Μουσειολογία φυσικών επιστημών Ενότητα 2 η : Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ Δημήτρης Κολιόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία
Σκοποί ενότητας Να εξοικειωθούν οι φοιτητές/-τριες με τα στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ
Περιεχόμενα ενότητας Ορισμός και λειτουργίες των μουσείων Τα στοιχεία έκθεσης του μουσείου ΦΕΤ Η ερμηνεία των εκθεμάτων/εκθέσεων του μουσείου ΦΕΤ
Ο ορισμός του Μουσείου (ICOM) Μουσείο είναι ένα μη κερδοσκοπικό μόνιμο ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξής της, ανοιχτό στο κοινό, που αποκτά διατηρεί, ερευνά, επικοινωνεί και εκθέτει για σκοπούς μελέτης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας υλικές και άυλες μαρτυρίες του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του Ελληνικό Τμήμα ICOM
Λειτουργίες των μουσείων Η λειτουργία της έκθεσης Πολιτισμική αξία αντικειμένων Η λειτουργία της συντήρησης Προφύλαξη και διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς Η επιστημονική λειτουργία Επιστημονική έρευνα Η επικοινωνιακή λειτουργία Καλλιέργεια γνώσεων, στάσεων, αξιών H εκπαιδευτική λειτουργία
Το μουσείο ΦΕΤ Έκθεση αντικειμένων και ιδεών που θεωρείται ότι έχουν επιστημονική, τεχνολογική και κοινωνική αξία (Ταριχευμένα ζώα, αλληλεπιδραστικά αντικείμενα ΦΕ) Διάσωση της επιστημονικής και τεχνολογικής κληρονομιάς (Προβιομηχανική τεχνολογία) Διεξαγωγή έρευνας (Βιολογική έρευνα σε Μουσείο Φυσικής Ιστορίας) Εκπαίδευση μαθητών και εκπαιδευτικών (Εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχετικό με τη την έννοια φως )
Γιατί υπάρχει το μουσείο ΦΕΤ Μια φαινομενική αντίφαση: πως είναι δυνατόν σύγχρονες δραστηριότητες όπως η επιστήμη και η τεχνολογία να αποτελούν μουσειακό αντικείμενο; Διάσωση και διατήρηση της επιστημονικής και τεχνολογικής κληρονομιάς (Οι ΦΕ και η τεχνολογία έχουν ιστορία) Εκλαΐκευση των σύγχρονων επιστημονικών και τεχνολογικών ιδεών και τομέων έρευνας (Γεφύρωση του χάσματος μεταξύ σύγχρονης έρευνας και της δημόσιας κατανόησης των ΦΕ και τεχνολογίας)
Πίνακας 1 Τα στοιχεία έκθεσης (1) Τύπος στοιχείου έκθεσης Αυθεντικό αντικείμενο Θέαμα Παραδείγματα Μηχανές, εργαστηριακός εξοπλισμός, έργα τέχνης, αντικείμενα λαογραφικής ή ιστορικής αξίας Πινακίδες, οπτικοακουστικό θέαμα, πολυμέσα, θέατρο Χαρακτηριστικά Έχει τη δική του αξία, προκαλεί ερωτήματα, δεν είναι πάντοτε διαμεσολαβητικό Μεταδίδει λόγο και εικόνα, γεννά συγκίνηση, έχει διαμεσολαβητικό χαρακτήρα
Αυθεντικά αντικείμενα Εικ. 1 Εικ. 2 Εικ. 3
Θέαμα Εικ. 4 Εικ. 5
Πίνακας 2 Τα στοιχεία έκθεσης (2) Τύπος στοιχείου έκθεσης Αλληλεπιδραστικό στοιχείο Παραδείγματα Παιχνίδι, εκτέλεση πειράματος, χρήση λογισμικού Χαρακτηριστικά Εμπλέκει τον επισκέπτη, προϋποθέτει δράση, προκαλεί ανάδραση Στοιχείο περιβάλλοντος Διακόσμηση, σκηνοθεσία, φυτά Δημιουργεί ατμόσφαιρα, ενισχύει το μήνυμα, αναδεικνύει την άποψη του σχεδιαστή της έκθεσης
Αλληλεπιδραστικό στοιχείο Εικ.6 Εικ. 8 Εικ. 7
Στοιχείο περιβάλλοντος Εικ. 9
H ερμηνεία των εκθεμάτων / εκθέσεων Τα στοιχεία έκθεσης αποκτούν νόημα σε ένα περιβάλλον εντελώς διαφορετικό από αυτό στο οποίο δημιουργήθηκαν, στερημένα από την αρχική τους λειτουργία (Μ. Οικονόμου, Μουσείο: Αποθήκη ή ζωντανός οργανισμός) Οι εκθέσεις πολλές φορές εκφράζουν (με ρητό ή υπονοούμενο τρόπο) συγκεκριμένες ιδέες, αξίες, ιδεολογικές στάσεις και, γενικότερα, χρήζουν ερμηνείας. Το παράδειγμα του μουσείου Συγκριτικής Ζωολογίας του Harvard Δεν υπάρχει μοναδική, έγκυρη ερμηνεία εξ αιτίας της φύσης του επικοινωνιακού του ρόλου Το αλληλεπιδραστικό επικοινωνιακό μοντέλο
Η ερμηνεία στα μουσεία Ζωολογίας Ερμηνεία στα πλαίσια της ανάδειξης της τοπικής πανίδας Eικ. 10 Ερμηνεία στα πλαίσια της θεωρίας της εξέλιξης των ειδών Eικ. 11
Το πρόβλημα της ερμηνείας Η μη λειτουργικότητα του εκθέματος (Levy-Leblond) Εικ. 12
Τέλος Ενότητας
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Σημειώματα
Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.00.
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Δημήτρης Κολιόπουλος, «Μουσειολογία Φυσικών Επιστημών. Στοιχεία έκθεσης και ερμηνείας των μουσείων ΦΕΤ». Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/pn1404
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (1/3) Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες Εικόνα 1: Μουσείο Ζωολογίας Παν/μίου Πατρών, Φωτό Ε. Γκούσκου Εικόνα 2: Από την Έκθεση Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας του Κ. Κοτσανά [4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών], Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 3: London Science Museum, Boyles Pump, Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 4: Palais de la Decouverte, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 5: Palais de la Decouverte, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 6: Cite des Sciences et de l Industrie, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 7: Cite des Sciences et de l Industrie, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 8: Cite des Sciences et de l Industrie, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (2/3) Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες Εικόνα 9: Cite des Sciences et de l Industrie, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος Εικόνα 10: Μουσείο Ζωολογίας Παν/μίου Πατρών, Φωτό Ε. Γκούσκου Εικόνα 11: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας - Παρίσι, https://www.flickr.com/photos/dalbera/2593147609 Εικόνα 12: Cite des Sciences et de l Industrie, Παρίσι, Φωτό Δ. Κολιόπουλος
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (3/3) Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Πίνακες Πίνακας 1: Τα στοιχεία έκθεσης (1) Πίνακας 2: Τα στοιχεία έκθεσης (2)
Βιβλιογραφικές Αναφορές (1/1) 1. Οικονόμου, Μ. (2003). Μουσείο: αποθήκη ή ζωντανός οργανισμός: μουσειολογικοί προβληματισμοί και ζητήματα. Αθήνα: Εκδόσεις Κρητική.