ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΔΕΛΤΑ ΝΕΣΤΟΥ 64011 ΚΕΡΑΜΩΤΗ ΤΗΛ.2591051831 Email: infonestos@fd-nestosvistonis.gr www.epamath.gr ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΣ-ΙΣΜΑΡΙΔΑΣ 67063 ΠΟΡΤΟ ΛΑΓΟΣ ΤΗΛ.2541096646 Email info@fd-nestosvistonis.gr www.epamath.gr Περιεχόμενα τεύχους: Τεύχος 11 Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2014 Το 1Ο Δ.Σ. του 2014 στο ΕΠ ΑΜΑΘ και κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων 2014 Ημερίδα «Υγρότοποι και Γεωργία» Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών Η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ 2 3 8 Εκδηλώσεις για σχολεία για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων Ημερίδα «Υγρότοποι και Γεωργία» 4 Εκδηλώσεις για σχολεία για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημ2έρας Υγροτόπων 5 Δημόσια παρουσίαση και διαβούλευση των αποτελεσμάτων του έργου «Ανάπτυξη του τουρισμού και διαχείριση επισκεπτών στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» Δημόσια παρουσίαση και διαβούλευση των αποτελεσμάτων του έργου «Ανάπτυξη του τουρισμού και διαχείριση επισκεπτών στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» «Απελευθέρωση Αργυροπελεκάνου (Pelecanus crispus) στο Εθνικό Πάρκο AΜΑΘ. 6 7 Απελευθέρωση Αργυροπελεκάνου (Pelecanus crispus) Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας και Νερού «Η Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας και Νερού στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» 8 Χελιδονίσματα στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ Η Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας και Νερού 9 στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» «Χελιδονίσματα στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» 10 Γνωριμία με τα είδη του Εθνικού Πάρκου... Χνοώδης Ποδισκοφόρος Δρυς (Quercus 11 pedunculiflora) Γνωριμία με τα είδη του Εθνικού Πάρκου... Χνοώδης Ποδισκοφόρος Δρυς (Quercus pedunculiflora) Επιμέλεια Τεύχους: Κωνσταντίνα Κατσούλη

Σελίδα 2 Το 1 Ο Δ.Σ. του 2014 στο ΕΠ ΑΜΑΘ και κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας Ο Πρόεδρος Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Δρ. Μάνος Κουτράκης και ο Αντιπρόεδρος κ. Σάββας Μιχαηλίδης Ο τυχερός του 2014, κ.θ.μπερμπερίδης υπεύθυνος του προγράμματος Επόπτευσης Φύλαξης του Φορέα Διαχείρισης. Την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014 πραγματοποιήθηκε το 1 ο Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου - Βιστωνίδας - Ισμαρίδας, στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Πληροφόρησης Λιμνών Βιστωνίδας-Ισμαρίδας στο Πόρτο Λάγος. Στην συνεδρίαση συμμετείχαν ο Πρόεδρος του Δ.Σ., Δρ. Μάνος Κουτράκης, Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΙΝΑΛΕ, ο Δήμαρχος Νέστου και αντιπρόεδρος του Φ.Δ. κ. Σάββας Μιχαηλίδης, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής κ. Αθανάσιος Οικονόμου, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Δημήτριος Μωραΐτης, ο εκπρόσωπος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ΑΜΘ κ. Γεώργιος Καμπάς, εκπρόσωποι της Περιφέρειας ΑΜΘ κ. Γεώργιος Κατσιμίγας (Εκτελεστικός Γραμματέας) και κ. Δημήτριος Χαϊτίδης (Περιφερειακός Σύμβουλος), ο εκπρόσωπος των παραγωγικών φορέων της περιοχής και πρόεδρος του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Βιστωνίδας κ. Στέλιος Μπαλάσης, οι καθηγητές της Πολυτεχνικής Σχολής του ΔΠΘ και μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής του Φ.Δ. κ. Γεώργιος Γκαϊτατζής και κ.γεώργιος Συλαίος και ο κ. Βασίλειος Καμπούρης αναπληρωτής εκπρόσωπος του Δήμου Νέστου. Η συνεδρίαση ξεκίνησε με την εισήγηση του Προέδρου του Δ.Σ. Δρ. Μάνου Κουτράκη, με τον Απολογισμό των Δράσεων του Φορέα για το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, για το απερχόμενο έτος 2013 και φυσικά τα όσα έχουν προγραμματιστεί να γίνουν για το έτος 2014. Όπως επεσήμανε ο κ. Κουτράκης το 2013 ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά για το Εθνικό Πάρκο και υλοποιήθηκαν τα περισσότερα από τα έργα που είχαν προγραμματιστεί. Πιο συγκεκριμένα είχαν προγραμματιστεί να γίνουν 19 έργα, από τα οποία τα 7 ολοκληρώθηκαν και για τα υπόλοιπα 12 έχει υπογραφεί σύμβαση και αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το τέλος του προγράμματος, το 2015. Τα έργα αυτά αφορούν προγράμματα παρακολούθησης ειδών πανίδας του ΕΠΑΜΑΘ, προμήθεια οχημάτων, υλικό και εξοπλισμός εθελοντών, κατασκευή αποθήκης και άλλα. Στη συνέχεια, όπως κάθε χρόνο, έγινε η κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Βασιλόπιτας,. Φέτος ο τυχερός ήταν ο Υπεύθυνος του Προγράμματος Επόπτευσης Φύλαξης του Φ.Δ. κ. Θεόδωρος Μπερμπερίδης, ο οποίος πήρε ένα εξαιρετικό λεύκωμα, έκδοσης των ΕΛΤΑ, με θέμα: «Η Ζωή των Ελληνικών Θαλασσών. Βένθος και Πέλαγος» των Γιάννη Ίσσαρη και Μαρίας Σαλωμίδη. Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης των θεμάτων ημερησίας διάταξης, η συνεδρίαση έκλεισε με τις ευχές όλων για ένα καλύτερο μέλλον για τις προστατευόμενες περιοχές και ένα καλύτερο αύριο για το Φ.Δ και το Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ.

Σελίδα 3 Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν και φέτος οι Μεσoχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών στο Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Οι Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και αποτελούν μέρος ενός Παγκόσμιου Προγράμματος της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International). Οι καταμετρήσεις αυτές είναι το μακροβιότερο πρόγραμμα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας. Οι καταγραφές εστιάζονται κυρίως στα υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών, χωρίς να εξαιρούνται βέβαια και κάποια άλλα είδη, όπως κάποια αρπακτικά ή θαλασσοπούλια. Έτσι κάθε χρόνο σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο, την δεύτερη και την τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου καταμετρώνται γύρω στα 30 με 40 εκατομμύρια υδρόβια και παρυδάτια πουλιά. Οι στόχοι της πολύ σημαντικής αυτής απογραφής είναι οι εξής: Να παρακολουθεί το μέγεθος και τις τάσεις των πληθυσμών των υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών και να καταγράφει τις αλλαγές στην γεωγραφική κατανομή τους. Να προσδιορίζει τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας για τα υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών, τους οποίους χρησιμοποιούν καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Να παρέχει πληροφορίες για να βοηθήσει στην προστασία και στη σωστή διαχείριση των πληθυσμών των υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, αλλά και των υγροτόπων μέσω των διεθνών συμβάσεων, της εθνικής νομοθεσίας των διαφόρων κρατών και άλλων μέσων. Στην περιοχή μας οι καταμετρήσεις διήρκησαν από τις 14 έως και τις 15 Ιανουαρίου 2014, καλύπτοντας όλη την περιοχή του ΕΠΑΜΑΘ από το Δέλτα του Νέστου, τις λιμνοθάλασσες της Κεραμωτής, την λίμνη Βιστωνίδα, το Πόρτο Λάγος, τις θρακικές λιμνοθάλασσες μέχρι και την λίμνη Ισμαρίδα. Ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας Ισμαρίδας, όπως κάθε χρόνο προσέφερε τον απαραίτητο εξοπλισμό, μέσα μεταφοράς και φυσικά συμμετείχε στις καταμετρήσεις που έγιναν στις περιοχές του ΕΠ ΑΜΑΘ με το προσωπικό του. Φέτος για πρώτη φορά και σε συνέχεια της συνάντησης της ΕΠΠ, των Φορέων Διαχείρισης των υγροτόπων και της ΕΟΕ τον περασμένο Δεκέμβριο, έγινε μια προσπάθεια συλλογής περισσότερων δεδομένων για τους πελεκάνους σε πανελλαδικό επίπεδο. Γι αυτό το λόγο πέρα από την καταμέτρηση των πελεκάνων έγινε και διάκριση μεταξύ ενήλικων και ανώριμων ατόμων. Το Εθνικό Πάρκο Α.Μ.Θ. αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ενδιαιτήματα για τα υδρόβια και παρυδάτια πουλιά. Πέρα από τα γνωστά και πλέον συνηθισμένα είδη που καταγράψαμε όπως τα εντυπωσιακά πολλά φοινικόπτερα, οι πρασινοκέφαλες, οι πελεκάνοι, οι κύκνοι κ.α., παρατηρήθηκαν και πιο σπάνια όπως: βουκεφάλα, ασπρομέτωπη χήνα και θαλασσοπρίστης. Για άλλη μια φορά μέσα από τις καταμετρήσεις αυτές διαπιστώσαμε τον τεράστιο πλούτο της ορνιθοπανίδας, και γενικότερα της μεγάλης βιοποικιλότητας της περιοχής μας, και αυτό μας καθιστά όλους υπεύθυνους για την διατήρηση και την παράδοση του πλούτου αυτού στις επόμενες γενιές.

Σελίδα 4 Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων 2014 Κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, για να μας θυμίζει την ημερομηνία υπογραφής, από 18 χώρες παγκοσμίως, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, της Σύμβασης για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας, στις 2 Φεβρουαρίου 1971 στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν. Σήμερα, ο αριθμός των χωρών που έχουν υπογράψει τη συνθήκη ανέρχεται στις 168. Την ημέρα αυτή, σε όλο τον κόσμο, διοργανώνονται εκδηλώσεις με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε σχέση με τις αξίες και τις λειτουργίες των υγροτόπων. Η Παγκόσμια Ημέρα των Υγροτόπων για φέτος έχει τίτλο: «Υγρότοποι και Γεωργία: Συνεργασία και Ανάπτυξη». Έτσι, μας παρέχεται μια ιδανική ευκαιρία για να τονιστεί η σημασία των υγροτόπων στη στήριξη της γεωργίας. Οι υγρότοποι έχουν χρησιμοποιηθεί για γεωργικές χρήσεις εδώ και χιλιετίες, ιδιαίτερα οι εποχικά πλημμυριζόμενες παραποτάμιες εκτάσεις, όπου τα εδάφη είναι πολύ γόνιμα και το νερό άφθονο. Η καλλιέργεια των υγροτόπων έχει βοηθήσει στην ανάπτυξη πολλών και σημαντικών πολιτισμών σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα όμως η γεωργία είναι και απειλή καθώς σε όλο τον κόσμο συνεχίζεται η αποστράγγιση και η συνεχής συρρίκνωση υγροτόπων και η μετατροπή τους σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Σε ορισμένες περιοχές του κόσμου έχουν χαθεί περισσότερο από 50% των ελών, των παρόχθιων ζωνών και των παράκτιων λιμνών για διάφορες χρήσεις. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο καθώς πριν από δύο γενεές η Ελλάδα είχε τριπλάσια έκταση υγροτόπων. Το Εθνικό Πάρκο Α. Μακεδονίας και Θράκης ως το μεγαλύτερο υγροτοπικό πάρκο στην Ελλάδα με 22 λιμνοθάλασσες, λίμνες γλυκού νερού, έλη πραγματοποίησε, όπως κάθε χρόνο, πλήθος εκδηλώσεων. Συγκεκριμένα, ο ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑ- ΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΕΛΤΑ ΝΕΣΤΟΥ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΣ ΙΣΜΑΡΙ- ΔΑΣ πραγματοποίησε την Δευτέρα 03 Φεβρουαρίου 2014 ώρα 9:00 π.μ. Ημερίδα με θέμα «Υγρότοποι και Γεωργία», στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων της Π.Ε. Ροδόπης (κτήριο πρώην Νομαρχίας Ροδόπης), στην Κομοτηνή. Σκοπός της ημερίδας ήταν να παρουσιαστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στους υγροτόπους του ΕΠΑΜΑΘ και οι δράσεις που πραγματοποιεί η Περιφέρεια Α.ΜΑ.Θ. στον αγροτικό τομέα. Επίσης ακούστηκαν προτάσεις εναλλακτικών καλλιεργειών σε υγροτόπους του ΕΠΑΜΑΘ καθώς και η χρήση ορθών πρακτικών διαχείρισης του νερού, των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και των κενών συσκευασιών τους. Σημαντικό κομμάτι αυτής της ημερίδας αποτέλεσε η παρουσίαση πολλών επιτυχών παραδειγμάτων εναλλακτικών πρακτικών διαχείρισης με στόχο την βελτίωση της παραγωγικότητας της γης, την ορθή χρήση του νερού και των φυτοπροστατευτικών προϊόντων με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και ταυτόχρονα την μείωση του κόστους παραγωγής. Παράλληλα ο ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΕΛΤΑ ΝΕΣΤΟΥ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΣ ΙΣΜΑΡΙΔΑΣ σε συνεργασία με το ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΣ και με τη συμμετοχή της Διεύθυνσης Π.Ε. Ξάνθης διοργάνωσε εκδηλώσεις για τα σχολεία της περιοχής του Πόρτο-Λάγους, στο Σέλινο Ξάνθης την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2014 καθώς και στην Κεραμωτή Καβάλας την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου. Στις εκδηλώσεις αυτές εκτός από την ενημέρωση των μαθητών για τις λειτουργίες των υγροτόπων και τις παραλίμνιες αγροτικές καλλιέργειες έγινε επίσκεψη στην αποικία των Ερωδιών του Πόρτου Λάγους και επίσκεψη στη Λίμνη Βιστωνίδα, ενώ τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να μάθουν για την αξία των υγροτόπων μέσα από περιβαλλοντικά παιχνίδια και να συμμετάσχουν σε διάφορες δραστηριότητες πεδίου όπως ανάλυση δειγμάτων νερού, ορνιθοπαρατήρηση και ενδεικτικός καθαρισμός παραλίμνιας περιοχής. (περισσότερα για την ημερίδα και για τις εκδηλώσεις για παιδιά μπορείτε να διαβάσετε στις σελίδες 5 και 6)

Σελίδα 5 Ημερίδα «Υγρότοποι και Γεωργία» Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη στις 3 Φεβρουαρίου 2014, στην Κομοτηνή, από τον Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας- Ισμαρίδας η ημερίδα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων με θέμα «ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ», στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων της Περιφέρειας Α. Μακεδονίας και Θράκης. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πράξης «Προστασία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας του ΕΠΑΜΑΘ» που χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» - ΕΠΠΕΡΑΑ. Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν κρίσιμα θέματα που αφορούν την αλληλένδετη σχέση υγροτόπων και γεωργίας στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης (ΕΠ ΑΜΑΘ). Οι εισηγητές, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές, παραγωγοί και βιοκαλλιεργητές που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός των ορίων του Εθνικού Πάρκου και εκπρόσωποι τοπικών συλλόγων, κάλυψαν μια πληθώρα καίριων ζητημάτων. Χαιρετισμό απεύθυνε εκ μέρους του Περιφερειάρχη κ. Άρη Γιαννακίδη, ο εκτελεστικός Γραμματέας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κ. Κ. Κατσιμίγας, ο οποίος επισήμανε το μεγάλο ενδιαφέρον της Περιφέρειας για τις προστατευόμενες περιοχές αναφέροντας τον πλούτο της Περιφέρειας ΑΜΑΘ με τέσσερα εθνικά πάρκα καθώς και την αμέριστη συμπαράσταση του στις δράσεις του ΦΔ Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας, ενώ τόνισε και την σημαντικότητα αυτής της συνεργασίας για την επίτευξη του κοινού στόχου που αποτελεί η προστασία και η ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος. Τον συντονισμό της ημερίδας είχε ο Πρόεδρος Δ.Σ. του Φ.Δ. Δρ. Μάνος Κουτράκης, Τακτικός Ερευνητής του ΕΛΓΟ-ΙΝΑΛΕ και ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος κ. Σταύρος Βαβίας, ο οποίος στήριξε από την αρχή αυτήν την προσπάθεια καθώς και το συνολικό έργο του Φ.Δ. Με τις εύστοχες παρεμβάσεις του έδωσε το στίγμα της συλλογικής προσέγγισης που θα πρέπει να εφαρμοστεί από τους αρμόδιους φορείς στο τομέα της γεωργίας. Την ημερίδα παρακολούθησαν περισσότερα από 100 άτομα που είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν όχι μόνο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή αλλά και τις δράσεις που πραγματοποιεί ο ΦΔ Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας από τον Πρόεδρο ΔΣ του ΦΔ Δρ. Μάνο Κουτράκη. Αίσθηση έκανε το νέο του πρόγραμμα του Φορέα Διαχείρισης «Σήμανση ποιότητας και συνεργασίας με το ΕΠ ΑΜΑΘ», που παρουσίασε η Βιολόγος του ΦΔ κ. Ευτέρπη Πατετσίνη, και απευθύνεται σε όλους τους παραγωγούς και επιχειρηματίες του ΕΠΑΜΑΘ που εφαρμόζουν ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης έτσι ώστε να αποκτήσουν ένα συγκριτικό πλεονεκτήματα στις εθνικές και διεθνής αγορές. Το ενδιαφέρον του κοινού τράβηξε επίσης η παρουσίαση της Δρ. Μαλούπα, Τακτικής Ερευνήτριας του ΕΛΓΟ για την ανάδειξη του τεράστιου πλούτου των ελληνικών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών αλλά και των ντόπιων ποικιλιών σπόρων που παρουσίασε η κοινότητα Πελίτι. Οι προτάσεις αυτές έδωσαν μια νέα προοπτική καλλιεργειών με πολλά υποσχόμενα οφέλη όχι μόνο οικονομικά, αλλά και περιβαλλοντικά, συμβάλλοντας στην διατήρηση της βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Επιπλέον προτάθηκαν προγράμματα ορθής διαχείρισης που έχουν ως σκοπό την αειφόρο ανάπτυξη, αλλά και την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν τα προγράμματα για την «άρδευση ακριβείας» (FIGARO) του ΔΠΘ και της ΠΕΔ ΑΜΘ, που παρουσιάστηκε από τον Αναπλ. Καθ. Γ. Συλαίος και «γεωργία ακριβείας» (Agroless) της Διεύθυνσης Υδάτων από τον κ.χρυσοχοϊδη, που μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του νερού που καταναλώνεται στην γεωργία, τη βελτίωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών, αλλά και την αντιμετώπιση του προβλήματος της υφαλμύρωσης που αφορά μια εκτεταμένη περιοχή του Εθνικού Πάρκου, όπως προκύπτει από μελέτη του ΔΠΘ, την οποία ανέθεσε ο Φ.Δ., και που επίσης παρουσιάστηκε στην ημερίδα από τον κ. Γαλαζούλα, συνεργάτη του κ. Πεταλά. Στο μεγάλο πρόβλημα που αποτελεί η λανθασμένη χρήση των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων και η ανεξέλεγκτη διάθεση των κενών συσκευασιών τους, προτάθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες και απλές πρακτικές διαχείρισης από τον κ.διαμαντή, που έχουν ήδη εφαρμοστεί πιλοτικά σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (πρόγραμμα Ecopest) με σκοπό την μείωση των υπολειμμάτων τους στα υγροτοπικά οικοσυστήματα. Την ημερίδα συνόδευε έκθεση τοπικών προϊόντων από παραγωγούς που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Τα ιδιαίτερα τοπικά προϊόντα τους μας παρουσίασαν η Θρακική Μελισσοκομική, τα κρασιά Σγουρίδη, το ούζο Μπαμπατζίμ, το πετιμέζι του Συλλόγου Γυναικών Γενισέας, οι ντόπιοι σπόροι από την κοινότητα Πελίτι και μια πληθώρα προϊόντων από αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά από την κ. Μαλούπα, τους οποίους και ευχαριστούμε για τη συνδρομή τους στην προσπάθεια του Φ.Δ. Όλα τα προϊόντα μέσα στις κομψές συσκευασίες τους καθώς και ο ενθουσιασμός και το μεράκι των παραγωγών τους, τράβηξαν την προσοχή των παρευρισκομένων, αφήνοντας τις καλύτερες εντυπώσεις και επιβεβαιώνοντας για ακόμη μια φορά τον φυσικό πλούτο της περιοχής μας. *Όλες οι παρουσιάσεις της ημερίδας είναι διαθέσιμες σε pdf στην ιστοσελίδα του ΦΔ.

Σελίδα 6 Εκδηλώσεις για σχολεία για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων Την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2014 ολοκληρώθηκε ο κύκλος εκδηλώσεων για παιδιά με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων με θέμα «ΥΓΡΟΤOΠΟΙ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ». Οι δράσεις υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της πράξης «Προστασία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας του ΕΠΑΜΑΘ» που χρηματοδοτείται από το ΕΠΠΕΡΑΑ. Ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βιστωνίδας και η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης διοργάνωσαν την Παρασκευή 31 Ιανουάριου 2014 δραστηριότητες για σχολεία στο Πόρτο-Λάγος και στο Σέλινο Ξάνθης. Συμμετείχαν συνολικά 86 μαθητές από τα Δημοτικά Σχολεία Πολυσίτου και Τοξοτών καθώς και από τα Μειονοτικά Σχολεία Σέλερου και Φελώνης της Π.Ε. Ξάνθης. Οι μικροί μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν την αξία των υγροτόπων και την αλληλεπίδραση τους με τις αγροτικές καλλιέργειες. Μέσα από τα σκίτσα της Ramsar οι μαθητές δημιούργησαν τη δική τους ιστορία με αφορμή την αποστράγγιση ενός υγροτόπου για γεωργική χρήση και την παρουσίασαν ως θεατρικό δρώμενο στους συμμαθητές τους. Παρακολούθησαν προβολές για τις επιδράσεις της γεωργίας στους υγροτόπους και στη συνέχεια τα παιδιά έγιναν τα ίδια μέρος του υγροτόπου ενσαρκώνοντας τα πουλιά, τα ζώα, τα καλάμια που ζουν σε αυτόν κάνοντας τα να σκεφτούν τις οχλήσεις που δέχεται η άγρια ζωή. Τα περιβαλλοντικά αυτά παιχνίδια και οι αναλύσεις δειγμάτων νερού που ακολούθησαν βοήθησαν τους μαθητές να σκεφτούν τι μπορούν να κάνουν οι ίδιοι για να προστατέψουν τους υγροτόπους και όπως ήταν αναμενόμενο εξάντλησαν την φαντασία τους. Στη συνέχεια επισκέφτηκαν την αποικία των Ερωδιών του Πόρτου Λάγους και τη Λίμνη Βιστωνίδα όπου είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά όλο το ζωικό και φυτικό πλούτο της περιοχής. Αντίστοιχες δραστηριότητες για σχολεία πραγματοποιήθηκαν και στις 4 Φεβρουαρίου 2014 στο Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Νέστου στην Κεραμωτή Καβάλας. Οι 55 μαθητές από δύο τάξεις του 10 ο Δημοτικού Σχολείου Καβάλας ενημερώθηκαν για τη σημασία των υγροτόπων για τον άνθρωπο και την άγρια ζωή με έμφαση στην αλληλεπίδραση τους με τη γεωργία που ήταν και το κεντρικό θέμα των φετινών εκδηλώσεων της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων. Με την βοήθεια παρουσιάσεων και περιβαλλοντικών παιχνιδιών τα παιδιά ενημερώθηκαν, ευαισθητοποιήθηκαν και παράλληλα ψυχαγωγήθηκαν. Ο καλός καιρός επέτρεψε τη συνέχιση των δραστηριοτήτων με μια επίσκεψη στο Παραποτάμιο Δάσος της Κεραμωτής και ορνιθοπαρατήρηση στην γειτονική λιμνοθάλασσα της Κεραμωτής.

Σελίδα 7 Δημόσια παρουσίαση και διαβούλευση των αποτελεσμάτων του έργου «Ανάπτυξη του τουρισμού και διαχείριση επισκεπτών στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» Ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας Ισμαρίδας και ο Ανάδοχος του έργου «Σύμπραξη Δ. Τσιάρας Δ. Παλάσκας» διοργάνωσαν σήμερα, Παρασκευή 7 Μαρτίου 2014 εκδήλωση δημόσιας παρουσίασης και τελικής διαβούλευσης των αποτελεσμάτων του έργου: «Ανάπτυξη του τουρισμού και διαχείριση επισκεπτών στην προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης», στα πλαίσια υλοποίησης της πράξης: «Προστασία και Διατήρηση της Βιοποικιλότητας του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης» του Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2007-2013». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Νέστου στην Κεραμωτή και είχε ενημερωτικό και διαδραστικό χαρακτήρα, με σκοπό την προώθηση της συνεργασίας με επαγγελματίες τουρισμού της περιοχής, αλλά και με φορείς που είναι αρμόδιοι για ζητήματα τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής. Επιπλέον, η ημερίδα στόχευσε στην ενημέρωση των τοπικών φορέων και κοινωνικών ομάδων για τα αποτελέσματα του έργου, καθώς επίσης και στη διαβούλευση για περαιτέρω ενέργειες/δράσεις που σχετίζονται με την οικοτουριστική δραστηριότητα στο Εθνικό Πάρκο αλλα και στην ευρύτερη περιοχή. Ειδικότερα στην ημερίδα παρουσιάστηκαν αναλυτικά τα παρακάτω: Υφιστάμενη κατάσταση του τουρισμού και οικοτουρισμού στην περιοχή. Σημεία ενδιαφέροντος, υποδομές ερμηνείας περιβάλλοντος, εναλλακτικές διαδρομές και ολοκληρωμένα προγράμματα περιηγήσεων. Τουριστικός Χάρτης και εφαρμογή πλοήγησης για smartphones. Σήμανση Ποιότητας και Συνεργασίας με τον ΦΔ για Μονάδες Εστίασης και Φιλοξενίας. Στην ημερίδα συμμετείχε ο κ. Γ. Γερομάρκος, Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης αρμόδιος για θέματα τουρισμού, ο κ. Β.Καμπούρης, Αντιδήμαρχος Δήμου Νέστου, επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του τουρισμού, εκπρόσωποι οργανώσεων καθώς και κάτοικοι της περιοχής. Ο κ. Γερομάρκος τόνισε τη σημασία παρόμοιων έργων για την ενιαία ανάπτυξη του οικοτουρισμού στην Περιφέρεια ΑΜΑΘ που φιλοξενεί 4 εθνικά πάρκα και ζήτησε τη συνεργασία του ΦΔ για την υλοποίηση σχετικών έργων, όσο και για την προβολή του φυσικού περιβάλλοντος της Περιφέρειας. Ο κ. Καμπούρης δήλωσε την αμέριστη συμπαράσταση του Δήμου σε παρόμοιες δράσεις, ενώ παρεμβάσεις έγιναν από τους κ. Μιχαηλίδη, Βλασακίδη, Κλέντζα, επαγγελματίες της περιοχής, αλλά και εκπροσώπους άλλων φορέων για την αποσαφήνιση σημείων του έργου, αλλά και με προτάσεις βελτίωσης των παραδοτέων του. Κλείνοντας την ημερίδα ο Δρ. Μάνος Κουτράκης, Πρόεδρος ΔΣ του ΕΠ ΑΜΑΘ, δήλωσε ότι ο ΦΔ στα πλαίσια των δυνατοτήτων του με την παραλαβή του συγκεκριμένου έργου, διαθέτει πλέον μεγάλο όγκο πληροφοριών και υποδομής για την ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή και θα συνεχίσει τις προσπάθειές του για την αξιοποίηση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο προς όφελος τόσο της προστατευόμενης περιοχής όσο και των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στο χώρο. Ευχόμαστε στην προσπάθειά μας αυτή να βρούμε συμπαραστάτες τους αρμόδιους φορείς αλλά και τους κατοίκους της περιοχής.

Σελίδα 8 «Απελευθέρωση Αργυροπελεκάνου (Pelecanus crispus) Την Παρασκευή 28/02/2014 έγινε η απελευθέρωση ενός Αργυροπελεκάνου (Pelecanus crispus) στην λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγους από το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας. Ο συγκεκριμένος Αργυροπελεκάνος είχε βρεθεί εμφανώς αδύναμος στο χώρο του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Βιστωνίδας «Ο Άγιος Νικόλαος».Οι δασοφύλακες Δημήτριος Χατζηπαναγιώτου και Αρχοντής Ράνος του Δασαρχείου Ξάνθης που βρίσκονταν στην περιοχή, συνεργαζόμενοι με τον ανάδοχο του Φορέα Διαχείρισης για το έργο «Εκτίμηση των επιπτώσεων της αύξησης του πληθυσμού των κορμοράνων (Phalacrocorax carbo) στην ιχθυοπανίδα των λιμνοθαλασσών του Εθνικού Πάρκου» μόλις αντιλήφθηκαν το εξασθενημένο ζώο επικοινώνησαν μαζί μας. Άμεσα οι υπάλληλοι του Φ.Δ. έσπευσαν στην περιοχή για να το συλλέξουν και στη συνέχεια στάλθηκε στο σωματείο «Δράση για την Άγρια Ζωή». Μετά από τις απαραίτητες εξετάσεις που έγιναν διαγνώστηκε η παρουσία παρασίτων. Αφού του παρασχέθηκε η κατάλληλη αγωγή και μετά από παραμονή 20 ημερών στις εγκαταστάσεις της «Δράσης για την Άγρια Ζωή», με χαρά διαπιστώθηκε η αποκατάσταση της υγείας του. Έτσι ο Αργυροπελεκάνος την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014, επέστρεψε στο φυσικό του περιβάλλον, στη λιμνοθάλασσα του Πόρτου Λάγους, στα πλαίσια μια λιτής εκδήλωσης που διοργανώθηκε από το προσωπικό του ΦΔ. Ο πελεκάνος, λίγο μουδιασμένος στην αρχή, εναρμονίστηκε πολύ γρήγορα στο περιβάλλον και δειλά-δειλά πέταξε προσεγγίζοντας τους άλλους πελεκάνους που βρίσκονταν στην περιοχή.

Σελίδα 9 «Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας και Νερού» Η 21η και η 22α Μαρτίου, κάθε έτους, έχουν θεσπιστεί από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), το 1971 και το 1992 αντίστοιχα, ως Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας και Παγκόσμια Ημέρα Νερού, για να μας καταδείξουν την αξία των δασών και του νερού ως πηγή ζωής και φυσικά την ανάγκη προστασίας τους. Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΕΠ ΑΜΑΘ) έχει το προνόμιο να περιλαμβάνει στης περιοχή του τόσο τα σπάνια Παραποτάμια Δάση του Νέστου, του Κόσυνθου και του Βοσβόζη, όσο και 21 λιμνοθάλασσες και 3 συμπλέγματα λιμνών τα οποία το κατατάσσουν στο μεγαλύτερο υγροτοπικό πάρκο της χώρας μας, αφού από τα συνολικά 920.000 στρέμματα του πάρκου, τα 160,700 στρέμματα αφορούν υδάτινες εκτάσεις. Εκτός από ημέρες γιορτής αυτές οι δυο ημέρες, είναι ευκαιρία για όλους μας να ενημερωθούμε και να προβληματιστούμε για τον αφανισμό των δασών, την λειψυδρία, την ερημοποίηση, την μείωση της βιοποικιλότητας, την ρύπανση της ατμόσφαιρας, και την ανεπάρκεια πλέον του «λευκού χρυσού», όπως ονομάζεται το νερό, έτσι ώστε όλοι να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα προς την κατεύθυνση της ορθολογικής χρήσης των δασικών και υδάτινων πόρων. Το Παραποτάμιο Δάσος του Νέστου ή γνωστό άλλοτε ως Μέγα Δάσος (Κοτζά Ορμάν) που βρίσκεται στο Δέλτα του Νέστου, αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα υδροχαρή δάση της Μεσογείου. Η έκτασή του, έως τις αρχές του 20ου αιώνα, άγγιζε τα 120.000 στέμματα και καταλάμβανε σχεδόν το 1/4 της συνολικής έκτασης του δέλτα. Οι διαδοχικές εκχερσώσεις από τη δεκαετία του 1920, η ευθυγράμμιση της κοίτης του ποταμού στις αρχές της δεκαετίας του 1950, η εντατική λευκοκαλλιέργεια, ανακόπτουν τη λειτουργία του δελταϊκού συστήματος και επιφέρουν τη δραματική συρρίκνωση του μεγαλοπρεπούς δάσους. Σήμερα, παρά τη συρρίκνωσή του, έχουν απομείνει μόλις 4500 στρέμματα, εξακολουθεί να είναι το μοναδικό σε έκταση φυσικό παραποτάμιο δάσος της Ελλάδας, με ένα σημαντικό αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας, με χαρακτηριστικό είδος τον μοναδικό άγριο πληθυσμό σε όλη την Ευρώπη του Κολχικού Φασιανού (Phasianus colchicus), που ζει και αναπαράγεται στο δάσος αυτό. Με αφορμή λοιπόν τις Παγκόσμιες Ημέρες Δασοπονίας και Νερού ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας Ισμαρίδας θα βρεθεί στο Γυμνάσιο Κεραμωτής όπου θα κάνει μια ενημέρωση στους μαθητές, για το πολύ σημαντικό Παραποτάμιο Δάσος του Νέστου, τις ιδιαιτερότητες του, τις λειτουργίες του, την μοναδικότητά του, αλλά και την σημαντικότητα του στην καθημερινότητά μας, καθώς και τρόπους προστασίας και διατήρησης του. Η εκδήλωση θα κλείσει με περίπατο και αναγνώριση σπάνιων ειδών χλωρίδας στο μικρό αλλά πολύ σημαντικό εναπομείναν κομμάτι του δάσους στην Κεραμωτή και παρατήρηση της ορνιθοπανίδας στην παρακείμενη λιμνοθάλασσα.

Σελίδα 10 «Χελιδονίσματα στο Εθνικό Πάρκο ΑΜΑΘ» με πολύ κέφι και μεράκι κατασκεύασαν χελιδονοφωλιές με μοναδικά υλικά τον πηλό, τον ενθουσιασμό και την φαντασία τους. Πριν ξεκινήσουν τις κατασκευές, τα παιδιά ενημερώθηκαν για το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στις θεματικήές έκθεσεις που λειτουργούν στα δύο κέντρα. Στη συνέχεια παρακολούθησαν μια παρουσίαση για τα χελιδόνια, αλλά και τα άλλα είδη πουλιών που συναντάμε στην περιοχή μας και στην συνέχεια το κάθε παιδί έφτιαξε την δική του φωλιά. Ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας Ισμαρίδας σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την συμμετοχή σχολείων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ΠΕ Καβάλας και ΠΕ Ξάνθης, διοργάνωσαν την Τετάρτη 26 και την Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014 εκδήλωσε με θέμα «Χελιδονίσματα». Τα «Χελιδονίσματα» είναι μια χαρούμενη εκδήλωση, η οποία αποτελεί ένα πρώτο καλωσόρισμα στην άνοιξη και στα χελιδόνια και πραγματοποιείται κάθε χρόνο προς τα τέλη Μαρτίου. Σκοπός της εκδήλωσης είναι, να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν τα παιδιά σχετικά με τον ερχομό των χελιδονιών, για το μακρύ τους ταξίδι και τις απειλές που αντιμετωπίζουν και να τα βοηθήσουν φτιάχνοντας για αυτά φωλιές από πηλό. Τις φωλιές αυτές οι μικροί μαθητές τις πήραν φεύγοντας μαζί τους, για να τις τοποθετήσουν είτε στο σχολείο τους, είτε στο σπίτι ή κάπου στη γειτονιά τους, με την ελπίδα να τις δουν να κατοικούνται από τους πολύ συμπαθείς φτερωτούς μας φίλους, τα χελιδόνια. Τα χαμόγελα και η χαρά της ικανοποίησης ήταν ζωγραφισμένα στα πρόσωπα των παιδιών κατά την αποχώρηση τους. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη ανταμοιβή όλων όσων εργαζόμαστε στα Κέντρα Πληροφόρησης του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, όπου μέσα από όλες αυτές τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, καταφέρνουμε να φέρουμε σε επαφή τα παιδιά, το μέλλον δηλαδή των προστατευόμενων περιοχών, με το φυσικό περιβάλλον και να τα ευαισθητοποιήσουμε σε θέματα προστασίας του. Εφέτος στην γιορτή συμμετείχαν συνολικά 50 παιδιά της Γ τάξης από το Δημοτικό Σχολείο Κεραμωτής και το 10ο Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης. Οι μικροί μαθητές, αυτές τις δύο μέρες ήρθαν στα Κέντρα Πληροφόρησης Δέλτα Νέστου στην Κεραμωτή και Λιμνών Βιστωνίδας Ισμαρίδας στο Πόρτο Λάγος, και

Σελίδα 11 Γνωριμία με τα είδη του Εθνικού Πάρκου... Χνοώδης Ποδισκοφόρος Δρυς (Quercus pedunculiflora) Η χνοώδης ποδισκοφόρος δρυς, είναι δέντρο 30-35 m ύψους, που απαντάται στη βαλκανική χερσόνησο και στην Ελλάδα στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, τη Θράκη και κυρίως στις πεδινές παραποτάμιες περιοχές. Ονομάζεται ποδισκοφόρος επειδή ο καρπός της, το γνωστό μας βελανίδι, εκφύεται από τα κλαδιά της με ένα σχετικά μακρύ ποδίσκο (μικρό κλαδάκι). Πρόκειται για το πιο μακρόβιο είδος που μπορεί να συναντήσει κανείς σε παραποτάμια δάση και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 1200 έτη. Η ανθοφορία τους αρχίζει από τα 40 έτη. Αναπτύσσεται ικανοποιητικά πάνω σε βαθιά και γόνιμα εδάφη. Είναι φωτόφιλο είδος, ευαίσθητο στους όψιμους παγετούς. Παρουσιάζει μέτρια ανθεκτικότητα στη σκιά ενώ για την αναγέννησή της χρειάζεται αρκετό φως από πάνω. Είναι χαρακτηριστικό είδος των παραποτάμιων δασών. Το ξύλο της χρησιμοποιείται κυρίως στην επιπλοποιία και έχει πολύ καλή τιμή, ενώ ο φλοιός και το κύπελο του καρπού είναι πλούσια σε δεψικές ουσίες και για τον λόγο αυτό στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν εκτεταμένα στη βυρσοδεψία. Το Παραποτάμιο Δάσος του Νέστου και ειδικότερα το μικρό κομμάτι του που ονομάζουμε Παραποτάμιο Δάσος της Κεραμωτής ακριβώς δίπλα στον ομώνυμο οικισμό, είναι ένα από τα ελάχιστα μέρη στην Ελλάδα που μπορεί κανείς ακόμα να παρατηρήσει από κοντά την χνοώδη ποδισκοφόρο δρυ να α- ναπτύσσεται στο φυσικό της περιβάλλον και να πάρει μια εικόνα για τον σπάνιο αυτό τύπο οικοτόπου. Είναι ίσως το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα που ακόμα αναπτύσσονται βελανιδιές πάνω στην άμμο και δίπλα ακριβώς στην θάλασσα. Σημειώνουμε ότι ειδικά τα γέρικα δέντρα βελανιδιάς που σπανίζουν στις μέρες μας, όπως φαίνεται και στο σχετικό σχέδιο, προσφέρουν πλήθώρα μικροενδιαιτημάτων για σπάνια είδη πτηνών, μικροθηλαστικών και ασπονδύλων πολλά από τα οποία προστατεύονται από εθνικές και ευρωπαϊκές συνθήκες. Για παράδειγμα δρυοκολάπτες φωλιάζουν σε κοιλότητες που ανοίγουν σε γέρικους κορμούς όπου επίσης μπορούν να βρουν καταφύγιο και σπάνια είδη νυχτερίδας. Τέλος σπάνια είδη σαπροξυλικών κολεόπτερων (σκαθάρια) εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά για την αναπαραγωγή τους από το ξύλο της βελανιδιάς σε αποσύνθεση. Στη μυθολογία η δρυς ήταν αφιερωμένη στο Δία. Πίστευαν ότι σε δάση δρυός ζούσαν οι Αμαδρυάδες νύμφες, μία για κάθε δέντρο, οι οποίες πέθαιναν όταν κόβονταν το δέντρο. Το δεύτερο πιο σημαντικό πανελλήνιο μαντείο της Ελλάδας μετά των Δελφών, εκείνο της Δωδώνης στην Ήπειρο, έδινε του χρησμούς του ανάλογα με το θρόισμα των φύλλων μιας ιερής βελανιδιάς. Τα περισσότερα από τα χρυσά στεφάνια που βρέθηκαν στους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας απεικονίζουν περίτεχνα και με μεγάλη λεπτομέρεια κλαδιά, φύλλα και καρπούς βελανιδιάς. Οι πρώτες προστατευμένες περιοχές στην Ελλάδα ονομάστηκαν Εθνικοί Δρυμοί ακριβώς επειδή η δρυς και τα δάση που αυτή σχηματίζει, οι δρυμοί, αποτύπωναν καλύτερα την τυπική εικόνα που υπήρχε, την εποχή εκείνη, για το φυσικό περιβάλλον. Όλα τα ανωτέρω συνηγορούν στη διαπίστωση ότι τα πεδινά δάση βελανιδιάς και πολύ ειδικότερα τα δάση που φύεται ακόμα η χνοώδης ποδισκοφόρος βελανιδιά χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και προστασίας, ώστε να δοθεί η δυνατότητα και στις επερχόμενες γενεές να περιηγηθούν ανάμεσα τους και να απολαύσουν τα αισθητικά και πρακτικά οφέλη που απολάμβαναν για χιλιετίες αμέτρητες γενιές ανθρώπων που έζησαν που έζησαν σ' αυτόν εδώ τον τόπο. Σημείωση: Πολύτιμο υλικό για την συγγραφή του συγκεκριμένου άρθρου αντλήθηκαν από σχετικές εργασίες του κ. Γ. Σ. Ευθυμίου (Δρ Δασολογίας στο ΤΕΙ Λάρισας) και των κ. Πέτρου Κακούρου και Σπύρου Ντάφη (ΕΚΒΥ). Ναπολέων Πίακης Βιολόγος του Φ.Δ. με Msc στην Περιβαλλοντική Βιολογία Ένα γέρικο δέντρο στο δάσος που φιλοξενεί διάφορες μορφές ζωής.* * Το σκίτσο είναι του Β. Χατζηβαρσάνη από το βιβλίο της Κυπριακής Δημοκρατίας, «ΚΥΠΡΟΣ, Μικρά Τοπία, Μοναδικά ζώα».