ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ TEACHERS 4 EUROPE Mediterranean Sea Εκπαιδευτικός: Χρυσούλα Παπαλαζάρου (ΠΕ06) 1 ο Δημοτικό Σχολείο Χαϊδαρίου Χαϊδάρι, Μάιος 2014 1
Με τους μαθητές και τις μαθήτριες ενός τμήματος της Στ Δημοτικού διερευνήσαμε και μάθαμε α) τις Μεσογειακές χώρες β) τη βιοποικιλότητα της Μεσογείου γ) τις απειλές για το οικοσύστημα της Μεσογείου δ) τις Μεσογειακές χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ε) τη σχετική ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Θαλάσσια Πολιτική και τις δυνατότητες του Ευρωπαϊκού Διαδραστικού Άτλαντα των Θαλασσών. Μέσα από τη σύνδεση της θεματικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας, τη γεωγραφία, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, και δια μέσου ομαδικών διεργασιών οι μαθητές και οι μαθήτριες γνώρισαν, έμαθαν για την Μεσόγειο Θάλασσα και ανέπτυξαν δεξιότητες αναζήτησης και συλλογής πληροφοριών, σύνθεσης, και συνεργασίας. 2
Το Σχέδιο Εργασίας Α. Σκοποί/ Στόχοι Σκοπός του προγράμματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες τη Μεσόγειο Θάλασσα. Η προσέγγιση διαμεσολαβήθηκε από τη χρήση της Αγγλικής γλώσσας και διέτρεξε διαθεματικά τα πεδία της γεωγραφίας, και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένοι στόχοι ήταν: Σε επίπεδο γνώσεων: να γνωρίσουν τη γεωγραφική τοποθέτηση της Μεσογείου στον παγκόσμιο χάρτη να μάθουν τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. με ιδιαίτερη έμφαση στις Μεσογειακές χώρες που ανήκουν σε αυτήν να μάθουν για τη βιοποικιλότητα της Μεσογείου να μάθουν τις σημαντικότερες απειλές για το οικοσύστημα της Μεσογείου Σε επίπεδο ικανοτήτων/δεξιοτήτων: να βελτιώσουν και να εμπλουτίσουν τις δεξιότητές τους στην αγγλική γλώσσα σε επίπεδο λειτουργίας γλώσσας, δομής και λεξιλογίου προκειμένου να παράγουν προφορικό και γραπτό λόγο. να αναπτύξουν ικανότητες συνεργασίας, διαπραγμάτευσης και κατανόησης του άλλου σε επίπεδο ομάδας για την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων. να αποκτήσουν τη δεξιότητα της αναζήτησης, επιλογής, συλλογής και επεξεργασίας της πληροφορίας. να αναπτύξουν τη δεξιότητα της χρήσης και αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας μέσα από τη διερεύνηση της σχετικής ιστοσελίδας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Θαλάσσια Πολιτική και τη χρήση του Ευρωπαϊκού Διαδραστικού Άτλαντα των Θαλασσών. Σε επίπεδο στάσεων: να αισθανθούν ενεργοί πολίτες μια ευρύτερης δι-εθνικής κοινότητας. 3
να αισθανθούν ικανοποίηση και ευχαρίστηση. να ενεργοποιηθεί το ενδιαφέρον τους. να εμπλακούν σε μια ομαδική δραστηριότητα πέρα από τη συμβατική σχολική διαδικασία. Β. Περιγραφή Το σχέδιο εργασίας υλοποιήθηκε τόσο στο πλαίσιο της σχολικής τάξης όσο και στον ελεύθερο χρόνο των μαθητών εκτός σχολείου. Τα στάδιά του: Ολομέλεια της ομάδας: Ευρωπαϊκή Ένωση, χώρες μέλη, σύντομη ιστορική αναδρομή (2 διδακτικές ώρες) Ολομέλεια της ομάδας: Μεσογειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1 διδακτική ώρα) Ολομέλεια της ομάδας: Μεσόγειος θάλασσα-τι θα ήθελα να μάθω περισσότερο και να παρουσιάσω στην τάξη μου (1 διδακτική ώρα) Σε αυτή τη φάση έγινε η επιλογή του θέματος προς διερεύνηση, και η συγκρότηση των ομάδων εργασίας. Τα παιδιά έδειξαν ενδιαφέρον για τις παρακάτω διαστάσεις: α) Μεσογειακές χώρες β) Βιοποικιλότητα της Μεσογείου γ) Απειλές για το οικοσύστημα της Μεσογείου Συγκροτήθηκαν 3 βασικές ομάδες εργασίας: δύο των 7 (Μεσογειακές χώρες- Βιοποικιλότητα) και μία των 6 ατόμων (Απειλές για το οικοσύστημα της Μεσογείου). Ο χωρισμός έγινε τόσο ανάλογα με την όψη του θέματος που ενδιαφέρονταν να διερευνήσουν όσο και λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα συνεργασίας εκτός σχολικού χρόνου. Το πλήθος των μελών της κάθε ομάδας ήταν μεγάλο. Για να μπορέσει να είναι λειτουργική η εργασία τους ενθαρρύνθηκαν τα μέλη των βασικών ομάδων να αυτό-οργανωθούν σε μικρότερες υποομάδες. Έτσι εντός των ομάδων δημιουργήθηκαν μικρότεροι πυρήνες συνεργασίας και θεματολογίας: 4
Μεσογειακές Χώρες: ΕΕ, Ασία, Αφρική Βιοποικιλότητα: Θαλάσσια ζωή, προστατευόμενα είδη Απειλές: Υπεραλίευση, κλιματική αλλαγή, μόλυνση, θαλάσσιοι εισβολείς λόγω της ανάπτυξης των μεταφορών Στη συνέχεια, οι μαθητές και οι μαθήτριες εργάστηκαν εκτός σχολείου, και αναζήτησαν και συνέλεξαν υλικό σχετικό με τη θεματολογία για την οποία είχαν εκφράσει ενδιαφέρον. Εργασία σε ομάδες: Σύνθεση των συλλεχθέντων πληροφοριών και οπτικήλεκτική τους αποτύπωση σε μικρές αφίσες εντός τάξης (3 διδακτικές ώρες) Σε αυτή τη φάση τα μέλη των ομάδων συνεργάστηκαν εντός τάξης για την ολοκλήρωση της εργασίας που είχαν αναλάβει. Στη συνέχεια έγινε η παρουσίαση των εργασιών από τον εκπρόσωπο κάθε ομάδας, τον οποίο είχαν επιλέξει τα μέλη της. Ολομέλεια της ομάδας: Διερεύνηση της σχετικής ιστοσελίδας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Θαλάσσια Πολιτική, και χρήση του Ευρωπαϊκού Διαδραστικού Άτλαντα των Θαλασσών (2 διδακτικές ώρες) Ο Ευρωπαϊκός Διαδραστικός Άτλαντας των Θαλασσών είναι ένα εύκολο και διασκεδαστικό εργαλείο ενημέρωσης, που παρέχει πληθώρα πληροφοριών για τις θάλασσες και τις ακτές της Ευρώπης. Πιο συγκεκριμένα, για το περιβάλλον τους και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που συνδέονται με αυτές, αλλά και για τις σχετικές πολιτικές της Ε.Ε. Δημιουργήθηκε με σκοπό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για τις θάλασσες της Ευρώπης, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα από τη χρήση του Άτλαντα διερευνήσαμε: Γεωγραφικές πληροφορίες για τις Μεσογειακές χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (geography) Τα όρια των θαλασσών που υπάρχουν στη Μεσόγειο (Limits of Oceans & Seas) 5
Ζητήματα ασφάλειας και επικινδυνότητας (κύρια περιστατικά μόλυνσης από πετρελαιοκηλίδες (major oil spill incidents), πυκνότητα ατυχημάτων (accident density), και επιχειρηματικά σκάφη της ΕΕ για την ανταπόκριση σε περιστατικά μόλυνσης (oil spill response vessels) Άνθρωποι και εργασία (People & Employment), ποσοστό του πληθυσμού που στηρίζεται στις θαλάσσιες δραστηριότητες (maritime impact) Τομείς αλιείας και θαλάσσιας ζωής (fishery and aquaculture sectors): κατανάλωση προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (fisheries and aquaculture product consumption), εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας - όγκος (trade of fisheries and aquaculture productsvolume), και απασχόληση στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (employment in the fisheries and aquaculture sectors). Αποτελέσματα Ομαδικές εργασίες των παιδιών 6
7
8
9
Μέσα από τη συγκεκριμένη δράση μας δόθηκε η δυνατότητα να προσεγγίσουμε τη Μεσόγειο θάλασσα κυρίως γεωγραφικά και περιβαλλοντικά, με ιδιαίτερη έμφαση στις χώρες της Μεσογείου που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να εργαστούν ομαδικά για τη συλλογή στοιχείων για τη Μεσόγειο με ποικίλους τρόπους, και ανέλαβαν ευθύνες για την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων. Μπορέσαμε να δούμε όψεις της βιοποικιλότητας της Μεσογείου, σχετικές απειλές από την ανθρώπινη δραστηριότητα, και να κατανοήσουμε την ανάγκη προστασίας της. Τέλος, μέσα από τη χρήση του Ευρωπαϊκού Διαδραστικού Άτλαντα των Θαλασσών, είχαμε πρόσβαση σε αξιόπιστες και επικαιροποιημένες περιβαλλοντικές πληροφορίες για σημαντικές διαστάσεις της Μεσογείου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορέσαμε, έτσι, να ανάγουμε την εθνική γνώση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και να κατανοήσουμε ότι οι περιβαλλοντικές αυτές προκλήσεις είναι αλληλένδετες. Με αυτή την έννοια, η συγκεκριμένη δράση λειτούργησε θετικά στην προσπάθεια διαμόρφωσης ενός εκπαιδευμένου κοινού, βασικό στοιχείο για την επιτυχία όλων των προγραμμάτων, πρωτοβουλιών, και δράσεων της Ε.Ε. 10
Βιβλιογραφία-Πηγές Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.), (2001). Τόμος Α & Β. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. EUROPEAN ATLAS OF THE SEAS. http://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/index_en.htm EUROPEAN COMMISSION MARITIME AFFAIRS. http://ec.europa.eu/maritimeaffairs/policy/sea_basins/mediterranean_sea/index_en.htm Ματσαγγούρας, Η. (2002). Διεπιστημονικότητα, Διαθεματικότητα και Ενιαιοποίηση στα νέα Προγράμματα Σπουδών: Τρόποι οργάνωσης της σχολικής γνώσης. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 7, 19-36. ΜEDASSET (2002). Μεσόγειος Θάλασσα-Πηγή Ζωής, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα. 11