Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Πληροφορικής. Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 3 ο ΜΕΔ απλού κύκλου

Σχετικά έγγραφα
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Η/Υ

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος ηµητρίου. Μάθηµα 4 ο. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας - Τµήµα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και ικτύων

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 4 ο ΜΕΔ πολλαπλών κύκλων

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Η/Υ

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Πληροφορικής

Παράλληλα Συστήματα. Γιώργος Δημητρίου. Μια Ανασκόπηση στην Οργάνωση Η/Υ. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Πληροφορικής

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Η/Υ

Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών

2 η Ενδιάμεση Εξέταση Λύσεις/Απαντήσεις

Αρχιτεκτονική Η/Υ. Γιώργος ηµητρίου. Μια Ανασκόπηση στην Οργάνωση Η/Υ. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας - Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 8 ο Μερική Επικάλυψη. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Πληροφορικής

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος ηµητρίου. Μάθηµα 6 ο. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας - Τµήµα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και ικτύων

Εισαγωγή στους Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 2 ο. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Πληροφορικής

ΠΛΕ- 027 Μικροεπεξεργαστές 5ο μάθημα: Αρχιτεκτονική πυρήνα: υλοποίηση ενός κύκλου

5.1 Εισαγωγή. Μια προεπισκόπηση της υλοποίησης

Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Σχεδίαση μονάδας ελέγχου επεξεργαστή

Chapter 5. Ο επεξεργαστής: διαδρομή δεδομένων και μονάδα ελέγχου. Ενδέκατη (11 η ) δίωρη διάλεξη.

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Πληροφορικής

Η διασύνδεση Υλικού και λογισμικού David A. Patterson και John L. Hennessy. Chapter 5. Ο επεξεργαστής: διαδρομή δεδομένων και μονάδα ελέγχου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΟΥΣ Η/Y (ΗΥ232)

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 2 ο Σύντομη Επανάληψη. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Πληροφορικής

ΠΛΕ- 027 Μικροεπεξεργαστές 6ο μάθημα: Αρχιτεκτονική πυρήνα: υλοποίηση με διοχέτευση

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Πληροφορικής

Εισαγωγή στους Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 1 ο

Επεξεργαστής Υλοποίηση ενός κύκλου μηχανής

Επεξεργαστής Υλοποίηση ενός κύκλου μηχανής

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Πληροφορικής

Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Τµήµα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και ικτύων

Τέτοιες λειτουργίες γίνονται διαμέσου του

Chapter 2. Εντολές : Η γλώσσα του υπολογιστή. (συνέχεια) Η διασύνδεση Υλικού και λογισμικού David A. Patterson και John L.

Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Πληροφορικής. Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος ηµητρίου. Μάθηµα 2 ο Σύντοµη Επανάληψη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΟΥΣ Η/Y (ΗΥ232)

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος ηµητρίου. Μάθηµα 9 ο. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας - Τµήµα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και ικτύων

O επεξεργαστής: Η δίοδος δεδομένων (datapath) και η μονάδα ελέγχου (control)

O επεξεργαστής: Η δίοδος δεδομένων (datapath) και η μονάδα ελέγχου (control)

Single Cycle Datapath. Αρχιτεκτονική Υπολογιστών. 5ο εξάμηνο ΣΗΜΜΥ ακ. έτος: Νεκ. Κοζύρης

και η µονάδα ελέγχου (control) O επεξεργαστής: Η δίοδος δεδοµένων (datapath) Εντολές διακλάδωσης (branch beq, bne) I Type Σχεδίαση datapath

ΜΥΥ- 402 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Φροντιστήριο: MIPS assembly

Οργάνωση Υπολογιστών

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Κεφάλαιο 3

Μάθημα 3.2: Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας

Διάλεξη 12 Καθυστερήσεις (Stalls) Εκκενώσεις Εντολών (Flushing)

Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Οργάνωση και Σχεδίαση Υπολογιστών Η ιασύνδεση Υλικού και Λογισµικού, 4 η έκδοση. Κεφάλαιο 4. Ο επεξεργαστής

Chapter 2. Εντολές : Η γλώσσα του υπολογιστή. Τρίτη (3 η ) δίωρη διάλεξη. Η διασύνδεση Υλικού και λογισμικού David A. Patterson και John L.

ΗΥ 232 Οργάνωση και Σχεδίαση Υπολογιστών. Διάλεξη 13. Διακλαδώσεις. Νίκος Μπέλλας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ

Εισαγωγή στους Η/Υ. Γιώργος Δημητρίου. Μάθημα 11 ο και 12 ο

i Όλες οι σύγχρονες ΚΜΕ είναι πολυπλοκότερες!

Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας

Σχεδίαση της Μονάδας Ελέγχου

Οργάνωση και Σχεδίαση Υπολογιστών Η ιασύνδεση Υλικού και Λογισµικού, 4 η έκδοση. Κεφάλαιο 2. Εντολές: η γλώσσα του υπολογιστή

Κεφάλαιο 3 Αρχιτεκτονική Ηλεκτρονικού Τμήματος (hardware) των Υπολογιστικών Συστημάτων ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Μάθημα 4: Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας

Κεφάλαιο 4. Ο επεξεργαστής. Οργάνωση και Σχεδίαση Υπολογιστών Η ιασύνδεση Υλικού και Λογισµικού, 4 η έκδοση

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Κεφάλαιο 3 Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας

Διάλεξη 11 Προώθηση (Forwarding)

Αρχιτεκτονική υπολογιστών

ΕΠΛ221: Οργάνωση Υπολογιστών και Συμβολικός Προγραμματισμός. Κεφ. 4: Ο επεξεργαστής 1. Διάδρομος δεδομένων και μονάδα ελέγχου 2.

ΗΥ 232 Οργάνωση και Σχεδίαση Υπολογιστών. Διάλεξη 3 Εντολές του MIPS (2)

Δείγμα Τελικής Εξέτασης στο ΗΜΥ213. Διδάσκοντας: Γιώργος Ζάγγουλος

Άσκηση IF ID EX MEM WB α. 300ps 400ps 350ps 500ps 100ps β. 200ps 150ps 120ps 190ps 140ps

1 η Ενδιάμεση Εξέταση Απαντήσεις/Λύσεις

ΗΜΥ 213. Εργαστήριο Οργάνωσης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Μικροεπεξεργαστών. Διδάσκων: Δρ. Γιώργος Ζάγγουλος

Γενική οργάνωση υπολογιστή «ΑΒΑΚΑ»

Εντολές του MIPS (2)

Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012

Σύγχρονες Αρχιτεκτονικές Υπολογιστών

Chapter 2. Εντολές : Η γλώσσα του υπολογιστή. (συνέχεια) Η διασύνδεση Υλικού και λογισμικού David A. Patterson και John L.

Οργάνωση Η/Υ. Γιώργος ηµητρίου. Μάθηµα 2 ο. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας - Τµήµα Μηχανικών Η/Υ, Τηλεπικοινωνιών και ικτύων

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Οργάνωση επεξεργαστή (1 ο μέρος) ΜΥΥ-106 Εισαγωγή στους Η/Υ και στην Πληροφορική

Τρόποι Διευθυνσιοδότησης

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

Αρχιτεκτονική Υπολογιστών

Εργαστήριο 3 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΜΕ. Εισαγωγή

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών

Chapter 6 Αύξηση της απόδοσης με διοχέτευση (pipeline)

ΗΜΥ 213 Εργαστήριο Οργάνωσης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Μικροεπεξεργαστών

Διάλεξη 12 Καθυστερήσεις (Stalls)

ΗΜΥ 213 Εργαστήριο Οργάνωσης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Μικροεπεξεργαστών

3. Πρόσθεση Πολλαπλασιασμός 4. Πρόσθεση στο πρότυπο ΙΕΕΕ Πολλαπλασιασμός στο πρότυπο ΙΕΕΕ

ΗΜΥ 213 Εργαστήριο Οργάνωσης Υπολογιστών και Μικροεπεξεργαστών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Χειρισµός εδοµένων

Απλός επεξεργαστής (Επανάληψη)

Κεφάλαιο 4. Ο επεξεργαστής

Pipelined Datapath, Hazards and Forwarding

Διαδικασίες Ι. ΗΥ 134 Εισαγωγή στην Οργάνωση και στον Σχεδιασμό Υπολογιστών Ι. Διάλεξη 4

Transcript:

Γιώργος Δημητρίου Μάθημα 3 ο ΜΕΔ απλού κύκλου

Συνολική Δομή ΚΜΕ Μία ή περισσότερες μονάδες αριθμητικών και λογικών πράξεων Μονάδα ολίσθησης Φάκελος καταχωρητών γενικού σκοπού Κρυφή μνήμη (ενοποιημένη ή διαχωρισμένη) εντολών και δεδομένων Καταχωρητές ειδικού σκοπού Δρόμοι μεταφοράς πληροφορίας Μονάδα ελέγχου

Επεξεργασία Δεδομένων Απλουστευμένη αρχιτεκτονική MIPS συνδυαστικής ΜΕΔ: PC ΜΔΜ & Αποθηκευμένο Πρόγραμμα Μονάδα Ελέγχου Φάκελος Καταχωρητών Γενικού Σκοπού ΑΛΜ ΜΔΜ & Αποθηκευμένα Δεδομένα Διακοπή

Κύκλος Εντολής MIPS 1. Προσκόμισε την εντολή από τη θέση μνήμης που δείχνει ο PC. 2. Υπολόγισε τη νέα τιμή του PC. 3. Αποκωδικοποίησε την εντολή. 4. Διάβασε τα τελούμενα εισόδου από το φάκελο καταχωρητών (ΦΚ). 5. Εκτέλεσε την εντολή στην ΑΛΜ. 6. Προσπέλασε τη μνήμη δεδομένων. 7. Αποθήκευσε το αποτέλεσμα στο ΦΚ.

Ανάκληση Εντολής Η ΜΔΜ εντολών (αποθηκευμένου προγράμματος) προσπελαύνει την αντίστοιχη κρυφή μνήμη για ανάγνωση. Η τρέχουσα τιμή του PC χρησιμοποιείται ως διεύθυνση προσπέλασης. Η ΜΔΜ εντολών επιστρέφει στη ΜΕΔ μια λέξη εντολής.

Υπολογισμός Νέας Τιμής PC Η τιμή του PC αυξάνεται κατά μία λέξη (ή 4 ψηφιολέξεις). Η αύξηση του PC μπορεί να ακυρωθεί από τη φάση εκτέλεσης, εάν εκτελείται εντολή άλματος. Η αύξηση του PC μπορεί ακόμη να ακυρωθεί από διακοπή ή ειδική περίπτωση.

Αποκωδικοποίηση Εντολής Κωδικοποίηση των ψηφίων σε ομάδες. Έτσι στην αποκωδικοποίηση: Κάποιες ομάδες ψηφίων (κατ ευθείαν ή έμμεσης διευθυνσιοδότησης) κατευθύνονται προς το ΦΚ. Μία ομάδα ψηφίων (άμεσης ή σχετικής διευθυνσιοδότησης) μπορεί να κατευθυνθεί προς την ΑΛΜ ή τον PC. Ο κωδικός λειτουργίας αποκωδικοποιείται από τη Μονάδα Ελέγχου, για την παραγωγή σημάτων ελέγχου.

Ανάγνωση Φακέλου Καταχωρητών Σε κάθε εντολή στέλνονται στο ΦΚ δύο αριθμοί καταχωρητών για ανάγνωση. Πιθανά ο ίδιος αριθμός! Η ανάγνωση γίνεται πάντα, ακόμα κι αν η εντολή δεν έχει τελούμενα εισόδου! Τα δεδομένα που επιστρέφονται από το ΦΚ προωθούνται στην ΑΛΜ, στον PC ή στη ΜΔΜ δεδομένων για αποθήκευση.

Εκτέλεση Εντολής στην ΑΛΜ Σε ορισμένες εντολές (πχ άλμα χωρίς συνθήκη) δε χρησιμοποιείται η ΑΛΜ. Για τις υπόλοιπες: η ακριβής λειτουργία της ΑΛΜ καθορίζεται από την αποκωδικοποίηση του κωδικού λειτουργίας και του κωδικού τελεστή της εντολής. Η έξοδος της ΑΛΜ μπορεί να είναι αποτέλεσμα της εντολής, ή να χρησιμοποιηθεί σαν έλεγχος εγγραφής του PC ή σα διεύθυνση προσπέλασης της μνήμης.

Προσπέλαση Μνήμης Δεδομένων Η ΜΔΜ δεδομένων προσπελαύνει την αντίστοιχη κρυφή μνήμη, αν η εντολή είναι φόρτωσης ή αποθήκευσης. Η τελική διεύθυνση προσπέλασης υπολογίστηκε στην ΑΛΜ στο προηγούμενο βήμα. Σε φόρτωση, διαβάζεται από τη μνήμη μια λέξη δεδομένων, την οποία η ΜΔΜ επιστρέφει στη ΜΕΔ. Σε αποθήκευση, εγγράφεται στη μνήμη μια λέξη δεδομένων, η οποία προέρχεται από το ΦΚ.

Εγγραφή Φακέλου Καταχωρητών Κάθε εντολή μπορεί να γράψει μέχρι έναν καταχωρητή. Δεδομένα εγγραφής από την ΑΛΜ (αριθμητικές/λογικές εντολές) Δεδομένα εγγραφής από τη μνήμη δεδομένων (εντολές φόρτωσης).

Σύστημα Ελέγχου MIPS Αποκωδικοποίηση εντολής: Αποστολή επιμέρους πεδίων στις κατάλληλες υπομονάδες επεξεργασίας. Παραγωγή σημάτων ελέγχου για κάθε υπομονάδα επεξεργασίας. Υπομονάδα ελέγχου ΑΛΜ: Αποκωδικοποίηση πράξης. Υπομονάδα ελέγχου PC: Εκτέλεση αλμάτων με ή χωρίς συνθήκη. Υπομονάδα ελέγχου ΜΔΜ.

Επεξεργασία Δεδομένων Απλουστευμένη αρχιτεκτονική MIPS συνδυαστικής ΜΕΔ (με σήματα ελέγχου): PC ΜΔΜ & Αποθηκευμένο Πρόγραμμα MUX PCSrc Μονάδα Ελέγχου MUX PCtoReg MUX RegDst Φάκελος Καταχωρητών Γενικού Σκοπού RegWrite MUX ALUSrcB MUX MemToReg ΑΛΜ ALUOp MemRead, MemWrite ΜΔΜ & Αποθηκευμένα Δεδομένα Διακοπή

Έλεγχος Εντολής ΑΛΜ add $8,$17,$18 000000 10001 10010 01000 00000 100000 ΜΕ RegWrite = 1 ina inb out Φάκελος Καταχωρητών Α MemtoReg = 0 PCtoReg = 0 SrcΑ ΑΛΜ Β SrcΒ RegDst = rd ALUSrcB = ΦΚ add Έλεγχος ΑΛΜ πράξη(αλμ) = κωδικός τελεστή

Έλεγχος Εντολής ΑΛΜ addi $8,$17,-1 001000 10001 01000 1111111111111111 ΜΕ RegWrite = 1 Έλεγχος ΑΛΜ ina inb RegDst = rt προέκταση προσήμου Φάκελος Καταχωρητών add Α SrcΑ ALUSrcB = άμεσο τελούμενο ΑΛΜ SrcΒ MemtoReg = 0 PCtoReg = 0

Έλεγχος Εντολής Προσπέλασης Μνήμης sw $8,164($29) 101011 11101 01000 0000000010100100 ΜΕ RegWrite = 0 Έλεγχος ΑΛΜ Φάκελος Καταχωρητών Β ina inb προέκταση προσήμου add δεδομένα Α SrcΑ ΑΛΜ SrcΒ διεύθυνση ALUSrcB = άμεσο τελούμενο Έλεγχος ΜΔΜ MemWrite ΜΔΜ

Έλεγχος Εντολής Διακλάδωσης bne $4,$12,-1432 000101 00100 01100 1111101001101000 ΜΕ RegWrite = 0 Έλεγχος ΑΛΜ ina sub Φάκελος Καταχωρητών Α SrcΑ inb Β ALUSrcB = ΦΚ SrcΒ ΑΛΜ Zero προέκταση προσήμου Έλεγχος PC + PC PC+1 if Branch AND (NOT Zero) PCSrc = PC+1 + (-1432)

Έλεγχος Εντολής Άλματος jalr $12,$31 000000 01100 00000 11111 00000 010001 ΜΕ RegWrite = 1 PCtoReg = 1 ina inb out Φάκελος Καταχωρητών Α PC PC+1 RegDst = rd PCSrc = ΦΚ Έλεγχος PC

Υλοποίηση Απλοποιημένου MIPS

Σήματα Ελέγχου Υποστήριξη μικρού υποσυνόλου του συνόλου εντολών MIPS: lw, sw, beq, add (R-format) ALUop: 00 (πρόσθεση), 01 (αφαίρεση), 10 (από κωδικό τελεστή) Χ: αδιάφορες τιμές

Προσθήκη Εντολής Άλματος (j)

Προσθήκη Άλλων Εντολών Όμοια προστίθενται και οι πιο σύνθετες εντολές που είδαμε νωρίτερα: Προσθήκη εντολών με άμεσο τελούμενο (Iformat) με νέα αποκωδικοποίηση Υποστήριξη bne με πιο σύνθετη υλοποίηση ελέγχου συνθήκης Επέκταση του πολυπλέκτη Jump σε PCSrc για υποστήριξη και έμμεσων αλμάτων Εισαγωγή πολυπλέκτη PCtoReg για υποστήριξη σύνδεσης στα άλματα

Υλοποίηση Μονάδας Ελέγχου Με λογικό κύκλωμα: παραγωγή σημάτων ελέγχου ένας κύκλος μηχανής για κάθε κύκλο εντολής ένας κύκλος μηχανής για κάθε φάση κύκλου εντολής Με μικροπρογραμματισμό: κάθε σήμα ελέγχου ενεργοποιεί μια μικρολειτουργία με το μικροπρογραμματισμό οι μικρολειτουργίες δεν είναι αποτέλεσμα τέτοιων σημάτων, αλλά εκτέλεσης ενός (μικρο)προγράμματος