Η μετανάστευση γίνεται γένους θηλυκού Εβδομάδα για τις μετανάστριες-πρόσφυγες αυτή που διανύουμε, καθώς άρχισε με την Ημερίδα του Τμήματος Γυναικών του ΣΥΝ, που έγινε τη Δευτέρα, 5 του Γενάρη, στη ΓΣΕΕ και τελειώνει με το σημερινό συλλαλητήριο αλληλεγγύης στην Ομόνοια. Το Τμήμα Γυναικών αξιοποίησε την Έκθεση του ΟΗΕ του 2006, που είναι αφιερωμένη στη μετανάστρια-πρόσφυγα, για να μιλήσει για τα προβλήματα των μεταναστριών στη χώρα μας, τις ανάγκες και τα αιτήματά τους. Η Ημερίδα πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 5 Φλεβάρη στο Αμφιθέατρο της ΓΣΕΕ με τη συμμετοχή εκπροσώπων μεταναστευτικών οργανώσεων, μαζικών φορέων, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, εκπροσώπων Δήμων και είχε πολύ ενδιαφέρον. Βασική προτεραιότητα Η Αυγή Θεοδόση, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ, με ευθύνη για την ισότητα των φύλων, ανοίγοντας τις εργασίες της ημερίδας τόνισε: "Τα προβλήματα των μεταναστριών και προσφύγων γυναικών που βρίσκονται στη χώρα μας αποτελούν προτεραιότητα στην καθημερινή μας δράση. Θα ακολουθήσουν κι άλλες παρόμοιες συναντήσεις και δράσεις στην κατεύθυνση αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων..." Η έκθεση του ΟΗΕ σημαντικό βήμα. Λίτσα Δουδούμη, υπεύθυνη του Τμήματος Γυναικών της ΚΠΕ: "... Θεωρούμε ότι η έκθεση που κυκλοφόρησε ο ΟΗΕ το 2006 για το παγκόσμιο πληθυσμό και είναι αφιερωμένη στις μετανάστριες και τις πρόσφυγες αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Τελευταία η διεθνής κοινότητα αναγνώρισε τη συμβολή των γυναικών τους στην καταπολέμηση της φτώχειας και στην ενίσχυση των φτωχών χωρών. Μόλις πριν λίγο καιρό αναγνωρίστηκαν οι ιδιαίτεροι κίνδυνοι και προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες που εγκαταλείπουν τις χώρες τους: Επισφαλής εργασία, χαμηλές αμοιβές, χωρίς ασφάλιση. Συχνά κακοποιούνται. Ακόμη και όταν είναι νόμιμες είναι αντιμέτωπες με την αυθαιρεσία. Μακριά από τις ισχυρές πατριαρχικές κοινωνίες οι γυναίκες μεταναστεύουν για πολλούς λόγους, οικονομικούς και κοινωνικούς, και για να ξεφύγουν από ισχυρές πατριαρχικές κοινωνίες και κακομεταχείρισης στο γάμο... Οι κλάδοι διασκέδασης και η βιομηχανία του σεξ σε πλήρη άνθιση. Όταν οι γυναίκες δεν έχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις για να επιβιώσουν μεταναστεύουν και γι' αυτόν τον λόγο. Τα σύνορα ανάμεσα στη διασκέδαση και την πορνεία είναι εντελώς ασαφή. Η πορνεία είναι μια επικερδής επιχείρηση. Τα κέρδη από την εμπορία των γυναικών και των παιδιών κατέχουν την τρίτη θέση στον κόσμο μετά την εμπορία των όπλων και των ναρκωτικών. Βία κατά των γυναικών. Οι μετανάστριες - πρόσφυγες βρίσκονται συχνά αντιμέτωπες με κάθε είδους βία ακόμη και βιασμό. Σοβαρές απειλές, αποτελούν όλα αυτά για τη ψυχική και 1
σωματική υγεία αυτών των γυναικών καθώς δημιουργούνται και προβλήματα κοινωνικής ενσωμάτωσης στη "φιλοξενούσα" χώρα. Δράστες αυτής της βίας και τελωνειακοί υπάλληλοι και συνοριακοί φρουροί, αστυνομικοί, υπάλληλοι δικαστηρίων, στρατιωτικοί, ακόμη και συνεργάτες του ΟΗΕ, συνεργάτες μη κυβερνητικών οργανώσεων. Υπάρχει βέβαια και η ενδοοικογενειακή βία. Οι μετανάστριες λόγω κοινωνικού αποκλεισμού, άγνοιας γλώσσας, και λόγω πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων, δεν ζητούν βοήθεια, δεν πάνε στο γιατρό, δεν ξέρουν τα δικαιώματά τους. Να προστατεύσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια η μετανάστευση θα συνεχίζεται σε όλη τη γη. Τουλάχιστον όσο ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας υποφέρει από φτώχεια και ανισότητες. Η παγκόσμια Διάσκεψη για το παγκόσμιο πληθυσμό το '94 στο Κάιρο και η Παγκόσμια Διάσκεψη το '95 των γυναικών στο Πεκίνο, έθεσαν με ιδιαίτερη έμφαση τις ανάγκες και τα δικαιώματα των μεταναστριών και των γυναικών προσφύγων. Τα διεθνή αναγνωρισμένα δικαιώματα πρέπει να ισχύουν τόσο για τους ντόπιους όσο και για κείνους που κατοικούν χωρίς να 'χουν ιθαγένεια. Το δικαίωμα στην ελευθερία, η απαγόρευση βασανιστηρίων, το δικαίωμα στη μόρφωση, την υγεία, η ισοτιμία στην εργασία, η συμμετοχή στα συνδικάτα και το δικαίωμα να υπάρχουν μέρες αργίας. Ο Ντανιέλ Εσδράς, εκπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) τόνισε: " Η μετανάστευση αλλάζει σιγά - σιγά και γίνεται γένους θηλυκού. Οι γυναίκες βρίσκουν πιο εύκολα δουλειά γιατί είναι πιο ευάλωτες στην εκμετάλλευση, στην εμπορία. Μάλιστα κάνει κακό να ταυτίζουμε αυτή την εμπορία ανθρώπων με την πορνεία. Εδώ μιλάμε για αγορά. Μιλάμε για 'σφαγή' ανθρώπων. Οι μεγαλύτεροι φταίχτες είναι οι πελάτες. Ό,τι ζητάει η αγορά αυτό προσφέρεται. Θέλει ο πελάτης μια ψηλή ξανθιά Ουκρανέζα του την προσφέρουν, θέλει μια σκουρόχρωμη από την Αφρική του την προσφέρουν. Αύριο θα θέλει κάποιος ένα συκώτι, θα σκοτώσουν κάποιον να του το προσφέρουν. Μεθαύριο θέλει ένα μωρό θα του το πουλήσουν. Πωλούνται ακόμη και παιδιά και πριν καν τη σύλληψή τους. Υπάρχει για παράδειγμα πόλη της Βουλγαρίας η οποία ειδικεύεται σ' αυτού του είδους το εμπόριο! Τελευταία χτυπήθηκε ένα τέτοιο κύκλωμα. Επειδή οι έμποροι είναι και άπληστοι και βίαιοι, δεν πληρώνουν. Κάποιες γυναίκες τρομάξανε, ειδοποιήσανε την αστυνομία και το γραφείο μας. Εμείς βοηθήσαμε τις γυναίκες να γυρίσουν στη Βουλγαρία κι έτσι μάθαμε πώς λειτουργεί το κύκλωμα. Ποιος ξέρει άραγε πόσα παιδιά από αυτά θα πάνε για υιοθεσία και πόσα για ανταλλακτικά...". Απόστολος Καψάλης, επιστημονικής συνεργάτης ΙΝΕ/ΓΣΕΕ: "Στη χώρα μας με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕΑ οι μισοί μετανάστες είναι γυναίκες. Το μεγαλύτερο ποσοστό έρχεται να εργαστεί και μόνο ένα μικρό ποσοστό έρχεται για οικογενειακή επανένωση. Στη χώρα μας απασχολούνται σε τέσσερις κυρίως κλάδους, 6% στη γεωργία και την κτηνοτροφία, 9% στη μεταποίηση, 16% στα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, 50% στα ιδιωτικά νοικοκυριά. Αν σ' αυτές προσθέσουμε κι αυτές που δουλεύουν στον κλάδο της υγείας πάνω από τις μισές εργάζονται στα ιδιωτικά νοικοκυριά. 2
Οι μετανάστριες στα συγκεκριμένα έχουν μεγάλη δυνατότητα απορρόφησης. Υπάρχει ένα παράδοξο: παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα οι μετανάστριες απορροφώνται στην αγορά εργασίας ευκολότερα από τις άλλες χώρες της Ευρώπης, ωστόσο έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό ανεπίσημων μεταναστριών, δηλαδή χωρίς χαρτιά. Οι μισές μετανάστριες στην Ελλάδα είναι χωρίς χαρτιά". Άουα, εκπρόσωπος της Ένωσης Αφρικανών Γυναικών ΟΧΙ ρατσισμός από την κούνια. Το πιστοποιητικό γεννήσεως είναι η ταυτότητα των παιδιών. Έχουν μόνο ένα χαρτί νοσοκομείου που τους επιτρέπει την εγγραφή στο ληξιαρχείο. Πρέπει να εξασφαλιστεί εγγραφή των παιδιών στα δημοτολόγια. Τα παιδιά μας δεν φαίνεται να γεννήθηκαν πουθενά. Χωρίς πιστοποιητικά γέννησης τα παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα σ' όλη τους τη ζωή. Δεν έχουν πλήρη στοιχεία ταυτότητας και μια ζωή δεν θα είναι νόμιμοι πολίτες. Μαρτυρία Σύλβια Μουτόμπο: Είμαι 26 χρονών. Έχω γεννηθεί στην Ελλάδα. Δεν έχω διαβατήριο, δεν έχω τίποτα, δεν είμαι αναγνωρισμένη από καμία χώρα. Έχω τρία παιδιά, δεν μπορώ να ζω έτσι. Έστω ένα πιστοποιητικό ότι έχω γεννηθεί στην Ελλάδα. Και τα τρία παιδιά μου έχουν το ίδιο πρόβλημα με μένα. Δεν μπορούμε να ζούμε έτσι. Κάποια λύση πρέπει να βρεθεί. Εκπρόσωπος Συλλόγου Αφγανών Γυναικών Εμείς οι γυναίκες του Αφγανιστάν βρισκόμαστε εδώ γιατί αντιμετωπίζουμε στη χώρα μας τη φοβερή βία των Ταλιμπάν. Ακολουθούμε τους άνδρες μας αναγκαστικά όπου πάνε. Ζούμε εδώ χωρίς δικαιώματα. Υπάρχει πρόβλημα ασύλου και ελληνικής γλώσσας. Ακόμη και τα παιδιά μας που γεννήθηκαν εδώ δεν έχουν άσυλο. Έχουμε προβλήματα τάφου. Πού να ταφούμε σαν μουσουλμάνοι; Δεν έχουμε νεκροταφείο. Στο Αφγανιστάν δεν έχουμε ζωή και εδώ δεν έχουμε ζωή. Είναι σαν να μην υπάρχουμε. Εκπρόσωπος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους πρόσφυγες κ. Μαριέλα Μιχαηλίδου: Το να είσαι πρόσφυγας και γυναίκα είναι ιδιαίτερα επώδυνο. Οι γυναίκες που έχουν έρθει μόνες τους και ζητούν άσυλο: το 2004 754, το 2005 522, το 2006 334, κυρίως γυναίκες από χώρες της Αφρικής. Ως γυναίκα πρόσφυγας ζεις σε μόνιμη ανασφάλεια. Κάθε 6 μήνες να ανανεώνεις την κάρτα σου. Η Ελλάδα έχει τα χαμηλότερα ποσοστά αναγνωρισιμότητας προσφύγων 1,34%. Η Ευρώπη 14% αναγνωρισιμότητα προσφύγων. Χάπινες, Νιγηρία: Ζω εδώ και 14 χρόνια. Έχω 4 παιδιά. Η μία σπουδάζει ιατρική στην Αλεξανδρούπολη. Εκπροσωπώ τους νόμιμους μετανάστες. Έχουμε την Ελλάδα μια χώρα της Ευρώπης να έχει απαρτχάιντ. Άνθρωποι πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. 3
Σαν μικροπωλητές πληρώνουμε φόρους. Η διαμονή μας εδώ έχει να κάνει με το ποσό που πληρώνουμε στην Εφορία. Και μας λέει τώρα ο κ. Παπαθανασίου με το νόμο του πως μόνο οι Έλληνες μπορούν να κάνουν αυτή τη δουλειά. Ο νόμος είναι ρατσιστικός. Άνθρωποι χάνονται στα σύνορα Μαργαρίτα Σαλτέρη, εκπρόσωπος Διεθνούς Αμνηστίας-Τομέας Προσφύγων Αυτό που μας προβληματίζει αρκετά είναι οι άνθρωποι που χάνονται στα σύνορα. Από πληροφορίες που έχουμε από κάποιους που κατάφεραν να βγουν στη στεριά και τους βρήκαμε στα κέντρα προσφύγων, πολλοί είπαν πως θα ήθελαν να έχουν πεθάνει παρά να έχουν περάσει όλη αυτή την ταλαιπωρία στα κέντρα κράτησης, όπου οι συνθήκες είναι άθλιες. Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ποτέ δεν μπορούν να συνεννοηθούν, γιατί δεν υπάρχουν μεταφραστές. Να δώσουμε φωνή στις μετανάστριες. Δήμητρα: Είμαι από την Αλβανία, εκπροσωπώ το Πανελλαδικό Δίκτυο Γυναικών Μεταναστριών. Συνήθως όταν μιλάνε για μετανάστες εννοούν τους άνδρες. Είναι αλήθεια ότι το πρόβλημα μετανάστρια έχει μπει πλέον στη συζήτηση. Θυμάμαι ότι από όταν πρωταρχίσαμε μια ομάδα γυναικών να κάνουμε κάτι να αλλάξει λίγο η κατάσταση κι επισκεπτόμασταν τις οργανώσεις και τα τμήματα των κομμάτων θυμάμαι ότι πρώτη φορά άκουσα από τις γυναίκες του ΣΥΝ "να δώσουμε φωνή στις γυναίκες μετανάστριες" και δεν το ξεχνώ από τότε Είναι αυτό το Τμήμα Γυναικών του ΣΥΝ που μας έδωσε τη δυνατότητα να δούμε τι γίνεται με τις μετανάστριες στην Ευρώπη κι ευχαριστώ τον κ. Κουβέλη που τόσο μας βοηθάει με το κοινοβουλευτικό του έργο. Ο δημόσιος λόγος για τη μετανάστευση. Όλγα Λαφαζάνη, εκπρόσωπος Δικτύου Προσφύγων και Μεταναστών. Ο κυρίαρχος κυβερνητικός λόγος είναι ένας λόγος ποινικοποίησης των μεταναστών και προσφύγων. Ο μη κυβερνητικός λόγος συχνά έχει την τάση να θυματοποιεί τους μετανάστες. Νομίζω ότι εμείς οι οργανώσεις πρέπει να αποφύγουμε αυτή τη θυματοποίηση. Στην παρέμβασή της, εξάλλου, στην ημερίδα η Σούλα Παναρέτου, πρόεδρος του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, τόνισε, μεταξύ άλλων: Η φεμινιστική αλληλεγγύη προς τις μετανάστριες, η υποστήριξη των αιτημάτων τους, η ανάδειξη των αναγκών τους, απορρέει από μια στάση αρχής. Όλα τα τμήματα του γυναικείου κοινωνικού φύλου πρέπει να απολαύουν της ισότητας. Πολύ περισσότερο που η μετανάστρια - πρόσφυγα αντιμετωπίζει διακρίσεις που προέρχονται από το φύλο, τη φυλή και την τάξη. Διπλή-τριπλή, λοιπόν, είναι η ρίζα της καταπίεσής της. Είναι θετική εξέλιξη η δραστηριοποίηση και η αυτοοργάνωση των μεταναστριών στην Ελλάδα. Έτσι θα υπάρξει καλύτερη και συστηματικότερη επικοινωνία και συνεργασία με τις φεμινιστικές οργανώσεις, στην κατεύθυνση τα αιτήματα και οι ανάγκες των μεταναστριών να γίνουν ορατές στο κοινωνικό σύνολο. 4
Ένα πολύ τρυφερό και ταυτόχρονα δυνατό πρόγραμμα έκανε πολλά μάτια γυναικών να βουρκώσουν. Έκανε κομμάτια τα σύνορα, έδωσε ένα χαμόγελο ελπίδας και αλληλεγγύης. Συμμετέχουν οι ηθοποιοί Ντιάνα Καβέτσου και Νίκος, το αφρικανικό συγκρότημα "Μούζικα" η ηθοποιός Ελίνα Σηφάκη. Τις εργασίες συντόνισαν οι: Ελένη Παπαπέτρου και Ρένα Δούρου, μέλη της ΚΠΕ του ΣΥΝ. Εύα ΠΕΤΡΟΥ Δημοσιεύθηκε: 10/02/2007 στην εφημερίδα Η Αυγή 5