CECCHINA O SIA LA BUONA FIGLIOLA n.1 Εύθυµο δράµα για µουσική σε τρεις πράξεις του Carlo Goldoni Μουσική του Niccolò Piccinni µε τους Micaela Oeste, Saira Frank, Alexandra Schoeny, J.Eric Rutheford, Alissa White, Julia Hardin, Alex Lawrence, Eric Petersen (Northwestern University of Chicago) - Ορχήστρα Μπαρόκ του Τµήµατος Παλαιάς Μουσικής του Ωδείου N. Piccinni του Μπάρι υπό τη διεύθυνση του Stephen Allop σκηνοθεσία του Noël Koran 1 Μπάρι, θέατρο Piccinni: 12 Σεπτεµβρίου 2008 η πλοκή του έργου: Η Cecchina, άγνωστων γονέων, είναι η κηπουρός στην οικία του Marchese della Conchiglia, τον οποίο αγαπάει χωρίς ελπίδες. Αλλά, αντίθετα από κάθε προσδοκία, ανακαλύπτει ότι ο ευγενής ανταποκρίνεται στην αγάπη της. Ωστόσο, οι δυο τους θα πρέπει να ξεπεράσουν τα εµπόδια που θέτουν η Marchesa Lucinda (η αδερφή) και ο ιππότης Armidoro, ο µνηστήρας της. Η άφιξη ενός τυχοδιώκτη, του Tagliaferro, κάνει να αποκαλυφθεί ότι η Cecchina στην πραγµατικότητα είναι κόρη ενός Γερµανού αριστοκράτη και εποµένως ο τέλειος έρωτάς τους θα θριαµβεύσει πάνω από όλους κι όλα.
2 Η βιογραφία του Piccinni: Γεννήθηκε στο Μπάρι, το 1728, από µια οικογένεια µουσικών που τον προωθεί να µελετήσει µουσική σε ένα από τα Ωδεία της Νεάπολης. Μετά από τις πρώτες σοβαρές όπερες, το 1760, στο θέατρο Dame της Ρώµης, παρουσιάζεται η όπερά του Cecchina που µέσα σε λίγα χρόνια κυριαρχεί σε όλες τις θεατρικές σκηνές της Ευρώπης. Το 1776 µετακοµίζει στο Παρίσι όπου είχε κληθεί από τους υποστηρικτές του parti italien εναντίον της φιλοαυστριακής µερίδας του Gluck. Συνθέτει για το θέατρο της αυλής µερικές ενδιαφέρουσες tragédies lyriques (λυρικές τραγωδίες) (Iphigénie en Tauride, Roland, Didon). Το 1791 η επανάσταση ωθεί τον Piccinni να επιστρέψει στη Νεάπολη όπου αρχικά είναι καλοδεχούµενος, ενώ αργότερα θεωρείται ύποπτος για Ιακωβινισµό και καταδικάζεται σε φυλάκιση κατ οίκον για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Το 1798 επιστρέφει στο Παρίσι όπου γίνεται δεκτός µε µεγάλες τιµές. Εκεί πεθαίνει το 1800. Η µουσική περιπέτεια του Ιταλού Piccinni, που συνήθως αντίκειται στον Γάλλο Piccinni της Querelle Célèbre (φηµισµένης διαµάχης) µε τον Gluck, αρχίζει µε το έργο Buona Figliola του 1760 σε λιµπρέτο του Carlo Goldoni προερχόµενο µε τη σειρά του από το διάσηµο επιστολικό µυθιστόρηµα Pamela or virtue rewarded του Samuel Richardson. Ο ίδιος ο Goldoni µας πληροφορεί ότι στη βάση του θεάτρου του βρίσκεται ένα µορφωτικό σχέδιο: ένα είδος ενοποίησης µεταξύ γλυκού και χρήσιµου στην
οποία, ως πρωταγωνίστρια, βρίσκεται η Αγγλίδα Pamela που θα µιλήσει στην επαναστατική γλώσσα, larmoyante (κλαυθµυρίζουσα), της µουσικής του Piccinni. Ακολουθώντας εκείνο το ιδιαίτερο σχέδιο, ακριβώς στο έργο Cecchina o sia La Buona figliola το γλυκό θα εκφραστεί µε το ερωτικό πάθος του Marchese della Conchiglia ενώ το χρήσιµο θα υποδυθεί τα ευγενή ενδύµατα της αδερφής του Marchesa και του ιππότη Armidoro µε τις αντίστοιχες άριες χρωµατισµού: τις µοναδικές σε όλο το έργο, σαν να θέλουν να ενθυµίσουν το σοβαρό χώρο του οποίου αυτοί αισθάνονται ότι είναι µουσική έκφραση αλλά και κοινωνική. Και το ότι η ιστορία είναι διάχυτη από µελαγχολικό χρώµα, από δακρύβρεχτη µουσική, εξηγεί τους λόγους του συλλογικού ντελίριου για τον πρωταγωνιστή της και για τη µουσική της: ντύνονταν όπως η Cecchina, έτρωγαν όπως η Cecchina, περπατούσαν όπως η Cecchina αναστέναζαν όπως η Cecchina. Η Cecchina η κηπουρός ανακαλύπτει την ικανότητά της να συγκινεί µε το τραγούδι, και χάρη στην αφελή µουσική της ο Niccolò Piccinni αποκαλύπτει όλα τα χαρτιά του. Εκείνα τα χαρτιά που διέθετε λόγω της πνευµατικής 3
εκπαίδευσης και του µεσογειακού πνεύµατος που ανήκε σε µια χώρα άφθονη από γοητείες αλλά και παθιασµένες σκοτεινές αδυναµίες. Μαζί µε άλλους από τη Μεσόγειο όπως εκείνος (τον Paisiello, προπαντός) ο καλός Niccolò ανακαλύπτει και κάνει τον κόσµο της µουσικής του δεύτερου µισού του 18 ου αιώνα να ανακαλύψει, τη συγκινητικότητα ως κατηγορία του πνεύµατος. Με την οξυδερκή διαίσθηση των µεταβολών που άρχισαν να εκδηλώνονται στην καρδιά του ανθρώπου της νέας εποχής, ο Piccinni συνέβαλλε µε τη µουσική του έργου Cecchina στην παρακµή της gaieté γιατί οι θαυµάσιες τύχες των Lumières ( ιαφωτισµός) είχαν τελικά επιδείξει περισσότερες σκιές παρά φώτα, περισσότερα κενά παρά πληρότητες, περισσότερα παράφρονα πάθη παρά δροσερές ερωτικές εντάσεις. Η µουσική του Piccinni λοιπόν ξέρει να συλλαµβάνει το ανώτατο όριο της φυσικότητας το κλάµα ( Una povera ragazza τραγουδά η Cecchina), ξέρει να ερµηνεύει τις πιο έντονες εκδηλώσεις της sensiblerie του 18 ου αιώνα, έτοιµη να προκαλέσει ποτάµια από δάκρυα που θα εισέβαλλαν σε λίγο το αστικό µυθιστόρηµα. Ο ανήσυχος προ-ροµαντισµός της Contessa στο έργο Nozze di Figaro, 4
ήταν λοιπόν προ των θυρών: η Cecchina που προερχόταν από την Απουλία είχε φέρει σε πέρας το επαναστατικό της σχέδιο. 5