ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΑΝ ΜΕΣΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΑΝ ΜΕΣΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΥΣΑΝΔΡΕΑΣ Εκπαιδευτής Ηλεκτρολογίας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 1999 Σελ 1 από 22

ΠΡΟΤΑΣΗ Μέσα στα πλαίσια του σχεδιασμού της εισαγωγής των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών σαν μέσο διδασκαλίας Τεχνολογικών μαθημάτων στη Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (MTEE) προτείνετε όπως το ΕΡΓΟ της επιτροπής Εισαγωγής των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών σαν μέσο διδασκαλίας να είναι η ΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΜΤΕΕ) ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Για τη σύνθεση και ανάλυση του ΕΡΓΟΥ της επιτροπής έχει χρησιμοποιηθεί σαν πηγή, μελέτη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας. Ποιο κάτω ακολουθεί η ανάλυση του προτεινόμενου ΕΡΓΟΥ της επιτροπής. Σελ 2 από 22

1.0 ΕΡΓΟ: ΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΤΕΕ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 1.1 Συνοπτική περιγραφή του έργου Σκοπός του έργου είναι ο εκσυγχρονισμό των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (Α.Π.Σ) και η ποιοτική αναβάθμιση του διδακτικού υλικού που χρησιμοποιείται για τη διδασκαλία των τεχνολογικών μαθημάτων στη Μέση Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΜΤΕΕ) και περιλαμβάνει τις παρακάτω δράσεις: Ι. Εκπόνηση νέων Α.Π.Σ των τεχνολογικών μαθημάτων της ΜΤΕΕ. ΙΙ. Παραγωγή εναλλακτικού διδακτικού υλικού το οποίο θα περιλαμβάνει α) Βιβλίο του καθηγητή και σειρά έγχρωμων διαφανειών για κάθε τεχνολογικό μάθημα, β) Διδακτικό βιβλίο του μαθητή για κάθε τεχνολογικό μάθημα, γ) Τετράδιο Εργασίας του μαθητή για κάθε τεχνολογικό μάθημα, δ) Εκπαιδευτικό λογισμικό (Ε.Λ.) για κάθε τεχνολογικό μάθημα που θα περιλαμβάνει όπου είναι δυνατό, 1) Έγχρωμες φωτογραφίες και σχέδια για κάθε τεχνολογικό μάθημα, 2) Αnimations με ήχο για κάθε τεχνολογικό μάθημα, 3) Simulations & Interactions με ήχο για κάθε τεχνολογικό μάθημα, 4) Εκπαιδευτικά Σενάρια (Case Studies) για κάθε τεχνολογικό μάθημα, 5) Video Clips με ήχο για κάθε τεχνολογικό μάθημα, ΙΙΙ. Πειραματική εφαρμογή και αξιολόγηση των Α.Π.Σ. και του διδακτικού υλικού. IV. Εκπόνηση προδιαγραφών για τα σχολικά εργαστήρια με συστήματα Πληροφορικής V. Εκπόνηση αναγκών για τα σχολικά εργαστήρια με συστήματα Πληροφορικής VI. Εκπόνηση σχεδίου επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών Στόχος του έργου είναι το Εκπαιδευτικό Λογισμικό υλικό αυτό : να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Σελ 3 από 22

να συμπληρώσει και να εμπλουτίσει το διδακτικό υλικό που χρησιμοποιείται για την επίτευξη των στόχων των Α.Π.Σ. 1.2 Σχέδιο Δράσης Το σχέδιο δράσης της Επιτροπής προτείνετε ως ακολούθως Πρώτο στάδιο ( Ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 ) α) Στο πλαίσιο της δράσης Ι. Εκπόνηση νέων Α.Π.Σ των τεχνολογικών μαθημάτων της ΜΤΕΕ., να δημιουργηθούν νέα Α.Π.Σ. για τα μαθήματα που θα διδαχθούν με τη νέα μέθοδο. β) Στο πλαίσιο της δράσης ΙΙα να δημιουργηθεί το πρώτο δείγμα Βιβλίου του καθηγητή για το μάθημα : Ηλεκτρολογία Γ έτους βασισμένο στο νέο Α.Π.Σ γ) Στο πλαίσιο της δράσης ΙΙβ να δημιουργηθεί το πρώτο δείγμα Βιβλίου του μαθητή για το μάθημα : Ηλεκτρολογία Γ έτους βασισμένο στο νέο Α.Π.Σ δ) Στο πλαίσιο της δράσης ΙΙγ να δημιουργηθεί το πρώτο δείγμα Τετραδίου του μαθητή για το μάθημα : Ηλεκτρολογία Γ έτους βασισμένο στο νέο Α.Π.Σ ε) Στο πλαίσιο της δράσης ΙV να δημιουργηθούν προδιαγραφές για τα σχολικά εργαστήρια με συστήματα Πληροφορικής ζ) Στο πλαίσιο της δράσης V να εκπονηθούν οι ανάγκες για τα σχολικά εργαστήρια με συστήματα Πληροφορικής η) Στο πλαίσιο της δράσης VI να εκπονηθεί σχέδιο επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών Σελ 4 από 22

Δεύτερο στάδιο ( Ακαδημαϊκό έτος 2000-2001) α) Στο πλαίσιο της δράσης ΙΙδ θα δημιουργηθεί ένας τίτλος εκπαιδευτικού λογισμικού (Ε.Λ.) για το μάθημα : Ηλεκτρολογία Mέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης Τρίτο στάδιο ( Ακαδημαϊκό έτος 2001-2002) α) Στο πλαίσιο της δράσης ΙII να Εφαρμοστεί πειραματικά η νέα μέθοδος διδασκαλίας με το νέο διδακτικό υλικό και να αξιολογηθεί το νέο Α.Π.Σ. 1.3 Δικαιούχοι συμμετοχής Προτάσεις για τη δημιουργία του Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Ε.Λ.) μπορούν να προέρχονται από: α) Φυσικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών προσώπων, β) Ιδρύματα, Οργανισμούς και Ενώσεις (δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου), γ) την εκπαιδευτική κοινότητα (τμήματα και ερευνητικά κέντρα των ΑΕΙ/ΑΤΙ, σχολεία, ομάδες εκπαιδευτικών, κ.ά.), δ) εταιρείες και ε) συμπράξεις των ανωτέρω. Σελ 5 από 22

2.0 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 2.1 Σκοπός, στόχοι Η ανάπτυξη Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Ε.Λ.) συνδέεται με την ανάγκη ανανέωσης των μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης και είναι μια διαδικασία στενά συνδεδεμένη με το γενικότερο εκπαιδευτικό σχεδιασμό της εισαγωγής τών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Η.Υ.) στην εκπαίδευση. Με το Ε.Λ. επιδιώκεται η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (διασύνδεση της πληροφορίας, πολλαπλή αναπαράσταση της πληροφορίας, διερεύνηση, πειραματισμός, κ.λ.π.) για τη δημιουργία ενός πλούσιου, ελκυστικού και προκλητικού μαθησιακού περιβάλλοντος που θα ευνοεί τη διερευνητική, την ενεργητική και τη δημιουργική μάθηση. Επιδιώκεται δηλαδή, το Ε.Λ. να αποτελέσει ένα επιπλέον μέσο για την επίτευξη των στόχων που θέτουν τα Α.Π.Σ. και για την ποιοτική βελτίωση της διαδικασίας διδασκαλίας και μάθησης. Ωστόσο, έχει επισημανθεί και είναι πλέον κοινή διαπίστωση ότι υπάρχει διεθνώς μεγάλη έλλειψη ποιοτικού εκπαιδευτικού λογισμικού, φαινόμενο που δεν παρατηρείται σε τόσο μεγάλο βαθμό σε οποιοδήποτε άλλο είδος διδακτικού υλικού. Το εκπαιδευτικό λογισμικό καλής ποιότητας είναι επομένως δυσεύρετο. Τα αίτια έχουν επισημανθεί και είναι πολλά (μικρή αγορά, μεγάλο κόστος παραγωγής, πολύ γρήγορη αλλαγή της τεχνολογίας, τμηματοποίηση της ομάδας των χρηστών, έλλειψη ειδικών κ.λ.π.), όμως δύο από αυτά θεωρούνται τα πλέον σημαντικά: 1. το Ε.Λ. παράγεται ως ανεξάρτητο προϊόν και όχι ως μέρος ενός πακέτου διδακτικού υλικού που εξυπηρετεί συγκεκριμένο Πρόγραμμα Σπουδών 2. οι μηχανισμοί για την αξιολόγηση Ε.Λ. είναι ανεπαρκείς. Στο πλαίσιο Αναδιατύπωση και εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών και της παραγωγής διδακτικού υλικού που προτίθεται να υλοποιήσει η ΜΤΕΕ, θα παραχθεί Ε.Λ. για τα εξής γνωστικά αντικείμενα: Ηλεκτρολογία Τεχνικής Κατεύθυνσης, Μηχανολογία Τεχνικής Κατεύθυνσης, Πληροφορική Τεχνικής Κατεύθυνσης, και άλλα Σκοπός της ΜΤΕΕ είναι το Ε.Λ. που θα παραχθεί στο πλαίσιο Αναδιατύπωση και εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών και της παραγωγής διδακτικού υλικού, να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της μαθησιακής διαδικασίας να συμπληρώσει και να εμπλουτίσει το διδακτικό υλικό που χρησιμοποιείται για την επίτευξη των στόχων των νέων Προγραμμάτων Σπουδών της ΜΤΕΕ. Έτσι αναμένεται να συμβάλει, στη φιλικότερη, ελκυστικότερη, πλουσιότερη και πολύπλευρη παρουσίαση της ύλης στη βιωματική προσέγγιση της γνώσης Σελ 6 από 22

στην ενεργοποίηση του μαθητή μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες, πειραματισμό και διερεύνηση στη συμπύκνωση πολλών μακροσκελών κειμένων σε οπτικοακουστικά μηνύματα με μεγάλη περιεκτικότητα πληροφορίας στη μείωση του χρόνου που αφιερώνει ο μαθητής και του κόπου που καταβάλλει για την αφομοίωση της ύλης-περιεχομένου στην προώθηση της συνεργατικής αλλά και της εξατομικευμένης μάθησης (οι μαθητές στο πλαίσιο κοινών δραστηριοτήτων μαθαίνουν να συνεργάζονται αλλά και ο κάθε μαθητής ξεχωριστά μπορεί να ακολουθήσει τους δικούς του ρυθμούς μάθησης). Επίσης, μέσα από τα έργα αυτά η ΜΤΕΕ σε συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς οργανισμούς θα εγκαθιδρύσει αξιόπιστους μηχανισμούς αξιολόγησης, ελέγχου ποιότητας και πιστοποίησης Ε.Λ. Σελ 7 από 22

2.2 Ποιότητα και Προδιαγραφές Εκπαιδευτικού Λογισμικού Η ποιότητα αναγνωρίζεται εύκολα, είναι όμως μια έννοια που ορίζεται δύσκολα και είναι σχεδόν αδύνατο να μετρηθεί. Ο Διεθνής Οργανισμός Προτυποποίησης (International Standards Organisation, ISO) ορίζει την ποιότητα ως: «... το σύνολο των γνωρισμάτων και των χαρακτηριστικών του προϊόντος ή της υπηρεσίας που έχουν σχέση με τη δυνατότητα ικανοποίησης και κάλυψης καθορισμένων αναγκών» Μολονότι ο ορισμός αυτός παρουσιάζει προβλήματα αν χρησιμοποιηθεί και ως ορισμός της ποιότητας εκπαιδευτικού λογισμικού (δυσκολία προσδιορισμού των αναγκών των χρηστών, υψηλές προσδοκίες των χρηστών όσον αφορά στην προσαρμοστικότητα του προϊόντος στις ιδιαίτερες ανάγκες τους, ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας κ.λ.π.), εντούτοις η άποψη που επικρατεί διεθνώς είναι ότι αν οι απαιτήσεις έχουν αναλυθεί και καθοριστεί πλήρως, και αν το Ε.Λ. τις ικανοποιεί, τότε αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως ποιοτικό λογισμικό. Οι απαιτήσεις-προδιαγραφές δημιουργίας του Ε.Λ. που θα παραχθεί από το έργο με βάση του οποίου θα γίνει και η αξιολόγησή του, εντάσσονται σε τέσσερις συσχετιζόμενους και στενά αλληλοεξαρτώμενους τομείς: Περιεχόμενο, Διδακτική και Παιδαγωγική Μεθοδολογία, Τεχνολογία και Ανθρώπινος Παράγοντας. Διδακτική και Παιδαγωγική Μεθοδολογία Περιεχόμενο Ανθρώπινος Παράγοντας Τεχνολογία Ειδικότερα οι προτάσεις που θα κατατεθούν πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προδιαγραφές: Προδιαγραφές Περιεχομένου Το περιεχόμενο πρέπει: να εναρμονίζεται με το Πρόγραμμα Σπουδών να μην περιέχει επιστημονικές ανακρίβειες να είναι σε συμφωνία με το πολιτισμικό και ηθικό πλαίσιο της παιδείας μας και να τηρεί τις αξίες της κοινωνικής και πολιτισμικής ισότητας, της ανοχής στο διαφορετικό και της ειρηνικής συμβίωσης. Ιδιαίτερα πρέπει να αποφεύγονται: Σελ 8 από 22

μεροληπτικές, ή μη τεκμηριωμένες απόψεις για γεγονότα και καταστάσεις που αφορούν στις διάφορες κοινωνικές και πολιτισμικές ομάδες επιλεκτική ή άνιση παρουσίαση πληροφοριακών στοιχείων γλωσσικοί υπαινιγμοί και επιπόλαιη χρήση εκφράσεων της καθομιλουμένης να παρουσιάζει ενδεχόμενες διιστάμενες επιστημονικές απόψεις με αντικειμενικότητα να συνδέεται με υλικό παραπομπών (δυναμική διασύνδεση της πληροφορίας) να συνδέεται όσο είναι δυνατό με πραγματικές καταστάσεις και γεγονότα από τις εμπειρίες των μαθητών να περιέχει πληροφορία της οποίας η πυκνότητα και η ποσότητα να είναι σε αντιστοιχία με την ηλικία των μαθητών. Ο τρόπος δόμησης και οργάνωσης της πληροφορίας να είναι εμφανής και να είναι τόση, όση μπορεί να αφομοιώσει ο μαθητής. Επίσης το Ε.Λ. πρέπει να δίνει τη δυνατότητα ενημέρωσης ή βελτίωσης του περιεχομένου και μέσω του Διαδικτύου. Τονίζεται, τέλος, ότι: το Ε.Λ. δεν πρέπει να είναι ηλεκτρονικό βιβλίο που θα ακολουθεί βήμα προς βήμα τη διδακτέα ύλη. Ο στόχος δεν είναι η αντικατάσταση του έντυπου σχολικού βιβλίου με αντίστοιχο ηλεκτρονικό που θα διαβάζεται από την οθόνη του υπολογιστή αλλά η συμπλήρωση και ο εμπλουτισμός του διδακτικού υλικού. Για κάθε γνωστικό αντικείμενο και ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του, καθορίζονται ξεχωριστά και λεπτομερώς ειδικές προδιαγραφές. Προδιαγραφές Διδακτικής και Παιδαγωγικής Μεθοδολογίας Καθορισμός - Επίτευξη στόχων: α) πρέπει να αναφέρονται ο σκοπός και οι στόχοι που θα επιτευχθούν μετά από επιτυχή χρήση του λογισμικού (βλ. Α.Π.Σ.) β) πρέπει να αναφέρονται οι προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες για την αποτελεσματική χρήση του λογισμικού γ) σε τμήματα του λογισμικού θα πρέπει να εξηγείται πώς θα επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν καθοριστεί δ) όπου κρίνεται απαραίτητο, θα πρέπει να προτείνεται πρόσθετο διδακτικό υλικό όπως, κατάλληλα βιβλία, βιντεοκασέτες, διευθύνσεις στον Παγκόσμιο Ιστό Πληροφοριών (WWW), κ.λ.π ε) για κάθε επιμέρους ενότητα του λογισμικού θα πρέπει να έχει καθοριστεί και να εμφανίζεται στο χρήστη ο μέσος χρόνος που απαιτείται για εκπαίδευση. Προσέγγιση του μαθησιακού υλικού: α) Το διδακτικό υλικό πρέπει να είναι οργανωμένο και δομημένο σε ενότητες, μέσα από τις οποίες σταδιακά να προσεγγίζονται και να επιτυγχάνονται οι εκπαιδευτικοί στόχοι β) η εκπαιδευτική διαδρομή πρέπει να είναι ευέλικτη ώστε ο μαθητής να μπορεί να δημιουργεί και την προσωπική του εκπαιδευτική διαδρομή και να εμβαθύνει σε ορισμένα θέματα σύμφωνα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του, τις ανάγκες του, το επίπεδο των γνώσεων ή των δεξιοτήτων του ή ακόμη και την περιέργειά του γ) είναι επιθυμητό, με βάση τα αποτελέσματα των ασκήσεων να προτείνεται αντίστοιχη εκπαιδευτική διαδρομή. Διαδικασία μάθησης: πρέπει να δίνεται στο μαθητή η δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά και να μαθαίνει μέσα από τις εμπειρίες του. Το λογισμικό πρέπει να δημιουργεί κίνητρα, να προκαλεί και να ενθαρρύνει την ενεργητική, τη συνεργατική, τη διερευνητική και τη δημιουργική προσέγγιση της γνώσης. Ο μαθητής δημιουργώντας, μαθαίνει σταδιακά, αποκτά εμπειρίες και εξασκείται μέσα από νέες διαδικασίες και Σελ 9 από 22

ενέργειες. Αξιολόγηση: το λογισμικό πρέπει να προσφέρει ποικιλία διαδικασιών αξιολόγησης και αυτο-αξιολόγησης. Οι διαδικασίες αξιολόγησης πρέπει να καθοριστούν σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς στόχους και τη διαδικασία της μάθησης. Ο μαθητής πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αυτο-αξιολογείται και να αξιολογείται από τον καθηγητή του και κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης αλλά και μετά την ολοκλήρωσή της. Σελ 10 από 22

Τεχνικές Προδιαγραφές Αναλυτικότητα Μπορώ να διαγνώσω τα προβλήματα; Δυνατότητα Αλλαγής Μπορώ να το αλλάξω; Σταθερότητα Προκαλούνται ανεπιθύμητες παρενέργειες; Δυνατότητα Δοκιμών Μπορώ να το ελέγξω; Μεταφορά Μπορώ να το χρησιμοποιήσω σε άλλο υπολογιστή; Επαναχρησιμοποίηση Μπορώ να χρησιμοποήσω μέρος του προγράμματος; Διαλειτουργικότητα Μπορώ να ανταλλάξω δεδομένα με άλλο πρόγραμμα; Υποστήριξη Συμβατότητα Λειτουργία Καταλληλότητα Αξιοπιστία Αποδοτικότητα Χρηστικότητα Ασφάλεια Κάνει αυτό που θέλω; Λειτουργεί χωρίς προβλήματα; Μπορεί να τρέξει στον υπολογιστή μου σύμφωνα με τις προδιαγραφές; Μπορώ να το χρησιμοποιήσω εύκολα; Είναι ασφαλές από παραβιάσεις; Συμμόρφωση Συμμορφώνεται με τους κανονισμούς; Σελ 11 από 22

Οι τεχνικές προδιαγραφές του Ε.Λ. ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες: Λειτουργία, Υποστήριξη και Συμβατότητα. α) Λειτουργία του Λογισμικού Καταλληλότητα (Suitability): πρέπει να είναι κατάλληλο να εξυπηρετήσει τους στόχους που έχουν τεθεί σε σχέση κυρίως με τις ανάγκες της ομάδας χρηστών. Αξιοπιστία (Reliability): πρέπει να χαρακτηρίζεται από α) Ωριμότητα (Maturity) δηλ. οι περιπτώσεις αποτυχίας λόγω σφαλμάτων του ιδίου του λογισμικού πρέπει να είναι ελάχιστες ή ανύπαρκτες. β) Ανοχή βλαβών (Fault Tolerance) δηλ. σε περιπτώσεις σφαλμάτων ή «παγώματος» του περιβάλλοντος διεπαφής (interface), να μπορεί να διατηρεί ένα ορισμένο βαθμό απόδοσης. γ) Δυνατότητα Ανάκαμψης (Recoverability) δηλ. να μπορεί να επανακτά το βαθμό απόδοσής του και να διορθώνει τα δεδομένα που επηρεάστηκαν από τη βλάβη (σε συνδυασμό με το χρόνο και την προσπάθεια που απαιτούνται γι αυτό). Αποδοτικότητα (Efficiency): σε ότι αφορά α) στο χρόνο απόκρισης (Time Behaviour) πρέπει οι χρόνοι απόκρισης να κυμαίνονται σε «κανονικά» πλαίσια β) στη συμπεριφορά πόρων (Resource Behaviour) πρέπει οι μέθοδοι υλοποίησης των διαφόρων λειτουργιών να απαιτούν όσο το δυνατό λιγότερους πόρους του συστήματος. Χρηστικότητα (Usability): πρέπει να είναι φιλικό και εύκολο να χρησιμοποιηθεί από τους μαθητές χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια και χρόνος για την εκμάθησή του. Επιπλέον, η προετοιμασία και η εισαγωγή των δεδομένων καθώς και η επεξεργασία των αποτελεσμάτων θα πρέπει να μην είναι διαδικασία χρονοβόρα και δυσνόητη (Understandability, Learnability, Operability). Ασφάλεια (Security): πρέπει να προβλέπεται προστασία από χρήστες που δεν έχουν άδεια πρόσβασης σε προγράμματα και δεδομένα, είτε αυτό γίνεται κατά λάθος είτε εσκεμμένα. Συμμόρφωση (Compliance): πρέπει να είναι σύμφωνο με τους σχετικούς νομικούς ή άλλους κανονισμούς. β) Υποστήριξη του Λογισμικού Αναλυτικότητα (Analysability): πρέπει να απαιτείται η μικρότερη δυνατή προσπάθεια για τη διάγνωση ελαττωμάτων ή των αιτίων των βλαβών ή τον εντοπισμό τμημάτων που πρέπει να αντικατασταθούν. Δυνατότητα αλλαγής (Changeability): πρέπει η προσπάθεια που απαιτείται για μετατροπή, αποκατάσταση βλάβης ή για ενδεχόμενες αλλαγές που απαιτούνται όταν π.χ. αναβαθμίζεται το λειτουργικό σύστημα, να είναι η μικρότερη δυνατή. Σταθερότητα (Stability): πρέπει να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι απρόσμενων Σελ 12 από 22

αποτελεσμάτων μετά από τροποποιήσεις που έγιναν. Δυνατότητα δοκιμών (Testability): πρέπει να ελέγχεται εύκολα η εγκυρότητα του. γ) Συμβατότητα του Λογισμικού Δυνατότητα Μεταφοράς (Portability): το λογισμικό θα πρέπει να μπορεί να εγκατασταθεί και να λειτουργήσει στα σχολικά εργαστήρια όπως αυτά περιγράφονται στη παράγραφο 2.3. Επιπλέον είναι επιθυμητό, το λογισμικό να έχει σχεδιαστεί και υλοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να μπορεί να εγκατασταθεί και σε άλλα εργαστηριακά περιβάλλοντα. Σε κάποια περιορισμένη έκδοσή του θα μπορούσε να εκτελείται και σε σταθμούς με λιγότερες δυνατότητες (π.χ. συστήματα χωρίς μονάδα CD-ROM και κάρτες ήχου) ώστε να είναι δυνατή η άμεση αξιοποίησή του με τον υπάρχοντα εξοπλισμό των σχολικών εργαστηρίων. Δυνατότητα Επαναχρησιμοποίησης (Reusability): είναι επιθυμητό, μέρος του προγράμματος ή όλο το πρόγραμμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλη εφαρμογή σχετική με τις λειτουργίες και τους σκοπούς του συγκεκριμένου λογισμικού. Διαλειτουργικότητα (Interoperability): πρέπει να μπορεί να επικοινωνεί σε επίπεδο ανταλλαγής δεδομένων με άλλες εφαρμογές (επεξεργαστές κειμένου, προγράμματα ζωγραφικής κ.λ.π.). Επίσης πρέπει να ενσωματώνει τη δυνατότητα πρόσβασης στο Internet καθώς και συνέργεια με ευρείας χρήσης δικτυακές εφαρμογές (π.χ. Web Browsers, άντληση πληροφοριών κ.λ.π.). Προδιαγραφές Αλληλεπίδρασης και Περιβάλλοντος Διεπαφής (Ανθρώπινος Παράγοντας) Γλώσσα - Ορολογία: τα κείμενα πρέπει να είναι ευανάγνωστα και γραμμένα σε γλώσσα απλή και κατανοητή. Το λεξιλόγιο να είναι πλούσιο και ομοιογενές. Να υπάρχει συντακτική και γραμματική συνέπεια και να αποφεύγονται μακρές προτάσεις. Η χρήση ορολογίας σχετική με τους υπολογιστές, ειδικά στις οδηγίες προς το μαθητή, πρέπει να αποφεύγεται. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τεχνικοί όροι χωρίς να επεξηγούνται. Δομή: η σχεδίαση του εκπαιδευτικού λογισμικού πρέπει να είναι σπονδυλωτή έτσι ώστε κάθε τμήμα να υλοποιεί μια συγκεκριμένη εκπαιδευτική ενότητα και ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να προχωρά με ευκολία. Τα μηνύματα για τη μετάβαση από ενότητα σε ενότητα πρέπει να είναι σαφή και κατανοητά. Επίσης, είναι επιθυμητό να υπάρχει χάρτης περιεχομένων. Επίπεδο Αλληλεπίδρασης: η αλληλεπίδραση πρέπει να είναι τουλάχιστον πολυεπίπεδη (Επίπεδο 2). Σε κάθε περίπτωση το επίπεδο αλληλεπίδρασης πρέπει να είναι υψηλότερο από το Επίπεδο 1 (απλή πλοήγηση). Δυνατότητα αποθήκευσης - εκτύπωσης: πρέπει να υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης των αποτελεσμάτων των ασκήσεων που εκπονεί ο μαθητής, ούτως ώστε να μπορεί να ελέγχει ο ίδιος την πρόοδό του, και να μπορεί ο εκπαιδευτής του Σελ 13 από 22

να αξιολογήσει και να πιστοποιήσει το επίπεδο γνώσης. Είναι επιθυμητό να γνωρίζει ο καθηγητής το ρυθμό προόδου του μαθητή (αποθήκευση κενού χρόνου), έτσι ώστε να επεμβαίνει όταν αυτός έχει δυσκολίες ή χρειάζεται βοήθεια. Επίσης, θα πρέπει να δίνεται στον εκπαιδευτή η δυνατότητα να εμπλουτίσει τη διαδικασία μάθησης και να επεκτείνει το υλικό προσθέτοντας νέες ερωτήσεις και ασκήσεις ή να δημιουργεί τα δικά του σενάρια, να προσθέτει σημειώσεις, παρατηρήσεις κ.λ.π. Ανάλογες δυνατότητες παρέμβασης σε διάφορα επίπεδα πρέπει να δίνει και στο μαθητή. Τέλος πρέπει να υπάρχει δυνατότητα εκτύπωσης οθονών, γραφικών, κειμένων και ασκήσεων. Βοήθεια: η βοήθεια που παρέχεται θα πρέπει να καθοδηγεί το χρήστη στη διαδρομή του μέσα στο λογισμικό και να είναι ανάλογη των ενεργειών που ο χρήστης εκτελεί. Θα πρέπει να υπάρχει σύστημα άμεσης βοήθειας, σύστημα χάρτη πλοήγησης, όπως επίσης και λεξικό όρων και ονομάτων. Επιβεβαίωση ενεργειών: σε αρκετές περιπτώσεις ενεργειών, π.χ. όταν ο χρήστης ζητά διαγραφή αρχείων ή όταν κάνει κάποια ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του προγράμματος, το λογισμικό θα πρέπει να ζητάει επιβεβαίωση αυτών των ενεργειών. Επίσης θα πρέπει να επιτρέπει απλές αναιρέσεις ενεργειών. Απομνημόνευση πληροφοριών: δεν πρέπει να απαιτείται να απομνημονεύει ο μαθητής πολλά ονόματα ή αριθμούς, που πιθανόν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει σε μια επόμενη ενέργεια. Η απαίτηση για απομνημόνευση πληροφοριών θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο. Κατηγοριοποίηση επιλογών: Οι επιλογές που υπάρχουν θα πρέπει να ομαδοποιούνται σε λίστες ανάλογα με το περιεχόμενό τους, και να παρουσιάζονται με απλά, σύντομα ενεργητικά ρήματα. Παρουσίαση μόνο σχετικών πληροφοριών: ο μαθητής δε θα πρέπει να βομβαρδίζεται με κείμενα, εικόνες, διαγράμματα, κ.λ.π., μέσα από τα οποία θα πρέπει να «ανασύρει» την πληροφορία που είναι σχετική με την ενέργεια που πρέπει να εκτελέσει ή τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει. Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται πρέπει να είναι οι πλέον απαραίτητες και σχετικές με την τρέχουσα δραστηριότητα. Επίσης πρέπει να προβλεφτεί μέγεθος γραμμάτων τέτοιο ώστε, σε ενδεχόμενη προβολή σε οθόνη, το κείμενο να μπορεί να διαβάζεται από όλους τους μαθητές. Παρουσίαση κειμένου, συμβόλων, κ.λ.π. : για να είναι το κείμενο ευανάγνωστο θα πρέπει, με ορθολογικό τρόπο να γίνεται χρήση διαφορετικών γραμματοσειρών, μεγεθών γραμμάτων και χρωμάτων. Επίσης, θα πρέπει να γίνεται ομοιόμορφη χρήση συμβόλων, εικονιδίων, πινάκων και σχεδίων και να υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής των παραμέτρων παρουσίασης των διαφόρων μέσων. Η τοποθέτηση των στοιχείων στην οθόνη θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην κόβονται ή να μην παραποιούνται. Χρήση πολυμέσων: θα πρέπει να υπάρχει συμπληρωματικότητα, συνοχή, συγχρονισμός και ισορροπία μεταξύ των διαφόρων μέσων παρουσίασης πληροφοριών. Στη διαδικασία ενίσχυσης της μάθησης πρέπει να επιδιώκεται ποιοτική και όχι ποσοτική χρήση γραφικών, ήχων, κ.λ.π. με ιδιαίτερη προσοχή Σελ 14 από 22

στην αισθητική αρτιότητα του προϊόντος. Η κατάχρηση των ιδιαίτερα εντυπωσιακών δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία των πολυμέσων εμπεριέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί ο μαθητής σε θεατή και παθητικό δέκτη. Πρέπει να γίνεται χρήση (όταν είναι απαραίτητο) καθαρών εικόνων και βίντεο, σωστά πλαισιωμένων για να είναι τα μηνύματα αντιληπτά από το χρήστη. Η θέση και η κίνηση θα πρέπει να είναι σύμφωνες με το μήνυμα που δίνεται στο χρήστη. Επιπλέον, η παρακολούθησή των κινουμένων σχεδίων και του βίντεο πρέπει να είναι ελεγχόμενη. Επίσης όταν είναι απαραίτητο να γίνεται και χρήση ήχου υψηλής ποιότητας (όχι διακεκομμένες λέξεις ή φράσεις, όχι εξασθένηση ήχου, ούτε θόρυβος, σωστή ταχύτητα, σωστή γλώσσα και προφορά). Παρουσίαση μηνυμάτων: τα μηνύματα που εμφανίζονται στο χρήστη, ειδικά σε περιπτώσεις λάθους, θα πρέπει να είναι κατανοητά και να τον καθοδηγούν. Επιστροφή πληροφορίας: η επιστροφή πληροφορίας πρέπει να είναι πάντοτε εποικοδομητική και υποστηρικτική έτσι ώστε να βοηθάει το μαθητή. Έλεγχος της πληροφορίας: σε ότι αφορά α) στην ποσότητα της πληροφορίας: ο μαθητής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τη ροή της β) στον έλεγχο της κίνησης: η κίνηση μπρος-πίσω ή η πρόσβαση σε διαφορετικά μέρη της εφαρμογής πρέπει να είναι εύκολη. Εάν υπάρχουν μενού, τότε οι οδηγίες για τις επιλογές πρέπει να είναι σαφείς. Επίσης η επιλογή της επιστροφής στο κεντρικό μενού πρέπει να υπάρχει παντού γ) στην επανεκκίνηση: πρέπει να υπάρχει δυνατότητα εξόδου από το πρόγραμμα από οποιοδήποτε σημείο καθώς και δυνατότητα επιστροφής στο σημείο όπου έγινε η διακοπή δ) στα επίπεδα δυσκολίας: ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί να επιλέγει μεταξύ εναλλακτικών διαδρομών την πιο κατάλληλη ανάλογα με το γνωστικό του επίπεδο ή ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του ε) στον έλεγχο παράδοσης (delivery control): η ροή του λογισμικού πρέπει να ελέγχεται από το μαθητή και όχι από εντολές χρόνου. Δηλαδή η οθόνη δεν πρέπει να αλλάζει αυτόματα (μετά την πάροδο κάποιου χρόνου). Ερωτήσεις/Απαντήσεις: πρέπει να είναι κατανοητός στο μαθητή ο τρόπος που θα αποκρίνεται σε κάθε ερώτηση. Δεν πρέπει να υπάρχουν ασάφειες ή αμφιβολίες. Οι οδηγίες για τις απαντήσεις πρέπει να είναι καθαρές (σαφείς) και πλήρεις. Κάθε φορά που ο μαθητής επαναλαμβάνει το ίδιο τμήμα του λογισμικού πρέπει να του παρουσιάζονται διαφορετικές ερωτήσεις, ή οι ίδιες ερωτήσεις με διαφορετική σειρά. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι εύκολη η διόρθωση μιας λανθασμένης απάντησης. Θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα περισσοτέρων της μιας προσπαθειών για κάθε ερώτηση. Μετά από έναν ορισμένο αριθμό λανθασμένων προσπαθειών πρέπει να εμφανίζεται η κατάλληλη απάντηση, έτσι ώστε να μην απαιτείται «ανακάλυψή» της. Εναλλακτικές συσκευές: πρέπει να παρέχονται εναλλακτικοί τρόποι εισαγωγής δεδομένων, χρησιμοποιώντας διαφορετικές συσκευές, ανάλογα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις του χρήστη (π.χ. αν κάποιος μαθητής προτιμά να χρησιμοποιεί το πληκτρολόγιο για να επιλέγει, θα πρέπει να του δίνεται αυτή η δυνατότητα και να μην υποχρεώνεται στη χρήση του ποντικιού). Απαιτούμενες ενέργειες: η διαδικασία εισαγωγής δεδομένων πρέπει να μην απαιτεί Σελ 15 από 22

πολύπλοκους χειρισμούς ή χρονοβόρες πληκτρολογήσεις. Τεκμηρίωση - Τεχνικές οδηγίες α) τεχνικές οδηγίες: πρέπει να δίνονται σαφείς οδηγίες για τις απαιτήσεις σε υλικό και λογισμικό όπως επίσης και τεχνικές οδηγίες για την εγκατάσταση και λειτουργία του λογισμικού. Οι οδηγίες πρέπει να είναι γραμμένες σε γλώσσα απλή. β) Τεκμηρίωση με παραπομπές: πρέπει να υπάρχουν σαφείς προδιαγραφές για τις προαπαιτούμενες γνώσεις. Επίσης πρέπει να δίνονται πληροφορίες στο μαθητή για τη χρήση της εφαρμογής και στον εκπαιδευτή για την ένταξη της εφαρμογής σε ένα ευρύτερο εκπαιδευτικό πλαίσιο με αναφορές στο Α.Π.Σ. Ακόμη και αν πληρούνται όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις, το Εκπαιδευτικό Λογισμικό δεν θα είναι επιτυχημένο αν δεν χαρακτηρίζεται από πρωτοτυπία στη σύλληψη, επινοητικότητα στις επιλογές και ευαισθησία προς τους εφήβους. Σελ 16 από 22

2.3 Τεχνικές Προδιαγραφές Σχολικών Εργαστηρίων Κάθε σχολικό εργαστήριο στο οποίο θα εγκατασταθεί το εκπαιδευτικό λογισμικό θα αποτελείται από ένα μέχρι και είκοσι σταθμούς εργασίας (με δυνατότητα για μελλοντική επέκταση σε περισσότερους), έναν εξυπηρετητή συνδεδεμένο με συσκευή αδιάλειπτης παροχής ισχύος (UPS), έναν έγχρωμο εκτυπωτή και ένα σύστημα backup (βλ. Σχ. 2.3α). Κάθε σχολικό εργαστήριο θα είναι διασυνδεδεμένο σε ενιαίο δίκτυο με τα άλλα εργαστήρια της ίδιας γεωγραφικής περιοχής μέσω ενός κεντρικού δικτυακού εξυπηρετητή αλλά και με κάθε εργαστήριο όλων των περιοχών μέσω ενός Virtual Private network. Επίσης θα υπάρχει η δυνατότητα για ελεγχόμενη πρόσβαση από/προς το Internet. Οι συνδέσεις των εργαστηρίων με το δίκτυο πρόσβασης θα έχουν ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων από 28.8 Kbps μέχρι 115.2 Kbps (είτε dial-up είτε leased lines) ενώ θα υπάρχει δυνατότητα για μελλοντικές συνδέσεις μέχρι 2.048 Kbps. Κύκλωμα ΑΤΗΚ Κύκλωμα ΟΤΕ Δίκτυο πρόσβασης Modem Δρομολογητής Διαμοιραζόμενος Εκτυπωτής Hub Εξυπηρετητής Windows NT Καλώδιο UTP (Cat. 5)... Σταθμός Εργασίας 1 Σταθμός Εργασίας 9 Σταθμός Εργασίας 10 Σταθμοί Εργασίας Χρήστη (Windows 95) Σχήμα 2.3α Διασύνδεση Εξοπλισμού Σχολικού Εργαστηρίου Σελ 17 από 22

Ακολουθεί αναλυτικότερη περιγραφή του εξοπλισμού των σχολικών εργαστηρίων: Τοπικό Δίκτυο: Ethernet 10Base-T. Υλικό Εξυπηρετητή: επεξεργαστής Intel Pentium @ 200MHz, μνήμη >= 128ΜΒ, κάρτα οθόνης PCI SVGA με 2MB RAM, οθόνη 15", ATAPI CD-ROM >= 8x ταχύτητας, EIDE mode 4 HD 4GB, ενσωματωμένη κάρτα ήχου στη μητρική πλακέτα, μικρόφωνο, ηχεία και οδηγό δισκέτας 3.5". Το δίδυμο monitor και κάρτας οθόνης συνεργάζονται στην ανάλυση 800x600 τουλάχιστον στα 100Hz με 16bit χρώμα και στην ανάλυση 1024x768 στα 80Hz με 256 χρώματα. Λογισμικό Εξυπηρετητή: Windows NT Server 4.0 καθώς και λογισμικό για τη δημιουργία ολοκληρωμένου περιβάλλοντος Intranet δηλαδή WWW, Proxy και Messaging Server. Υλικό Σταθμών Εργασίας: επεξεργαστής Intel Pentium @ 133MHz, μνήμη >= 16ΜΒ, κάρτα οθόνης PCI SVGA με 2MB RAM, οθόνη 15", ATAPI CD-ROM >= 8x ταχύτητας, EIDE mode 4 HD 1.2GB, ενσωματωμένη κάρτα ήχου στη μητρική πλακέτα, μικρόφωνο, ηχεία και οδηγό δισκέτας 3.5". Το δίδυμο monitor και κάρτας οθόνης συνεργάζονται στην ανάλυση 800x600 τουλάχιστον στα 100Hz με 16bit χρώμα και στην ανάλυση 1024x768 στα 80Hz με 256 χρώματα. Λογισμικό Σταθμών Εργασίας: Windows 95 Greek, MS-Office Pro Greek για Windows 95. Εκτυπωτής: έγχρωμος, τεχνολογίας inkjet. Υπηρεσίες Internet: με τη σύνδεση του τοπικού δικτύου στο Internet υπάρχουν διαθέσιμες μια σειρά από υπηρεσίες όπως: e-mail, telnet, ftp, WWW, archie, gopher, discussion lists, USENET News κ.τ.λ. Σελ 18 από 22

3.0 ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Το παρόν κείμενο, εστιάζεται μόνο στις προδιαγραφές περιεχομένου που αφορούν το Εκπαιδευτικό Λογισμικό (Ε.Λ.) που θα παραχθεί στα πλαίσια του έργου Αναδιατύπωση και εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών και της παραγωγής διδακτικού υλικού που προορίζεται να υποστηρίξει τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Α.Π.Σ.) των τεχνολογικών μαθημάτων της ΜΤΕΕ. Το λογισμικό αυτό θα αποτελεί μέρος ενός πακέτου διδακτικού υλικού το οποίο θα περιέχει: βιβλίο του καθηγητή, βιβλίο του μαθητή, τετράδιο εργασίας, και εκπαιδευτικό λογισμικό. Δηλαδή το λογισμικό αυτό δεν θα είναι μεταφορά κάποιου έντυπου βιβλίου σε ηλεκτρονική μορφή. Αποσκοπεί να συμπληρώσει κενά και αδυναμίες του συμβατικού διδακτικού υλικού αξιοποιώντας κυρίως τις δυνατότητες, διασύνδεσης της πληροφορίας πολλαπλής αναπαράστασης της πληροφορίας δημιουργίας περιβάλλοντος διερεύνησης και πειραματισμού προσομοίωσης φαινομένων και καταστάσεων που προσφέρουν οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας. Οι δημιουργοί του Ε.Λ., θα πρέπει να μελετήσουν με μεγάλη προσοχή τα Α.Π.Σ. των αντίστοιχων μαθημάτων. Στα κείμενα αυτά περιγράφονται και προσδιορίζονται με σαφήνεια τόσο το γενικό πλαίσιο της διδασκαλίας των Τεχνολογικών Κλάδων στη ΜΤΕΕ (ως γνωστικό αντικείμενο) όσο και οι επιδιωκόμενοι μαθησιακοί στόχοι και η διδακτέα ύλη ανά τάξη, μάθημα και διδακτική ενότητα. Οδηγό επομένως για το περιεχόμενο του Ε.Λ. αποτελούν τα αντίστοιχα Α.Π.Σ. και με βάση αυτά οι δημιουργοί του Ε.Λ., θα πρέπει : να προσδιορίζουν τις ενότητες της διδακτέας ύλης τις οποίες το λογισμικό θα υποστηρίζει να προδιαγράφουν με λεπτομέρεια σενάρια χρήσης του λογισμικού για την υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας να αναφέρουν και να τεκμηριώνουν τις δυνατότητες που θα προσφέρει το λογισμικό για την ποιοτική βελτίωση της διαδικασίας της μάθησης σε αντιδιαστολή με κενά και αδυναμίες του συμβατικού διδακτικού υλικού. Kατ ελάχιστον το Ε.Λ. θα πρέπει να διαπραγματεύεται θέματα της διδακτέας ύλης για τα οποία γίνεται ειδική αναφορά για χρήση Ε.Λ. στη στήλη «Παρατηρήσεις-Οδηγίες» των αντίστοιχων Α.Π.Σ.. Στη συνέχεια να δώσουμε επιπλέον στοιχεία και να προσδιορίζουμε ιδιαίτερες απαιτήσεις για καθέναν από τους τίτλους ξεχωριστά. Σελ 19 από 22

Επισημαίνουμε ότι, σε κάθε περίπτωση, το εκπαιδευτικό λογισμικό που θα προταθεί, εκτός από τις παρουσιάσεις και προσομοιώσεις καταστάσεων, λειτουργιών κ.λπ., θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να κατακτούν τη γνώση δημιουργικά, προσφέροντάς τους κατάλληλα εργαλεία και περιβάλλοντα για σύνθεση δραστηριοτήτων, πειραματισμό, παρατήρηση, έλεγχο και εξαγωγή συμπερασμάτων. Σελ 20 από 22

Ι. Εκπαιδευτικό Λογισμικό για το μάθημα Ηλεκτρολογία Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης Στο μάθημα της Ηλεκτρολογίας Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης η διάρθρωση της ύλης από το ένα έτος στο επόμενο είναι σπειροειδής γι αυτό κρίθηκε σκόπιμο να δημιουργηθεί κοινό λογισμικό. Το λογισμικό αυτό, πέραν των όσων αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους και αυτών που αναφέρονται στις «Γενικές Προδιαγραφές Εκπαιδευτικού Λογισμικού», θα πρέπει επιπλέον: 1) να προσφέρει ένα περιβάλλον για γνωριμία και εξοικείωση των μαθητών με τις βασικότερες υπηρεσίες του Διαδικτύου (π.χ. πλοήγηση στον WWW) ακόμη και στην περίπτωση που το σχολικό εργαστήριο δεν έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο (offline) 2) να προσφέρει ένα προγραμματιστικό περιβάλλον, απλό, λιτό και εύχρηστο ώστε οι μαθητές να πειραματίζονται και να εξοικειώνονται με τις βασικές προγραμματιστικές δομές και τεχνικές 3) να δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά και να ασκηθούν στη χρήση αντιπροσωπευτικών εφαρμογών λογισμικού γενικής χρήσης (π.χ. ΣΔΒΔ, Επεξεργασία κειμένου κ.λ.π.) Το εκπαιδευτικό λογισμικό θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω: 1. Προσομοιωτή μετατροπής αριθμών σε διαφορετικά αριθμητικά συστήματα και εκτέλεσης των τεσσάρων βασικών αριθμητικών πράξεων ακέραιων αριθμών. Οι μαθητές θα δίνουν στον προσομοιωτή δικά τους δεδομένα για να παρακολουθούν με εποπτικό τρόπο κατά βήματα ή με μεταβλητή ταχύτητα τη διαδικασία υπολογισμού. Ο προσομοιωτής θα παρουσιάζει ασκήσεις υπολογισμού σε διάφορα αριθμητικά συστήματα ελέγχοντας την απάντηση των μαθητών και επεξηγώντας τον τρόπο υπολογισμού του σωστού αποτελέσματος όταν χρειάζεται. Δεν είναι επιθυμητό να δίδονται οι απαντήσεις με τη μέθοδο πολλαπλής επιλογής. 2. Προσομοιωτή απλού εκπαιδευτικού υπολογιστή ώστε οι μαθητές: να έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την οργάνωση, λειτουργία και ροή πληροφοριών κατά την εκτέλεση προγραμμάτων σε γλώσσα μηχανής ή συμβολική γλώσσα. Ο μαθητής θα πρέπει να εξοικειωθεί με τους κύκλους ανάκτησης και εκτέλεσης μιας εντολής σε Κ.Μ.Ε. (καλωδιωμένη ή μικροπρογραμματιζόμενη) ενώ θα πρέπει απαραιτήτως να φαίνεται και η επίδραση στην Κ.Μ.Ε. και τις μνήμες του υπολογιστή να μπορούν να γράφουν και δικά τους προγράμματα σε γλώσσα μηχανής ή συμβολική γλώσσα και να παρακολουθούν την εκτέλεσή τους ανά εντολή ή με μεταβλητή ταχύτητα. Τα προγράμματα αυτά πρώτα θα ελέγχονται για συντακτική ορθότητα και στην συνέχεια θα εκτελούνται. Η Σελ 21 από 22

προσομοίωση θα παρουσιάζει και την οθόνη του υποθετικού υπολογιστή όπου θα εμφανίζονται τα αποτελέσματα των εντολών εισόδου-εξόδου να μπορούν να χρησιμοποιούν Βάση Δεδομένων για την αποθήκευση, προσπέλαση, διόρθωση των προγραμμάτων τους. Οι βασικοί χειρισμοί για την προσπέλαση της Βάσης θα πρέπει να περιλαμβάνονται ως παραδείγματα μέσα στο περιβάλλον του λογισμικού ώστε να μην χρειάζεται οι μαθητές να προστρέχουν σε άλλα βοηθήματα θα μπορούν να παρακολουθούν τη λειτουργία D.M.A. για μεταφορά πληροφορίας από και προς μια περιφερειακή μονάδα. 3. Προσομοιωτή Λειτουργικού Συστήματος (Λ.Σ.) ώστε οι μαθητές να μπορούν να ορίζουν: τον αριθμό διεργασιών που θα εκτελούνται από το Λ.Σ., τον απαιτούμενο χρόνο εκτέλεσης για την κάθε διεργασία, τον αριθμό και τη σχετική χρονική στιγμή αποστολής μηνυμάτων από τη μια διεργασία στην άλλη καθώς και τον αριθμό και τη σχετική χρονική στιγμή εκτέλεσης εντολών εισόδου-εξόδου ποιον αλγόριθμο χρονοδρομολόγησης χρησιμοποιεί το Λ.Σ. από αυτούς που έχουν αναπτυχθεί στη θεωρία του μαθήματος Το κβάντο χρόνου του ΛΣ για χρονοδρομολόγηση που χρησιμοποιεί κβάντα χρόνου Το λογισμικό θα επιδεικνύει με εποπτικό τρόπο τη λειτουργία του συστήματος κατά βήματα ή με μεταβλητή ταχύτητα. Θα ξεκινά όσες διεργασίες έχει ζητήσει ο μαθητής και στη συνέχεια θα εμφανίζει τις μεταγωγές περιεχομένου από τη μια διεργασία στην άλλη και τις αποστολές μηνυμάτων μεταξύ των διεργασιών. Επίσης μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης αυτής θα υπολογίζει τους δείκτες απόδοσης (ρυθμαπόδοση κ.λ.π). Σελ 22 από 22