ΕΝΟΤΗΤΑ 5Β. ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗ - ΔΙΚΑΙΟ Τομέας Μεταλλευτικής Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών ΕΝΟΤΗΤΑ 5Β. ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ιωάννης Πασπαλιάρης, Καθηγητής, Τομέας Μεταλλουργίας Γεώργιος Ν. Παναγιώτου, Καθηγητής, Τομέας Μεταλευτικής Κατερίνα Αδάμ, Eπίκουρος Καθηγήτρια, Τομέας Μεταλλευτικής

ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ 2 Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Α. Περιεχόμενο Προϋποθέσεις υποβολής Για τις εγκαταστάσεις του Παραρτήματος Ι (στήλες 1 και 3) του άρθρου 20, για άδεια εγκατάστασης ή/και λειτουργίας, για ίδρυση, επέκταση ή εκσυγχρονισμό της εγκατάστασης υποβάλλει στην αδειοδοτούσα αρχή Μελέτη Ασφαλείας, με την οποία καταδεικνύεται ότι: a) εφαρμόζεται, σύμφωνα με τα στοιχεία του παραρτήματος ΙΙΙ, μια πολιτική πρόληψης μεγάλων ατυχημάτων και ένα σύστημα διαχείρισης ασφαλείας προς υλοποίησή της, b) έχουν επισημανθεί οι κίνδυνοι μεγάλου ατυχήματος και έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη και τον περιορισμό των συνεπειών τους στον άνθρωπο και το περιβάλλον, c) ο σχεδιασμός, η κατασκευή, η λειτουργία και η συντήρηση των εγκαταστάσεων, των χώρων αποθήκευσης του εξοπλισμού και της υποδομής οι οποίες έχουν σχέση με τους κινδύνους μεγάλου ατυχήματος εντός της εγκατάστασης, παρέχουν επαρκή αξιοπιστία και ασφάλεια, d) υπάρχουν εσωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης και παρέχονται τα στοιχεία για την εκπόνηση του εξωτερικού σχεδίου, ώστε να λαμβάνονται αναγκαία μέτρα σε περίπτωση μεγάλου ατυχήματος e) έχει εξασφαλισθεί επαρκής πληροφόρηση των αρμόδιων αρχών, ώστε να μπορούν να αποφασίζουν για την εγκατάσταση των δραστηριοτήτων ή για διευθετήσεις γύρω από υπάρχουσες εγκαταστάσεις. f) σε περίπτωση εγγύτητας της εγκατάστασης με άλλες επικίνδυνες εγκαταστάσεις (φαινόμενο domino) έχει συνεκτιμηθεί δεόντως η φύση και η έκταση ενός συνολικού κινδύνου ατυχήματος μεγάλης έκτασης.

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ 4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΝΑ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ του ΑΡΘΡΟΥ 8 I. Πληροφορίες σχετικά με το σύστημα διαχείριση και οργάνωσης της εγκατάστασης για την πρόληψη των μεγάλων ατυχημάτων, Παράρτημα ΙΙΙ. II. III. Παρουσίαση του περιβάλλοντος της εγκατάστασης A. Περιγραφή του τόπου και του περιβάλλοντός του, γεωγραφική θέση, τα μετεωρολογικά, γεωλογικά και υδρογραφικά στοιχεία, και ενδεχομένως το ιστορικό. B. Προσδιορισμός των εγκαταστάσεων και άλλων δραστηριοτήτων που ενδέχεται να εγκλείουν κίνδυνο μεγάλου ατυχήματος. C. Περιγραφή των περιοχών όπου μπορεί να συμβεί μεγάλο ατύχημα. Περιγραφή της εγκατάστασης A. Περιγραφή των κυριότερων δραστηριοτήτων και παραγομένων προϊόντων, των σημαντικών από άποψη ασφάλειας μερών της εγκατάστασης, των πηγών κινδύνων μεγάλου ατυχήματος και των αντίστοιχων συνθηκών & περιγραφή των προληπτικών μέτρων.

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ 5 IV. B. Περιγραφή των διαδικασιών παραγωγής, μεθόδων λειτουργίας. C. Περιγραφή των επικίνδυνων ουσιών : 1. απογραφή με αναγραφή:της ταυτότητάς τους: αριθμός CAS, ονομασία IUPAC, της μέγιστης ποσότητας 2. φυσικά, χημικά, τοξικολογικά χαρακτηριστικά και ένδειξη των κινδύνων, 3. χημική και φυσική συμπεριφορά υπό κανονικές συνθήκες ή υπό προβλέψιμες συνθήκες ατυχήματος. Aναγνώριση και ανάλυση των κινδύνων ατυχήματος και προληπτικά μέσα A. Λεπτομερής περιγραφή των σεναρίων για τα πιθανά μεγάλα ατυχήματα και των πιθανοτήτων τους ή των συνθηκών υπό τις οποίες μπορούν να συμβούν, περιληπτική έκθεση των συμβάντων που μπορούν να συντελέσουν στην πρόκληση, ενδογενή είτε για εξωγενή ως προς την εγκατάσταση αίτια. B. Εκτίμηση της έκτασης και των συνεπειών των επισημασμένων μεγάλων ατυχημάτων. C. Περιγραφή των τεχνικών παραμέτρων και του εξοπλισμού για την ασφάλεια των Εγκαταστάσεων.

ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ 6 V. Mέτρα προστασίας και επέμβασης για τον περιορισμό των συνεπειών ενός ατυχήματος A. Περιγραφή του εγκατεστημένου εξοπλισμού για τον περιορισμό των συνεπειών των τυχόν μεγάλων ατυχημάτων. B. Οργάνωση του συναγερμού και της επέμβασης. C. Περιγραφή των κινητοποιήσιμων εσωτερικών και εξωτερικών μέσων. D. Συγκεφαλαιωτική παρουσίαση των ανωτέρω στοιχείων Α, Β και Γ, αναγκαία για να συγκροτηθεί το εσωτερικό Σχέδιο Έκτακτης Άνάγκης που προβλέπεται στο άρθρο 11.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 7 G.A.Papadakis and A.Amendola (Eds.) INSTITUTE FOR SYSTEMS INFORMATICS AND SAFETY GUIDANCE ON THE PREPARATION OF A SAFETY REPORT TO MEET THE REQUIREMENTS OF COUNCIL DIRECTIVE 96/82/EC (SEVESO II) G.A. Papadakis, A. Amendola (Editors) JOINT RESEARCH CENTRE EUROPEAN COMMISSION 1997 EUR 17690 EN LEGAL NOTICE

ΣΧΕΔΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ (ΣΑΤΑΜΕ) 8 ΑΡΤΕΜΙΣ ΓΑΛΑΝΗ ΔΡ. ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών Τμήμα Σχεδιασμού, Πρόληψης & Αντιμετώπισης Τεχνολογικών & Λοιπών Καταστροφών 2 η Συνάντηση της Ελληνικής Τεχνολογικής Πλατφόρμας Βιομηχανικής Ασφάλειας για τον συντονισμό δράσεων της Βιομηχανίας, ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», 20 Μαΐου 2011

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 9 ΕΓΚΑΤΑΣΤΆΣΕΙΣ SEVESO ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 275 εγκαταστάσεις SEVESO 42 μη λειτουργούσες εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδή Λιπάσματα Εντομοκτόνα Σταθμοί Ηλεκτροπαραγωγής Εκρηκτικά Βιομηχανικά και ιατρικά αέρια Άλλα Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ΣΑΤΑΜΕ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 10 ΠΙΘΑΝΕΣ ΠΛΗΤΤΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ (ΒΑΜΕ) Υποδομές και πληθυσμός Natura Παραθαλλάσιες περιοχές Οδικό Δίκτυο Σιδηροδρομικό Δίκτυο Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ΣΑΤΑΜΕ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 11 Πιθανές Επιπτώσεις Ατυχημάτων σε εγκαταστάσεις SEVESO ΠΥΡΚΑΓΙΑ / ΕΚΡΗΞΗ ΔΙΑΡΡΟΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΥΠΕΡΠΙΕΣΗ (ΩΣΤΙΚΟ ΚΥΜΑ) ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΟΞΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΑ / ΕΚΡΗΞΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΟΞΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Ζώνες Προστατευτικών Δράσεων Ζώνη Ι: Ζώνη Προστασίας Δυνάμεων Καταστολής Σοβαροί Τραυματισμοί και θάνατοι σε σημαντικό ποσοστό Ζώνη ΙΙ: Ζώνη Προστασίας Πληθυσμού Σοβαρές Επιπτώσεις: μη ανατάξιμες βλάβες στην υγεία και πιθανοί θάνατοι σε μικτό ποσοστό του πληθυσμού Ζώνη ΙΙΙ: Ζώνη Προστασίας Πληθυσμού Μέτριες Επιπτώσεις: δεν αναμένονται θάνατοι ενώ σε μικρό ποσοστό των ατόμων αυτών αναμένονται βλάβες στην υγεία τους Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ΣΑΤΑΜΕ

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 12 1. Γενικές Πληροφορίες Μελέτη Ασφαλείας εγκατάστασης αποθήκευσης, εμφιάλωσης και 2. Γεωγραφική Θέση της Εγκατάστασης 3. Περιγραφή Εγκατάστασης 4. Επικίνδυνες Ουσίες 5. Αναγνώριση Κινδύνων 6. Ανάλυση Επιπτώσεων 7. Προληπτικά Μέτρα Ασφαλείας διακίνησης υγραερίου σε νησί 8. Μέτρα Προστασίας και Επέμβασης για τον περιορισμό των συνεπειών των ατυχημάτων Σχήμα 1. Υπόγεια δεξαμενή υγραερίου 12000 Lit, γερμανικής κατασκευής http://www.ntailianisgas.gr/main/index.php?o ption=com_content&view=article&id=83:photo _galery&catid=44:bottles&itemid=114

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 13 ΑΣΦΑΛΕΙΑ o o o o o ΥΓΕΙΑ o o ΥΨΗΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΦΩΤΙΑ. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΜΕΣΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΚΡΗΚΤΙΚΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ ΑΤΜΩΝ/ΑΕΡΑ. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΑΤΜΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΟΥΝ ΣΕ ΟΧΙ ΚΑΛΑ ΑΕΡΙΖΟΜΕΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ. ΟΙ ΑΤΜΟΙ, ΩΣ ΒΑΡΥΤΕΡΟΙ ΤΟΥ ΑΕΡΑ, ΕΠΙΚΑΘΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ, ΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ, ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΝ ΠΗΓΗ ΑΝΑΦΛΕΞΗΣ. ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΣΕ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΦΙΑΛΕΣ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΛΗΘΕΙ ΕΚΡΗΞΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΒΑΛΒΙΔΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΙΕΣΗΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. ΜΟΝΟ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΤΜΟΙ ΩΣ ΒΑΡΥΤΕΡΟΙ ΤΟΥ ΑΕΡΑ, ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ, ΥΠΟΓΕΙΑ, ΦΡΕΑΤΙΑ κλπ ΕΚΤΟΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΟΞΥΓΟΝΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΑΣΦΥΞΙΟΓΟΝΟ ΔΡΑΣΗ

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ / ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ 14 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ o o ΛΟΓΩ ΥΨΗΛΗΣ ΠΤΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΝΟΥΣ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ. ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΠΙΔΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΤΟΙΒΑΔΑΣ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ o o ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΥΦΛΕΚΤΟ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟ

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ / ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 15 Η ΜΕΣΩ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ, ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ, ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΣΤΟΧΙΑΣ. Ο ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ Η ΕΙΣΠΝΟΗ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΕΚΘΕΣΗΣ. Ο ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ, Η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΒΕΝΖΙΝΗΣ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ: ΕΚΔΟΣΗ ΑΔΕΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΔΕΙΑΣΜΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ, ΑΕΡΙΣΜΟΣ. ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΟΤΑΝ Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΑΠΟ 20%. ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ (ΓΕΜΙΣΤΗΡΙΑ, ΛΕΚΑΝΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ κλπ) Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΩΝ ΤΟΥ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΟΡΙΟ ΕΚΡΗΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (1.9% Κ.Ο.). ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ.

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ / ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 16 ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟΛΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΒΑΜΒΑΚΕΡΗ) ΑΝΤΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΔΙΑΠΕΡΑΣΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΓΑΝΤΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑΦΗΣ ΜΑΤΙΩΝ ΜΕ ΣΤΑΓΟΝΙΔΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΧΡΗΣΗ ΓΥΑΛΙΩΝ Ή ΠΡΟΣΩΠΙΔΩΝ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΑΤΙΩΝ. ΧΡΗΣΗ ΜΑΣΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΜΕ ΦΙΛΤΡΑ ΓΙΑ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ. ΣΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΙΑΡΡΟΕΣ ΧΡΗΣΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ, ΑΔΙΑΠΕΡΑΣΤΗΣ ΣΤΟΛΗΣ, ΜΠΟΤΕΣ, ΓΑΝΤΙΑ.

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 17 ΔΕΝ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟΞΙΚΟ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΛΟ ΑΣΦΥΞΙΟΓΟΝΟ. Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟ ΔΡΑΣΗ. ΔΕΡΜΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΜΕ ΥΓΡΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΜΙΓΜΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑ. ΜΑΤΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ ΜΕ ΣΤΑΓΟΝΙΔΙΑ ΥΓΡΟΥ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ, ΕΠΕΡΧΕΤΑΙ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΣΥΝΟΔΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΘΑΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΠΟΝΟ. ΕΙΣΠΝΟΗ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΧΑΜΗΛΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΔΕΝ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΠΙΒΛΑΒΗΣ. ΤΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΜΙΓΜΑ ΕΧΕΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ. ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 1% Κ.Ο. ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ, ΝΑΥΤΙΑ, ΘΑΜΒΩΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΑΣΗ, ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΚΑΙ ΥΠΝΗΛΙΑ. ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ, ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΣΠΑΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΣΦΥΞΙΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ 18 ΔΕΡΜΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΡΟΥΧΙΣΜΟΥ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟ ΠΛΥΣΙΜΟ ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΕΠΑΦΗΣ, ΜΕ ΚΡΥΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΣΑΠΟΥΝΙ. ΑΝ ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΞΗΡΟ, ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ ΕΠΑΛΕΙΨΗ ΜΕ ΑΛΟΙΦΗ ΛΑΝΟΛΙΝΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑΤΟΣ, ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΥΠΟΚΙΤΡΙΝΟ ΧΡΩΜΑ ΜΕ ΚΕΡΙΝΗ ΥΦΗ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΞΕΠΑΓΩΣΟΥΝ, ΔΙΟΓΚΩΝΟΝΤΑΙ ΤΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΕ ΜΟΛΥΝΣΕΙΣ.ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΚΤΥΛΩΝ Ή ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΑΣΧΑΛΕΣ, ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΖΕΣΤΟΥ ΡΟΦΗΜΑΤΟΣ.ΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΠΛΗΓΗΣ ΜΟΝΟ ΜΕ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ. ΜΑΤΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΞΑΤΜΙΣΤΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΟ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΟ ΥΓΡΟ. ΠΛΥΣΙΜΟ ΜΕ ΑΦΘΟΝΟ ΝΕΡΟ ΕΠΙ 15 ΜΕ ΑΝΟΙΚΤΑ ΒΛΕΦΑΡΑ. ΚΛΗΣΗ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΥ ΣΕ ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ.

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ 19 ΕΙΣΠΝΟΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΣΥΧΟ ΚΑΙ ΔΡΟΣΕΡΟ ΜΕ ΚΑΛΟ ΑΕΡΙΣΜΟ ΑΝ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΕΛΑΦΡΑ ΥΨΩΜΕΝΑ. ΧΑΛΑΡΩΜΑ ΖΩΝΗΣ, ΚΟΛΑΡΟΥ, ΣΚΕΠΑΣΜΑ ΜΕ ΚΟΥΒΕΡΤΑ. ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ. ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Ή ΤΙΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΑΛΛΑ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΔΥΣΚΟΛΑ ΑΜΕΣΗ ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΕΛΑΦΡΙΑ ΥΨΩΜΕΝΑ ΧΑΛΑΡΩΜΑ ΖΩΝΗΣ, ΚΟΛΑΡΟΥ, ΣΚΕΠΑΣΜΑ ΜΕ ΚΟΥΒΕΡΤΑ ΠΑΡΟΧΗ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΑΝ ΚΡΙΘΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΜΑΛΑΞΕΙΣ ΑΝ ΔΕΝ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΑΜΕΣΗ ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ ΜΕ ΠΟΔΙΑ ΕΛΑΦΡΙΑ ΥΨΩΜΕΝΑ. ΧΑΛΑΡΩΜΑ ΖΩΝΗΣ, ΚΟΛΑΡΟΥ, ΣΚΕΠΑΣΜΑ ΜΕ ΚΟΥΒΕΡΤΑ ΕΦΟΣΟΝ Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΠΑΝΕΛΘΕΙ, ΠΑΡΟΧΗ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΑΝ ΚΡΙΘΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΜΑΛΑΞΕΙΣ

ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 20 ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΣΠΕΙΡΕΤΑΙ ΤΑΧΥΤΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΟΠΟΥ ΑΠΟΣΥΝΤΙΘΕΤΑΙ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΑ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΠΤΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΞΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Ή ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΑΣΗ ΒΙΟΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 21 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ανάλυση επικινδυνότητας και λειτουργικότητας (HAZOP) εξοπλισμού υγραερίου Η ανάλυση επικινδυνότητας και λειτουργικότητας (ΗΑΖΟΡ: αποτελεσματική τεχνική για τη μελέτη όλων των πιθανών αποκλίσεων σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, την εκτίμηση των κινδύνων που προκύπτουν από αυτές, την υπόδειξη των αναγκαίων ενεργειών και των λύσεων που μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης ή τις συνέπειες των κινδύνων Στην εξεταζόμενη εφαρμογή η ΗΑΖΟP καλύπτει ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ όλα τα τμήματα της Eγκατάστασης που ενέχουν κινδύνους εκδήλωσης ατυχήματος από υγραέριο, Τροφοδοσία από πλοίο, δεξαμενές αποθήκευσης, φόρτωση βυτιοφόρων οχημάτων, εμφιάλωση Η ανάλυση ΗΑΖΟΡ αφορά σε αποκλίσεις των ακολούθων παραμέτρων λειτουργίας που μπορεί να συμβούν σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας και να προκαλέσουν επικίνδυνες επιπτώσεις: πίεση, θερμοκρασία, παροχή, στάθμη, συστατικό ή είδος προϊόντος.

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 22 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP, λέξεις κλειδιά, για τη μελέτη των αποκλίσεων. Αναλυτική επεξήγηση λέξεις κλειδιά : Όχι, μηδέν (NO, NOT, DON T) Μη πραγματοποίηση της προβλεπόμενης ενέργειας. Η λέξη αυτή εφαρμόζεται κυρίως στις παραμέτρους που αφορούν σε ροή (π.χ. απουσία ροής) Υψηλό (MORE) Αύξηση της ποσότητας σημαντικής Φυσικοχημικής Ιδιότητας σε σχέση με την αναμενόμενη. Εφαρμόζεται στις συνήθεις παραμέτρους λειτουργίας (π.χ. μεγαλύτερη παροχή, μεγαλύτερη πίεση) Χαμηλό (LESS) Μείωση της ποσότητας Φ.Ι σε σχέση με την αναμενόμενη. Η λέξη αυτή εφαρμόζεται στις συνήθεις παραμέτρους λειτουργίας (π.χ. χαμηλή θερμοκρασία, μικρότερη παροχή)

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 23 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP, λέξεις κλειδιά, για τη μελέτη των αποκλίσεων. Αναλυτική επεξήγηση λέξεις κλειδιά : Αντίθετο (REVERSE) Το λογικό αντίθετο από αυτό που επιδιώκεται (π.χ. αντίστροφη ροή) Επίσης εφαρμόζεται και η λέξη κλειδί "απώλεια προϊόντος" που σχετίζεται με διάφορες αιτίες απώλειας περιβλήματος (loss of containment) στον εξοπλισμό όπως π.χ. διάρρηξη σωληνώσεων ή αστοχία φραγών αντλιών καθώς και η λέξη κλειδί "λάθος προϊόν

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 24 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP, ενδεικτικός πίνακας ανάλυσης α.α. Εξοπλισμός Απόκλιση Αιτία Συνέπεια Ένδειξη/ Προστασία Δ1 Δεξαμενή Αποθήκευσης Υψηλή θερμοκρασία Υπερθέρμανση Ανάπτυξη υπερπίεσης, Πιθανότητα Διάρρηξης Καταστροφική Διαρροή Υγραερίου. ΒLEVE Ενδεικτικό Θερμοκρασίας, ΤΙ Σύστημα κατά ιονισμού Λειτουργία ανακουφιστικών βαλβίδων πίεσης

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 25 ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΗΣΑΝ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Παρατίθεται ενδεικτικός κατάλογος με ατυχήματα που έχουν συμβεί στο παρελθόν σε άλλες χώρες σε εγκαταστάσεις υγραερίων ή άλλων συναφών χημικών ουσιών (π.χ. προπυλένιο). Στον κατάλογο παρουσιάζονται οι αιτίες κάθε ατυχήματος καθώς και η εμπειρία που αποκτήθηκε μετά από το ατύχημα

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 26 Δένδρο Γεγονότων (Event Tree) για καταστροφική αστοχία δεξαμενής ή βυτιοφόρου

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 27 Δένδρο Γεγονότων (Event Tree) για διαρροή υγραερίου από σωλήνωση ή άλλο εξοπλισμό (όλα τα σενάρια εκτός της καταστροφικής αστοχίας δεξαμενής ή βυτιοφόρου)

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 28 7. ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ: ΤΕΧΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ 7.1 Διάταξη εγκατάστασης και κώδικες κατασκευής 7.2 Αυτοματισμοί και ανίχνευση διαρροών αερίων 7.3 Δεξαμενές Το έδαφος κάτω από τις δεξαμενές είναι επενδυμένο με σκυρόδεμα και κεκλιμένο, ώστε να παρεμποδίζεται η συγκέντρωση οποιουδήποτε υγρού κάτω από τις δεξαμενές, να εξασφαλίζεται η διοχέτευση υγραερίου μακριά από τις δεξαμενές και σε περίπτωση πυρκαγιάς το νερό ψύξης να απομακρύνεται από τις δεξαμενές και κάθε άλλη επικίνδυνη περιοχή. 7.4 Θέση Φόρτωσης βυτιοφόρων και βυτιοφόρα Η διαδικασία φόρτωσης των βυτιοφόρων περιλαμβάνει τη λήψη μέτρων για την αποτροπή επικίνδυνων καταστάσεων. Τα κυριότερα από αυτά είναι :

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 29 Γείωση του οχήματος σε σταθερό σημείο της εγκατάστασης. Τοποθέτηση τάκων ακινητοποίησης του οχήματος. Το όχημα πρέπει να έχει δεμένο το χειρόφρενο. Για την αποτροπή υπερπλήρωσης των βυτιοφόρων, τα βυτιοφόρα φέρουν ογκομετρικό 7.5 Αντλιοστάσιο και σωληνώσεις εγκατάστασης 7.6 Εμφιαλωτήριο-Αποθήκες Εγκατάστασης, Επαρκής Αερισμός 7.7 Σύστημα Αποστράγγισης 7.8 Φύλαξη Εγκατάστασης 7.9 Αντικεραυνική Προστασία

ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 30 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ o Η εγκατάσταση φυλάσσεται από φύλακα κατά τις μη εργάσιμες ώρες. o Η εγκατάσταση επιθεωρείται σε τακτική βάση, ακόμα και κατά τις μη εργάσιμες ώρες, για την επισήμανση και εξάλειψη τυχόν κινδύνων πρόκλησης πυρκαγιάς. o Οι δεξαμενές και λοιπός εξοπλισμός της εγκατάστασης επιθεωρούνται στα προβλεπόμενα από τη Νομοθεσία διαστήματα. o Τα τυχόν εύφλεκτα υλικά διατηρούνται μακριά από φλόγες ή σπινθήρες, ενώ όλα τα άχρηστα υλικά συλλέγονται σε τακτική βάση και τοποθετούνται σε ασφαλές σημείο. o Σε κλειστούς χώρους απαγορεύεται η ύπαρξη οποιασδήποτε πηγής έναυσης, ενώ στους χώρους απαγόρευσης πηγών έναυσης απαγορεύεται η συντήρηση φιαλών ή εξαρτημάτων τους. o Η αποστράγγιση/εκκένωση υγραερίου απαγορεύεται σε οποιοδήποτε σύστημα αποστράγγισης. o Ο εξοπλισμός που δεν είναι απαραίτητο να λειτουργεί τις μη εργάσιμες ημέρες και ώρες τίθεται εκτός τάσης και οι βάνες απομόνωσης που διαθέτει η εγκατάσταση παραμένουν σε κλειστή θέση. o Στην είσοδο της εγκατάστασης υπάρχει κατάλληλη σήμανση για την απαγόρευση του καπνίσματος και της χρήσης φλόγας, ενώ σε όλη την εγκατάσταση υπάρχουν ανηρτημένες πινακίδες με οδηγίες για την πρόληψη εκδήλωσης πυρκαγιάς. o Υπάρχει επισήμανση του πυροσβεστικού εξοπλισμού

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.