Τεύχος 1 ο - Άρθρο 5 o

Τεύχος 1 ο - Άρθρο 5 o ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ AIDS. 1 Η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008, ΛΑΡΙΣΑ. Συγγραφέας: Τσίντου Μαγδαληνή* Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. *Editor in Chief, reviewer, webmaster. Παρά την εξέλιξη της σύγχρονης ιατρικής, τις νέες στοχευμένες θεραπευτικές μεθόδους και την ευρύτητα των διαδεδομένων πλέον προληπτικών πρακτικών, ο αριθμός των θυμάτων από AIDS εκτιμάται στα 1,9-2,4 εκατομμύρια για το 2007 παγκοσμίως. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία για το AIDS, ο μόνος τρόπος για τον περιορισμό των θυμάτων είναι η έγκαιρη πρόληψη για αυτό και εμείς εκεί στοχεύουμε ως μέλη της HelMSIC (Ελληνική Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων και Ανταλλαγών Φοιτητών Ιατρικής), ως φοιτητές του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αλλά και ως άνθρωποι πάνω από όλα που έχουν ευαισθησία πάνω σε ιατρικά θέματα που μαστίζουν την κοινωνία. Για αυτόν ακριβώς το λόγο όπως κάθε χρόνο πραγματοποιήσαμε και φέτος την 1η Δεκεμβρίου 2008 μία εκδήλωση στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS (WAD-World AIDS Day) με στόχο την ενημέρωση του κόσμου για το AIDS, τους τρόπους μετάδοσης, του τρόπους πρόληψης, τα διαγνωστικά τεστ, κ.τ.λ. ενώ παράλληλα μοιράστηκε ενημερωτικό υλικό που κάλυπτε την εν λόγω θεματολογία και αφορούσε παράλληλα τους μύθους και την πραγματικότητα σχετικά με το AIDS, προσφέροντας επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες για τους φορείς στήριξης των ασθενών που φέρουν τον ιό HIV. Στα πλαίσια της εν λόγω εκδήλωσης εκτός από το ενημερωτικό υλικό, μοιράστηκαν συμβολικά προφυλακτικά προς προώθηση των μεθόδων πρόληψης και τοποθετήθηκε στην πλατεία ταχυδρομείου της Λάρισας μία κορδέλα 20 μέτρων που σχημάτιζε το παγκόσμιο σύμβολο της Παγκόσμιας

Ημέρας κατά του AIDS και πλαισιωνόταν από 500 κεράκια ρεσώ. Η εκδήλωση στέφθηκε με επιτυχία και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες χρονιές, κάτι πουμας δίνει κουράγιο και δύναμη να συνεχίσουμε το έργο μας, ενώ παράλληλα προσφέρει ελπίδα για μία σωστή μελλοντική κοινωνική πλαισίωση των θυμάτων του AIDS και για μία μείωση των κρουσμάτων της ασθένειας. Τι είναι όμως το AIDS και τι ο HIV και πότε ξεκίνησε η μετάδοση της ασθένειας; Πώς μπορεί να μεταδοθεί ο ιός HIV; Τι τεστ πραγματοποιούνται για τη διάγνωση του AIDS; Τι σημαίνει το αρνητικό και τι το θετικό αποτέλεσμα στην εξέταση για τον HIV; Ποια είναι τα συμπτώματα της ασθένειας και ποια η πιθανή θεραπεία; Ποιες δραστηριότητες είναι ασφαλείς όταν ερχόμαστε σε επαφή με ένα φορέα του AIDS; Μόνο οι ομοφυλόφιλοι μπορούν να κολλήσουν HIV/AIDS; Μπορεί να κολλήσω HIV/AIDS εάν κάνω σπορ με ένα μολυσμένο άτομο; Μπορεί να κολλήσω παρά το ότι έκανα κάτι επικίνδυνο μόνο για μία φορά; Μπορεί να κολλήσω απλά φιλώντας κάποιον; Πώς δεν μεταδίδεται ο ιός; Πού θα πρέπει να απευθυνθώ αν η εξέταση για AIDS βγει θετική;

Όλες αυτές είναι ερωτήσεις στις οποίες όλοι μας ανεξαιρέτως θα πρέπει να έχουμε απάντηση ώστε να μπορούμε να μειώσουμε την αλυσίδα των θυμάτων του AIDS. Το AIDS (ακρωνύμιο του αγγλικού Acquired Immune Deficiency Syndrome, Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας), είναι μια ανίατη λοιμώδης νόσος που οφείλεται στον ιό HIV, (Ανθρώπινης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας, Αγγλικά Human Immunodeficiency Virus), ο οποίος προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, το σύστημα δηλαδή που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις, νεοπλασίες και άλλες ασθένειες. Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί φάρμακο ούτε εμβόλιο για το AIDS. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα επιτυγχάνουν καθυστέρηση στην εξέλιξη της ασθένειας, αλλά όχι θεραπεία. Οι συνηθέστεροι τρόποι μετάδοσης του ιού είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής χωρίς τη χρήση προφυλακτικού και μέσω χρήσης κοινών συρίγγων (όπως π.χ. κατά την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών). Λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσης της νόσου, αυτή χαρακτηρίζεται ως πανδημία. Στις δεκαετίες του 1960 και 1970 είχαν αναφερθεί μεμονωμένες περιπτώσεις ανεξήγητης ανοσοκαταστολής στις βιομηχανικές χώρες. Φαίνεται ότι το AIDS είχε "κτυπήσει" και πριν το 1981 στις δεκαετίες του '70 ή και του '60 ακόμα. Στον άνθρωπο βρέθηκαν αντισώματα HIV σε δείγματα αίματος του 1959. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με το ιατρικό περιοδικό Lancet το σύνδρομο υπάρχει από το 1954 τουλάχιστον. Αυτό αποκαλύφθηκε από την επανεξέταση οργάνων ενός 25χρονου ναύτη, ο οποίος πέθανε το 1959 από μια "μυστηριώδη" ασθένεια. Τα όργανα του ναύτη είχαν φυλαχτεί γιατί η ασθένεια που τον οδήγησε στο θάνατο ήταν άγνωστη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων ο ναύτης εκείνος έπασχε από AIDS και θα έπρεπε να έχει μολυνθεί τουλάχιστον 5 χρόνια νωρίτερα, δηλ. το 1954. Μετά το 1978, οι σποραδικές περιπτώσεις πλήθυναν, μέχρι που τον Ιούνιο του 1981, μια σύντομη αναφορά από Αμερικανούς γιατρούς, περιέγραψε 5 περιπτώσεις πνευμονίας από το μικρόβιο Pneumocystis Carinii σε ομοφυλόφιλους του Los

Angeles που προηγουμένως ήταν υγιείς. Η Pneumocystis Carinii είναι ένα μικρόβιο που ενώ σε άτομα με φυσιολογική άμυνα δεν μπορεί να προκαλέσει ασθένεια, σε άτομα με μειωμένη άμυνα και ανοσία προκαλεί σοβαρές πνευμονίες, συχνά θανατηφόρες. Σχεδόν ταυτόχρονα, δημοσιεύτηκαν ανάλογα περιστατικά με κοινό χαρακτηριστικό τους την πτώση της ανοσίας του οργανισμού. Ήταν φανερό ότι ένα "μυστηριώδες σύνδρομο", με κλινικές εκδηλώσεις που μέχρι τότε σπάνιζαν, άρχιζε να διαδίδεται επικίνδυνα μεταξύ των ομοφυλοφίλων. Τον Μάιο του 1983, πρώτος ο Γάλλος Montagnier και οι συνεργάτες του, ανακοίνωναν την απομόνωση του νέου ιού σε ένα ασθενή με λεμφαδενοπάθεια στο Παρίσι. Η αρχική πηγή του ιού φαίνεται πάντως από νεώτερα δεδομένα, ότι είναι ο χιμπαντζής. Αυτό, ανακοινώθηκε στο τελευταίο (VI) Παγκόσμιο Συνέδριο για τους Ρετροϊούς. Ο χιμπαντζής του είδους Pan Troglodytes Troglodytes, βρέθηκε στη Δυτική Ισημερινή Αφρική, στη περιοχή δηλαδή που αναγνωρίστηκε η πρώτη περίπτωση AIDS. Η ερευνήτρια Beatrice Hahn, MD, του Πανεπιστημίου της Alabama στο Birmingham, είπε ότι ο ιός πιθανόν μεταπήδησε στον άνθρωπο τα τέλη της δεκαετίας του 1940 ή στις αρχές του 50, σαν αποτέλεσμα της ευρείας βρώσης τέτοιου κρέατος από τους ανθρώπους. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο HIV-1 μεταδόθηκε στον άνθρωπο όταν κυνηγοί εκτέθηκαν στο μολυσμένο αίμα. Ενώ ο HIV είναι σχετικά νέος ιός για τον άνθρωπο, οι χιμπαντζήδες, θεωρείται ότι μεταφέρουν τη δικιά τους ποικιλία ιού τον SIVcpv για εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια, χωρίς όμως να νοσούν. Από τη στιγμή που οι χιμπαντζήδες είναι γενετικά παρόμοιοι κατά το 98% με τους ανθρώπους, λέμε ότι εφ όσον βρούμε για ποιό λόγο οι μαϊμούδες αυτές δεν εμφανίζουν τη νόσο, μπορεί να βοηθηθούμε στην εύρεση του εμβολίου.

Σχ.1. Δομή του ιού HIV. Πηγή: http://www.peabody.yale.edu/exhibits/treeoflife/study.html Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί δυο είδη του ιού HIV, ο HIV-1 και ο HIV-2 (σχ. 1). Ο HIV-1 είναι αυτός που ευθύνεται για τη μεγάλη πλειοψηφία των μολύνσεων παγκόσμια (περίπου 90%), και επίσης είναι αυτός με τις περισσότερες μεταλλάξεις και υποτύπους. Ο HIV-2, που αναγνωρίστηκε το 1986 και θεωρείται προγενέστερος τύπος από τον HIV-1, εντοπίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη Δυτική Αφρική, με λίγα περιστατικά σε χώρες που έχουν συχνή επικοινωνία με την περιοχή αυτή (όπως π.χ. η Γαλλία). Ο HIV-2 τείνει να μεταδίδεται σχετικά δυσκολότερα σε σχέση με το άλλο είδος, ενώ η εξέλιξη της νόσου στους φορείς HIV-2 είναι πιο αργή. Στην Ελλάδα στα τέλη Οκτωβρίου του 2007 ο συνολικός αριθμός οροθετικών HIV ατόμων ήταν 8.584 από τους οποίους είχαν νοσήσει με AIDS οι 2.829, ενώ κατέληξαν στο θάνατο οι 1.552. Ο αριθμός των κρουσμάτων που δηλώνονται κάθε χρόνο κορυφώθηκε το 1996, για να ακολουθήσει πτωτική πορεία στη συνέχεια μέχρι και το 2002, οπότε και παρουσιάστηκε μικρή σταθεροποίηση με ελαφρά αυξητικές τάσεις. Έρευνες που έγιναν κατά την τριετία 2005 ως 2007 έδειξαν ρυθμό αύξησης των περιστατικών μόλυνσης από AIDS περίπου 23%. Σύμφωνα με έρευνες, η εισαγωγή του υποτύπου Α του ιού του HIV του περισσότερο και ταχύτερα διαδεδομένου στην ελλαδική επικράτεια έφτασε στη χώρα από την Αφρική το 1987 και σήμερα όχι μόνο έχει μεταδοθεί σε διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες αλλά διέσχισε και τα ελληνικά σύνορα προς την Αλβανία.

Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) μολύνοντας τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (CD4+) καταστρέφει ή παρεμποδίζει τη λειτουργία τους. Η λοίμωξη από τον ιό HIV προοδευτικά επιδεινώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγεί στην ανοσολογική ανεπάρκεια. Το σύστημα αυτό θεωρείται ανεπαρκές, όταν δεν μπορεί να καταπολεμήσει τη λοίμωξη και τη νόσο. Οι λοιμώξεις που συνδέονται με σοβαρή ανοσοανεπάρκεια είναι γνωστές και ως «ευκαιριακές» επειδή επωφελούνται από την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο ιός μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλάξεις (κολπική, στοματική ή πρωκτική) με άτομα που έχουν μολυνθεί από αυτόν, με μετάγγιση μολυσμένου αίματος, με τη χρήση μολυσμένων βελονών, συρίγγων ή αιχμηρών οργάνων και από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή του θηλασμού. Το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (ΣΕΑΑ-AIDS) σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Επιδημιολογικής Παρακολούθησης του AIDS (EuroHIV) και το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC), ορίζεται ως η νόσος εκείνη που προσβάλλει ανθρώπους σε προχωρημένα στάδια HIV λοίμωξης και εκδηλώνεται με περισσότερες από 20 ευκαιριακές λοιμώξεις ή καρκίνους σχετιζόμενους με τον HIV. Το διάστημα που μεσολαβεί από την HIV μόλυνση και την ανάπτυξη AIDS ποικίλλει σημαντικά ενώ τα 5-10 έτη θεωρούνται ως το πιθανότερο, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Ωστόσο η κατάλληλη αντιρετροϊική θεραπεία επιβραδύνει σημαντικά το χρόνο εκδήλωσης και εξέλιξης της νόσου. Τα προστατευτικά μέτρα για την αποφυγή μετάδοσης του ιού, είναι σε όλους μας γνωστά. Πρόσφατα αναφέρθηκε ακόμη ότι η ανδρική περιτομή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης ωστόσο η κακή χειρουργική σύγκλιση μπορεί να αποτελεί και ένα λόγο

για την αύξηση της μεταδοτικότητας. Θεωρητικά πάντως κανένα προστατευτικό μέσο - συμπεριλαμβανομένου του ανδρικού προφυλακτικού- δεν μπορεί να προσφέρει 100% προστασία από τη μετάδοση σε ενεργά σεξουαλικά άτομα. Το σημαντικότερο απ όλα είναι ότι η γνώση της οροθετικότητας μπορεί να προσφέρει όχι μόνο μείωση της μετάδοσης αλλά και παράταση της ζωής του φορέα για πολλά χρόνια. Λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα -θεραπεία, φροντίδα, υποστήριξη- πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων οι πιθανότητες για μακροζωία με υψηλό επίπεδο διαβίωσης αυξάνονται σημαντικά. Είναι γνωστό ότι μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί δυνατόν να πολεμηθεί οριστικά ο ιός HIV με φαρμακευτικές μεθόδους. Ωστόσο οι σωστά λαμβανόμενες αντιρετροϊικές θεραπείες μπορούν όχι μόνο να επιβραδύνουν την εξέλιξή του αλλά και να τη σταματήσουν σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως έχει αποδειχθεί άλλωστε. Αυτές μπορεί να είναι απλές (ART) ή υψηλής δραστικότητας με 3 ή περισσότερα αντιρετροϊικά φάρμακα (HAART). Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθούν δύο σημαντικά στοιχεία που αφορούν στη διάγνωση HIV αλλά και στις θεραπείες που ακολουθούνται. Το πρώτο αφορά στην εγκυρότητα των διαγνωστικών τεστ που χρησιμοποιούνται για την επιβεβαίωση HIV λοίμωξης σε συνδυασμό με την αμφισβήτηση αυτής καθαυτής της ύπαρξης του ιού ή/και της σχέσης του με το AIDS. Φυσικά όλες οι εκδοχές βασίζονται κυρίως στον ισχυρισμό ότι ο ιός αυτός δεν μπόρεσε να απομονωθεί ποτέ. Η απάντηση όμως μιας μερίδας της επιστημονικής κοινότητας, σχετικά, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με έναν λεντιϊό (ρετροϊός), με δύο διαφορετικούς τύπους HIV-1 και HIV-2, που διαφοροποιούνται με βάση την οργάνωση των γονιδιωμάτων τους και

φυλογενετικά κριτήρια. Ο πολυμορφισμός του έχει σαν αποτέλεσμα μια μετάλλαξη ανά γονιδίωμα και ανά κύκλο ζωής. Η μετάλλαξη αυτή καθιστά δύσκολη την απομόνωση του ιού. Μια άλλη μερίδα επιστημόνων, μικρότερη, υποστηρίζει αφενός ότι ο ιός αυτός υπάρχει αιώνες ολόκληρους στον χιμπατζή χωρίς να προκαλεί AIDS και αφετέρου ότι ο Ρόμπερτ Γκάλο απλώς βάπτισε τον ιό LAV, που απομόνωσε ο Λυκ Μοντανιέ, σε HTLV και αργότερα σε HIV χωρίς ποτέ να έχει απομονωθεί ή να έχει διαπιστωθεί σχέση του με το AIDS, εμπλέκοντας πολιτικές σκοπιμότητες και φαρμακευτικές εταιρείες στον «μύθο» της νόσου. Βέβαια η κοινή παρουσία των δύο επιστημόνων μπορούμε να πούμε ότι ως ένα βαθμό δεν επιβεβαιώνει τις απόψεις τους. Το δεύτερο και πολύ σημαντικό θέμα, είναι το κόστος της αντιρετροϊικής θεραπείας ως εμπόδιο για ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα. Αν και σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ κατά το έτος 2007 λάμβαναν αντιρετροϊική θεραπεία περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος λόγω της μείωσης του κόστους θεραπείας σε σχέση με το 2003, ο «πόλεμος» για την παρασκευή φθηνών αντιρετροϊικών φαρμάκων εξακολουθεί αμείωτος μέχρι σήμερα. Η Ινδία, ως κατεξοχήν χώρα παρασκευής αντιγράφων φαρμάκων παραμένει στο στόχαστρο των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών έστω κι αν ο Κλίντον, κατόπιν εορτής, συνάπτει συμφωνίες για φθηνά φάρμακα με ινδικές φαρμακοβιομηχανίες. Σήμερα η φυματίωση αποτελεί την πλέον απειλητική ευκαιριακή λοίμωξη για τη ζωή των ανθρώπων HIV/AIDS, και είναι υπεύθυνη για ¼ το των θανάτων και πρώτη αιτία θανάτου στην Αφρική, όπου λόγω της έξαρσης το δίπτυχο HIV/TB, ως διπλής μορφής επιδημία, αποτελεί το κρισιμότερο ζήτημα στον τομέα της υγείας. Στην κατεύθυνση αυτή καταβάλλονται προσπάθειες να αναστρέψουν την πορεία του κυρίως μέσω της πρόληψης διασποράς της ενεργού φυματίωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του UNAIDS σήμερα παγκόσμια ζουν 30-36 εκατομμύρια

άνθρωποι HIV(+) με την υποσαχάρια Αφρική να συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό. Τα νέα δηλωθέντα κρούσματα ανήλθαν σε 2,7 εκ. και οι θάνατοι από τον ιό σε 2 εκ. Το 45% των νέων κρουσμάτων ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 15-24 ετών ενώ τα παιδιά, μικρότερα των 15 ετών, που έχουν μολυνθεί υπολογίζονται σε 2 εκ. Από αυτά τα 370.00 αποτελούν νέα κρούσματα ενώ το 90% του συνολικού αριθμού προέρχεται από την υποσαχάρια Αφρική. Εκτός από την Αφρική ο ιός προσέβαλε κυρίως χρήστες ναρκωτικών ουσιών, ομοφυλόφιλους άνδρες και σεξουαλικά εκδιδόμενα άτομα. Αύξηση των μολύνσεων παρατηρήθηκε στην Ινδονησία και τη Ρωσία αλλά και σε άλλες χώρες που αποτελούν εύκολη πύλη εισόδου του ιού. Παγκόσμια οι γυναίκες αποτελούν το 50% των περιστατικών HIV(+) αλλά σε μερικές χώρες ο αριθμός είναι μεγαλύτερος όπως εκείνες της Νοτίου Αφρικής που φθάνει το 60% επί του συνόλου των κρουσμάτων. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με το Δελτίο Επιδημιολογικής Επιτήρησης του δικού μας Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων - ΚΕΕΛΠΝΟ- και του αντίστοιχου ευρωπαϊκού διαπιστώνεται ότι οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό δηλωθέντων νέων μολύνσεων HIV/εκατομμύριο πληθυσμού κατά το έτος 2006 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) ήταν η Εσθονία (504,2), η Πορτογαλία (205,0) και το Ηνωμένο Βασίλειο (148,0) με την επισήμανση ότι δεν υπάρχουν δεδομένα το 2006 για την Ισπανία και την Ιταλία. Η επίπτωση γι αυτές τις χώρες εκτιμάται υψηλότερη από τη μέση ευρωπαϊκή. Αντίθετα το μικρότερο αριθμό είχαν η Σλοβακία (5,0) η Ουγγαρία (8,0) και η Ρουμανία (8,3). Η χώρας μας το έτος 2006 κυμάνθηκε στα 51,1 νέα κρούσματα HIV ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Κατά το ίδιο έτος, οι περισσότερες περιπτώσεις AIDS/εκατομμύριο πληθυσμού διαπιστώθηκαν στην Πορτογαλία (65,0), Ισπανία (35,0) και Λετονία (26,5) και λιγότερες στην Σλοβακία (0,7), Τσεχία (1,3), Βουλγαρία και Ουγγαρία (2,3) ενώ στη χώρα μας οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 8,2. Στη χώρα μας, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, μέχρι 31 Οκτωβρίου 2008 ο συνολικός αριθμός των HIV(+) ατόμων ανέρχεται σε 9.229 (7.409 άνδρες και 1.772

γυναίκες) ενώ δηλώθηκαν 547 νέα περιστατικά HIV(+) εκ των οποίων το 83,7% ήταν άνδρες και το 16,3% γυναίκες. Από τις περιπτώσεις που δηλώθηκαν για πρώτη φορά ως HIV(+) το τρέχον έτος τα 55 άτομα είχαν ήδη εμφανίσει ή ανέπτυξαν κλινικά AIDS. Το 36% των περιστατικών έχουν δηλωθεί ως «ακαθόριστα» σε σχέση με τον τρόπο μετάδοσης, το 67,1% ήταν άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες και το 29,4% ήταν ετεροφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες. Μόλυνση από μετάγγιση αναφέρθηκε σε μία περίπτωση (στην αλλοδαπή). Τα περισσότερα άτομα είναι ηλικίας 25-44 ετών και ειδικότερα άνδρες 30-34 ετών και γυναίκες 25-29 ετών. Η σεξουαλική επαφή αποτελεί τον κυριότερο τρόπο μετάδοσης του HIV με το 46,1% των περιπτώσεων ομοφυλόφιλους και το 22,9% ετεροφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες. Αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό μολυνθέντων από αδιευκρίνιστη πηγή που φθάνει το 23,3%. Οι περιπτώσεις κάθετης μετάδοσης (από μητέρα σε παιδί) που δηλώθηκαν το 2008 είναι συνολικά 3 εκ των οποίων μόνο το ένα παιδί έχει ελληνική ιθαγένεια. Συνολικά τα HIV(+) παιδιά στη χώρα μας, κάτω των 13 ετών το έτος δήλωσης, ανέρχονται σε 80 (49 αγόρια και 30 κορίτσια). Από αυτά το 71,3% μολύνθηκαν από τη μητέρα τους και το 15% ήταν πολύ-μεταγγιζόμενα. Σε ό,τι αφορά στο AIDS έχουν καταγραφεί συνολικά 2.928, εκ των οποίων 2.477 άνδρες και 451 γυναίκες ενώ μέχρι 31 Οκτωβρίου 2008 διαγνώσθηκαν 73 νέες περιπτώσεις (64 άνδρες και 9 γυναίκες). Στο ίδιο έτος 55 άτομα είχαν δηλωθεί ως HIV(+). Το 41,1% των νέων περιπτώσεων ήταν ομοφυλόφιλοι άνδρες και στο 42,5% η μετάδοση είχε γίνει πιθανότατα μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής. Τα περισσότερα περιστατικά αφορούν σε ηλικίες μεγαλύτερες των 40 ετών κατά τη διάγνωση. Συνολικά οι περισσότεροι πάσχοντες από AIDS κατά το χρόνο διάγνωσης συγκεντρώνονται στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 30-34 ετών. Στη χώρα μας ο αριθμός παιδιών

με AIDS είναι χαμηλός και ανέρχεται συνολικά σε 63 παιδιά με το 63,9% να έχουν μολυνθεί από τη μητέρα τους. Ο αριθμός των θανάτων από AIDS που δηλώθηκαν το τρέχον έτος ανέρχεται σε 21 άτομα, κυρίως άνδρες. Η μεγάλη μείωση των θανάτων οφείλεται στην εισαγωγή νέων θεραπειών. Ο κυριότερος τρόπος πιθανής μετάδοσης του HIV σε άτομα που έχουν εμφανίσει AIDS παραμένει η σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών (55,7%) και ακολουθεί η ετεροφυλοφιλική (24,5%, για άνδρες και γυναίκες) με τους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών να παρουσιάζουν διαχρονικά χαμηλό ποσοστό μόλυνσης. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά προσβολής από ομοφυλοφυλική σεξουαλική επαφή (ανδρών) τείνουν να εξισωθούν με εκείνα από ετεροφυλοφυλική. Για τα άτομα της τελευταίας κατηγορίας δε, στην πλειοψηφία τους (42%) κατάγονταν ή ταξίδευαν σε χώρες όπου κυριαρχεί αυτός ο τρόπος μετάδοσης. Διαχρονικά, η τάση της επιδημίας, από την αρχή της μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ήταν αυξητική, και στους άνδρες και στις γυναίκες. Όμως, από το 2000 μέχρι και το 2002, ο αριθμός των δηλούμενων νέων μολύνσεων HIV μειώθηκε. Το 2003 και το 2004, παρουσιάστηκε μία μικρή αύξηση σε σχέση με το 2002. Το 2005, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, ενώ το 2006, ο αριθμός των δηλούμενων περιστατικών ήταν ανεπαίσθητα υψηλότερος του 2005. O αριθμός των νέων μολύνσεων που δηλώθηκαν ανά εκατομμύριο πληθυσμού το 2007, είναι μικρότερος συγκριτικά με τα έτη 2005 και 2006. Οι εκτιμήσεις του ΚΕΕΛΠΝΟ με βάση τη μηνιαία κατανομή δηλώσεων, αναφέρουν ότι ο αριθμός των νέων μολύνσεων HIV που θα δηλωθούν τελικά το 2008, θα κυμανθεί, ενδεχομένως, ακόμη και σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με την περίοδο 2005-2006, οπότε

υπήρξε μια αύξηση, δεδομένου ότι ενώ για το 2008 δεν έχει ολοκληρωθεί η συλλογή των δεδομένων, ο αριθμός των περιστατικών υπερβαίνει ήδη αυτόν του 2007. Η χρονιά αυτή, 20 χρόνια αφότου καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα για τον μακροχρόνιο αγώνα κατά της νόσου, με την παράταση ζωής λόγω των αντιρετροϊικών θεραπειών σε περισσότερους από 3 εκατομμύρια ανθρώπους. Συνεπώς, αν και κάθε μέρα θα έπρεπε να είναι Ημέρα κατά του AIDS, τουλάχιστον την 1η Δεκεμβρίου της εκάστοτε χρονιάς που θεωρείται παγκοσμίως Ημέρα κατά του AIDS, θα δίνουμε το παρόν με στόχο να συνεισφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στη μείωση των κρουσμάτων και στην παράταση ζωής των ήδη πασχόντων από AIDS, ελπίζοντας ότι κάθε χρονιά θα ευαισθητοποιούμε όλο και μεγαλύτερη μερίδα κόσμου, καθώς στόχος δεν είναι η περιθωριοποίηση των πασχόντων αλλά η ένταξή τους στην κοινωνία και η σωστή τους περίθαλψη σε συνδυασμό με τη γνώση των πρακτικών προστασίας και πρόληψης.