«Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και Βάσεις Δεδομένων ως εργαλεία για την καταστολή και πρόληψη της Περιβαλλοντικής Παραβατικότητας», 13 Ιανουαρίου 2017, Αμφιθέατρο ΤΕΕ Τμήμα
Η ελληνική πραγματικότητα Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση 2016 του WWF για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην Ελλάδα, η χώρα μας στον τομέα της διάθεσης περιβαλλοντικών πληροφοριών σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων χαρακτηρίζεται από μια αποτυχία: Το ηλεκτρονικό περιβαλλοντικό μητρώο εξακολουθεί να παραμένει κενό γράμμα, περίπου πέντε χρόνια μετά τη θέσπισή του, 15 χρόνια από την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση που αναγνώρισε το δικαίωμα στην κοινωνία της πληροφορίας και 11 χρόνια από την κύρωση της Σύμβασης του Άαρχους, η οποία επιβάλλει την «προοδευτική διάθεση περιβαλλοντικών πληροφοριών σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων. ευπρόσιτες στο κοινό». Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι η ενημέρωση των πολιτών αλλά και των εμπλεκόμενων φορέων για τα περιβαλλοντικά θέματα εξακολουθεί να γίνεται με μεθόδους της δεκαετίας του 80. Βασική εξυπηρετούμενη επιδίωξη: ο περιορισμός της ενημέρωσης και της συμμετοχής των πολιτών.
Το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο ακόμα να λειτουργήσει
Ανάρτηση μόνο των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) και αποσπασματικών δελτίων τύπου περί της επιβολής προστίμων από το Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος
Εν μέρει λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων
Το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ- Ηρώων Πολυτεχνείου 43, Κτίριο 3 2ος όροφος Ώρες Λειτουργίας: 9:00-14:00 καθημερινά Τηλ: 28210-41179 ΔΡΑΣΗ Β2 LIFE - NATURA THEMIS ENVIRONMENTAL LAW OBSERVATORY OF WEST CRETE- Iroon Politechniou 43, Building 3 2nd floor Working hours: 9:00-14:00 daily Tel: 28210-41179
Το Δυτικής Κρήτης Τα μοναδικά χαρακτηριστικά 1. Ανεξάρτητη λειτουργίααντικειμενικότητας εγγύηση 2. Συστηματική καταγραφή των δικαστικών αποφάσεων των Ποινικών Δικαστηρίων Δ. Κρήτης που αφορούν περιβαλλοντικά εγκλήματα (αδειοδοτημένη λειτουργία αρχείων με ευαίσθητα δεδομέναπρωτότυπη έρευνα) 3. Συστηματική καταγραφή διοικητικών προστίμων που αφορούν περιβαλλοντικές παραβάσεις στη Δυτική Κρήτη 4. Χωρο-χρονική αναφορά των συλλεχθέντων πληροφοριών μέσω GIS 5. Άμεση διάχυση των πληροφοριών στο ευρύ κοινό
Η βάση δεδομένων μας- Ο γεωπληροφορικός χάρτης του LIFE NATURA THEMIS
Τα φίλτρα αναζήτησης του γεωπληροφορικού χάρτη
Η δυνατότητα άμεσης στατιστικής ανάλυσης των συλλεχθέντων δεδομένων
Η δυνατότητα άμεσης στατιστικής ανάλυσης των συλλεχθέντων δεδομένων Π.Ε. Χανίων -Ρεθύμνου (συγκεντρωτικά) Αυθαίρετη Δόμηση Παράνομη Εκχέρσωση Δασικής Έκτασης- Παράνομη Υλοτομία Τύπος εγκλήματος Υποβάθμιση αιγιαλού Παράνομη Οικονομική Δραστηριότητα Παράνομα Απόβλητα- Λύματα Ρύπανση Θαλάσσιου Περιβάλλοντος Παράνομη Θήρα Εμπρησμός Παράνομη Βόσκηση Παράνομη διάνοιξη οδών Η συχνότητα των περιβαλλοντικών εγκλημάτων ανάλογα με την τυπολογία τους 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Ποσοστό (%)
Η δυνατότητα άμεσης στατιστικής ανάλυσης των συλλεχθέντων δεδομένων Η μεγάλη πλειονότητα (82,91%) των διοικητικών προστίμων στις Π.Ε Χανίων και Ρεθύμνης ευρέθη να κυμαίνεται πολύ χαμηλά μεταξύ 1,00-5.000 Ευρώ, αντιθέτως τα πρόστιμα τα οποία υπερβαίνουν τις 20.000 Ευρώ αντιπροσωπεύουν μόνο το 1,90% του συνόλου! Ύψος διοικητικών προστίμων σε Π.Ε Χανίων και Ρεθύμνου 8,86% 6,33% 1,90% 58,23% 24,68% εώς 1000 1001 εώς 5000 5001 εώς 10.000 10001 εώς 20.000 πάνω από 20.000
Τα οφέλη της συγκεκριμένης βάσης δεδομένων Τα συλλεχθέντα στοιχεία: ένα πρωτότυπο αξιόπιστο αντιπροσωπευτικό δείγμα περιβαλλοντικών υποθέσεων με επιβεβαιωμένη εξέλιξη Η μόνη βάση δεδομένων περιβαλλοντικών πληροφοριών βασισμένη σε GIS με σκοπό τη μείωση της περιβαλλοντικής παραβατικότητας ευπρόσιτη στο ευρύ κοινό! Η διάχυση των συμπερασμάτων της στατιστικής ανάλυσης αλλά και των ίδιων των στοιχείων: εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία για τον σχεδιασμό περιφερειακών στρατηγικών σχετικών με την Περιβαλλοντική Παραβατικότητα ακόμα και με αναθεώρηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, για καμπάνιες ευαισθητοποίησης του κοινού καθώς και για την ακαδημαϊκή έρευνα. Η πραγματοποιούμενη επισκόπηση της Περιβαλλοντικής Παραβατικότητας στη Δυτική Κρήτη μέσω του γεωπληροφορικού χάρτη ως μοντέλο για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων των σχετικών διοικητικών, προανακριτικών και δικαστικών αρχών.
Ένα παράδειγμα χρήσης βάσης δεδομένων για την αποτελεσματική καταστολή εγκλήματος -To έγκλημα του εμπρησμού Το εν λόγω έγκλημα λόγω της απουσίας αποδεικτικού υλικού συνήθως αρχειοθετείται στο αρχείο αγνώστων δραστών και δεν ασκείται καν ποινική δίωξη. Η πορεία των υποθέσεων εμπρησμού που εστάλησαν το έτος 2010 από την Π.Υ. Ρεθύμνης στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρεθύμνης. Σε ποσοστό μόλις 9% των υποθέσεων ορίστηκε δικάσιμος!
To έγκλημα του εμπρησμού Παρακολούθηση των σχετικών υποθέσεων από την πηγή τους, ήτοι από τα αρχεία των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Μείωση του αριθμού των πυρκαγιών για τα έτη 2012 έως 2015 κατά ποσοστό 73%!
To έγκλημα του εμπρησμού 250 200 Σύνολο Πυρκαγιών σε Π.Ε Ρεθύμνης 150 100 50 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Έτος Μείωση του αριθμού των πυρκαγιών για τα έτη 2012 έως 2015 κατά ποσοστό 56,21%!
Ένα παράδειγμα χρήσης βάσης δεδομένων για την αποτελεσματική καταστολή εγκλήματος σε ομάδα παραβατών εμπρησμοί από κτηνοτρόφους για βελτίωση της ποιότητας του βοσκοτόπου Πάταξη του Εγκλήματος με την ηλεκτρονική διασύνδεση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με ΟΠΕΚΕΠΕ Μία διαλειτουργικότητα που γεννήθηκε τυχαία! Μέσω της ηλεκτρονικής διασύνδεσης ταυτοποιούνται οι πιθανοί δράστες και αξιοποιούνται υπάρχοντα νομικά εργαλεία: 1. Όσοι διώκονται για ποινικά αδικήματα, ασχέτως καταδίκης τους παύουν να δικαιούνται εξισωτική αποζημίωση (επιδότηση) από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε και υποχρεούνται να επιστρέψουν το σύνολο των χρημάτων που έχουν εισπράξει από την εξισωτική αποζημίωση (επιδότηση)- άρθρο 9 & 15 της Κ.Υ.Α 693/7-3-08, ΦΕΚ 393/Β/2008) 2. Κοινοποιείται άμεσα στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε η απόφαση κήρυξης της έκτασης ως αναδασωτέας, προκειμένου να εξαιρεθεί από την οικονομική ενίσχυση που δίνονταν στους κτηνοτρόφους που έβοσκαν εκεί πριν την πυρκαγιά και στο εξής απαγορεύεται η βόσκηση, όπως επίσης αποκλείεται οποιαδήποτε μορφή ενέργειας και επέμβαση σε αυτήν (άρθρο 105 του Ν.Δ 86/1969) *Χαρακτηριστική της αποτελεσματικότητας της ηλεκτρονικής διασύνδεσης η υπ αριθμ. 240/19-9-2016 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Κρήτης, σύμφωνα με την οποία επεβλήθη ποινή κάθειρξης δέκα ετών στον αυτουργό και στον ηθικό αυτουργό εμπρησμού από πρόθεση δασικής έκτασης ιδιαίτερα μεγάλης αξίας από ιδιοτέλεια και κακοβουλία
Συμπεράσματα- Προτάσεις Οι Βάσεις Δεδομένων και τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών αποτελούν οικονομικούς και αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης και καταστολής της περιβαλλοντικής παραβατικότητας, ιδίως όταν εξασφαλίζεται η διαλειτουργικότητά τους με σχετικά μητρώα και υπηρεσίες. Η χώρα μας αυτή τη στιγμή είναι στη δεύτερη θέση σε αριθμό ανοικτών παραβιάσεων του περιβαλλοντικού δικαίου στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μία υπόθεση λιγότερη από την πολύ μεγαλύτερη σε έκταση και πληθυσμό Ισπανία και η περιβαλλοντική πολιτική της λόγω της οικονομικής κρίσης δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που απορρέουν από την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Για την οικονομική κρίση μπορεί να υπάρξει ανάταση, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο για την οικολογική, οι βαθιές πληγές στο Περιβάλλον δεν επουλώνονται. Το 2017 ας είναι το έτος μέγιστης αξιοποίησης των σύγχρονων τεχνολογιών παρακολούθησης για την προστασία του περιβάλλοντος!
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας Μαρία Μανιαδάκη Συντονίστρια Παρατηρητηρίου ΠΔΔΚ www.mariamaniadaki.gr