Θέμα πτυχιακής εργασίας: Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ Φ.Π.Α ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ Φ.Π.Α ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Υποβληθείσα στην καθηγήτρια Ευαγγελίδου Άρτεμις από την σπουδάστρια ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ (Χανιώτη,63085 Χαλκιδική) Παράδοση: 11.11.2011 Καβάλα 2011 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 7 1. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 7 1.1 ΈΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΠΑ 7 1.2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΦΠΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 7 1.3 ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΦΠΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 8 1.4 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 9 1.5 ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΩΠΑ 12 1.6 ΜΗ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΩΠΑ 12 1.7 ΑΠΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΩΠΑ 14 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 16 2.1 ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 32 3.1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 35 4. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ 3 5 4.1 Γενικά 35 4.2 Ελαστικότητες Προσφοράς και Ζήτησης του Τουριστικού Προϊόντος 35 4.3 Φορολογικά Έσοδα 39 4.4 Συναλλαγματικές Επιπτώσεις 40 4.5 Πολλαπλασιαστικές Επιδράσεις 41 4.6 Επιδράσεις στην Απασχόληση 42 4.7 Επιπτώσεις στην Περιφερειακή Ανάπτυξη 43 4.8 Απόψεις από τους φορείς για τις επιπτώσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5.1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ 44 56 56 3

Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ 6 63 6.1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ 63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 67 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 67 7.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 67 7.2 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 68 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 70 4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο ΦΠΑ από τον Απρίλιο του 2005 και μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί αρκετές φορές. Η κυβέρνηση θεώρησε ότι αυτή η συνεχής αύξηση θα ήταν ωφέλιμη για την οικονομία και την κοινωνία. Θεωρητικά μπορεί να ήταν έτσι. Στην πραγματικότητα όμως τί επιπτώσεις είχε αυτή η συνεχής αύξηση πάνω στην οικονομία και την κοινωνία ; Αυτή η συνεχής αύξηση ήταν τελικά ωφέλιμη για την οικονομία και την κοινωνία ή όχι ; Σκοπός λοιπόν της συγκεκριμένης εργασίας είναι η ανάλυση των επιπτώσεων αυτής της συνεχούς αύξησης, η απάντηση των πιο πάνω ερωτημάτων όπως επίσης και η διατύπωση προτάσεων για περισσότερη βελτίωση της κατάστασης. 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εργασία αυτή χρησιμοποίησα λιγότερα βιβλία και πολύ ίντερνετ. Αυτό συνέβη διότι δεν υπήρχαν αρκετά βιβλία τα οποία θα μπορούσαν να μου είναι χρήσιμα στο συγκεκριμένο θέμα. Το αντικείμενο της συγκεκριμένης εργασίας είναι η ανάλυση των επιπτώσεων της αύξησης του ΦΠΑ, η απάντηση στο ερώτημα αν τελικά αυτή η αύξηση ήταν ωφέλιμη για την οικονομία και την κοινωνία ή όχι και τέλος η διατύπωση προτάσεων για περισσότερη βελτίωση. Η εργασία αυτή βασίστηκε σε βιβλιογραφία και ίντερνετ. Η εργασία αυτή αποτελείται από επτά κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο περιέχονται κάποια θεωρητικά πράγματα σχετικά με τον ΦΠΑ π.χ. τι είναι ο ΦΠΑ, πότε καθιερώθηκε στην Ελλάδα, ποιο είναι το αντικείμενο του κ.α Στο δεύτερο κεφάλαιο αναφέρονται όλες οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στο ΦΠΑ από τότε που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται οι επιπτώσεις στην οικονομία, όλες είναι αρνητικές. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται οι επιπτώσεις στον τουρισμό, όλες είναι αρνητικές. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύονται οι επιπτώσεις στον τομέα των οικοδομών και των ακινήτων, όλες είναι αρνητικές. Στο έκτο κεφάλαιο αναλύονται οι επιπτώσεις στα νοικοκυριά, όλες είναι αρνητικές. Στο έβδομο κεφάλαιο αναφέρω τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξα και τα οποία είναι ότι τελικά η αύξηση του ΦΠΑ δεν ήταν και τόσο ωφέλιμη για την οικονομία και την κοινωνία, και τις προτάσεις που έχω να κάνω για να βελτιωθεί η κατάσταση. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1.1 ΈΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΠΑ Ο φπα είναι έμμεσος φόρος που επιβλήθηκε από το Παράγωγο Δίκαιο του Κοινοτικού Δικαίου στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόμοιος όμως φόρος υφίσταται και σε περίπου 30 κράτη εκτός Κοινότητας σε διάφορες ηπείρους. Αφού είδαμε και τον ορισμό του φπα θα συνεχίσουμε βλέποντας και κάποια άλλα θεωρητικά πράγματα γύρω από αυτόν τον φόρο. (ΗΐΙρ^/βΙ^ ίμρβάία.ο^.^ ίμ/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 1.2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΦΠΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Προκειμένου να υπάρξει μια ενιαία εναρμόνιση στην έμμεση φορολογία των κρατών-μελών της ΕΟΚ, το έτος 1957 διορίζεται από την Κομισιόν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) μια ειδική επιτροπή φορολογικής εναρμόνισης με πρόεδρο τον καθηγητή Neumark. Η Επιτροπή Νιούμαρκ όπως καθιερώθηκε να λέγεται εξετάζοντας τις μέχρι τότε πρακτικές ανά τον κόσμο, μετά από πολλές συζητήσεις πρότεινε την κατάργηση όλων των εφαρμοζόμενων εσωτερικών ( εθνικών ) σωρευτικών φόρων κύκλου εργασιών και την αντικατάσταση τους μ ένα μόνο φόρο, τον ΦΠΑ, που εφάρμοζε επιτυχώς την εποχή εκείνη η Γαλλία σε κάθε στάδιο συναλλαγής πάνω στη προστιθέμενη αξία. Οι προτάσεις της Επιτροπής Νιούμαρκ τελικά έγιναν αποδεκτές και άρχισαν να υλοποιούνται στις 11 Απριλίου του 1967 με την έκδοση από το τότε Συμβούλιο Υπουργών των δύο πρώτων οδηγιών ( ντιρεκτίβες ), 62/227/ΕΟΚ και 67/228/ΕΟΚ, δια των οποίων και καθιερώθηκε ο ΦΠΑ ως κοινό σύστημα φόρου κύκλου εργασιών στα κράτη-μέλη. Αυτές καθιέρωσαν και τις αρχές του ΦΠΑ ( αντικείμενα-πράξεις, 7

υπόχρεους, συντελεστές, βεβαιώσεις κ.λ.π. ). Η εισαγωγή του ΦΠΑ, βάσει των παραπάνω, ολοκληρώθηκε σταδιακά το 1973. Αργότερα, 10 χρόνια μετά την έκδοση της 2ης οδηγίας στις 11 Μαΐου του 1977 εκδόθηκε η 6η οδηγία ( 77/388/ΕΟΚ ) η οποία συμπλήρωσε και ολοκλήρωσε κενά πρακτικής των δύο προηγουμένων επεκτείνοντας τον ΦΠΑ μέχρι και το λιανικό εμπόριο. Η οδηγία αυτή έπρεπε να τεθεί σε ισχύ από τις 1 Ιανουαρίου του 1978, πλην όμως δύο μόνο κράτη-μέλη, το Βέλγιο και η Αγγλία είχαν συμμορφωθεί. Έτσι το Συμβούλιο Υπουργών με την 7η οδηγία ( 78/558/ ΕΟΚ ) παράτεινε την προθεσμία εφαρμογής για ένα χρόνο ακόμη. Τελικά οι τελευταίες χώρες-μέλη, η Γερμανία και το Λουξεμβούργο εφάρμοσαν τον ΦΠΑ στις 1 Ιανουαρίου του 1980. Η 6η αυτή οδηγία είναι και η σπουδαιότερη κοινοτική πράξη βάσει της οποίας ρυθμίστηκε αρχικά ο ΦΠΑ ως κοινό φορολογικό σύστημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και για όλες τις νεότερες συμπληρώσεις και τροποποιήσεις. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ομοιόμορφος υπολογισμός του φόρου απ' όλα τα κράτη-μέλη καθώς και ο υπολογισμός ενός κοινού ποσοστού επ' αυτού αποτελούν τα βασικότερα στοιχεία στη χρηματοδότηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, και αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που παρακολουθείται ιδιαίτερα η εφαρμογή του στα κράτη-μέλη. (http://el.wikipedia.org./wiki/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 1.3 ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΦΠΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα καθιερώθηκε την 1η Ιανουαρίου 1987 μετά από προηγηθείσα απόφαση του τότε Υπουργού Οικονομικών Δημήτρη Τσοβόλα και ο συντελεστής του ήταν 16%. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα η εφαρμογή του προκάλεσε αρρυθμία στην αγορά. Οι πρώτοι που πλήρωσαν τον φόρο, ήταν οι πελάτες των κέντρων διασκέδασης όπου γιόρτασαν το πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν, πληρώνοντας μάλιστα το διπλάσιο ( 36% ), λόγω της διπλάσιας τιμής ( table d hôte ) που είχε καθιερωθεί στα κέντρα διασκέδασης κατά την εορταστική περίοδο. Σήμερα ο ΦΠΑ ορίζεται από τον Νόμο υπ αριθμόν 2859 του 2000 ( σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αναθεώρηση του ) επίσης ως είδος έμμεσου φόρου που επιβάλλεται στις συναλλαγές σε ολόκληρη 8

την ελληνική επικράτεια εκτός από την περιοχή του Αγίου Όρους και των υπαγομένων σ αυτό. Πρόκειται για φόρο κύκλου εργασιών και επιρρίπτεται από τον κατά νόμο υπόχρεο σε βάρος του αντισυμβαλλομένου. Καταβάλλεται τμηματικά σε κάθε στάδιο συναλλαγής στην προστιθέμενη αξία και επιρρίπτεται ολόκληρος στην τελική κατανάλωση. Με αυτόν τον τρόπο κάθε βαθμίδα παραγωγής ή συναλλαγής φορολογείται κατ αποτέλεσμα μόνο ως προς το επιπλέον τίμημα που εισπράττει ο προμηθευτής, δηλαδή ως προς την αξία που προστίθεται στο αγαθό κατά την κάθε βαθμίδα επεξεργασίας του. Υπολογίζεται ουσιαστικά μόνο στην αξία η οποία προστίθεται από κάθε επιχείρηση, δηλαδή στη διαφορά μεταξύ αξίας παράδοσης των αγαθών και αξίας κτήσης τους. Γι αυτό ονομάζεται και φόρος προστιθέμενης αξίας. Με τον Φ.Π.Α. το κράτος εισπράττει φόρο από κάθε συναλλαγή, ενώ από το 2006 και έπειτα επιβαρύνει και τις οικοδομικές εργασίες και υλικά. (ΗΐΙρ^/βΙ^ίΜρβάία.ο^.^ίΜ/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 1.4 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ Αντικείμενο του φόρου σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας είναι : 1. Η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιείται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα. 2. Η εισαγωγή αγαθών στο εσωτερικό της χώρας. 3. Η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών που πραγματοποιείται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος ενεργεί με αυτή την ιδιότητα, ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, όταν ο πωλητής είναι υποκείμενος στο φόρο, εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος και ενεργεί με αυτή την ιδιότητα και δεν απαλλάσσεται από το φόρο λόγω ύψους πραγματοποιηθέντος ετήσιου κύκλου εργασιών, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας του, ούτε υπάγεται στις διατάξεις των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 13 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας. Οι διατάξεις 9

αυτές αναφέρουν πως σε περίπτωση παράδοσης αγαθών μετά από εγκατάσταση ή συναρμολόγηση, με ή χωρίς δοκιμή λειτουργίας, ως τόπος παράδοσης θεωρείται ο τόπος όπου γίνεται η εγκατάσταση ή η συναρμολόγηση. Επιπλέον, η παράδοση αγαθών θεωρείται πως πραγματοποιείται στο εσωτερικό της χώρας, εφόσον πρόκειται για αγαθά, τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται από τον προμηθευτή ή από άλλον που ενεργεί για λογαριασμό του από άλλο κράτος-μέλος στο εσωτερικό της χώρας και πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: η παράδοση των αγαθών γίνεται προς υποκείμενο στο φόρο ή προς νομικό πρόσωπο μη υποκείμενο στο φόρο, που καλύπτεται από την παρέκκλιση της παραγράφου 2 του άρθρου 11 ή προς οποιοδήποτε άλλο μη υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο και δεν πρόκειται για καινούργια μεταφορικά μέσα, ούτε για αγαθά που παραδίδονται μετά από εγκατάσταση ή συναρμολόγηση, με ή χωρίς δοκιμή λειτουργίας, από τον προμηθευτή ή για λογαριασμό του. Η παράγραφος 2 του άρθρου 11 αναφέρει πως κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1, που ορίζει τι θεωρείται ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, δε θεωρείται ενδοκοινοτική απόκτηση η κατά τις διατάξεις του άρθρου 2 ( δηλαδή οι προαναφερθείσες διατάξεις σχετικά με το αντικείμενο του φόρου ) απόκτηση αγαθών που πραγματοποιείται: 1. από υποκείμενο στο φόρο που υπάγεται στο ειδικό καθεστώς των αγροτών του άρθρου 41. 2. από υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εφόσον το ύψος των συναλλαγών αναχώρησης της αποστολής ή της μεταφοράς, δεν υπερβαίνει κατά την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο το ποσό των 10000 ευρώ και κατά την τρέχουσα διαχειριστική περίοδο δεν υπερβαίνει το ποσό αυτό. Αν πρόκειται για καινούργια μεταφορικά μέσα και προϊόντα που υπάγονται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης τότε θεωρείται ενδοκοινοτική απόκτηση. Τα 10

πρόσωπα που εμπίπτουν σε αυτή την περίπτωση μπορούν να επιλέγουν φορολόγησή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1. Το ειδικό καθεστώς των αγροτών ( άρθρο 41 ) προβλέπει πως: Οι αγρότες, για την παράδοση αγροτικών προϊόντων παραγωγής τους και για την παροχή αγροτικών υπηρεσιών, υπάγονται στο καθεστώς του άρθρου αυτού και δικαιούνται να ζητήσουν την επιστροφή του φόρου του παρόντος νόμου που επιβάρυνε τις αγορές αγαθών ή λήψεις υπηρεσιών, τις οποίες πραγματοποίησαν για την άσκηση της εκμετάλλευσής τους. Σε περίπτωση όμως παράδοσης αγροτικών προϊόντων ή παροχής αγροτικών υπηρεσιών σε άλλους αγρότες, που υπάγονται στο καθεστώς του άρθρου αυτού ή σε μη υποκείμενους στο φόρο δε δικαιούνται να ζητήσουν επιστροφή του φόρου. Επίσης δεν μπορούν να ζητήσουν επιστροφή οι αγρότες οι οποίοι: 1. ασκούν τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και παρέχουν τις αγροτικές υπηρεσίες που προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 42, με τη μορφή εταιρείας οποιουδήποτε τύπου ή αγροτικών συνεταιρισμών ( το άρθρο 42 εξηγεί ποιοι θεωρούνται αγρότες ), 2. πωλούν αγροτικά προϊόντα παραγωγής τους, ύστερα από επεξεργασία που μπορεί να προσδώσει σε αυτά χαρακτήρα βιομηχανικών ή βιοτεχνικών προϊόντων. 3. ασκούν παράλληλα και άλλη οικονομική δραστηριότητα, για την οποία έχουν υποχρέωση να τηρούν βιβλία δεύτερης ή ανώτερης κατηγορίας του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων. 4. παραδίδουν προϊόντα παραγωγής τους από δικό τους κατάστημα, καθώς και αυτοί που πραγματοποιούν εξαγωγές ή παραδόσεις προϊόντων παραγωγής τους προς άλλο κράτος μέλος, θεωρούνται ότι ασκούν δύο οικονομικές δραστηριότητες και ότι διενεργούν παράδοση αγροτικών προϊόντων από την αγροτική εκμετάλλευση στην εμπορική επιχείρηση τους. (Ηΐίρ^/βΙ^ίΜρβάία.ο^.^ίΜ/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 11

1.5 ΥΠΟΚΕΊΜΕΝΑ ΣΤΟ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΩΠΑ Ποιο πρόσωπο όμως θεωρείται υποκείμενο στο φόρο για τους σκοπούς του ΦΠΑ; Πρόσωπο λοιπόν υποκείμενο στο φόρο για σκοπούς ΦΠΑ θεωρείται: 1. κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό ή ένωση προσώπων, εφόσον ασκεί κατά τρόπο ανεξάρτητο οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης, τον επιδιωκόμενο σκοπό ή το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής. 2. κάθε πρόσωπο, το οποίο πραγματοποιεί περιστασιακά παράδοση ενός καινούργιου μεταφορικού μέσου, το οποίο αποστέλλεται ή μεταφέρεται προς άλλο Κράτος Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. το Ελληνικό Δημόσιο, οι Δήμοι, οι Κοινότητες, και τα λοιπά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου κατά το μέτρο που η μη υπαγωγή στο φόρο των δραστηριοτήτων τους οδηγεί σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού, ή εφόσον ασκούν τις παρακάτω δραστηριότητες: ^ τηλεπικοινωνίες ^ διανομή αερίου, ηλεκτρισμού, θερμικής ενέργειας ^ μεταφορά αγαθών ^ παροχή λιμενικών και αερολιμενικών υπηρεσιών ^ μεταφορά προσώπων ^ παράδοση καινούργιων αγαθών που κατασκευάστηκαν για πώληση ^ εργασίες γεωργικών μεσολαβητικών οργανισμών για αγροτικά προϊόντα, οι οποίες πραγματοποιούνται σύμφωνα με τους κανονισμούς που καθορίζουν την κοινή οργάνωση της αγοράς των προϊόντων αυτών ^ εκμετάλλευση πανηγυριών ( τοπικών εορτών ) και εκθέσεων εμπορικού χαρακτήρα ^ εναποθήκευση ^ δραστηριότητες εμπορικών διαφημιστικών γραφείων ^ δραστηριότητες πρακτορείων ταξιδιών 12

εργασίες λεσχών και κυλικείων επιχειρήσεων, πρατηρίων και παρόμοιων καταστημάτων ^ Δραστηριότητες οργανισμών ραδιοφώνου και τηλεόρασης εμπορικού χαρακτήρα. (ΗΐΙρ^/βΙ^ίΜρβάία.ο^.^ίΜ/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 1.6 ΜΗ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΩΠΑ Αφού είδαμε ποια πρόσωπα και πότε θεωρούνται υποκείμενα στο φόρο για σκοπούς ΦΠΑ τώρα θα δούμε ποια πρόσωπα και πότε θεωρούνται μη υποκείμενα στο φόρο για σκοπούς ΦΠΑ. Ένα πρόσωπο θεωρείται μη υποκείμενο στο φόρο για σκοπούς ΦΠΑ όταν: 1. δε θεωρούμε πως ασκεί οικονομική δραστηριότητα κατά τρόπο ανεξάρτητο όπως π.χ. οι μισθωτοί και λοιπά φυσικά πρόσωπα τα οποία συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εργασίας ή με οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση που δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης, όσον αφορά τους όρους εργασίας ή την αμοιβή και συνεπάγεται την ευθύνη του εργοδότη. 2. το Ελληνικό Δημόσιο, οι Δήμοι, οι Κοινότητες και τα λοιπά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου για τις πράξεις παράδοσης αγαθών και παροχής υπηρεσιών που ενεργούν κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, ακόμα και αν εισπράττουν τέλη, δικαιώματα ή εισφορές. Δηλαδή τα πρόσωπα αυτά εξαιρούνται από το φόρο μόνο για τις πράξεις κατά τις οποίες ενεργούν ως δημόσια εξουσία, ενώ για τις λοιπές πράξεις υπόκεινται στο φόρο. (Ηΐ1ρ://β1.'^Μρβάία.ο^./^Μ/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 13

1.7 ΑΠΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΩΠΑ Μέχρι τώρα είδαμε τα πρόσωπα τα οποία θεωρούνται υποκείμενα ή μη υποκείμενα στο φόρο για σκοπούς ΦΠΑ. Στη συνέχεια θα δούμε ποια πρόσωπα απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 22 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, απαλλάσσονται από το φόρο προστιθέμενης αξίας στο εσωτερικό της χώρας: 1. η παροχή υπηρεσιών από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία ( ΕΛΤΑ ) και η παρεπόμενη των υπηρεσιών αυτών παράδοση αγαθών, 2. οι δραστηριότητες των εθνικών δικτύων ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, με εξαίρεση τις δραστηριότητες εμπορικού χαρακτήρα 3. η παροχή νερού μη εμφιαλωμένου και η αποχέτευση που πραγματοποιούνται απευθείας από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ( ΟΤΑ ) ή συνδέσμους αυτών, χωρίς τη μεσολάβηση δημοτικών επιχειρήσεων, καθώς και οι ανταποδοτικές εισφορές που επιβάλλουν οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων ( ΟΕΒ ), Ειδικοί Οργανισμοί, ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ, στα μέλη τους για την παροχή αρδευτικού ύδατος και οι λοιπές παροχές που συνδέονται άμεσα με τις πράξεις αυτές. Αυτό σημαίνει πως εάν π.χ. ο δήμος Χαλκίδας παρέχει νερό στους κατοίκους της περιοχής μέσω δικτύου ύδρευσης απαλλάσσεται για αυτή του τη δραστηριότητα από το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας. Αν όμως " στήσει " μια αναπτυξιακή επιχείρηση ( κανονικό νομικό πρόσωπο ) που παρέχει νερό στους κατοίκους τότε δεν απαλλάσσεται από το συγκεκριμένο φόρο. Αυτό συμβαίνει διότι οι δημοτικές επιχειρήσεις λειτουργούν σαν κανονικές εταιρίες, με έσοδα και έξοδα και πολλές φορές επιδιώκουν ένα ελάχιστο κέρδος ώστε πέρα από τη βιωσιμότητά τους να διεκπεραιώνουν τα έργα του δήμου με ένα καλύτερο επίπεδο παροχώμενων υπηρεσιών προς τους κατοίκους. Η απαλλαγή των παροχών αυτών ισχύει και για πράξεις που πραγματοποιούνται από το Δημόσιο και άλλα Ν. Π. Δ. Δ. 14

4. η παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής περίθαλψης και διάγνωσης, καθώς και οι στενά συνδεόμενες με αυτές παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, που διενεργούνται από πρόσωπα που λειτουργούν νόμιμα. Με τις υπηρεσίες αυτές εξομοιώνονται και οι παροχώμενες στις εγκαταστάσεις θεραπευτικών λουτρών και πηγών. 5. η παροχή υπηρεσιών από δικηγόρους, συμβολαιογράφους, άμισθους υποθηκοφύλακες, δικαστικούς επιμελητές, γιατρούς, οδοντογιατρούς, ψυχολόγους, μαίες, νοσοκόμους και φυσιοθεραπευτές. 6. η παροχή υπηρεσιών από οδοντοτεχνίτες, καθώς και η παράδοση ειδών οδοντικής προσθετικής που διενεργείται από τους οδοντογιατρούς και τους οδοντοτεχνίτες 7. η παράδοση ανθρώπινων οργάνων, ανθρωπίνου αίματος και ανθρωπίνου γάλακτος 8. η παροχή υπηρεσιών από σωματεία ή ενώσεις προσώπων προς τα μέλη τους, τα οποία μέλη ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη από το δοτό ή μη υποκείμενη στο φόρο, εφόσον οι υπηρεσίες αυτές είναι άμεσα αναγκαίες για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής και παρέχονται έναντι συνεισφοράς στα κοινά έξοδα 9. η παροχή υπηρεσιών και η παράδοση αγαθών που συνδέονται στενά με την κοινωνική πρόνοια και ασφάλιση, καθώς και την προστασία των παιδιών και των νέων, που πραγματοποιούνται από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου ή άλλους Οργανισμούς ή ιδρύματα από το κράτος. (Ηΐίρ^/βΙ^ίΜρβάία.ο^.^ίΜ/ Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας) 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ Όπως είπαμε και στην ενότητα 1.3 ο ΦΠΑ καθιερώθηκε στην Ελλάδα το 1987 και είχε συντελεστή 16% από τότε όμως και μέχρι σήμερα ο ΦΠΑ έχει υποστεί πολλές αλλαγές στους συντελεστές του. Αυτές οι αλλαγές είναι οι εξής: 1. όταν καθιερώθηκε ο ΦΠΑ το 1987 είχε έναν υψηλό συντελεστή 36%, έναν κανονικό συντελεστή 18%, έναν χαμηλό συντελεστή 6% και έναν μειωμένο συντελεστή 3%. Αυτοί οι συντελεστές ίσχυαν για συναλλαγές σε όλη την Ελλάδα εκτός από τις συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου. Εκεί οι συντελεστές που ίσχυαν ήταν: υψηλός συντελεστής 31%, κανονικός συντελεστής 13%, χαμηλός συντελεστής 4% και μειωμένος συντελεστής 2%. Όλοι αυτοί οι συντελεστές ορίστηκαν από το άρθρο 1 και 2 του Ν.1676/1986 (ΦΕΚ Α'204 /29-12-1986) και την ΑΥΟ Π. 8499/4941/ πολ369/28-12-1987 (ΦΕΚ Β'578/1988).Οι συγκεκριμένοι συντελεστές ίσχυσαν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. (βλέπε πίνακα) 2. Στις 1-1-1988 έγινε μια μεταβολή στους συντελεστές του ΦΠΑ που ίσχυαν για συναλλαγές σε όλη την Ελλάδα. Συγκεκριμένα μειώθηκε ο κανονικός συντελεστής από το 18% στο 16%. Το ίδιο έγινε και στον αντίστοιχο κανονικό συντελεστή που ίσχυε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου. Δηλαδή και ο κανονικός συντελεστής που ίσχυε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου μειώθηκε από το 13% στο 11%. Οι μεταβολές αυτές εκυρώθησαν από τον Ν.1839/89 (ΦΕΚ Α'90/7-4-1989). Αυτοί οι συντελεστές ίσχυαν μέχρι τις 27 Απριλίου του 1990. (βλέπε πίνακα) 3. Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 10 του Ν. 1884/1990 (ΦΕΚ Α'81/16-6-1990) στις 28-4-1990 έγιναν κάποιες μεταβολές όχι μόνο στους συντελεστές του ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για τις συναλλαγές στην 16

Ελλάδα αλλά και σ αυτούς που ίσχυαν για τις συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου. Πιο συγκεκριμένα στους συντελεστές που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στην Ελλάδα οι μεταβολές που έγιναν ήταν οι εξής: ^ ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 16% στο 18%. ^ ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 6% στο 8%. ^ ο μειωμένος συντελεστής αυξήθηκε από το 3% στο 4%. Ενώ στους συντελεστές που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου οι μεταβολές που έγιναν ήταν οι εξής: ^ ο υψηλός συντελεστής μειώθηκε από το 31% στο 25%. ^ ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 11% στο 13% ^ ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 4% στο 6% ^ ο μειωμένος συντελεστής αυξήθηκε από το 2% στο 3% Αυτοί οι συντελεστές ίσχυαν μέχρι τις 7 Αυγούστου του 1992. (βλέπε πίνακα) 4. Σύμφωνα με τις παραγράφους 50 και 51 του άρθρου 1 του Ν.2093/1992 (ΦΕΚ Α' 181/25-11-1992) στις 8-8-1992 οι μεταβολές που έγιναν στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στην Ελλάδα ήταν οι εξής: ^ καταργήθηκε ο υψηλός συντελεστής 36% Ενώ στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου οι μεταβολές που έγιναν ήταν οι εξής: ^ καταργήθηκε ο υψηλός συντελεστής 25%. Οι συγκεκριμένοι συντελεστές ίσχυαν μέχρι 31 Μαρτίου 2005. (βλέπε πίνακα) 5. Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 12 του Ν.3336/2005(ΦΕΚ Α'96/20-4-2005) και την ΕΥΟ 1047218/1962/446/0014/πολ1072/5-5-2005 στις 1-4-2005 οι μεταβολές που έγιναν στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στην Ελλάδα ήταν οι εξής: ^ ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 18% στο 19% 17

S ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 8% στο 9% S ο μειωμένος συντελεστής αυξήθηκε από το 4% στο 4,5%. Ενώ στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου δεν υπήρξε καμία μεταβολή. Αυτοί οι συντελεστές ίσχυαν μέχρι 14 Μαρτίου 2010. (βλέπε πίνακα) 6. Σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 20 του Ν.3842/2010, το άρθρο 12 του Ν.3833/2010 (ΦΕΚ Α'40/15-3-2010) και την ΕΥΟ πολ1018/6-3-2010 στις 15-3-2010 οι μεταβολές που έγιναν στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στην Ελλάδα ήταν οι εξής: S ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 19% στο 21% S ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 9% στο 10% S ο μειωμένος συντελεστής αυξήθηκε από το 4,5% στο 5%. Ενώ στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου οι μεταβολές που έγιναν ήταν οι εξής: S ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 13% στο 15% S ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 6% στο 7% S ο μειωμένος συντελεστής αυξήθηκε από το 3% στο 4%. Για καλύτερη κατανόηση των συγκεκριμένων αλλαγών παραθέτω τα εξής παραδείγματα: (i) Επιχείρηση στις 20.2.2010 είχε αποστείλει με δελτίο αποστολής σε πελάτη της εμπορεύματα που υπάγονταν σε ΦΠΑ 19% και το τιμολόγιο δεν εκδόθηκε άμεσα (20.2.2010). Στο τιμολόγιο πώλησης που θα εκδοθεί με ημερομηνία έκδοσης από 15.3.2010 θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ με 21%. (capital, 2010) (ii) Επιχείρηση την 1.3.2010 είχε αποστείλει με δελτίο αποστολής σε πελάτη της εμπορεύματα που υπάγονταν σε ΦΠΑ 19%. Εφόσον το τιμολόγιο πώλησης: S εκδοθεί μέχρι 14.3.2010 θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ με 19% ανεξάρτητα του τρόπου έκδοσής του (χειρόγραφα ή μηχανογραφικά), S εκδοθεί, χειρόγραφα ή μηχανογραφικά, την 1.4.2010 (καταληκτική ημερομηνία για την έκδοση του τιμολογίου) και μέχρι την 16η Απριλίου με 18

ημερομηνία όμως έκδοσης την 1.4.2010, θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ με 21%.( capital, 2010) (iii) Επιτηδευματίας βάσει σύμβασης στις 10.1.2010 ανέλαβε εκτέλεση δημόσιου έργου. Στη σύμβαση αναγράφεται ότι το έργο επιβαρύνεται με ΦΠΑ 19%. Το έργο πιστοποιείται στις 20.3.2010. Στο τιμολόγιο που θα εκδοθεί θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ με 21%. (capital, 2010) (iv) Κατά τον μήνα Φεβρουάριο 2010 πραγματοποιήθηκαν επαναλαμβανόμενες πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών ή πωλήσεις αγαθών για λογαριασμό τρίτου, που υπάγονταν σε ΦΠΑ 19%. Στο τιμολόγιο ή στην εκκαθάριση που μπορεί να εκδοθεί μέχρι 15.3.2010, με ημερομηνία 28.2.2010 (τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου), θα υπολογισθεί ΦΠΑ 19%. (capital, 2010) (v) Εταιρεία στις 24.2.2010 είχε πραγματοποιήσει, με έκδοση δελτίου αποστολής - τιμολογίου, πώληση αγαθών σε πελάτη της με συντελεστή ΦΠΑ 9%. Στις 22.4.2010 επιστρέφονται τα αγαθά λόγω ελαττώματος. Στο πιστωτικό τιμολόγιο που θα εκδοθεί θα πρέπει να υπολογισθεί ΦΠΑ με 10%. (capital, 2010) (vi) Επιχείρηση στις 26.2.2010 έστειλε με τιμολόγιο - δελτίο αποστολής αγαθά σε πελάτη της αξίας 2.000 ευρώ και ΦΠΑ 19% 380 ευρώ. Λόγω άρνησης του πελάτη της να τα παραλάβει, τα αγαθά επεστράφησαν και η επιχείρηση εκδίδει Ειδικό Ακυρωτικό Στοιχείο, στο οποίο θα πρέπει να αναγράψει τα ίδια ποσά, δηλαδή: αξία 2.000 ευρώ και ΦΠΑ 19% 380 ευρώ. (capital, 2010) Στο σημείο αυτό οφείλω να τονίσω τα εξής: S ότι σε οποιοδήποτε στοιχείο εκδίδονταν με ημερομηνία έκδοσης από 15/3/10 και μετά, ο ΦΠΑ θα υπολογίζονταν με τους νέους αυξημένους συντελεστές. S ότι με τους νέους συντελεστές Φ.Π.Α., θα υπολογίζονταν ο φόρος και στα φορολογικά στοιχεία που σύμφωνα με τις διατάξείς του Κ.Β.Σ. θα εκδίδονταν με ημερομηνία έκδοσης από 15.3.10 και εφεξής, ανεξάρτητα αν αφορούσαν συναλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί κατά το προηγούμενο διάστημα. 19

σε πιστωτικά τιμολόγια που θα εκδίδονταν από 15.3.10 και θα αφορούσαν συναλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί πριν την ημερομηνία αυτή, θα υπολογίζονταν ΦΠΑ με τους νέους αυξημένους συντελεστές. Διαφορετική θα ήταν η κατάσταση στην περίπτωση που θα είχαμε έκδοση Ειδικού Ακυρωτικού Σημειώματος (άρθρο 23 παραγρ. 2ε' του Κ.Β.Σ.), στο οποίο θα έπρεπε να αναγραφεί ο ίδιος συντελεστής ΦΠΑ που είχε η αρχική συναλλαγή, ανεξάρτητα της ημερομηνίας έκδοσης του, δεδομένου ότι, στην περίπτωση αυτή θα ακυρώνονταν η συναλλαγή στο σύνολο της. ^ ότι ανεξάρτητα του τρόπου έκδοσης των φορολογικών στοιχείων, για συναλλαγές που θα τιμολογούνταν από 15.3.2010 και μετά θα έπρεπε να αποδοθεί ΦΠΑ στο δημόσιο με τους νέους αυξημένους συντελεστές, ανεξάρτητα από το εάν τα φορολογικά στοιχεία είχαν εκδοθεί με τους παλαιούς συντελεστές. Προκειμένου για χονδρικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών μπορούσε να εκδοθεί συμπληρωματικό τιμολόγιο για τη διαφορά του ΦΠΑ. ^ ότι για τις λιανικές πωλήσεις φαρμάκων, αφού έλαβαν υπόψη ότι οι τιμές των φαρμάκων, βάσει των Δελτίων Τιμών του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Ναυτιλίας, περιλάμβαναν ΦΠΑ με τους παλαιούς συντελεστές Φ.Π.Α., δέχτηκαν να αποδοθεί ο φόρος με τους παλαιούς συντελεστές, μέχρι την αναθεώρηση των τιμών αυτών, κατά την οποία θα λαμβάνονταν υπόψη οι νέοι αυξημένοι συντελεστές. Να σημειώσω ότι, εάν οι επιτηδευματίες, που πωλούσαν φάρμακα εμπορεύονταν και άλλα είδη, για τα άλλα αυτά είδη, θα εφάρμοζαν τις οδηγίες όπως και η κάθε άλλη επιχείρηση. ^ ότι όσον αφορά τις αποδείξεις που εκδίδονταν με την χρήση φορολογικής ταμειακής μηχανής ή συστήματος, η αναγραφή των αξιών-τιμών που εμπεριείχαν ποσό Φ.Π.Α. με τους νέους συντελεστές, υπήρχε δυνατότητα να αναγράφονται με άμεση πληκτρολόγηση. Για την διευκόλυνση των χρηστών παρέχονταν η δυνατότητα προσαρμογής των μηχανογραφικών συστημάτων και των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών του ν. 20

1809/88, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε όσες περιπτώσεις δεν ήταν άμεση η προσαρμογή τους και μέχρι την προσαρμογή αυτών, στα ποσά που αναγράφονταν στις αποδείξεις λιανικής πώλησης, δε λαμβάνονταν υπόψη ο τυχόν αναγραφόμενος παραπλεύρως αυτών, παλαιός συντελεστής ΦΠΑ. Μέχρι να ολοκληρώνονταν η προσαρμογή των συστημάτων, η εγγραφή στα τηρούμενα βιβλία του εσόδου και του Φ.Π.Α. γίνονταν αφού επανυπολογίζονταν τα δεδομένα που αναγράφονταν στα Δελτία Ημερήσιας Κίνησης «Ζ» ή στα Δελτία Περιοδικής (Μηνιαίας) αναφοράς Ανάγνωσης Φορολογικής Μνήμης με τους νέους συντελεστές Φ.Π.Α. Τα νέα ποσά μετά τον επανυπολογισμό, αναγράφονταν εμφανώς επί των ανωτέρω δελτίων ή επί ιδιαίτερου λογιστικού σημειώματος που επισυνάπτονταν σ αυτά κατά περίπτωση. Στην περίπτωση που γίνονταν χρήση Περιοδικής (Μηνιαίας) Αναφοράς Ανάγνωσης Φορολογικής Μνήμης για την καταχώρηση της μηνιαίας εγγραφής των εσόδων του μηνός Μαρτίου στα τηρούμενα βιβλία, θα εκδίδονταν δύο διαφορετικά δελτία περιοδικής αναφοράς, ένα για το διάστημα προ της προσαρμογής και ένα με τους νέους συντελεστές ΦΠΑ. Για την ρύθμιση-προσαρμογή των φορολογικών ταμειακών μηχανών και συστημάτων δεν απαιτούνταν, ούτε ήταν απαραίτητη η επέμβαση ή η παρουσία εξουσιοδοτημένου τεχνικού. Για αυτή τη ρύθμιση-προσαρμογή ο κάτοχος-χρήστης θα ακολουθούσε τις οδηγίες που αναγράφονταν στο συνοδευτικό εγχειρίδιο οδηγιών και χρήσης της μηχανής και είχε την δυνατότητα να λάβει τηλεφωνικές οδηγίες από το δίκτυο τεχνικής υποστήριξης της μηχανής που αυτός χρησιμοποιούσε. Παρέχονταν επίσης η δυνατότητα και ανεξάρτητα του τρόπου με τον οποίο εκδίδονταν όλα τα φορολογικά στοιχεία (για χονδρικές ή λιανικές πωλήσεις), αυτά να εκδίδονταν μέχρι την προσαρμογή, είτε από χειρόγραφα στελέχη, είτε από μηχανογραφικά έντυπα με χειρόγραφη αναγραφή των δεδομένων, είτε με εμφανή διαγραφή επί των μηχανογραφικών εντύπων των δεδομένων που έχρηζαν αλλαγής λόγω των νέων συντελεστών Φ.Π.Α. και αναγραφής τους, χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο χωρίς γνωστοποίηση στην αρμόδια ΔΟΥ. Σε 21

περίπτωση που θα υπήρχαν στοιχεία με προεκτυπωμένα τα δεδομένα της συναλλαγής, οι σχετικές μεταβολές θα γίνονταν χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο μέχρι την εξάντληση των αποθεμάτων. Τέλος, οι φορολογικές αρχές θα έπρεπε να αντιμετώπιζαν τα προβλήματα της προσαρμογής με σχετική ανεκτικότητα σύμφωνα και με τα παραπάνω αναφερόμενα, και να έλεγχαν, μεταξύ άλλων, την ορθότητα της καταχώρησης στα τηρούμενα βιβλία και της απόδοσης Φ.Π.Α. (capital, 2010) Όλα αυτά ίσχυσαν μέχρι τις 30 Ιουνίου 2010. 7. Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 4 του Ν.3845/2010 (ΦΕΚ Α'65/6-5-2010) και την ΕΥΟ πολ1098/21-6-2010 στις 1-7-2010 οι μεταβολές που έγιναν στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στην Ελλάδα ήταν οι εξής: S ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 21% στο 23% S ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 10% στο 11% S ο μειωμένος συντελεστής αυξήθηκε από το 5% στο 5,5%. Ενώ στους συντελεστές ΦΠΑ που ίσχυαν μέχρι τότε για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου οι μεταβολές που έγιναν ήταν οι εξής: S ο κανονικός συντελεστής αυξήθηκε από το 15% στο 16% S ο χαμηλός συντελεστής αυξήθηκε από το 7% στο 8% S ο μειωμένος συντελεστής παρέμεινε στο 4% όπως ήταν και πριν. Για καλύτερη κατανόηση των συγκεκριμένων αλλαγών παραθέτω τα εξής παραδείγματα: (i) Επιχείρηση στις 04.06.2010 είχε αποστείλει με Δελτίο Αποστολής σε πελάτη της εμπορεύματα που υπάγονταν σε συντελεστή Φ.Π.Α. 21% και το τιμολόγιο δεν εκδόθηκε άμεσα (04.06.2010). Στο τιμολόγιο πώλησης που θα εκδοθεί με ημερομηνία έκδοσης από 01.07.2010 και μετά, θα πρέπει να υπολογιστεί ΦΠΑ με συντελεστή 23%. (capital, 2010) (ii) Επιχείρηση την 01.06.2010 είχε αποστείλει με Δελτίο Αποστολής σε πελάτη της εμπορεύματα που υπάγονταν σε συντελεστή Φ.Π.Α. 21%. Εφόσον το Τιμολόγιο Πώλησης: 22

S εκδοθεί μέχρι 30.06.2010 θα πρέπει να υπολογιστεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 21% ανεξάρτητα του τρόπου έκδοσής του (χειρόγραφα ή μηχανογραφικά), S εκδοθεί, χειρόγραφα ή μηχανογραφικά, την 1η Ιουλίου 2010 (καταληκτική ημερομηνία για την έκδοση του τιμολογίου) ή μέχρι την 16η Ιουλίου με ημερομηνία όμως έκδοσης την 1η Ιουλίου 2010, θα πρέπει να υπολογιστεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 23%. ( capital, 2010) (iii) Επιτηδευματίας βάσει σύμβασης υπογραφείσας στις 12.04.2010, ανέλαβε εκτέλεση δημοσίου έργου. Στη σύμβαση αναγράφεται ότι το έργο επιβαρύνεται με Φ.Π.Α. 21%. Το έργο πιστοποιείται στις 20.07.2010. Στο τιμολόγιο που θα εκδοθεί θα πρέπει να υπολογιστεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 23%.( capital, 2010) (iv) Κατά το μήνα Ιούνιο 2010 πραγματοποιήθηκαν επαναλαμβανόμενες πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών ή πωλήσεις αγαθών για λογαριασμό τρίτου, που υπάγονταν σε Φ.Π.Α. 21%. Στο Τιμολόγιο ή στην Εκκαθάριση που μπορεί να εκδοθεί μέχρι 15.07.2010, με ημερομηνία 30.06.2010 (τελευταία ημέρα του Ιουνίου), θα υπολογισθεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 21%.( capital, 2010) (v) Εταιρεία στις 04.06.2010 πραγματοποίησε, με έκδοση Τιμολογίου-Δελτίου Αποστολής, πώληση αγαθών σε πελάτη της με συντελεστή Φ.Π.Α. 10%. Στις 02.07.2010 επιστρέφονται τα αγαθά λόγω ελαττώματος. Στο πιστωτικό τιμολόγιο που θα εκδοθεί θα πρέπει να υπολογισθεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 11%.( capital, 2010) (vi) Επιχείρηση στις 28.06.2010 αποστέλλει με Τιμολόγιο-Δελτίο Αποστολής αγαθά σε πελάτη της, αξίας 2.000 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 21% (420 ευρώ). Λόγω άρνησης του πελάτη της να τα παραλάβει, τα αγαθά επιστρέφονται στις 02.07.2010 και η επιχείρηση εκδίδει «Ειδικό Ακυρωτικό Στοιχείο», στο οποίο θα πρέπει να αναγράψει τα ίδια ποσά, δηλαδή: αξία 2.000 ευρώ και Φ.Π.Α. 21% (420 ευρώ). (capital, 2010) Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνω τα εξής: 23

S ότι σε οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο εκδίδονταν με ημερομηνία έκδοσης από την 01.07.2010 και εφεξής, ο Φ.Π.Α. θα υπολογίζονταν με τους νέους αυξημένους συντελεστές, ακόμη και στην περίπτωση που το στοιχείο αυτό αφορούσε σε συναλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί πριν την ημερομηνία αυτή. Το ίδιο θα ίσχυε και για τα πιστωτικά τιμολόγια που θα εκδίδονταν με ημερομηνία από την 01.07.2010 και εφεξής και αφορούσαν σε συναλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι και την 30η Ιουνίου 2010. Αντίθετα στην περίπτωση που θα εκδίδονταν «Ειδικό Ακυρωτικό Στοιχείο» ( βάσει των διατάξεων του άρθρου 23, παράγρ. 2ε' του Κ.Β.Σ.), ο Φ.Π.Α. θα υπολογίζονταν με τον συντελεστή που είχε εφαρμοσθεί κατά την έκδοση του προς ακύρωση στοιχείου, με δεδομένο ότι στην περίπτωση αυτή θα ακυρώνονταν η συναλλαγή στο σύνολο της. S ότι για συναλλαγές που θα τιμολογούνταν από 01.07.2010 και μετά, θα έπρεπε να αποδοθεί στο δημόσιο Φ.Π.Α. ο οποίος θα υπολογίζονταν με τους νέους αυξημένους συντελεστές, ακόμη και αν τα φορολογικά στοιχεία είχαν εκδοθεί εσφαλμένα με τους παλιούς συντελεστές. Στην τελευταία αυτή περίπτωση και εφόσον επρόκειτο για χονδρικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, υπήρχε η δυνατότητα έκδοσης συμπληρωματικού τιμολογίου με την- κατά τα παραπάνω - διαφορά του Φ.Π.Α. S ότι οι αυξημένοι συντελεστές Φ.Π.Α. θα ίσχυαν από 01.07.2010 με βάση τα παραπάνω για όλες τις παραδόσεις αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών, μη εξαιρούμενων των πωλήσεων φαρμάκων ( όπως διευκρινίσθηκε με την ΠΟΛ 1076/31.05.2010 ). S ότι σε σχέση με το ζήτημα της προσαρμογής των μηχανογραφικών συστημάτων και των φορολογικών ταμειακών μηχανών στους νέους συντελεστές, ισχύ θα είχαν οι οδηγίες που είχαν παρασχεθεί στα πλαίσια της ΠΟΛ 1018/06.03.2010. (capital, 2010) Όλα αυτά ίσχυσαν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010. 8. Σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 19 του Ν.3899/2010 (ΦΕΚ Α'212/17-12-2010) και την ΕΥΟ πολ1003/3-1-2011 στις 1-1-2011 οι μεταβολές που θα γίνουν 24

στους συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν μέχρι σήμερα για συναλλαγές στην Ελλάδα είναι οι εξής: ο κανονικός συντελεστής θα παραμείνει στο 23% όπως είναι και τώρα ^ ο χαμηλός συντελεστής θα αυξηθεί από το 11% στο 13% ^ ο μειωμένος συντελεστής θα αυξηθεί από το 5,5% στο 6,5%. Ενώ στους συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν μέχρι σήμερα για συναλλαγές στα νησιά και προς τα νησιά του Αιγαίου είναι οι εξής: ο κανονικός συντελεστής θα παραμείνει στο 16% όπως είναι και τώρα ^ ο χαμηλός συντελεστής θα αυξηθεί από το 8% στο 9% ^ ο μειωμένος συντελεστής θα αυξηθεί από το 4% στο 5%. Για καλύτερη κατανόηση των παραπάνω αλλαγών παραθέτω τα εξής παραδείγματα: (ΐ) Επιχείρηση στις 23.12.2010 πραγματοποίησε, με έκδοση Τιμολογίου- Δελτίου Αποστολής, πώληση αγαθών σε πελάτη της με συντελεστή Φ.Π.Α. 11%. Στις 02.01.2011 επιστρέφονται τα αγαθά λόγω ελαττώματος. Στο πιστωτικό τιμολόγιο που θα εκδοθεί θα πρέπει να υπολογισθεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 13%. (ΐΐ) Επιχείρηση πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια του έτους 2010 πωλήσεις αγαθών σε πελάτη της, συνολικής αξίας 90.000, έχοντας γνωστοποιήσει εμπρόθεσμα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (ΠΟΛ 1212/1996), ότι σε πελάτες της, που θα υπερβούν το όριο αγορών των 70.000 θα παράσχει έκπτωση επί των αγορών αυτών ποσοστού 5%. Υποθέτουμε ότι οι παραπάνω πωλήσεις υπάγονταν στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. και ότι η χρονική κατανομή τους εντός του 2010 είναι η ακόλουθη: Από 01.01.2010 μέχρι 14.03.2010 17.000, από 15.03.2010 μέχρι 30.06.2010 28.000 και από 01.07.2010 μέχρι 31.12.2010 45.000. Στην περίπτωση αυτή η επιχείρηση, προκειμένου να παράσχει την έκπτωση 5% για το σύνολο των πωλήσεων της στον εν λόγω πελάτη, θα πρέπει να εκδώσει είτε ένα πιστωτικό τιμολόγιο παρέχοντας τις εκπτώσεις 17000Χ5%=850Χ19%, 28000Χ5%=1400Χ21% 25

και 45000Χ5%=2250Χ23%, είτε τρία πιστωτικά τιμολόγια, ένα για κάθε μία από τις παραπάνω εκπτώσεις. (ΐΐΐ) Κατά το μήνα Δεκέμβριο 2010 πραγματοποιήθηκαν επαναλαμβανόμενες πωλήσεις αγαθών ή παροχής υπηρεσιών ή πωλήσεις αγαθών για λογαριασμό τρίτου, που υπάγονταν σε Φ.Π.Α. 11%. Παρότι για τις περιπτώσεις αυτές παρέχεται η ευχέρεια να εκδοθεί Τιμολόγιο ή Εκκαθάριση μέχρι τις 20.01.2011 (εφόσον ο Δεκέμβριος είναι ο τελευταίος μήνας της χρήσης), θα υπολογισθεί Φ.Π.Α. με συντελεστή 11%, επειδή η αναγραφόμενη επί των παραπάνω στοιχείων ημερομηνία έκδοσης είναι η τελευταία ημέρα του μήνα εντός του οποίου πραγματοποιήθηκαν οι πωλήσεις, δηλαδή η 31.12.2010. (ΐν) Επιχείρηση στις 28.12.2010 αποστέλλει σε πελάτη της, με Τιμολόγιο-Δελτίο Αποστολής, αγαθά αξίας 5.000 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 11% (550 ευρώ). Λόγω άρνησης του πελάτη της να τα παραλάβει, τα αγαθά επιστρέφονται στις 03.01.2011 και η επιχείρηση εκδίδει «Ειδικό Ακυρωτικό Στοιχείο». Στο στοιχείο αυτό θα πρέπει να αναγράψει τα ίδια ποσά, δηλαδή: αξία 5.000 ευρώ και Φ.Π.Α. 11% (550 ευρώ). Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσω τα εξής: ^ ότι τα φάρμακα για τα οποία ισχύουν Δελτία Τιμών (ανώτατες τιμές καθορισμένες από τη Διεύθυνση Τιμών Βιομηχανικών Προϊόντων και Φαρμάκων, της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, του Υπουργείου Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας), θα διατίθενται από 01.01.2011 σε τιμές που θα εμπεριέχουν το νέο συντελεστή Φ.Π.Α. Οι τιμές αυτές θα προκύψουν από τον επαναϋπολογισμό των ισχυουσών λιανικών τιμών, έτσι ώστε να εμπεριέχουν Φ.Π.Α. υπολογισμένο με συντελεστή 6,5% (αντί του 11%) και θα κοινοποιηθούν από την προαναφερθείσα αρμόδια υπηρεσία, σε όλους τους εμπλεκόμενους στη διάθεση των φαρμάκων αυτών. Επίσης πρέπει να διευκρινιστεί ότι στο συντελεστή ΦΠΑ 6,5% θα υπάγονται μόνο τα φάρμακα και τα εμβόλια για την ιατρική του ανθρώπου και όχι φάρμακα και εμβόλια που χορηγούνται για άλλες χρήσεις εκτός της ιατρικής του ανθρώπου. 26

S ότι για τις υπηρεσίες διαμονής της περίπτωσης 5 του Κεφαλαίου Β' «ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ» του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α. η εφαρμογή του υπερμειωμένου συντελεστή (6,5%) θα αφορά μόνο την τιμή που θα καταβάλλεται για τη διανυκτέρευση στα εν λόγω καταλύματα, ενώ άλλες υπηρεσίες που θα παρέχονται στα ξενοδοχεία και τα λοιπά καταλύματα θα υπάγονται στους ανάλογους συντελεστές, όπως εστίαση στο 13%, κατανάλωση αλκοολούχων ποτών στο 23%, άλλες υπηρεσίες, όπως τηλεφωνική εξυπηρέτηση, ενοικίαση ομπρελών, διάφορες αθλητικές υπηρεσίες, κλπ. στο 23%. Σε περίπτωση που θα προσφέρονται ενιαίες τιμές για περισσότερες υπηρεσίες και αγαθά και εφόσον δεν θα είναι εφικτός ο διαχωρισμός τους, στους επί μέρους συντελεστές, θα γίνεται δεκτό η διάκριση να γίνεται ως εξής: (i) Διαμονή με πρωινό: 8% της ενιαίας τιμής θα υπάγεται στο συντελεστή 13%, ως αντιπαροχή που θα καταβάλλεται για το πρωινό. (ii) Διαμονή με ημιδιατροφή, χωρίς αλκοολούχα ποτά: 20% της ενιαίας τιμής θα υπάγεται στο συντελεστή 13%, ως αντιπαροχή που θα καταβάλλεται για το πρωινό και το γεύμα. (iii) Διαμονή με all inclusive (πλήρης διατροφή περιλαμβανομένων και των αλκοολούχων ποτών και λοιπών υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο πακέτο): 25% της ενιαίας τιμής θα υπάγεται στο συντελεστή 13% ως αντιπαροχή που θα καταβάλλεται για την εστίαση και 15% της ενιαίας τιμής θα υπάγεται στο συντελεστή 23% ως αντιπαροχή που θα καταβάλλεται για τα αλκοολούχα ποτά και λοιπές παροχές που ενδεχομένως θα περιλαμβάνει το πακέτο. Είναι ευνόητο ότι επί πλέον καταναλώσεις που θα πραγματοποιούνται εκτός πακέτου, θα υπάγονται στον οικείο συντελεστή. S ότι στην περίπτωση υπηρεσιών που θα παρέχονται με συνεχόμενο τρόπο, όπως εστιατόρια, ξενοδοχεία, ταξί, κλπ., ο φόρος θα αποδίδεται με το συντελεστή που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσης των φορολογικών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΒΣ. Κατά συνέπεια, όσον αφορά τη διαμονή σε ξενοδοχείο, για τη διανυκτέρευση της 31ης Δεκεμβρίου 2010, για την 27

οποία το φορολογικό στοιχείο θα εκδοθεί την 1η Ιανουαρίου 2011- κατά την ολοκλήρωση της υπηρεσίας- θα οφείλεται φόρος με το συντελεστή 6,5%. Αντίστοιχα όσον αφορά εστιατόρια, ταξί, κλπ, ο φόρος θα οφείλεται με το συντελεστή που θα ισχύει κατά το χρόνο έκδοσης του «Ζ» από την ταμιακή μηχανή. Κατά συνέπεια εάν το «Ζ» εκδοθεί την 1η Ιανουαρίου 2011 θα οφείλεται φόρος με το συντελεστή 13%. Είναι όμως δυνατό να έχουν εκδοθεί δύο «Ζ» για το βράδυ της αλλαγής συντελεστών, οπότε για το «Ζ» που θα έχει εκδοθεί μέχρι την 24η ώρα της 31ης Δεκεμβρίου 2010, θα οφείλεται φόρος με το συντελεστή 11%. ^ ότι σε οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο θα εκδίδεται με ημερομηνία έκδοσης από την 01.01.2011 και εφεξής, ο Φ.Π.Α. θα υπολογίζεται με τους νέους συντελεστές, ακόμη και στην περίπτωση που το στοιχείο αυτό θα αφορά συναλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί πριν την ημερομηνία αυτή. Αντίθετα, στην περίπτωση που έχουμε έκδοση «Ειδικού Ακυρωτικού Στοιχείου» (βάσει των διατάξεων του άρθρου 23, παραγρ. 2ε' του Κ.Β.Σ.), ο Φ.Π.Α. θα υπολογίζεται με τον συντελεστή που είχε εφαρμοσθεί κατά την έκδοση του προς ακύρωση στοιχείου, με δεδομένο ότι στην περίπτωση αυτή θα είχαμε ακύρωση της συναλλαγής στο σύνολο της. Ειδικά για τα πιστωτικά τιμολόγια τα οποία θα εκδίδονται λόγω εκπτώσεων επί κύκλου εργασιών (εκπτώσεις τζίρου- ΠΟΛ 1212/22.07.1996) διευκρινίζω ότι, για την περίπτωση που αυτές θα αφορούν σε πωλήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τόσο πριν όσο και μετά από οποιαδήποτε μεταβολή συντελεστών (αύξηση ή μείωση), θα μπορούν να εκδίδονται πιστωτικά τιμολόγια με περισσότερους του ενός συντελεστές Φ.Π.Α. Οι συντελεστές αυτοί θα εφαρμόζονται επί των εκπτώσεων που θα παρέχονται σε πελάτες για πραγματοποιηθείσες αγορές, φορολογηθείσες με τους συντελεστές αυτούς (π.χ. 01.01.2010-14.03.2010 συντελεστής 19%, 15.03.2010 30.06.2010 συντελεστής 21% και 01.07.2010-31.12.2010 συντελεστής 23%). Εναλλακτικά, θα μπορούν να εκδίδονται και περισσότερα του ενός πιστωτικά τιμολόγια για κάθε αντισυμβαλλόμενο, δηλαδή ένα για κάθε 28

συντελεστή Φ.Π.Α., έτσι ώστε σε κάθε ένα από αυτά να εφαρμόζονται οι συντελεστές με τους οποίους πράγματι φορολογήθηκαν οι πραγματοποιηθείσες πωλήσεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση υπολογισμού των εν λόγω εκπτώσεων. ^ ότι στις περιπτώσεις που κατά την έκδοση φορολογικών στοιχείων με ημερομηνία έκδοσης μετά την 01.01.2011, χρησιμοποιηθούν συντελεστές που βρίσκονταν σε ισχύ πριν από την ημερομηνία αυτή και εφόσον αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την επίρριψη μειωμένου ποσού φόρου σε σχέση με τον προβλεπόμενο, θα υφίσταται υποχρέωση απόδοσης στο δημόσιο Φ.Π.Α. υπολογισμένου με τους συντελεστές που θα ισχύουν από 01.01.2011 και μετά. Στην περίπτωση αυτή και εφόσον θα πρόκειται για χονδρικές πωλήσεις αγαθών ή υπηρεσιών, θα υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης συμπληρωματικού τιμολογίου με την -κατά τα παραπάνω- διαφορά του Φ.Π.Α. ^ ότι όσον αφορά τις αποδείξεις που θα εκδίδονται με την χρήση φορολογικής ταμειακής μηχανής ή συστήματος, η αναγραφή των αξιών-τιμών που θα εμπεριέχουν ποσό Φ.Π.Α. με τους νέους συντελεστές, θα δύνανται να αναγράφονται με άμεση πληκτρολόγηση. Για την διευκόλυνση των χρηστών θα παρέχεται η δυνατότητα προσαρμογής των μηχανογραφικών συστημάτων και των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών του ν. 1809/88, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε όσες περιπτώσεις δεν θα είναι άμεση η προσαρμογή τους και μέχρι την προσαρμογή αυτών, στα ποσά που θα αναγράφονται στις αποδείξεις λιανικής πώλησης, δε θα λαμβάνεται υπόψη ο τυχόν αναγραφόμενος παραπλεύρως αυτών, παλαιός συντελεστής ΦΠΑ. Μέχρι να ολοκληρωθεί η προσαρμογή των συστημάτων, η εγγραφή στα τηρούμενα βιβλία του εσόδου και του Φ.Π.Α. θα γίνεται αφού επανυπολογισθούν τα δεδομένα που θα αναγράφονται στα Δελτία Ημερήσιας Κίνησης «Ζ» ή στα Δελτία Περιοδικής (Μηνιαίας) αναφοράς Ανάγνωσης Φορολογικής Μνήμης με τους νέους συντελεστές Φ.Π.Α. Τα νέα ποσά μετά τον επανυπολογισμό, θα αναγράφονται εμφανώς επί των 29

ανωτέρω δελτίων ή επί ιδιαίτερου λογιστικού σημειώματος που θα επισυνάπτεται σ αυτά κατά περίπτωση. Για τη ρύθμιση- προσαρμογή των φορολογικών ταμειακών μηχανών και συστημάτων δεν απαιτείται, ούτε είναι απαραίτητη η επέμβαση ή η παρουσία εξουσιοδοτημένου τεχνικού. Για αυτή τη ρύθμιση- προσαρμογή ο κάτοχος - χρήστης θα ακολουθήσει τις οδηγίες που θα αναγράφονται στο συνοδευτικό εγχειρίδιο οδηγιών και χρήσης της μηχανής και θα δύναται να λαμβάνει τηλεφωνικές οδηγίες από το δίκτυο τεχνικής υποστήριξης της μηχανής που αυτός χρησιμοποιεί. Θα παρέχεται επίσης η δυνατότητα και ανεξάρτητα του τρόπου έκδοσης όλων των φορολογικών στοιχείων (για χονδρικές ή λιανικές πωλήσεις), αυτά να εκδίδονται μέχρι την προσαρμογή, είτε από χειρόγραφα στελέχη, είτε από μηχανογραφικά έντυπα με χειρόγραφη αναγραφή των δεδομένων, είτε με εμφανή διαγραφή επί των μηχανογραφικών εντύπων των δεδομένων που θα χρήζουν αλλαγής λόγω των νέων συντελεστών Φ.Π.Α. και αναγραφής τους, χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο χωρίς γνωστοποίηση στην αρμόδια ΔΟΥ. Σε περίπτωση που θα υπάρξουν στοιχεία με προεκτυπωμένα τα δεδομένα της συναλλαγής, οι σχετικές μεταβολές θα γίνονται χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο μέχρι εξάντλησης των αποθεμάτων. Τέλος, οι φορολογικές αρχές θα πρέπει αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της προσαρμογής με σχετική ανεκτικότητα σύμφωνα με τα παραπάνω αναφερόμενα, και να ελέγχουν, μεταξύ άλλων, την ορθότητα της καταχώρησης στα τηρούμενα βιβλία και της απόδοσης Φ.Π.Α.. (Ελευθεροτυπία, 2011) Αυτές λοιπόν ήταν αναλυτικά όλες οι αλλαγές που έγιναν και θα γίνουν από το 1987 μέχρι το 2011. Ο παρακάτω πίνακας 1 παρουσιάζει συγκεντρωτικά και συνοπτικά όλες τις παραπάνω αλλαγές 30

ΑΠΟ ΈΩΣ ΥΨ ΚΑΝ ΧΑΜ ΜΕ ΥΨΗ ΚΑΝ ΧΑ ΜΕ ΛΟΤΠΑΤ ΗΛ ΟΝΤ ΗΛΟ ΤΩ ΛΟΣ ΟΝΤ ΜΗ ΤΩ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΟΣ ΚΟΣ Σ ΜΕ ΚΟΣ ΛΟ ΜΕ ΝΟ Σ ΝΟ Σ Σ 01-01 87 01-01 88 28-04 90 08-08 92 01-04 05 31-12 87 27-04 90 07-08 92 31-03 05 14-03 10 36% 18% 6% 3% 31% 13% 4% 2% άρθρο 1 και 2 Ν.1676/1986 (Φ ΕΚ Α '204/29-12-1986) ΑΥΟ Π.8499/4941/πολ369/ 28-12-1987 (Φ ΕΚ Β'578/1988) 36% 16% 6% 3% 31% 11% 4% 2% Εκυρώθη με τον Ν.1839/89 (ΦΕΚ Α '90/7-4-1989) 36% 18% 8% 4% 25% 13% 6% 3% άρθρο 10 παρ.1 Ν.1884/1990 (Φ ΕΚ Α '81/16-06-1990) 18% 8% 4% 13% 6% 3% άρθρο 1 παρ.50 και 51 Ν.2093/1992 ( Φ ΕΚ Α '181/25-11-1992) 19% 9% 4,5% 13% 6% 3% άρθρο 12, Ν.3336/2005 (Φ ΕΚ Α '96/20-4-2005) ΕΥ Ο 1047218/1962/446/0014/ πολ1072/5-5-2005 15-03 10 01-07 10 01-01 11 30-06 10 31-12 10 21% 10% 5% 15% 7% 4% άρθρα 12 και 20, Ν.3842/2010 ΕΥ Ο π ο λ 1018/6-3 -2010 άρθρο 12, Ν.3833/2010 (Φ ΕΚ Α '40/15-3-2010) 23% 11% 5,5% 16% 8% 4% Άρθρο 4 παρ. 1 Ν.3845/2010 (Φ ΕΚ Α '65/6-5-2010) ΕΥ Ο πολ1098/21-6-2010 23% 13% 6,5% 16% 9% 5% άρθρα 4 και 19, Ν.3899/2010 (ΦΕΚ Α '212/17-12-2010) ΕΥ Ο πολ1003/3-1-2011 ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Οι μεταβολές των συντελεστών Φ.Π.Α από το 1987 έως σήμερα ΠΗΓΑΤ: 1) ΕΤΗΣΙΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ 2000 (έκδοσις περιοδικού «ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ» Μάιος 2000, σελις 358) 2)Σχετική νομολογία 31

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η συνεχής αύξηση του ΦΠΑ θα είχε δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία. Πιο συγκεκριμένα θα ενίσχυε την φοροδιαφυγή και την παραοικονομία. Επίσης θα μείωνε αντί να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα αφού σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η αύξηση του ΦΠΑ κατά 10%, θα προκαλούσε μείωση της ζήτησης κατά 15%, ενώ παράλληλα θα μειώνονταν αισθητά το ετήσιο εισόδημα των Ελλήνων καταναλωτών και αυτό θα επηρέαζε σημαντικά την αγοραστική τους δύναμη. Αυτό άλλωστε είχε αποδειχθεί και στην πράξη. Τέλος, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα του ΙΟΒΕ θα ενισχύονταν ο αθέμιτος ανταγωνισμός με σημαντικά διαφυγόντα κέρδη για το δημόσιο και θα κυριαρχούσε η παρανομία στην αγορά. (Η Ροδιακή, 2011) Την ίδια άποψη φαίνεται ότι είχαν και κάποιοι επαγγελματίες του τουρισμού οι οποίοι έστειλαν ανοιχτή επιστολή στον υπουργό Οικονομικών με την οποία έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για τις εκρηκτικές συνέπειες της αύξησης του ΦΠΑ. Όπως επισήμαναν, η αύξηση στο συντελεστή του ΦΠΑ εκτός του ότι θα έπληττε τον τουρισμό δεν θα απέφερε και τα προσδοκώμενα έσοδα στο κράτος και αυτό θα συνέβαινε λόγω της δραματικής μείωσης της κατανάλωσης που θα επέφερε. (Κοσκινάς Άλκ., 2011,) Τα ίδια ακριβώς υποστήριξε με επιστολή της προς τον υπουργό Οικονομικών και η ΓΣΕΒΕΕ. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι αυτή η συνεχής αύξηση του ΦΠΑ θα δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα στην αγορά και στην οικονομία. Είπε επίσης ότι 32

αυτή η αύξηση θα οδηγούσε σίγουρα σε μείωση εσόδων για επιχειρήσεις και Κράτος και όχι σε αύξηση κρατικών εσόδων όπως με έωλους υπολογισμούς προβλεπόταν στο μεσοπρόθεσμο. Πάνω σ αυτό το θέμα ανέφερε χαρακτηριστικά ότι με αυτή την συνεχή αύξηση του ΦΠΑ δεν θα επιτυγχάνονταν η εισροή στα ταμεία του κράτους ούτε του 20% των εσόδων που υπολόγιζε η κυβέρνηση. Τέλος κατέληξε λέγοντας ότι τελικά δεν θα επιτυγχάνονταν μετά βεβαιότητας ούτε οι στόχοι που τέθηκαν για τον προϋπολογισμό. (το ποντίκι, 2011) Αυτά τα πίστευαν και δυο βουλευτές της ΝΔ, ο βουλευτής Κυκλάδων κύριος Ιωάννης Βρούτσης και ο βουλευτής Φθιώτιδας κύριος Χρήστος Σταϊκούρας. Οι δυο αυτοί βουλευτές σε κοινή δήλωση που έκαναν ανέφεραν ότι η αύξηση του ΦΠΑ θα ενέτεινε τις πληθωριστικές πιέσεις και θα μείωνε ακόμα περισσότερο την ήδη εξασθενημένη αγοραστική δύναμη των πολιτών. Είπαν ακόμα ότι οι προσδοκίες της κυβέρνησης για αύξηση των εσόδων δια μέσου του ΦΠΑ ήταν με μαθηματική βεβαιότητα εξωπραγματικές. Επίσης είπαν ότι οι μέχρι τότε 12 φορολογικές νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, που αύξησαν πρωτόγνωρα τους συντελεστές ΦΠΑ, είχαν αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκώμενα. Συγκεκριμένα, είπαν ότι η αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ το 2011 σε σχέση με το 2010 ήταν: Ιανουάριος 2011 12,3% Δίμηνο Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2011 7,4% Τρίμηνο Ιανουάριος - Μάρτιος 2011 4,8% Τετράμηνο Ιανουάριος- Απρίλιος 2011 3,6% Πεντάμηνο Ιανουάριος- Μάιος 2011 3,2% Εξάμηνο Ιανουάριος- Ιούνιος 2011 1,7% Επτάμηνο Ιανουάριος- Ιούλιος 2011 0,3% ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ το 2011 σε σχέση με το 2010 και ότι συνεπώς, ο ρυθμός αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ έβαινε μειούμενος. Ανέφεραν ακόμη ότι θα πλήττονταν βάναυσα η πραγματική οικονομία και κοινωνία, χωρίς όμως κανένα ουσιαστικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Αυτό θα γινόταν γιατί 33