ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΟΓΜΑΤΙΚΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 1. ΘΕΟΣ 1.1. ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Σπύρος Χρ. Καρύδης, 2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΟΓΜΑΤΙΚΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 1. ΘΕΟΣ 1.1. ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Σύµφωνα µε το Σύµβολο της Πίστης ο χριστιανικός Θεός είναι: Ενας, Πατέρας, Παντοκράτορας, Ποιητής. Είναι εποµένως ο δηµιουργός και θεµελιωτής του κόσµου, η αρχή και η αιτία του σύµπαντος, αυτός που φροντίζει τον κόσµο και δίνει νόηµα και σκοπό σε κάθε τι που υπάρχει στον κόσµο. Με άλλα λόγια είναι το θεµέλιο, το στήριγµα και ο σκοπός προς τον οποίο αποβλέπει και κατευθύνεται όλη η κτίση. Είναι Ον προσωπικό: µε άπειρο νου, εποµένως παντογνώστης και πάνσοφος. Είναι Ον απόλυτο: αχώρητος, άχρονος, αιώνιος, πανταχού παρών, παντοδύναµος. Είναι Αγάπη. 1.2. ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ Καταφατικός λόγος. Αποφατικός λόγος. Θεοπτία. 1.3. ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Ο Θεός είναι απρόσιτος ως προς την ουσία του. Ο Θεός είναι ακατάληπτος και αχώρητος στον ανθρώπινο νου. Ο άνθρωπος αδυνατεί να σχηµατίσει εικόνα της ουσίας του. Αδυνατεί να τον εκφράσει µε λόγια. «Ἄπειρον τὸ θεῖον καὶ ἀκατάληπτον, καὶ τοῦτο µόνον αὐτοῦ καταληπτὸν ἡ ἀπειρία καὶ ἀκαταληψία»( αµασκηνός, Ἔκδοσις, 1.4). Ο Θεός είναι προσιτός (µεθεκτός) στις ενέργειές του. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 1

Ο Θεός ανιχνεύεται µεσα στη φύση και στον άνθρωπο. Γίνεται γνωστός µέσα από την αποκάλυψή του µέσω του Υιού του στους ανθρώπους. Η γνώση του είναι ατελής. Η σηµερινή γνώση θα γίνει πληρέστερη στη µέλλουσα ζωή. 1.4. ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΤΡΙΑΔΙΚΟΣ Ο Θεός είναι ένας ως προς την ουσία και φύση του, τριαδικός ως προς τα πρόσωπα ή τις υποστάσεις του. Της τριαδικότητας του Θεού υπάρχουν αχνές αναφορές στην Παλαιά ιαθήκη, ακριβείς διατυπώσεις στην Καινή ιαθήκη. Η µία ουσία του Θεού είναι άναρχη, άπειρη, άκτιστη και ακατάληπτη. Καθένα από τα τρία πρόσωπα είναι φορέας της ίδιας θείας ουσίας, είναι δηλαδή οµοούσια και συγχρόνως ολόκληρος ο Θεός. Τα πρόσωπα της θεότητας δεν αποτελούν προσωπεία ή τρόπους εµφάνισης του ενός θεού αλλά τρία διαφορετικά µεταξύ τους πρόσωπα. Το κάθε πρόσωπο διακρίνεται από τα προσωπικά του ιδιώµατα (χαρακτηριστικά): ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννάται προαιώνια, το Πνεύµα εκπορεύεται από τον Πατέρα. Οι σχέσεις των τριών προσώπων είναι σχέσεις ουσιαστικής αγάπης και εκφράζονται µε τον όρο «αλληλοπεριχώρηση». Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 2

2. ΤΡΙΑΔΟΛΟΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ 2.1. ΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ Μοναρχιανισµός (ἀπό τη λέξη µοναρχία µονάδα). Εκφραστής: Ο Σαβέλλιος (αρχές 3 ου αιώνα). Θέση: Τα τρία πρόσωπα είναι τρία προσωπεία, τρεις διαφορετικοί τρόποι φανέρωσης και ενέργειας του ενός Θεού. Σχόλιο: Προσπάθεια συµβιβασµού της τριαδικότητας µε τη λογική απαίτηση µία και µόνη Αρχή να συνιστά την Θεότητα. Αρειανισµός Εκφραστής: ιερέας Άρειος (αρχές 4 ου αιώνα). Θέση: ιακρίνουµε όχι απλά διαφορετικές υποστάσεις, αλλά και διαφορετικές ουσίες στα θεία πρόσωπα. Ο Υιός δεν είναι οµοούσιος µε τον Πατέρα, αλλά άλλης «κτιστής» ουσίας, και αυτός δηµιούργηµα του Θεού πρίν από κάθε άλλο πλάσµα. Σχόλιο: Προσπάθεια υπεράσπισης της πραγµατικής ύπαρξης των Προσώπων. Πνευµατοµάχοι ή Ηµιάρειοι Εκφραστής: πατριάρχης Μακεδόνιος (τέλος 4 ου αἰώνα) Θέση: Το Άγιο Πνεύµα είναι κτίσµα, δεν είναι Θεός ούτε οµοούσιο του Πατρός και του Υιού. 2.2. Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ Α Οικουµενική Σύνοδος Καταδίκασε την αίρεση του Αρείου και αναθεµάτισε τον εκφραστή της. Όρισε: Ο Υιός είναι οµοούσιος µε τον Πατέρα, Θεός αληθινός, εσπότης και Κύριος και κτίστης όλων των κτιστών. Β Οικουµενική Σύνοδος Καταδίκασε την αίρεση του Μακεδόνιου καθώς και κάθε άλλη παλαιότερη αίρεση. Όρισε: Το Άγιο Πνεύµα είναι Κύριο και ζωοποιό, οµοούσιο του Πατρός. Εκπορεύεται από τον Πατέρα και προσκυνείται και δοξάζεται µε τα άλλα δύο πρόσωπα της Τριάδας. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 3

3. ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ 3.1. ΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ Νεστοριανισµός Εκφραστής: πατριάρχης Νεστόριος (431). Θέση: Ο Χριστός είναι απλός άνθρωπος. Με αυτόν ενώθηκε ο Υιός του Θεού. Η Θεοτόκος πρέπει να ονοµάζεται Χριστοτόκος. Σχόλιο: Προσπάθεια διαφύλαξης της ανθρώπινης φύσης του Χριστού. Μονοφυσιτισµός Εκφραστές: πατριάρχης ιόσκορος, αρχιµανδρίτης Ευτυχής (µέσα 5 ου αιώνα). Θέση: Στό πρόσωπο του Χριστού η θεία και η ανθρώπινη φύση αναµίχθηκαν και αποτέλεσαν µία φύση. Η σάρκα του Χριστού δεν είναι οµοούσια µε την ανθρώπινη αλλά ανώτερη εκείνης. Μονοθελητισµός Εκφραστές: Αρχιερείς και κληρικοί (7 ος αι.) Θέση: Ο Ιησούς Χριστός µετά την σάρκωση είχε ένα θέληµα και µία ενέργεια. 3.2. Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ Γ Οικουµενική Σύνοδος (Έφεσος, 431). Καταδίκασε τον Νεστόριο. Όρισε: Ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Η µητέρα του δίκαια ονοµάζεται Θεοτόκος. Οικουµενική Σύνοδος (Χαλκηδόνα, 451). Καταδίκασε τη µονοφυσιτική αίρεση. Όρισε: Στο ένα και µοναδικό πρόσωπο του Χριστού, η θεία και η ανθρώπινη φύση υπάρχουν ενωµένες ασύγχυτα, άτρεπτα, αδιαίρετα και αχώριστα. Ο Θεάνθρωπος Χριστός ως Θεός είναι οµοούσιος µε τον Πατέρα του και ως άνθρωπος οµοούσιος µε εµάς, αλλά τέλειος και αναµάρτητος. ΣΤ Οικουµενική Σύνοδος (Κ/Πόλη, 673). Καταδίκασε τους εκφραστές του µονοθελητισµού. Όρισε: Ο Ιησούς Χριστός µετά την σάρκωση είχε δύο «θελήµατα φυσικά» (βουλήσεις) και δύο ενέργειες, χωρίς το πρόσωπο του Χριστού να διαιρείται σε δύο. Καµία από τις δύο φύσεις του δεν ήταν χωρίς θέληση ή ενέργεια. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 4

4. Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο κόσµος δηµιουργείται από τον Θεό εκ του µηδενός. Ο κόσµος δηµιουργείται µε τον λόγο του Θεού. Αιτία της δηµιουργίας ειναι η ελευθερία του Θεού και η αγάπη του για τα δηµιουργήµατα και ιδίως για τον άνθρωπο. Η δηµιουργία ακολουθεί εξελικτική πορεία από τα ατελέστερα προς τα τελειότερα. Η ζωή ξεκινά από τη θάλασσα για να καλύψει στη συνέχεια τη γη και τον αέρα. Τα πάντα δηµιουργούνται «καλά λίαν». Τούτο δηλώνει αφενός το ενδιαφέρον του δηµιουργού και αφετέρου την ορθή θέση τους µεσα στη δηµιουργία. Ο Θεός φροντίζει για τα δηµιουργήµατά του και µε τη δηµιουργία του ανθρώπου ορίζει εκείνον που θα καλλιεργεί, θα φυλάσσει και θα κατευθύνει τη κτίση στον τελικό της σκοπό. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 5

5. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ο άνθρωπος είναι κτίσµα, δηµιούργηµα του Θεού. ηµιουργείται στο τέλος της δηµιουργίας του κόσµου µε µια ξεχωριστή ενέργεια του Θεού. Είναι ένα κτίσµα που η βούληση του Θεού το διαστέλλει από τα άλλα, για να αποτελέσει την εικόνα του Θεού µέσα στον κόσµο. Η ανθρώπινη χοϊκή φύση «πλάθεται» από τον Θεό και δέχεται το εµφύσηµα της θεϊκής πνοής για να αναδειχθεί ο άνθρωπος «ψυχή ζώσα». Πλάθεται «κατ εἰκόνα Θεοῦ καί καθ ὁµοίωσιν». Αποτελεί εποµένως την άµεση φανέρωση του Θεού, και κατατείνει στην «οµοίωση» µε τον δηµιουργό του. Η σχέση του ανθρώπου µε τον δηµιουργό του δεν έχει χαρακτήρα νοµικό, ούτε περιορίζεται στην τήρηση ή µη τήρηση των εντολών του Θεού, αλλά είναι σχέση αγαπητική και αποτελεί για τον άνθρωπο ζήτηµα ζωής. Η πτώση του ανθρώπου και η είσοδος του θανάτου αποτελεί την αναγκαία συνέπεια της αυτόβουλης αποµάκρυνσης του ανθρώπου από τον Θεό. Η πτώση είχε καταλυτικές συνέπειες στην ανθρώπινη φύση, αφού αυτή αθάνατη αρχικά, καθίσταται θνητή. Η ανθρώπινη φύση ανακαινίζεται στο πρόσωπο του Χριστού. Ο Χριστός εγκαινιάζει το µεγάλο γεγονός της Ανάστασης («πρωτότοκος των νεκρών εγένετο»), και δείχνει τον δρόµο για εκείνους που θέλουν να τον ακολουθήσουν. Ο άνθρωπος ως δηµιουργηµα του Θεού έχει τη δυνατότητα να γίνει µέτοχος µιας ζωής χωρίς λήξη. Προϋπόθεση στη µετοχή αυτή είναι η δηµιουργία σχέσης µε το Θεό και η διατήρηση της σχέσης αυτής. Η µετοχή σε µια αιώνια ζωή δεν αφορά τον µισό άνθρωπο (την ψυχή του) µετά θάνατον, αλλά αναφέρεται σε ολόκληρο τον άνθρωπο: στην ψυχοσωµατική του ανάσταση. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 6

6. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ 6.1. ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΡΧΟΜΟΥ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ Το κήρυγµα του Ιωάννη Βαπτιστή. Στην έρηµο της Ιουδαίας κηρύσσει «Μετανοεῖτε, ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»(ματθ. 3.1-2). Το κήρυγµα του Ιησού Χριστού: Στην Ιουδαία κηρύσσει µε τα λόγια του Ιωάννη «Μετανοεῖτε, ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 4.17). Στη Γαλιλαία κατά τον Ματθαίο κηρύσσει το «ευαγγέλιον της βασιλείας» και θεραπεύει κάθε νόσο (Ματθ. 9, 35). Προτρέπει τους µαθητές του να πορεύονται και να κηρύσσουν το ερχοµό της βασιλείας του Θεού, θεραπεύοντας ασθενείς, εγείροντας νεκρούς, καθαρίζοντας λεπρούς, διώχνοντας δαιµόνια (Ματθ. 10.7-8). 6.2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ Η Βασιλεία του Θεού στο κήρυγµα του Χριστού περιγράφεται µε εικόνες και παραβολές για να φανεί η αξία της, ο τρόπος της εµφάνισής της και τα κύρια χαρακτηριστικά της. Μοιάζει µε τον κρυµµένο θησαυρό και τον πολύτιµο µαργαρίτη. Άρα είναι πολύτιµη και αξίζει κάθε θυσία. Μοιάζει µε τον κόκκο του σιναπιού και το ζυµάρι. Ξεκινά χωρίς να φαίνεται, αθόρυβα, και αυξάνει δυναµικά. Μοιάζει µε τα δίχτυα του ψαρά που όταν τραβιούνται φέρνουν στη βάρκα ψάρια κάθε είδους, αλλά και µε το χωράφι στο οποίο µαζί µε τον σπόρο τον καλό σπάρθηκαν και ζιζάνια. Και στις δύο περιπτώσεις η συνύπαρξη του καλού και του κακού διαρκεί έως ότου έλθει ο καιρός της διαλογής ή του θερισµού. Μοιάζει µε τον βασιλιά που χάρισε το δάνειο στον δούλο του, τον τιµώρησε όµως αυστηρά όταν έµαθε ότι αυτός δεν έπραξε το ιδιο στον σύνδουλό του. Είναι εποµένως ένας χώρος ευσπλαχνίας, αλλά και δικαιοσύνης. Μοιάζει µε τον άνθρωπο που προσέλαβε εργάτες για τον αµπελώνα του σε διάφορες ώρες της ηµέρας και όταν ήλθε το βράδυ τούς πλήρωσε όλους το ίδιο. Στη Βασιλεία του Θεού δεν υπάρχουν πρώτοι και έσχατοι, η απόφαση του ανθρώπου να εργαστεί για να καταστεί άξιο µέλος της είναι εκείνο που µετρά. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 7

Μοιάζει µε την κατάσταση που αντιµετώπισαν οι δέκα νεαρές γυναίκες που περίµεναν να προϋπαντήσουν τον γαµπρό. Οι πέντε προνοητικές προχώρησαν στο σπίτι που γινόταν ο γάµος, οι άλλες έµειναν απέξω. Η Βασιλεία απαιτεί ετοιµότητα και εγρήγορση, γιατί ο ερχοµός της είναι απρόβλεπτος. Μοιάζει, τέλος, µε τον Καλό Σαµαρείτη και τον σπλαχνικό πατέρα που περιµάζεψε τον άσωτο. Κέντρο λοιπόν της Βασιλείας είναι η αγάπη και η φιλευσπλαχνία. 6.3. ΟΙ «ΠΟΛΙΤΕΣ» ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Είναι εκείνοι που περιλαµβάνονται στους µακαρισµούς (Ματ. 5, 1-12), δηλαδή: Οι «πτωχοί τω πνεύµατι», Οι πενθούντες, Οι πραείς, Οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνη, Οι ελεήµονες, Οι καθαροί στην καρδιά, Οι ειρηνοποιοί, Οι διωκόµενοι για την επικράτηση της δικαιοσύνης. Γενικότερα, όσοι ονειδίζονται, διώκονται και κακολογούνται εξαιτίας του Χριστού. Είναι εκείνοι που τηρούν έως και την κάθε της λεπτοµέρεια τις εντολές του νόµου και τις διδάσκουν στους ανθρώπους. «ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ µίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν ὃς δ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος µέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν (Ματθ. 5, 19) Είναι εκείνοι των οποίων η ευσέβεια ξεπερνά την ευσέβεια των γραµµατέων και φαρισαίων. «λέγω γὰρ ὑµῖν ὅτι ἐὰν µὴ περισσεύσῃ ὑµῶν ἡ δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραµµατέων καὶ Φαρισαίων, οὐ µὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 5, 20). Είναι εκείνοι οι οποίοι ενεργούν σύµφωνα µε το θέληµα του Θεού. Οὐ πᾶς ὁ λέγων µοι, Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ ὁ ποιῶν τὸ θέληµα τοῦ πατρός µου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. πολλοὶ ἐροῦσίν µοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡµέρᾳ, Κύριε Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόµατι ἐπροφητεύσαµεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόµατι δαιµόνια ἐξεβάλοµεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόµατι δυνάµεις πολλὰς ἐποιήσαµεν; καὶ τότε ὁµολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε ἔγνων ὑµᾶς ἀποχωρεῖτε ἀπ ἐµοῦ οἱ ἐργαζόµενοι τὴν ἀνοµίαν (Ματθ. 7,21-23). Είναι οι ταπεινοί και αθώοι, σαν τα µικρά παιδιά. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 8

«προσῆλθον οἱ µαθηταὶ... λέγοντες, Τίς ἄρα µείζων ἐστὶν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν; καὶ προσκαλεσάµενος παιδίον ἔστησεν αὐτὸ ἐν µέσῳ αὐτῶν καὶ εἶπεν, Αµὴν λέγω ὑµῖν, ἐὰν µὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ µὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. ὅστις οὖν ταπεινώσει ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ µείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. καὶ ὃς ἐὰν δέξηται ἓν παιδίον τοιοῦτο ἐπὶ τῷ ὀνόµατί µου, ἐµὲ δέχεται. ὃς δ ἂν σκανδα-λίσῃ ἕνα τῶν µικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐµέ, συµφέρει αὐτῷ ἵνα κρεµασθῇ µύλος ὀνικὸς περὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσηςι». (Ματθ. 18.1-7) Είναι εκείνοι που βάζουν πάνω από τα υλικά αγαθά τον ουράνιο θησαυρό και την αιώνια ζωή. Βλ. το περιστατικό µε τον πλούσιο νέο... «Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι,... πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς τοῖς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανοῖς, καὶ δεῦρο ἀκολούθει µοι. ἀκούσας δὲ ὁ νεανίσκος τὸν λόγον ἀπῆλθεν λυπούµενος, ἦν γὰρ ἔχων κτήµατα πολλά. Ο δὲ Ιησοῦς εἶπεν τοῖς µαθηταῖς αὐτοῦ,... πλούσιος δυσκόλως εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.... εὐκοπώτερόν ἐστιν κάµηλον διὰ τρυπήµατος ῥαφίδος διελθεῖν ἢ πλούσιον εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ». 6.4. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ: ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ; Στο κήρυγµα του Χριστού η Βασιλεία «έφτασε» ή «φτάνει». «ήγγικεν...». «απαγγείλατε... τυφλοὶ ἀναβλέπουσιν καὶ χωλοὶ περιπατοῦσιν, λεπροὶ καθαρίζονται... νεκροὶ ἐγείρονται καὶ πτωχοὶ ευαγγελίζονται». «εἰ ἐν πνεύµατι θεοῦ ἐγῶ ἐκβάλλω τὰ δαιµόνια, ἄρα ἔφθασεν ἐφ ὑµᾶς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Στο κήρυγµα του Χριστού η Βασιλεία αποτελεί µια µελλοντική κατάσταση η οποία θα έλθει όταν: κηρυχθεί ο ευαγγέλιο της Βασιλείας στην οικουµένη, έλθει η ώρα της κρίσης του καθενός κατά τα έργα του. Για την Εκκλησία: Είναι µια πραγµατικότητα την οποία ο πιστός προγεύεται ήδη τώρα µέσα στη λατρεία. Η θεία λειτουργία µε το «Ευλογηµένη η Βασιλεία...» εισάγει τον πιστό στη Βασιλεία του Θεού. Ειναι ένα όραµα αλλοιώτικης ζωής και καλεί τον πιστό να αγωνιστεί για να γίνει πραγµατικότητα. Σπ. Καρύδης-2ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθήνας 9