ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ ΤΑΞΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜ/ΜΟ: ΗΜΕΡ/ΝΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ 20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΚΑΘ/ΤΗΣ ΒΑΚΑΛΗ Κ. ΒΑΘΜΟΣ: /100, /20 ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. Ν αποδώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων: α. Εθνικόν Κομιτάτον β. Στρατιωτικός Σύνδεσμος γ. Εθνικός Διχασμός Μονάδες 12 Α.1.2. Ν αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της στήλης Α με αυτά της στήλης Β. (Σε κάθε στοιχείο της στήλης Α αντιστοιχούν δύο δεδομένα της στήλης Β. Ένα δεδομένο της στήλης Β περισσεύει.) ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. αρχή της λαϊκής κυριαρχίας 1. σύνταγμα 1844 β. μονιμότητα δημοσίων υπαλλήλων γ. διάκριση εξουσιών 2. σύνταγμα 1864 δ. αβασίλευτη δημοκρατία ε. ελευθερία γνώμης και Τύπου 3. σύνταγμα 1911 στ. δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι ζ. συνταγματική μοναρχία Μονάδες 13 [1]
Α.2.1. α) Να περιγράψετε το πολιτικό κλίμα το οποίο οδήγησε στην επανάσταση του 1862. Μονάδες 6 β) Να προσδιορίσετε τις συνέπειες της επανάστασης του 1862 στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Μονάδες 6 Α.2.2. Ν αναφέρετε τις κύριες θέσεις του Ελευθέριου Βενιζέλου κατά την ομιλία του στις 5 Σεπτεμβρίου 1910. ΟΜΑΔΑ Β Μονάδες 13 Β.1. Λαμβάνοντας υπόψη την παρακάτω γελοιογραφία και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στις διαφορές ανάμεσα στο πολιτικό πρόγραμμα του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη. Γελοιογραφία Τρικούπη Δηλιγιάννη με αφορμή τις εξελίξεις στα μέσα συγκοινωνίας στο τελευταίο τέταρτο του 19 ου αιώνα Μονάδες 25 [2]
Β.2. Αφού λάβετε υπόψη τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου και τα δεδομένα του παραθέματος, να παρουσιάσετε τους λόγους που προκάλεσαν τη σταδιακή παρακμή των «ξενικών κομμάτων» στην Ελλάδα. Η περίοδος της διακυβερνήσεως της Ελλάδος υπό των τριών κομμάτων, όταν η χώρα κατέβαλλε προσπαθείας αφ ενός ανασυγκροτήσεως εκ των καταστροφών της οθωμανικής κατοχής, της επαναστάσεως, των εμφυλίων συγκρούσεων και αφ ετέρου δημιουργικής εργασίας δια την εθνικήν ολοκλήρωσιν, χαρακτηρίζεται υπό κυβερνητικής ασταθείας. Ουδέν των τριών κομμάτων ηδυνήθη να δημιουργήση τας προϋποθέσεις συνεχείας της υπάρξεώς του. Η πολιτική ηγεσία εχαρακτηρίζετο δι έλλειψιν σταθερότητος, μεταβολήν και εγκατάλειψιν αρχών. Η εξάρτησις των κομμάτων από τας ξένας δυνάμεις, η πρόκλησις και η πρόσκλησις των ξένων υπό των ιδίων κομμάτων προς ανάμειξιν εις τα εσωτερικά θέματα της Ελλάδος απετέλεσεν ένα εκ των βασικών αρνητικών στοιχείων των. Παραλλήλως, πολλάκις παρέβλεπον ή προέτρεπον την απροκάλυπτον επέμβασιν της αυλής εις την πολιτικήν ζωήν. [Κοριζής Χ. Η πολιτική ζωή εις την Ελλάδα 1821-1910, Αθήναι 1970, σελ. 74-75] Μονάδες 25 [3]
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. α) Εθνικόν Κομιτάτον: πολιτική παράταξη που συγκροτήθηκε στην εθνοσυνέλευση του 1862-1864, υπό τον Επαμεινώνδα Δεληγιώργη. Υποστήριζε την ανάπτυξη του κοινοβουλευτισμού και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, οικονομική ανάπτυξη και μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και το στρατό, πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία. β) Στρατιωτικός Σύνδεσμος: Μυστική οργάνωση στρατιωτικών με αιτήματα που αφορούσαν μεταρρυθμίσεις στο στρατό, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση και τη δημοσιονομική πολιτική. Πραγματοποίησε το κίνημα στο Γουδί στις 15 Αυγούστου 1909. Δεν εγκαθίδρυσε δικτατορία αλλά προώθησε τα αιτήματά του μέσω της Βουλής. Στις 15 Μαρτίου 1910 διαλύθηκε έχοντας επιτύχει τις επιδιώξεις του. γ) Εθνικός Διχασμός: Η κατάσταση που επικράτησε στην Ελλάδα μετά την έκρηξη του Α Παγκοσμίου πολέμου ξεκινώντας από τη διαμάχη του Πρωθυπουργού Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου για τη συμμετοχή ή όχι της Ελλάδας στον πόλεμο. Ο λαός χωρίστηκε σε δύο παρατάξεις, κυριάρχησε η βία και ο φανατισμός και οι συγκρούσεις πήραν διαστάσεις εμφυλίου πολέμου ανάμεσα στο κράτος της Αθήνας και σε αυτό της Θεσσαλονίκης. Ο Εθνικός Διχασμός έφτασε στο αποκορύφωμά του με την απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου και τη δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη. Α.1.2. 1. ε, ζ, 2. α, στ, 3. β, γ Α2.1. α) σελ. 75-76: «Η νέα γενιά... Αλέξανδρος Κουμουνδούρος.» β) σελ. 76: «Το Φεβρουάριο του 1862... να εγκαταλείψει τη χώρα.» Α.2.2. σελ. 89-90: «Η πρώτη δημόσια εμφάνιση...στις 22 Αυγούστου από μέλη της Εθνοσυνέλευσης.» Β.1. Η συγκεκριμένη γελοιογραφία αντικατοπτρίζει την πλήρη αντίθεση των πολιτικών προγραμμάτων ανάμεσα στους Χ. Τρικούπη και Θ. Δηλιγιάννη με αφορμή τις εξελίξεις στα μέσα συγκοινωνίας κατά το τελευταίο τέταρτο του 19 ου αιώνα. Στο αριστερό μέρος της εικόνας, εντός σιδηροδρομικού βαγονιού κάθεται ο Χ. Τρικούπης, ενώ στο αριστερό, σε πρώτο πλάνο, ο Θ. Δηλιγιάννης ιππεύει εξαντλημένο γάιδαρο. Ήδη από το 1875 το τρικουπικό κόμμα παρουσίασε ένα [4]
συστηματικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της χώρας, το οποίο ανάμεσα στα άλλα προέβλεπε και τη βελτίωση των υποδομών κατά κύριο λόγο του συγκοινωνιακού δικτύου της χώρας. Στον αντίποδα της τρικουπικής πολιτικής ο Θ. Δηλιγιάννης υποστήριζε μια αργή ανάπτυξη της οικονομίας που θα βασιζόταν σε παραδοσιακές παραγωγικές δομές. Συνακόλουθα, ο σιδηρόδρομος για τους δηλιγιαννικούς ήταν όργανο του τυχοδιωκτικού χρηματιστικού κεφαλαίου. Αυτή την αντίθεση των δύο πολιτικών σατιρίζει η γελοιογραφία. Αξίζει να σημειωθεί η φορά του τρένου και του γαιδάρου, καθώς ο Τρικούπης κινείται προς τη Δύση ενώ ο Δηλιγιάννης προς την Ανατολή. Ο Τρικούπης εμφανίζεται διορατικός και δυτικότροπος ενώ ο Δηλιγιάννης συντηρητικός με οπισθοδρομικές αντιλήψεις. Πρέπει, επίσης, να τονιστεί η σκοπιμότητα της γελοιογραφίας και το πολιτικό μήνυμα που εκπέμπει. Ο δημιουργός σκώπτει άμεσα το Δηλιγιάννη και το βραδύρρυθμο πρόγραμμά του και αποδίδει έμμεσα τα εύσημα στην εκσυγχρονιστική πολιτική του Τρικούπη που γεφυρώνει το χάσμα με τη δυτική Ευρώπη και οδηγεί με ασφάλεια και σύνεση το τρένο της Ελλάδας σε τροχιά εκσυγχρονισμού. Β.2. Από το βιβλίο: σελ. 73-75: «Τα πολιτικά κόμματα...από την πολιτική σκηνή.» Από το παράθεμα: Μέσα στα πλαίσια των προσπαθειών της χώρας να ανασυγκροτηθεί από τις καταστροφές της οθωμανικής κατοχής και της επανάστασης, τα τρία ξενικά κόμματα, αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό, δεν κατόρθωσαν να υφίστανται. Χαρακτηριστικά τους ήταν η έλλειψη σταθερότητας και αρχών, η εξάρτηση από τις δυνάμεις αλλά και η ανάμειξη των τελευταίων στα εσωτερικά ζητήματα της Ελλάδας. Τέλος, προκαλούσαν και την επέμβαση της αυλής, του βασιλιά, στην πολτική ζωή της χώρας. [5]