ΠΡΑΞΗ: «Σχεδιασμός και παραγωγή παιδαγωγικών εργαλείων για την ανάδειξη της σημασίας του Θεάτρου στην αρχαιότητα και σήμερα» ΥΠΟΕΡΓΟ 2: ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ 3η ΔΡΑΣΗ: Επιμόρφωση Σεμινάρια - Εργαστήρια Σεμινάρια Εργαστήρια Αθήνα, 20, 21, 29 και 30/11/2014 Εισηγητής: Γιώργος Μανιώτης, θεατρικός συγγραφέας και αντιπρόεδρος του Εθνικού Θεάτρου Θέμα: «Μικρός περίπατος στις παρυφές του Αρχαίου Δράματος» Συμμετέχοντες: εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σπουδαστές και απόφοιτοι δραματικών σχολών, φοιτητές και απόφοιτοι θεατρολογικών τμημάτων και σχολών κλασικής και παιδαγωγικής κατεύθυνσης. Στο τετραήμερο αυτό σεμινάριο πραγματοποιήθηκε αρχικά ανάλυση για τη γέννηση της αρχαίας τραγωδίας με έμφαση σε κείμενα όπως «Εκκλησιαστής» του Σολομώντα, «Τάο Τε Κινγκ» του Λάο Τσου, «Βάκχες» του Ευριπίδη και «Τρικυμία» του Σαίξπηρ. Κατόπιν επιχειρήθηκε μια εσωτερική ανάγνωση έργων της Αρχαίας Ελληνικής Δραματουργίας και ανάλυση χαρακτήρων, συσχετισμών και θεμάτων, με την διάδραση των συμμετεχόντων, καθώς και προσέγγιση των βασικών ρευμάτων που συγκρούονται σε κάθε τραγωδία, άσχετα αν φέρουν διαφορετικό προσωπείο κάθε φορά. Τέλος με τη συμμετοχή των παρευρισκόμενων αναζητήθηκαν οι συσχετισμοί και η σημασία των αρχαίων συγκρούσεων μέσα στη σύγχρονη καθημερινότητα. Με μέγιστο αριθμό τους 70 συμμετέχοντες, οι αιτήσεις ξεπέρασαν τις 250 κάνοντας εμφανή την ανάγκη περαιτέρω εκπαίδευσης των ίδιων των εκπαιδευτικών στην διδασκαλία του Αρχαίου Δράματος.
Λήμνος 5, 6 και 7/12/2014 Εισηγητής: Μάρθα Φωκά, σκηνογράφος και ενδυματολόγος Θέμα: «Ανακαλύπτοντας το θεατρικό προσωπείο: από την ιδέα στην υλοποίηση» Συμμετέχοντες: μαθητές του Γυμνασίου Λιβαδοχωρίου Λήμνου και μέλη της θεατρικής ομάδας του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στόχος αυτού του τριημέρου ήταν οι συμμετέχοντες να γνωρίσουν το προσωπείο- μάσκα, ένα σημαντικό εργαλείο υποκριτικής και μεταμόρφωσης που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, κατασκευάζοντας τη δική τους μάσκα και γνωρίζοντας τεχνικές που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να τις εφαρμόσουν είτε για εκπαιδευτικούς λόγους, είτε στο πλαίσιο μιας θεατρικής παράστασης. Έτσι προχώρησαν σταδιακά στην κατασκευή εκμαγείου ώστε στη συνέχεια να δημιουργηθεί το "λευκό προσωπείο" των συμμετεχόντων, κατασκευή γλυπτού που οδήγησε στην τελική όψη της μάσκας, δημιουργία καλουπιού και τέλος "Αποκάλυψη" του λευκού προσωπείου και προετοιμασία για χρήση αυτού. «Τα σεμινάρια που οργάνωσε το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης μας βοήθησαν στο να φτιάξουμε τα προσωπεία μας αλλά και μάσκες ανάλογα με το ρόλο που είχαμε στο αρχαία θέατρο και στη συνέχεια να τις χρησιμοποιήσουμε ως αξεσουάρ του θεάτρου.» Θεατρική Ομάδα, Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Λήμνος) Εκάβη Ευριπίδη «Τα σεμινάρια έδωσαν χώρο και χρόνο στους μαθητές μας να δημιουργήσουν μέσα στο εργαστήρι του αρχαίου θεάτρου, στο οποίο αυτός που συμμετέχει μεταλαμβάνει τις αρχές του, ακόμη κι όταν φτιάχνει θεατρικές μάσκες. Όταν έχει ήδη γευτεί το μεγαλείο του, μπορεί μέσα από μία χειρονακτική κατασκευή να το αγγίξει και μέσα από την απλοποίηση αφομοιώνει ο 15χρονος μαθητής, με βιωματικό τρόπο τη γνώση. Οι καθηγητές που ασχολήθηκαν κέρδισαν σε γνωστικό και παιδαγωγικό επίπεδο κάτι που σε μικρότερη κλίμακα ποιοτικά και ποσοτικά προσέλαβαν και οι υπόλοιποι καθηγητές του σχολείου αλλά και οι γονείς των μαθητών και ολόκληρη η σχολική κοινότητα.» Γυμνάσιο Λιβαδοχωρίου, Λήμνος Άλκηστις Ευριπίδη
Αμαλιάδα, 16, 17 και 18/1/2015 Εισηγητές: Φίλιππος Τσαλαχούρης, συνθέτης - Σεσίλ Μικρούτσικου, χορογράφος Θέμα: «Μουσική και Κινησιολογική Προσέγγιση στο Αρχαίο Δράμα» Συμμετέχοντες: μαθητές του 1 ου Λυκείου Αμαλιάδας και μαθητές άλλων σχολείων του Νομού. Στο σεμινάριο αυτό επιχειρήθηκε, από τους δύο εισηγητές, να μελετηθεί η παρουσία και σημασία του χορού στο Αρχαίο Δράμα γενικά και ειδικά στην «Εκάβη», από μουσικής και κινησιολογικής-σκηνοθετικής πλευράς, με την άψογη και εξαιρετικά ελπιδοφόρα συνεργασία της υπεύθυνης καθηγήτριας. Οι μαθητές που γράφουν τη μουσική αυτοσχεδίασαν με τον Φίλιππο Τσαλαχούρη και πήραν κατευθύνσεις ως προς την σύνθεση αλλά και το ηχητικό τοπίο της παράστασης. Ταυτόχρονα η ομάδα των παιδιών που είχαν και προηγούμενη σχέση με το Αρχαίο Δράμα έχοντας μία πολύ γερή βάση έδωσαν με την Σεσίλ Μικρούτσικου κίνηση και ζωή στο έργο. «Οι παρεμβάσεις της κ. Σ. Μικρούτσικου και του κ. Φ. Τσαλαχούρη, ήταν άψογα σχεδιασμένες, κατανοητές, ουσιαστικές και άκρως απαραίτητες για την οργάνωση της παράστασης. Μια ολοκληρωμένη, επαγγελματική και διαδραστική πρόταση που αποτελεί οδηγό και σημείο αναφοράς για την ομάδα. Η παρέμβαση αυτή λειτούργησε ενθαρρυντικά και υποστηριχτικά για όλους, επειδή για πρώτη φορά υπήρξε αρωγή από ειδικούς.» 1ο ΓΕ.Λ Αμαλιάδας Εκάβη Ευριπίδη Ηράκλειο Κρήτης 13, 14 και 15/2/2015 Εισηγητής: Εμμανουήλ Κουτσουρέλης, σκηνοθέτης, πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου Θέμα: «σκηνοθετική προσέγγιση με άξονα τη σωματικότητα» Συμμετέχοντες: μαθητές του 6ου Γυμνασίου Ηρακλείου Κρήτης Με την καθοδήγηση του Εμμανουήλ Κουτσουρέλη οι μαθητές επιχείρησαν να οργανώσουν το σκηνικό χώρο και τους χαρακτήρες/ρόλους του έργου, ακολουθώντας τεχνικές του Σωματικού Θεάτρου (Physical Theatre). Καθώς το σεμινάριο έγινε με αφορμή την παράσταση Τη Σοφία Αγαπώ έργο εμπνευσμένο από τις Νεφέλες του Αριστοφάνη, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο κινησιολογικό σχεδιασμό, την ομαδοποίηση της κίνησης, το χορό (βασισμένο στις αρχές του Αρχαίου Δράματος) και τη σχηματική/κινησιολογική απόδοση των ρόλων. Ταυτόχρονα δουλεύτηκε το κείμενο, βοηθώντας τους καθηγητές να δημιουργήσουν ένα έργο σε διάλογο με τις Νεφέλες.
«Είμαστε ερασιτέχνες, όποτε η συνεργασία με επαγγελματίες ήταν εποικοδομητική. Η επίσκεψη του κ. Κουτσουρέλη Εμμανουήλ και των συνεργατών του ενθουσίασε τους μαθητές και εμάς. Επιτέλους τα παιδιά μας δούλεψαν με επαγγελματίες από τους οποίους κέρδισαν πολλά. Τα παιδιά μας ευχαρίστησαν για την ιδέα μας και δήλωσαν ότι ένας βασικός λόγος που θέλουν να πάρουν μέρος στο φεστιβάλ της Αρχαίας Ολυμπίας είναι να δουν πάλι αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους.» 6ο Γυμνάσιο Ηρακλείου Τη Σοφία αγαπώ με αφορμή τις Νεφέλες του Αριστοφάνη Παξoί 6, 7 και 8/3/2015 Εισηγητές: Νίκος Τσούχλος, αρχιμουσικός - Νικόλ Δημητρακοπούλου, ηθοποιός και σκηνοθέτης Θέμα: «Η μουσική και το σώμα: σκηνοθετώντας την Ελένη» Συμμετέχοντες: μαθητές του Γυμνασίου Παξών Σε αυτό το πρακτικής φύσεως σεμινάριο οι δύο εισηγητές με αφετηρία το κείμενο, τα περιεχόμενα και τους ρυθμούς του, οδήγησαν τα παιδιά στη δημιουργία ηχητικών δρώμενων με τη χρήση τόσο του ίδιου του σώματός τους, όσο και απλών καθημερινών αντικειμένων και μουσικών οργάνων, με στόχο τη μεγιστοποίηση της προβολής του κειμένου και των πολλαπλών σημασιών του. Ταυτόχρονα με την καθοδήγηση της κ. Δημητρακοπούλου διερευνήθηκε ο τρόπος που με αφετηρία τη σωματική δράση, όπως την υπαγορεύει το ίδιο το κείμενο αλλά και ο πειραματισμός με τη φαντασία των μαθητών. Τα παιδιά, που δεν είχαν προηγούμενη εμπειρία στο Αρχαίο Δράμα και μάλιστα κάποια δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να δουν παράσταση Αρχαίου δράματος, σε αυτό το πραγματικά απομακρυσμένο νησί, με μεγάλες δυνατότητες αντιλήφθηκαν τη σκηνική τους παρουσία, αλλά και προσέγγισαν ερμηνευτικά τους Δραματικούς ήρωες και κυρίως το χορό. «Τα σεμινάρια μας βοήθησαν κυρίως από σκηνοθετικής άποψης: το στήσιμο, η κίνηση του σώματος, οι εκφράσεις του προσώπου και πως αυτά αλλάζουν ανάλογα με τον ήρωα και την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Κυρίως όμως οργανώθηκε ο χορός : πώς θα κινηθεί πάνω στη σκηνή, πώς θα συγκροτηθεί σε σώμα, πώς θα μιλήσει, πώς θα απαγγείλει ή θα τραγουδήσει, πώς θα συνδυάσει την παρουσία του με μουσική, ποια θα είναι η σχέση του με τους ήρωες.» Γυμνάσιο Παξών Ελένη Ευριπίδη
Ορεστιάδα, 23 και 24/3/2015 Εισηγητές: Απόστολος Βέττας, αρχιτέκτονας και σκηνογράφος Νικόλ Δημητρακοπούλου, ηθοποιός και σκηνοθέτης Θέμα: «Αντιγόνη: η ερμηνεία, ο χώρος, ο τρόπος και η εικόνα» Συμμετέχοντες :μαθητές του 1ου ΓΕ.Λ Ορεστιάδας Oι δύο εισηγητές ασχολήθηκαν με ζητήματα σκηνοθεσίας, υποκριτικής, σκηνογραφίας και ενδυματολογίας στο Αρχαίο Δράμα γενικότερα, και ειδικότερα σχετικά με τη συγκεκριμένη παράσταση. Οι μαθητές, έχοντας ως πρώτη ύλη την πολύ καλή γνώση του περιεχομένου και του νοήματος του έργου, οδηγήθηκαν στη διερεύνηση νέων τρόπων προσέγγισης τόσο των πρακτικών και τεχνικών ζητημάτων που αφορούν στο στήσιμο και το ανέβασμα του έργου όσο και στους τρόπους ερμηνείας και σκηνικής παρουσίας των κεντρικών προσώπων, στο χώρο της σκηνής, καθώς και στην παρουσία του χορού στο έργο. Αρωγός και συνοδοιπόρος στην προσπάθειά μας, να ανεβάσουμε την παράσταση της «Αντιγόνης», στάθηκε το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, που με εξειδικευμένους ανθρώπους πάνω στο αρχαίο δράμα μας έδωσαν τα φώτα τους και μας έλυσαν πολλές απορίες, που προέκυψαν στην πορεία. Αποκορύφωμα της βοήθειας ήταν τα σεμινάρια που έγιναν στην πόλη μας, στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο του δήμου της νέας Ορεστιάδας, όπου δάσκαλοι και τεχνικοί στάθηκαν στο πλευρό μας με ιδιαίτερη αγάπη και φροντίδα και συνετέλεσαν ώστε μία παράσταση αρχαίου θεάτρου να έρθει πιο κοντά στους μαθητές. Η έμπειρη ματιά του κ. Βέττα και οι συμβουλές του πάνω στη σκηνογραφία, και όχι μόνο, συνέβαλαν ουσιαστικά και μας βοήθησαν στο στήσιμο της παράστασης. Η κ. Δημητρακοπούλου με τις συνεχείς συμβουλές και παρεμβάσεις που αφορούν το λόγο, τη στάση και την κίνηση πάνω στη σκηνή ήταν για τους μαθητές η ώθηση για να γίνουν καλύτεροι σ αυτό που με τόση αγάπη αποφάσισαν να κάνουν. Ακόμη και οι συμμετέχοντες καθηγητές πήραν σημαντικά στοιχεία και ιδέες, που θα συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό, για να φέρουν εις πέρας το σημαντικό αυτό εγχείρημα. 1ο ΓΕ.Λ Ορεστιάδας Αντιγόνη Σοφοκλή