μαλλιά. Αγνώριστη πια έπρεπε να συνθλίψει τις αισθήσεις της, για να συστηθεί με το ελάχιστο. Λήκυθος σπασμένη στο χώμα των καιρών που την τέλεια μορφή της αέναα ποθεί. 14
ΕΠ ΑΠΕΙΡΟΝ Από την αρχή διάνυσμα εσωστρεφές που τέμνεται κάθετα στο όνομα του νόστου πριν και μετά το φως σε ακραία ταλάντωση της θλίψης και κάθε άλλου μαρτυρίου επ άπειρον η μνήμη. 15
ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ Έκλειψη η αναπνοή στα σύνορα της νύχτας της. Είναι που αόρατες τις χαραγματιές κρατά αιώνια προσμένοντας τα ονειρεμένα δάση. Εικόνες ερείπια πληγώνουν τα χρώματα της μέρας. Ένας ήλιος, έστω, να εκραγεί και να σκορπίσει στους κήπους μιας άλλης ζωής. Φύλαξε ως την ύστατη στιγμή το θάμβος της ευαισθησίας, τα εύθραυστα άνθη της φαντασίας κι ας σύρθηκε η ψυχή στα βάθη του ανεκπλήρωτου και ο τρόμος απλώθηκε στα μάτια, βέβαιη πως χαραμίστηκε σε αόριστα γεγονότα μιας ξένης εποχής, πως αιωρήθηκε στα ρίγη των ποιημάτων γυμνή από έρωτα και λήθη. Είναι καιρός τα μυστικά δεσμά να λύσει και το φως να ψηλαφήσει του αίματός της. 16