Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη"

Λουκανός Καρράς
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins Α.Χατζηδάκη

2 Cummins (1981, 1983, 1984) Για να μπορέσει ο/η εκπαιδευτικός να διαμορφώσει τη διδασκαλία του αποτελεσματικά, θα πρέπει να γνωρίζει ποιες γνωστικές και γλωσσικές απαιτήσεις θέτει το πλαίσιο της διδασκαλίας (σε κάθε διδακτική ώρα και για κάθε δραστηριότητα) στους μαθητές που μαθαίνουν μέσω της Γ2 τους.

3 Δύο άξονες, τέσσερα κελιά

4 Οριζόντιος άξονας βαθμός πλαισιακής στήριξης που έχει η περίσταση επικοινωνίας - παρέχει το πλαίσιο υποστήριξη για τη μετάδοση ή την κατανόηση ενός μηνύματος; Λ.χ. Η καθημερινή επικοινωνία με γνωστά άτομα χαρακτηρίζεται από πλούσια πλαισιακή στήριξη (ευρύ φάσμα ενδείξεων): (άμεση επαφή οπτική/λεκτική, γνώση των συνομιλητών, κοινό υπόβαθρο, κοινές εμπειρίες, κ.λπ.) Κελιά Α,Β+

5 Σε αντίθεση με τις περιστάσεις επικοινωνίας με πλαισιακή στήριξη, η επικοινωνία με ελάχιστη ή μηδενική πλαισιακή στήριξη (κελιά Γ, Δ) εξαρτάται κυρίως από γλωσσικές ενδείξεις, χωρίς τις οποίες δε γίνεται κατανοητό το νόημα. - η επιτυχής ερμηνεία του μηνύματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γνώση της ίδιας της γλώσσας.

6 Στις περιστάσεις επικοινωνίας με ελάχιστη πλαισιακή στήριξη ανήκουν πολλές από τις δραστηριότητες της σχολικής τάξης λ.χ. Η συγγραφή εκθέσεων, δοκιμίων, κ.α. Η νοηματική επεξεργασία ενός κειμένου Η κατανόηση κειμένων σχολικού εγχειριδίου Η αφήγηση ιστορικών γεγονότων (εξέταση μαθήματος)

7 Ο κάθετος άξονας βαθμός γνωσιακών απαιτήσεων που έχει η περίσταση επικοινωνίας (πλήθος των πληροφοριών τις οποίες πρέπει να επεξεργαστεί ο μαθητής ταυτόχρονα ή σε ταχύτατη διαδοχή, ώστε να υλοποιήσει τη συγκεκριμένη δραστηριότητα) Α, Γ (αυτοματοποιημένη, μηχανιστική υλοποίηση) Β, Δ (μεγαλύτερες απαιτήσεις λ.χ. σύνθεση, σύγκριση, ταξινόμηση, εξαγωγή συμπεράσματος κλπ)

8 Σχέση γνωσιακών απαιτήσεων και πλαισιακής στήριξης Παρόλο που οι γνωσιακές απαιτήσεις και η πλαισιακή στήριξη είναι διακριτές στο μοντέλο αυτό, ο Cummins τονίζει ότι δεν τις θεωρεί ανεξάρτητες μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα, όσο αυξάνεται η πλαισιακή στήριξη, τόσο μειώνονται οι γνωσιακές απαιτήσεις, δηλαδή, γίνονται οι δραστηριότητες ευκολότερες.

9 Ποιο είδος δραστηριοτήτων είναι κατάλληλες για την επιτάχυνση της ανάπτυξης της ακαδημαϊκής γλωσσικής ικανότητας; Όλα τα είδη των δραστηριοτήτων είναι χρήσιμα (ανάλογα με το είδος του μαθήματος, τη φάση της διδασκαλίας, τους διδακτικούς στόχους, κ.λπ.) Ωστόσο, κάποιου τύπου δραστηριότητες πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και άλλες να αποτελούν τον κορμό της διδασκαλίας μας. ** Όλες οι μορφές δραστηριοτήτων μπορούν να συνυπάρχουν σε ένα μάθημα/ σε μία διδακτική ώρα.

10 Συχνά, κυριαρχούν στη διδασκαλία δραστηριότητες του κελιού Γ απλή ανάγνωση ή αναπαραγωγή κειμένου ασκήσεις συμπλήρωσης κενών με το σωστό τύπο, ασκήσεις αντιστοίχισης, αντιγραφή ή αποστήθιση κανόνων, κ.α.) δεν παρέχουν ούτε γνωστική πρόκληση ούτε γνώση φιλική προς το μαθητή, - δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την ανάπτυξη της μάθησης και πρέπει να δίνονται με φειδώ.

11 Ανάγκη για πολλή πλαισιακή στήριξη Όλοι οι μαθητές έχουν ανάγκη από πλαισιακή στήριξη για να κατανοήσουν κείμενα και να υλοποιήσουν δραστηριότητες, οι δίγλωσσοι ακόμη περισσότερο. Εάν οι μαθητές βρεθούν αντιμέτωποι με γνωστικά απαιτητικές δραστηριότητες χωρίς επαρκή πλαισιακή στήριξη (εάν δηλαδή περάσουν πολύ γρήγορα σε δραστηριότητες του κελιού Δ), τότε δε θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις αυτών.

12 Ανάγκη για γνωστική πρόκληση Εάν εμπλέκουμε τους μαθητές μόνο σε δραστηριότητες με πολλή πλαισιακή στήριξη αλλά χωρίς ιδιαίτερες γνωστικές προκλήσεις (κελί Α) δεν παρακινούνται να μάθουν κάτι περισσότερο και μένουν στάσιμοι. Ποιο κελί παρέχει και πλαισιακή στήριξη και γνωστικές απαιτήσεις; Αυτού του είδους οι διδακτικές και μαθησιακές δραστηριότητες πρέπει να κυριαρχούν.

13 Δραστηριότητες που εμπίπτουν σε αυτό το είδος επικοινωνίας είναι: η ομαδοσυνεργατική μάθηση το θέατρο και το παιχνίδι ρόλων Η διαθεματική προσέγγιση οι ομάδες εργασίας για συγγραφή κειμένου από κοινού Η χρήση οπτικών βοηθημάτων και γραφικών παραστάσεων Η αλληλοδιδακτική ή εταιρική διδασκαλία

14 Cummins, J. (1999). (μεταφρ. Σ. Αργύρη, εισ. επιμ. Ε.Σκούρτου) Ταυτότητες υπό Διαπραγμάτευση. Aθήνα: Gutenberg

15 Αποτελεσματική διδασκαλία για την ανάπτυξη της ακαδ.γλωσσικής ικανότητας H αποτελεσματική διαδικασία πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: Ενεργό μετάδοση του νοήματος Γνωστική πρόκληση Πλαισιακή στήριξη Ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης των μαθητών

16 Διδασκαλία με τέσσερεις φάσεις Ενεργοποίηση της προηγούμενης γνώσης των μαθητών/ αξιοποίηση του γνωστικού τους υπόβαθρου Παρουσίαση γνωστικά ελκυστικού ερεθίσματος μαζί με την κατάλληλη πλαισιακή στήριξη Ενθάρρυνση της ενεργού χρήσης της γλώσσας Αξιολόγηση της πορείας μάθησης

17 1. Ενεργοποίηση της προηγούμενης γνώσης των μαθητών Χρήση εποπτικών μέσων, παρουσιάσεις με πολυμέσα Ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ μαθητών με διαφορετική πολιτισμική προέλευση Ασκήσεις συγγραφής που εστιάζουν σε προηγούμενες γνώσεις Σύνδεση προηγούμενης γνώσης με νέες έννοιες (Ξ-Θ-Μ)

18 2.Παρουσίαση γνωστικά ελκυστικού ερεθίσματος μαζί με την κατάλληλη πλαισιακή στήριξη (1/3) Πλαισιακή στήριξη κατά την προφορική παρουσίαση του μαθήματος: Εκφράσεις, χειρονομίες, τόνος φωνής, δραματοποίηση και παιχνίδι ρόλων Οπτικά βοηθήματα (χάρτες, αφίσες, κλπ) και γραφικές παραστάσεις (εννοιολογικοί χάρτες, διαγράμματα χρονικών & αιτιολογικών ακολουθιών κ.α.)

19 2.Παρουσίαση γνωστικά ελκυστικού ερεθίσματος μαζί με την κατάλληλη πλαισιακή στήριξη (2/3) Πληροφόρηση για το σημείο της διδασκαλίας Χρήση ερωτήσεων που αποσκοπούν στην παραγωγή εκτενών απαντήσεων, όχι απλά μονολεκτικών Προσοχή στην παγίδα της συνεχούς απλοποίησης της γλώσσας που χρησιμοποιούν

20 2.Παρουσίαση γνωστικά ελκυστικού ερεθίσματος μαζί με την κατάλληλη πλαισιακή στήριξη (3/3) Πλαισιακή στήριξη στον γραπτό λόγο: Τεράστια η σημασία της ανάγνωσης και της επεξεργασίας κειμένων με ακαδημαϊκή γλώσσα -> Παροχή κινήτρων, ευκαιριών και ενθάρρυνσης στους μαθητές για να διαβάζουν και να γράφουν διαφορετικά είδη κειμένων

21 3. Ενθάρρυνση της ενεργού χρήσης της γλώσσας Στόχος είναι να συνδεθεί η εισερχόμενη διδακτική πληροφορία με την προηγούμενη γνώση των μαθητών. Ομαδοσυνεργατική μάθηση Αλληλοδιδακτική μέθοδος Θέατρο-δραματοποίηση Δημιουργική γραφή (ημερολόγια διαλόγου, κείμενα ταυτότητας) Θεματικά βασισμένη μάθηση/ διαθεματικότητα

22 4. Αξιολόγηση της πορείας μάθησης των παιδιών Στόχος είναι η ανατροφοδότηση που θα βοηθήσει: (α) τους μαθητές να αποκτήσουν γλωσσική επίγνωση και να διαμορφώσουν αποτελεσματικές στρατηγικές μάθησης (β) τους εκπαιδευτικούς να αναπροσαρμόσουν τη διδασκαλία τους.

Σχετικά έγγραφα

Η εφαρμογή της διαπολιτισμικής προσέγγισης στην Ελλάδα. Ασπασία Χατζηδάκη Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης

Η εφαρμογή της διαπολιτισμικής προσέγγισης στην Ελλάδα Ασπασία Χατζηδάκη Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης aspahatz@edc.uoc.gr Η προσέγγιση της Δ.Π. σύμφωνα με τον Νόμο 2413/96 (1/3) «Σκοπός της διαπολιτισμικής