Διαγώνισμα στα Αρχαία Ελληνικά Α τάξης Ενιαίου Λυκείου [16] Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον, εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περί τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα. Πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω, ἐπιτηρῶν ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα ὅ τι τις λέγοι ὁμολογήσειν. [17] Ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί, ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι αὐτ ὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι, εἶτα κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι οὐ γὰρ εἶναι κύριος ὧν ἐρωτῷτο ὑπ αὐτοῦ, ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους. Μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός. [19] Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ, ἐρωτώμενοι δὲ ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν εἶπον ὅτι αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης, μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς. Ἐπεὶ δ ἧκον, ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα, πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων, μὴ σπένδεσθαι Ἀθηναίοις, ἀλλ ἐξαιρεῖν. [22] Εἰσιόντας δ αὐτοὺς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς, φοβούμενοι μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ. Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις ἐφ οἷς οἱ Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην προηγόρει δὲ αὐτῶν Θηραμένης, λέγων ὡς χρὴ πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις καὶ τὰ τείχ η περιαιρεῖν. Ἀντειπόντων δέ τινων αὐτῷ, πολὺ δὲ πλειόνων συνεπαινεσάντων, ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην. [23] Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ αὐλητρίδων πολλῇ προθυμίᾳ, νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας. Παρατηρήσεις 1. Να μεταφράσετε τα χωρία: [16] «Τοιούτων δὲ ὄντων λέγοι ὁμολογήσειν» και [22] «Εἰσιόντας δ αὐτοὺς δέχεσθαι τὴν εἰρήνην». (Μονάδες 30) 2. Να σχολιάσετε το ρόλο που έπαιξε ο Θηραμένης στις διαπραγματεύσεις για την παράδοση της Αθήνας. (Μονάδες 10) 3. «Ἐπεὶ δ ἧκον, ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα, πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων, μὴ σπένδεσθαι Ἀθηναίοις, ἀλλ ἐξαιρεῖν»: Γιατί οι Θηβαίοι και οι Κορίνθιοι επιθυμούσαν την καταστροφή της Αθήνας; (Μονάδες 10)
4. «Εἰσιόντας δ αὐτοὺς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς, φοβούμενοι μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ»: Να περιγράψετε και να αιτιολογήσετε την αντίδραση των Αθηναίων κατά την άφιξη της πρεσβείας από τη Σπάρτη. (Μονάδες 10) 5α. ἀπήγγειλεν, εἶπεν: Να αντικατασταθούν εγκλιτικά οι τύποι και να γραφούν τα απαρέμφατα του ίδιου χρόνου. (Μονάδες 4) β. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται: πρεσβευτὴς: πλάγιες πτώσεις πληθυντικού αριθμού ἅπαντα: κλητική ενικού αρσενικού, γενική ενικού θηλυκού, δοτική πληθυντικού ουδετέρου. τειχῶν: γενική ενικού και ονομαστική πληθυντικού πίστεως: αιτιατική και κλητική ενικού τὸν σῖτον : ονομαστική και γενική πληθυντικού τῷ λιμῷ: ονομαστική ενικού, δοτική πληθυντικού οἱ φυγάδες: δοτική πληθυντικού πολλῇ: γενική και αιτιατική ενικού του αρσενικού, ονομαστική και δοτική πληθυντικού ουδετέρου. (Μονάδες 11) 6α. «ὅτι εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους», «μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν», «πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα»: Να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις και να δηλώσετε τη συντακτική τους θέση. (Μονάδες 6) β. Να δηλώσετε τη συντακτική χρήση των τύπων: πέμψαι, περί τῶν τειχῶν, ἅπαντα, αὐτοκράτωρ, Εἰσιόντας, Λακεδαιμονίοις, μέλλειν, τρεῖς, ὑπ αὐτοῦ. (Μονάδες 9) 7α. πέμψαι, ἀπήγγειλεν, ἐπιλελοιπέναι, πείθεσθαι : Να γραφούν από 3 παράγωγα απλά ή σύνθετα στα νέα ελληνικά. (Μονάδες 6) β. σχολή, αίρεση, ξενοδοχείο, ρήμα: Να βρεθεί από ποιες ομόρριζες λέξεις του κειμένου προέρχονται. (Μονάδες 4)
Απαντήσεις 1. [16] Ενώ τα πράγματα είχαν κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Θηραμένης είπε στην Εκκλησία του Δήμου ότι, εάν επιθυμούν να στείλουν αυτόν στο Λύσανδρο, θα επιστρέψει γνωρίζοντας ποιο από τα δύο [ισχύει]: επιμένουν οι Λακεδαιμόνιοι στην κατεδάφιση των τειχών, επειδή θέλουν να υποδουλώσουν την πόλη ή επειδή χρειάζονται μια εγγύηση. Και όταν εστάλη διέμενε κοντά στο Λύσανδρο τρεις μήνες και περισσότερο, περιμένοντας πότε οι Αθηναίοι επρόκειτο εξαιτίας της παντελούς έλλειψης τροφίμων να αποδεχθούν οτιδήποτε θα πρότεινε κάποιος. [22] Την επομένη ημέρα οι πρέσβεις ανακοίνωσαν με ποιους όρους οι Λακεδαιμόνιοι θα συνήπταν ειρήνη- ο Θηραμένης μίλησε εξ ονόματος των άλλων πρέσβεων, λέγοντας ότι πρέπει να υπακούσουν στους Λακεδαιμονίους και να κατεδαφίσουν τα τείχη. Μερικοί προέβαλαν αντιρρήσεις, αλλά οι περισσότεροι τον επιδοκίμασαν και αποφασίστηκε να γίνει δεκτή η ειρήνη. 2. Μετά την καταστροφή του αθηναϊκού στόλου στους Αιγός ποταμούς, οι Αθηναίοι, επειδή γνώριζαν ότι ο Θηραμένης ήταν φίλος των Λακεδαιμονίων όντας μετριοπαθής ολιγαρχικός, και ήταν ικανός ρήτορας και πολιτικός, τον έστειλαν στο Λύσανδρο για να επιτύχει ευνοϊκούς όρους ειρήνης. Ο Θηραμένης έδωσε δελεαστικές υποσχέσεις στους Αθηναίους, για να βγάλει τους συμπολίτες του απ' το τραγικό τους αδιέξοδο. Όμως καθυστερούσε τρεις μήνες στη Σπάρτη, ώσπου να βεβαιωθεί ότι οι λιμοκτονούντες συμπολίτες του θα συμφωνούσαν σε οτιδήποτε εξαντλημένοι από την πείνα. Όπως γράφει εδώ και ο Ξενοφώντας, ο δόλιος Θηραμένης περίμενε στη Σπάρτη να τελειώσουν εντελώς τα τρόφιμα στην Αθήνα. Περνούσε τον καιρό του στη Σπάρτη, ενώ οι συμπολίτες του πέθαιναν από την πείνα. Εκβίαζε τους συμπολίτες του με την πείνα για να επιβάλει τις απόψεις του. Συνεργαζόταν με τους εχθρούς της πατρίδας του. Ενώ στάλθηκε να διερευνήσει τη δυνατότητα σύναψης ειρήνης με τους Σπαρτιάτες, καθυστερούσε επίτηδες για να εξαθλιώσει σωματικά και ηθικά τους συμπολίτες του. Επιδίωκε την εξόντωση των πολιτικών του αντιπάλων, δηλαδή των δημοκρατικών. Ενώ η πατρίδα του πολιορκούνταν και ο ίδιος ήταν στη Σπάρτη, οι ολιγαρχικοί οπαδοί του Θηραμένη κέρδιζαν έδαφος και καταδίκαζαν σε θάνατο το δημαγωγό Κλεοφώντα που ήταν αντίθετος σε κάθε συμβιβασμό με τους Σπαρτιάτες. Εξυπηρετούσε το σχέδιο των Σπαρτιατών, που ήθελαν να εξαναγκάσουν τους Αθηναίους να συνάψουν ειρήνη χωρίς όρους. Σκέφθηκε δόλια και κακόβουλα για την πατρίδα του, Επομένως, ο Θηραμένης εδώ εμφανίζεται καιροσκόπος, φίλαρχος και υστερόβουλος. Οι κινήσεις του χαρακτηρίζονται από υποκρισία, δόλο και ανηθικότητα. 3. Αφού οι Αθηναίοι πρέσβεις συνάντησαν τους εφόρους οι διπλωματικές διαδικασίες προχωρούν. Έτσι συγκροτείται συνέλευση όπου αποκαλύπτονται οι διαθέσεις των συμμάχων στις προτάσεις των Αθηναίων για ειρήνη. Οι Κορίνθιοι και οι Θηβαίοι (ως) πλησιέστεροι "πάροικοι" των Αθηναίων είχαν περισσότερους λόγους να μη θέλουν ειρήνη και προτείνουν την καταστροφή (ἐξαιρεῖν) της Αθήνας. Οι Θηβαίοι μισούσαν τους Αθηναίους, γιατί τους θεωρούσαν ως αντιπάλους στην ηγεμονία της Στερεάς Ελλάδας.
Η Κόρινθος, μια από τις ισχυρότερες πόλεις της πελοποννησιακής συμμαχίας, που γειτνίαζε με την Αθήνα, διέκειτο εχθρικά προς τους Αθηναίους, εξαιτίας κυρίως του οικονομικού και εμπορικού ανταγωνισμού που υπήρχε μεταξύ τους. Με την επέκταση της εμπορικής δραστηριότητας των Αθηναίων σε περιοχές όπου κυριαρχούσε άλλοτε το κορινθιακό εμπόριο, είχε ενταθεί ο ανταγωνισμός αυτός μεταξύ Αθηναίων και Κορινθίων. Το 433 π.χ. οι Αθηναίοι βοήθησαν τους Κερκυραίους, που βρίσκονταν σε σύγκρουση με τους Κορινθίους, με αποτέλεσμα να ηττηθούν οι Κορίνθιοι. Στη συνέχεια, οι Κορίνθιοι εκδικήθηκαν τους Αθηναίους στέλνοντας στρατιωτική βοήθεια στην Ποτείδαια της Χαλκιδικής, που ήταν αποικία των Αθηναίων και είχε αποστατήσει απ' αυτούς. Ο Ερίανθος ως εκπρόσωπος των Θηβαίων πρότεινε: α) να καταστραφεί ολοκληρωτικά η Αθήνα και β) να πουληθούν όλοι οι Αθηναίοι ως δούλοι. Οι περισσότεροι σύμμαχοι των Σπαρτιατών συμφωνώντας με τους Θηβαίους και τους Κορινθίους ζήτησαν τον αφανισμό των ηττημένων Αθηναίων, γιατί ο μακροχρόνιος εμφύλιος πόλεμος (431-404 π.χ.) και τα πολιτικά πάθη είχαν σωρεύσει στις ψυχές των Ελλήνων μεγάλη έχθρα και θανάσιμο μίσος κατά των Αθηναίων. 4. Ο Θηραμένης και οι άλλοι πρέσβεις επέστρεψαν στην Αθήνα μεταφέροντας τους σκληρούς όρους της ειρήνης που τους πρότειναν οι Σπαρτιάτες. Οι Αθηναίοι που περίμεναν με αγωνία τους πρέσβεις τους να έλθουν απ' τη Σπάρτη τους περικύκλωσαν γιατί φοβόντουσαν μήπως επέστρεψαν άπρακτοι. Δεν μπορούσαν να υποφέρουν περισσότερο, διότι πέθαιναν καθημερινά απ' τις στερήσεις και την πείνα. Στη φράση αυτή φαίνεται η αγωνία των Αθηναίων διότι δε χωρούσε άλλη αναβολή. Ο μακροχρόνιος εμφύλιος πόλεμος κατέστρεψε όλους σχεδόν τους αρχαίους Έλληνες. Προξένησε όμως τεράστιες καταστροφές στους Αθηναίους. Τους εξάντλησε τελείως με την πείνα και τις στερήσεις. Τους δημιούργησε το αίσθημα της αγωνίας και του φόβου του αφανισμού. Έφερε στο προσκήνιο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και την ψυχρή λογική της επιβίωσης. Παραμέρισε το ηθικό και αγωνιστικό φρόνημα των Αθηναίων, οι οποίοι τώρα προσπαθούν να επιβιώσουν με κάθε τρόπο. 5. α. Εγκλιτική αντικατάσταση οριστική ἀπήγγειλεν εἶπεν υποτακτική ἀπαγγείλῃ εἴπῃ ευκτική ἀπαγγείλαι - ἀπαγγείλειεν εἴποι προστακτική ἀπαγγειλάτω εἰπέτω Απαρέμφατο ἀπαγγεῖλαι εἰπεῖν
β. πρεσβευτὴς πλάγιες πτώσεις πληθυντικού αριθμού τῶν πρέσβεων τοῖς πρέσβεσι ἅπαντα τειχῶν : κλητική ενικού αρσενικού, γενική ενικού θηλυκού, δοτική πληθυντικού ουδετέρου. γενική ενικού και ονομαστική πληθυντικού τούς πρέσβεις ἅπας ἁπάσης ἅπασι τοῦ τείχους τά τείχη πίστεως αιτιατική και κλητική ενικού τήν πίστιν ὦ πίστι τὸν σῖτον ονομαστική και γενική πληθυντικού τά σῖτα τῶν σίτων τῷ λιμῷ ονομαστική ενικού, δοτική πληθυντικού ὁ λιμός τοῖς λιμοῖς οἱ φυγάδες δοτική πληθυντικού τοῖς φυγάσι πολλῇ γενική και αιτιατική ενικού του αρσενικού, ονομαστική και δοτική πληθυντικού ουδετέρου. τοῦ πολλοῦ τόν πολύν τά πολλά τοῖς πολλοῖς 6. α. ὅτι εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση, αντικείμενο στο ρήμα εἶπεν. μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν Δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση, αντικείμενο στη μετοχή φοβούμενοι. πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα Δευτερεύουσα ονοματική διμελής πλάγια ερωτηματική πρόταση, ολικής άγνοιας αντικείμενο στη μετοχή εἰδὼς. β. πέμψαι περί τῶν τειχῶν ἅπαντα αὐτοκράτωρ τελικό απαρέμφατο αντικείμενο στο ρ. βούλονται εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την αναφορά στο ρ. ἀντέχουσι κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τόν σῖτον επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που αναφέρεται στο Θηραμένης, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ᾑρέθη. εἰσιόντας χρονική μετοχή ως προσδιορισμός του χρόνου στο ρ. περιεχεῖτο Λακεδαιμονίοις αντικείμενο στο απαρέμφατο πείθεσθαι
μέλλειν τρεῖς ὑπ αὐτοῦ τελικό απαρέμφατο υποκείμενο στο απρόσωπο ρ. ἐνεχώρει επιθετικός προσδιορισμός στο μῆνας εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το ποιητικό αίτιο στο ρ. ἐρωτῷτο 7. α. πέμψαι εκπομπή, νηοπομπή, πομπή, πομπός, προπομπός, πέμψη, διαπόμπευση. ἀπήγγειλεν επάγγελμα, διάγγελμα, παράγγελμα, αγγελτήριο, εισαγγελέας, αυτεπαγγέλτως.. ἐπιλελοιπέναι έκλειψη, διάλειμμα, λείψανο, λοιπός, υπόλοιπο, ελλιπής, λειψανδρία.. πείθεσθαι πειθώ, πειστικός, πιθανός, πεποίθηση, άπιστος β. Τύποι νέας ελληνικής Θέμα -ετυμολογία Τύποι αρχαίας ελληνικής σχολή σχ- > ἔχω ἀντέχουσι, κατέχοι αίρεση αιρ- > αίρῶ ᾑρέθη, ἐξαιρεῖν περιαιρεῖν ξενοδοχείο ξένος + δέχομαι, > δεχ- δέχεσθαι ρήμα ρη- > λέγω εἶπεν, λέγοι, ἀντέλεγον Ἀντειπόντων, λέγων