Medical Express Έτος 20ο / Τεύχος 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ISSN 1106-3157 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ e-mail: info@pitsilidis.gr > ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Τα αποτελέσματα των Ηλεκτρονικών Δημοπρασιών για τα φάρμακα > ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ NOVARTIS-ELPEN: Συνεργασία αιχμής! > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Τα φτηνά του κ. Λοβέρδου > ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Οι υπέρ-υπερήφανοι ΠΑΝΟΣ ΚΑΝΑΒΟΣ «Υπάρχουν πολλές ανισορροπίες» ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ & ΠΕΡΑΣΕ Προσδοκίες και... «Ενιαίες» αντιδράσεις! Επισκεφτείτε τη νέα μας ιστοσελίδα www.medicalexpress.gr
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Medical Express ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ: Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, Fax: 210-89.41.551, www.pitsilidis.gr, e-mail: info@pitsilidis.gr www.medicalexpress.gr username: abcd / password: 1234 ΚΩΔΙΚΟΣ: 1985 24 57 EDITORIAL Τα φτηνά του κ. Λοβέρδου 10 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Οι υπέρ-υπερήφανοι 16 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 18 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ & ΠΕΡΑΣΕ ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ ΕΝΤΟΝΑ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΥΠΕΓΡΑΨΑΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ Προσδοκίες και...«ενιαίες» αντιδράσεις! 24 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΝΟΣ ΚΑΝΑΒΟΣ «Υπάρχουν πολλές ανισορροπίες» 28 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 34 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Τα αποτελέσματα των Ηλεκτρονικών Δημοπρασιών για τα φάρμακα 56 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔIEYΘYΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος Μιχάλης Πιτσιλίδης ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔIEYΘYΝΣΗ Ειρήνη Πιτσιλίδη OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Βιργινία Κάππα ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή, Βιβέττα Λαϊνιώτη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη Ανυπόγραφα άρθρα: Copyright Medicart SA Αποκλειστικά δικαιώματα για την Ελλάδα Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 8 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
E D I T O R I A L Τα φτηνά του κ. Λοβέρδου Του Μιχάλη Πιτσιλίδη pitsilidis@gmail.com Τα αντιβιοτικά κτηνιατρικής χρήσης είναι σαφώς ακριβότερα-αλλά οι αγελάδες δεν έχουν υπουργό υγείας... Hυπόθεση πήρε, από τηλεοπτικής απόψεως, διαστάσεις ρωμαϊκού θριάμβου. Ο υπουργός Φτηνής Υγείας κ. Ανδρέας Λοβέρδος έδινε όλη μέρα συγχαρητήρια στον εαυτό του και στους συνεργάτες του για την πρωτοφανή, τη συγκλονιστική επιτυχία: ο ηλεκτρονικός διαγωνισμός, για την προμήθεια ενδοφλέβιας σιπροφλοξασίνης (ισχυρό νοσοκομειακό αντιβιοτικό) συγκλόνισε το πανελλήνιο καθώς απέδωσε έκπτωση...92%! Το δημόσιο, αντί να πληρώσει 5.200.000 ευρώ, θα πληρώσει 420.000! «Έτυχε, στην προκείμενη περίπτωση, η δραστική ουσία αυτή να είναι γενόσημο. Δηλαδή επιτυγχάνεται και ο άλλος μας στόχος, που είναι στόχος πανευρωπαϊκός - δεν είναι μόνο ελληνικός - της προώθησης των γενοσήμων. Και τέλος να πω ότι έτυχε να είναι ελληνική η εταιρία», πρόσθεσε συγκινημένος και δακρυσμένος για την επιτυχία ο κ. Λοβέρδος. Σημαδιακή μέρα, ψιθύρισε και σταυροκοπήθηκε, συγκινημένος για τις μεγάλες νίκες για τις οποίες τον προορίζει η μοίρα, ιδιαίτερα σε μέρες έντονης τηλεοπτικής προβολής κι ενώ η μάχη για την ηγεσία στο ΠαΣοΚ ξεκίνησε. Με φθηνή ενδοφλέβια σιπροφλοξασίνη δεν σκοτώνεις το μικρόβιο της εξουσιολαγνείας Άνθρωποι με ένα δράμι μυαλό, ωστόσο, δεν πρόλαβαν να χαρούν ούτε λεπτό. Τους κατέκλυσαν οι σκέψεις. Αν αυτή η φοβερή ελληνική εταιρεία μπορεί να κάνει έκπτωση 92% και να κερδίζει κάτι - παρότι είναι άγνωστο αν και πότε θα πληρωθεί από το δημόσιο - τότε θα πρέπει να αναλάβει να προμηθεύσει φάρμακα τον πλανήτη ολόκληρο και θα πρέπει να σαρώνει στους παγκόσμιους διαγωνισμούς. Η τιμή που έδωσε στον κ. Λοβέρδο είναι μακράν η φθηνότερη παγκοσμίως, από καταβολής σιπροφλοξασίνης! Αλλά τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει. Πρόκειται για μια πολύ μικρή και πολύ παλιά εταιρεία, πολύ πίσω από τις ηγετικές ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες σε όλους τους τομείς! Ούτε συζήτηση για παραγωγικές δυνατότητες! Κι όμως, αυτός ο μικρός Δαβίδ συνέτριψε ακόμα και τους Γολιάθ της παγκόσμιας βιομηχανίας γενοσήμων. Πέτυχε να πουλήσει 30% φθηνότερα από το κόστος παραγωγής της μεγαλύτερης εταιρείας γενοσήμων του πλανήτη! Θαύμα; Μιράκολο; Ρουσφέτι στον υπουργό; Παρασκηνιακή διευθέτηση; Άλλα κόλπα; Αγόρασε κάτι άλλο από την εταιρεία ο κ. Λοβέρδος και δεν το μάθαμε; Τι απ όλα συμβαίνει; Αλλά οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ. Μια ματιά στα προϊόντα της εταιρείας αποκαλύπτει ότι αυτή...δεν διαθέτει καν το προϊόν το οποίο πούλησε στον κ. Λοβέρδο! Θα το παρασκευάσει, θα μου πείτε. Όλα γίνονται, θα σας απαντήσω. Αλλά χρειάζονται πολλοί μήνες για να πάρει σχετική άδεια. Το πιο πιθανό είναι να το φέρει από κάπου αν το φέρει. Από πού κ. Λοβέρδο; Θα μάθουν άραγε ποτέ οι ασθενείς τι ακριβώς είναι αυτό που τρέχει στις φλέβες τους. Θα θέλατε εσείς να χρησιμοποιηθεί στον εαυτό σας η πιο φτηνή ΕΝΔΟ- ΦΛΕΒΙΑ αντιβίωση του πλανήτη; Τα αντιβιοτικά κτηνιατρικής χρήσης είναι σαφώς ακριβότερα-αλλά οι αγελάδες δεν έχουν υπουργό υγείας... 10 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
E Ξ Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Α Οι υπέρ-υπερήφανοι Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου t.papavasiliou@pitsilidis.gr «Η εθνική υπερηφάνεια μπορεί από την υπερβολική και αλόγιστη χρήση της, να καταστρέψει και όχι να σώσει μια χώρα» Διαβάζαμε κάθε χρόνο τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που μας έδιναν πάντα μια περίοπτη θέση ανάμεσα στις πιο διεφθαρμένες χώρες της Ευρώπης και...σχεδόν δακρύζαμε από εθνική υπερηφάνεια, που ο μπαγάσας ο Έλληνας κάνει τη λαμόγια του και είναι άρχοντας κι όχι φλώρος όπως τους άλλους τους ακατανόμαστους νομοταγείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Παράλληλα, είχαμε στοίβες με φακελάκια, έτοιμα να παραδοθούν στις εκάστοτε υπηρεσίες, για μία πολεοδομική άδεια, για ένα χειρουργείο, για μία έκτακτη ανάγκη που θα προκύψει. Γνωρίζαμε για τη γραφειοκρατία και όλοι κάποια στιγμή βρίσαμε δημόσια το δημόσιο για την ταλαιπωρία, τη χαρτούρα, τις καθυστερήσεις, των πόλεμο των υπογραφών και άλλες πολλές και...γλυκιές ατέλειές του. Παρόλα αυτά, ο στόχος για διορισμό στο δημόσιο, για εξασφάλιση και σίγουρη τακτοποίηση παρέμενε ακλόνητος στις περισσότερες ελληνικές οικογένειες. Στόχος που μετατρεπόταν σε ψήφο, όταν λαμβάνονταν οι ανάλογες δεσμεύσεις από πολιτικούς και πολιτικάντηδες για την υλοποίησή του. Όλοι πήραμε κάποιο δάνειο, βγάλαμε κάποια πιστωτική (κάποτε για να σε πείσουν να πάρεις μια κάρτα, την έδιναν με δώρο πάπλωμα και σετ σεντονιών!), ζήσαμε και «γευτήκαμε» κάτι παραπάνω από τις δυνατότητες του πορτοφολιού μας. Όλοι είδαμε κάποιους στο κοντινό ή ευρύτερό μας περιβάλλον να ζουν υπερβολικά σε σχέση με το επάγγελμα και τις οικονομικές τους δυνατότητες και το σχολιάζαμε άλλοτε ειρωνικά, άλλοτε με μια δόση ζήλιας, αλλά πάντα στα πλαίσια του χαβαλέ και της light κοινωνικής κριτικής. Όλοι τα βλέπαμε, τα ακούγαμε, τα διαβάζαμε, τα ζούσαμε. Όταν ξέσπασε η κρίση του χρέους στην Ελλάδα και άρχισαν οι ευρωπαίοι πολιτικοί και δημοσιογράφοι με αφορμή τη βοήθεια που κλήθηκαν να δώσουν οι χώρες τους για τη διάσωση της δικής μας- να μιλούν για διεφθαρμένους Έλληνες, για ένα λαό που ζούσε με δανεικά και άλλα πολλά και σε όλους γνωστά, νιώσαμε προσβεβλημένοι από τους ξένους, οι οποίοι θέλουν υπόδουλους τους Έλληνες του πολιτισμού και της Δημοκρατίας. Η εθνική υπερηφάνεια είχε χτυπήσει κόκκινο. Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, είχε χτυπήσει γαλανόλευκο! Αυτή την εθνική υπερηφάνεια επικαλέστηκε πολλές φορές και ο Γιώργος Παπανδρέου, για να τονώσει το ηθικό μας και να αντιδράσουμε λιγότερο στα όποια μέτρα έπρεπε να ληφθούν. Την εθνική υπερηφάνεια χρησιμοποίησε στο μέγιστο και Αντώνης Σαμαράς για το θέμα της συναίνεσης, για το θέμα της υπογραφής του, για θέματα χωρίς θέμα...η ανάγκη για τη συσπείρωση ενός κόμματος, για περιορισμό των αντιδράσεων, για την εξασφάλιση ψήφων στις επόμενες εκλογές ή ακόμη και η...εθνική ανάγκη για προσωπική προβολή, μας έφεραν πολλές φορές στο παρακάτι του γκρεμού, αποδεικνύοντας πως, η εθνική υπερηφάνεια μπορεί από την υπερβολική και αλόγιστη χρήση της, να καταστρέψει και όχι να σώσει μια χώρα. Όταν όλα ισορροπούν πάνω σε ένα λεπτό σχοινί, το να προτάσσουμε την εθνική υπερηφάνεια για να μην αναλάβουμε τις ευθύνες μας και το βάρος που αυτές συνεπάγονται, απλά ρισκάρουμε με επικίνδυνα ακροβατικά νούμερα, χωρίς κανένα (εθνικό) δίχτυ προστασίας και με τον κίνδυνο να χάσουμε κάθε υπερηφάνεια. 16 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α > NOVARTIS ELPEN Συνεργασία αιχμής! Τη σημασία και τα οφέλη για την Ελληνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα, το Σύστημα Υγείας, τους Ασθενείς, τους Εργαζόμενους και την Κοινωνία, τα οποία απορρέουν από τη συνεργασία μιας Πολυεθνικής και μιας Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρίας ανέδειξαν πριν από λίγες ημέρες με την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι κ.κ. Κωνσταντίνος Φρουζής, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. & Γενικός Διευθυντής Novartis Hellas και Γενικός Γραμματέας ΣΦΕΕ και Θεόδωρος Τρύφων, Αντιπρόεδρος ΕΛΠΕΝ και Αντιπρόεδρος ΠΕΦ. Όπως τόνισε ο κ. Φρουζής η Novartis Hellas όσα χρόνια δραστηριοποιείται στην Ελλάδα αποδίδει ένα μεγάλο τμήμα του κύκλου εργασιών της στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, μέσω πληρωμών φόρων (άμεσων και έμμεσων), προμηθευτών, μισθοδοσίας, ασφαλειών, επενδύσεων για έρευνα, προστιθέμενη αξία παραγωγής κι εμπορικών συνεργασιών κτλ. Ενδεικτικά μόνο το 2010, μία ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για τη φαρμακοβιομηχανία, τα ποσά αυτά ξεπέρασαν συνολικά τα 150 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, η εταιρεία υποστήριξε τη διεξαγωγή 90 Kλινικών Μελετών στην Ελλάδα, μία επένδυση εκατομμυρίων, ενώ συνεισέφερε στην ανάπτυξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας μέσα από την επένδυση περίπου 30 εκατ. ευρώ για co-marketing φαρμάκων σε συνεργασία με εξαιρετικές ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, όπως η ΕΛΠΕΝ. Η Novartis Hellas έχει στρατηγικά επιλέξει να συνεργάζεται με αξιόλογες Ελληνικές Φαρμακοβιομηχανίες, όπως είναι η ΕΛΠΕΝ, στηρίζοντας την Ελληνική επιχειρηματικότητα και οικονομία. Η συγκεκριμένη συνεργασία της Novartis Hellas έχει αποτελέσει Best Practice για ολόκληρο τον Όμιλο της Novartis, διεθνώς. «Εμείς στη Novartis Ηellas, θεωρούμε ότι σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία για τη χώρα μας το ζήτημα της εταιρικής υπευθυνότητας είναι κλειδί για να μπορέσει ο τόπος μας να αντεπεξέλθει στα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί. Στο ίδιο πλαίσιο και ως Φαρμακοβιομηχανία έχουμε καταβάλλει μέγιστη προσπάθεια, επιδιώκοντας και χτίζοντας έναν παραγωγικό διάλογο με την Πολιτεία και τους λοιπούς εταίρους αποδεχόμενη βραχυπρόθεσμα μέτρα που σαφώς πλήττουν την κερδοφορία μας και θέτουν σε κίνδυνο τόσο τη βιωσιμότητα πολλών εταιριών αλλά και τη διατήρηση των επενδύσεων του κλάδου μας. Σύμφωνα με το Μνημόνιο η εξοικονόμηση της Φαρμακευτικής Δαπά- «ΥΓΕΙΑ»: Ανάμεσα στους ηγέτες της οικονομίας Το «Υγεία» είναι το μοναδικό νοσοκομείο στην Ελλάδα που βραβεύθηκε ως μία εκ των 51 εταιριών/ομίλων της Ελλάδας μεταξύ 27.000 που αποτελούν τους πραγματικούς ηγέτες (True Leaders) στην αγορά το 2010. Στη διάρκεια του ετήσιου θεσμού «True Leaders 2010» που εγκαινίασε η ICAP Group με σκοπό την ανάδειξη και δημόσια επιβράβευση των επιχειρήσεων ηγετών που ξεχώρισαν για τις υψηλές επιδόσεις στην κερδοφορία, κεφάλαιο ανθρώπινου δυναμικού και δείκτες πιστοληπτικής ικανότητας, το ΥΓΕΙΑ απέδειξε ότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή παρά τις δύσκολες συνθήκες της κρίσης. Για το λόγο αυτό συγκαταλέγεται ανάμεσα στις: 500 πιο κερδοφόρες Εταιρείες για το 2010, με βάση τα στοιχεία της έκδοσης Business Leaders in Greece και κριτήριο κατάταξης το EBITDA 500 Εταιρείες με το μεγαλύτερο αριθμό προσωπικού που έχουν σημειώσει αύξηση των εργαζομένων από το 2009 στο 2010, με βάση τα στοιχεία της έκδοσης Leading Employers in Greece 2011. Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ κατέχει την 9η θέση μεταξύ των 30 ομίλων με τη μεγαλύτερη αύξηση προσωπικού για το ανωτέρω διάστημα. 10 κορυφαίες θέσεις του Κλάδου της, με βάση το τζίρο εταιρείες με υψηλό Rating πιστοληπτικής ικανότητας από BB έως ΑΑ. Όπως δήλωσε η Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, κ. Αρετή Σουβατζόγλου, «η διάκριση αυτή επιβεβαιώνει την ηγετική θέση που κατέχει ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ στον κλάδο της ιδιωτικής υγείας και αντανακλά την ορθότητα του στρατηγικού σχεδιασμού μας, που στηρίζεται στο τρίπτυχο Καινοτομία- Ανάπτυξη- Εξωστρέφεια, ώστε να διασφαλίζεται η υγιής ανάπτυξη του Ομίλου». 18 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α νης στόχευε το 1 δις ευρώ για το 2010 και 1 δις για το 2011. Με όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί στο χώρο του φαρμάκου αυτός ο στόχος όχι μόνο έχει επιτευχθεί αλλά και κατά πολύ ξεπεραστεί, αφού η συνολική εξοικονόμηση από πλευράς φαρμακοβιομηχανίας ξεπερνά, πλέον, την τελευταία διετία, τα 2,5 δις ευρώ. Την ίδια στιγμή όμως, συσσωρεύονται ξανά χρέη Νοσοκομείων και Ταμείων προς τη φαρμακοβιομηχανία, τα οποία φθάνουν τα 1,2 δις ευρώ δίνοντας αντικίνητρα στις επιχειρήσεις τους να διατηρήσουν τις Επενδύσεις τους στην Ελλάδα. Έχουμε μέχρι σήμερα συνεισφέρει συνειδητά στον εξορθολογισμό των δημοσιοοικονομικών της Υγείας ως εταιρία και ως κλάδος, υπογράμμισε ο κύριος Φρουζής, αντιλαμβανόμενοι την προσπάθεια που όλοι μας οφείλουμε να κάνουμε για να σταθεί στα πόδια της η οικονομία της Χώρας. Όμως θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας θα πρέπει να παραμείνει και Βιώσιμος προς όφελος των Ασθενών, της Ελληνικής Οικονομίας, των Εργαζομένων και της τοπικής Κοινωνίας γενικότερα. Προτείνουμε άμεσα τα εξής διαρθρωτικά μέτρα για το 2012-2013: 1Εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία με στόχο τον έλεγχο του όγκου και της υποκατάστασης 2Μέτρα για τα εκτός πατέντας και γενόσημα προϊόντα 3Συνεισφορά στην εξοικονόμηση κι άλλων εταίρων στην αλυσίδα Διανομής του Φαρμάκου σύμφωνα με το Μνημόνιο. 4Ηλεκτρονικό σύστημα ανίχνευσης κουπονιών, πλαστών συνταγών και αποφυγή παρανομιών (το οποίο υλοποιείται από τον EOΦ) 5Άμεση εξόφληση των συσσωρευμένων χρεών από Νοσοκομεία, Ταμεία/ΙΚΑ 6Στενή παρακολούθηση κι άλλων κέντρων κόστους της υγείας μιας και το φάρμακο αντιπροσωπεύει μόλις το 16% της Υγείας και το 13% των Νοσοκομειακού κόστους λειτουργίας!», υποστήριξε ο κύριος Φρουζής. Ο κύριος Τρύφων τόνισε ότι πρέπει να ληφθεί υπ όψιν και η αναπτυξιακή διάσταση της φαρμακοβιομηχανίας κι δη της εγχώριας. Επεσήμανε την ανάγκη δημιουργίας ενός σταθερού πλαισίου πολιτικής μέσα από το οποίο θα εξορθολογιστούν οι δαπάνες υγείας και θα περιοριστεί η φαρμακευτική δαπάνη. «Είναι δεδομένο ότι η μονόπλευρη εστίαση σε επιμέρους συνιστώσες της υπάρχουσας κατάστασης, όταν αγνοεί τα αίτια, δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που επιχειρεί να λύσει. Φτάσαμε σε υπερβολές διότι επί σειρά ετών αγνοούμε τα αίτια που προκαλούν τις δαπάνες και επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς. Η παντελής έλλειψη φαρμακευτικής πολιτικής, κανόνων, μετρήσεων και ελέγχου, μας οδήγησαν στα σημερινά δεδομένα. Από αυτό το σημείο λοιπόν πρέπει να ξεκινήσουμε. Να καταλήξουμε στο κατάλληλο για την χώρα μας πλαίσιο πολιτικής, να βάλουμε κανόνες και να παρακολουθήσουμε την κατανάλωση. Μονοδιάστατες προσεγγίσεις όπως π.χ. η επικέντρωση στις τιμές, όταν αδυνατούμε να ελέγξουμε την υποκατάσταση, θα οδηγήσει σε αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Σε ένα σταθερό περιβάλλον και με ξεκάθαρο πλαίσιο πολιτικής, δίνεται η δυνατότητα υγιούς επιχειρηματικού σχεδιασμού και περαιτέρω ανάπτυξης συνεργασιών, μεταξύ Ελληνικών παραγωγικών επιχειρήσεων και πολυεθνικών εταιρειών, με προφανή οφέλη για την χώρα. Η εγχώρια προστιθέμενη αξία της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας είναι εξαιρετικά σημαντική και μπορεί να προσφέρει πολλά στην προσπάθεια της χώρας να ξεπεράσει τα σημερινά αδιέξοδα. Ας σκεφτούμε μόνο ότι το εμπορικό ισοζύγιο στα φάρμακα παρουσιάζει επί σειρά ετών έλλειμμα μεγαλύτερο από 3 δις ευρώ. Οι δυνατότητες των Ελληνικών παραγωγικών μονάδων μπορούν να καλύψουν εύκολα την εγχώρια κατανάλωση. Ο προσανατολισμός προς την ανάπτυξη και την εξωστρέφεια αποτελεί μονόδρομο. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε τον παραμικρό θύλακα δημιουργίας προστιθέμενων αξιών». 20 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α Σημαντικές διακρίσεις για τη Novartis στα Scrip Awards Τρεις πολύ σημαντικές διακρίσεις κατέκτησε η φαρμακευτική εταιρεία Novartis στην φετινή 7η ετήσια απονομή των βραβείων Scrip η οποία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2011, στο Λονδίνο. Η Novartis θριάμβευσε σε μερικές από τις σημαντικότερες κατηγορίες της βραδιάς: Φαρμακευτική Εταιρία της χρονιάς (με τη χορηγία της ICON), Καλύτερο Νέο Φαρμακευτικό Προϊόν (με τη χορηγία της INC Research) και Στέλεχος της Χρονιάς για τον Διευθύνοντα Σύμβουλο Joe Jimenez, επισφραγίζοντας τις επιτυχημένες πρακτικές κατά τη διάρκεια του έτους. Το σημαντικότερο επίτευγμα της εταιρίας ήταν η εξαγορά της αμερικανικής επιχείρησης Alcon, η οποία θα προσφέρει στην εταιρεία τον 5ο κατά σειρά πυλώνα ανάπτυξης, μαζί με τα φαρμακευτικά, τα γενόσημα, τα εμβόλια, τα διαγνωστικά και τα καταναλωτικά προϊόντα υγείας. Η Novartis κατά το 2010 σημείωσε ανάπτυξη άνω του μέσου όρου της αγοράς, η οποία ενισχύθηκε με την ένταξη νέων προϊόντων στο χαρτοφυλάκιό της και την κυκλοφορία καινοτόμων νέων προϊόντων. Ένα από αυτά, το Gilenya (φινγκολιμόδη) για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, κέρδισε το βραβείο για το Καλύτερο νέο φαρμακευτικό προϊόν καθώς αποτελεί τη νέα «έξυπνη» πρωτοποριακή από του στόματος θεραπεία, που βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Οι κριτές της επιτροπής δήλωσαν: «Πρόκειται για μια πραγματικά αξιοσημείωτη νέα προσέγγιση στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Το Gilenya ουσιαστικά απομονώνει τα λεμφοκύτταρα στους λεμφαδένες φυλακίζοντάς τα έτσι ώστε να μην μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Είναι μια έξυπνη προσέγγιση για την πρόληψη της απομυελίνωσης στη σκλήρυνση κατά πλάκας». Μεταβάλλοντας την πορεία της νόσου με έναν νέο τρόπο, το Gilenya προσφέρει καλή αποτελεσματικότητα και διαχειρίσιμο προφίλ ασφάλειας σε συνδυασμό με την ευκολία μιας κάψουλας που λαμβάνεται μία φορά την ημέρα, καλύπτοντας ένα σημαντικό κενό για τον συγκεκριμένο πληθυσμό ασθενών. Επικεφαλής όλης αυτής της δραστηριότητας ήταν ο Διευθύνων Σύμβουλος Joe Jimenez, ο οποίος ανταμείφθηκε με το βραβείο του Στελέχους της χρονιάς. Από την ανάληψη των καθηκόντων του ως Διευθύνοντος Συμβούλου στις αρχές του 2010, ο κ. Jimenez οδήγησε τη Novartis στην επίτευξη δυναμικής ανάπτυξης σε κάθε τρίμηνο του έτους, με ποσοστό έως 14% το 2010 καθ υπέρβαση του μέσου όρου της βιομηχανίας. Συνολικά για τη Novartis, οι κριτές δήλωσαν: «Οι διάφορες δράσεις για την ολοκλήρωση της εξαγοράς της Alcon, η κυκλοφορία σημαντικών νέων προϊόντων και το πρόγραμμα συνεχούς καινοτόμου έρευνας χαρακτηρίζουν αυτή τη χρονιά με πρόοδο σε όλα τα μέτωπα». Τα βραβεία Scrip Awards αποτελούν μια από τις εγκυρότερες κατηγορίες βραβείων για την παγκόσμια αγορά φαρμάκων. Τα SCRIP AWARDS είναι μια ετήσια θεσμοθετημένη διαδικασία απονομής βραβείων στις καλύτερες ομάδες σε διάφορους τομείς του φαρμάκου, μεταξύ αυτών και της κλινικής έρευνας. Έγκριση της Ε.Ε. για επέκταση της χρήσης του Prevenar 13 Η Pfizer ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο της εταιρίας, Prevenar 13 (πολυσακχαριδικό συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο [13-δύναμο, προσροφημένο]), για την ενεργητική ανοσοποίηση με στόχο την πρόληψη μέσω εμβολίου της διεισδυτικής νόσου που προκαλείται από το Streptococcus pneumoniae σε ενήλικες 50 ετών και άνω. «Το Prevenar 13, το πρώτο και μοναδικό συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο που έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για χρήση σε ενήλικες, προσφέρει τη δυνατότητα πρόληψης της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου σε ενήλικες 50 ετών και άνω μια ηλικία όπου ο κίνδυνος προσβολής από τη νόσο αρχίσει να αυξάνεται», είπε ο Emilio Emini, Ph.D., επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του Τμήματος Έρευνας Εμβολίων της Pfizer Inc. «Είναι σημαντικό τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας να ενημερωθούν από τον επαγγελματία υγείας, που τους παρακολουθεί, σχετικά με την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου και το Prevenar 13, ως μέρος σχεδιασμού για μια πιο υγιή ζωή». Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εγκρίνει αυτή τη νέα ένδειξη για το Prevenar 13 έρχεται σε συνέχεια επισκόπησης στοιχείων κλινικής ανοσογονικότητας και ασφάλειας από περισσότερους από 6.000 ενήλικες 50 ετών και άνω. 22 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ ΕΝΤΟΝΑ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΥΠΕΓΡΑΨΑΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ Προσδοκίες και...«ενιαίες» αντιδράσεις! Της Νεκταρίας Καρακώστα Η ενίσχυση με κάθε τρόπο και η πλήρης λειτουργία του Ενιαίου Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του νέου πρωθυπουργού όσον αφορά στα θέματα της υγείας, όπως προέκυψε από τις προγραμματικές δηλώσεις του κ. Λουκά Παπαδήμου, από το βήμα της Βουλής. Για τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει στην πρωτοβάθμια Δημόσια Υγεία ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ., μίλησε πρόσφατα και ο πρόεδρος του Οργανισμού, κ. Γεράσιμος Βουδούρης, στο πλαίσιο του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Προαγωγής και Αγωγής Υγείας. Στην ομιλία του στο συνέδριο, ο κ. Βουδούρης τόνισε μεταξύ άλλων, ότι «μέσα σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. επιχειρεί τη διασύνδεση των μονάδων πρωτοβάθμιας υγείας, με στόχο την ισότητα στην πρόσβαση για όλους, την ισότητα στην ολοκληρωμένη μέριμνα και την εξατομίκευση του προσανατολισμού του συστήματος, στις ανάγκες κάθε ασφαλισμένου και της οικογένειάς του». «Ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. αποτελεί πύλη εισόδου στο σύστημα Υγείας και μοχλός στήριξης του ασφαλισμένου μέσα σε αυτό», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Βουδούρης, σημειώνοντας ότι με τον νέο φορέα, εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών εξωνοσοκομειακής φροντίδας σε έναν O πρόεδρος του E.O.Π.Υ.Υ., κ. Γεράσιμος Βουδούρης. ενιαίο χώρο πρωτοβάθμιας υγείας. Υπογράμμισε επίσης, ότι στο εξής, οι 9,5 εκατομμύρια ασφαλισμένοι θα απολαμβάνουν καλύτερες παροχές υγείας και ενιαίο συνταγολόγιο με ηλεκτρονική μηχανογράφηση των φαρμάκων, χάρη σε ένα δίκτυο 23.000 συμβεβλημένων γιατρών σε 540 σημεία της χώρας. Δυσκολίες Το βέβαιο είναι πως το εγχείρημα παρουσιάζει δυσκολίες στην εφαρμογή του και παρά τις μεγαλόστομες δηλώσεις ότι ο νέος Οργανισμός θα ήταν έτοιμος να λειτουργήσει την 1η Σεπτεμβρίου, ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί ούτε το στάδιο της υπογραφής των συμβάσεων με τους αναγκαίους εταίρους. Ο κ. Βουδούρης στην ομιλία του παραδέχθηκε πως «τα προβλήματα είναι μπροστά και η πιο μεγάλη πρόκληση αυτήν τη στιγμή είναι ο Έλληνας ασφαλισμένος να γνωρίσει τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και να καταλάβει ότι μέσα σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία επιχειρείται να στηθεί σε ελάχιστο χρόνο ο μεγαλύτερος οργανισμός από γεννήσεως του ελληνικού κράτους». Ειδική αναφορά έκανε ο πρόεδρος του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. στη δημιουργία μιας «έξυπνης κάρτας ασφαλισμένου», η οποία θα έχει τριπλή αποστολή: Θα προσφέρει καλύτερες και ταχύτερες υπηρεσίες στον ασφαλισμένο, με παράλληλη μείωση του κόστους περίθαλψης, θα διευκολύνει τον Πάροχο Υγείας με μικρότερο κόστος και λιγότερη γραφειοκρατία και θα ενισχύει τον Ασφαλιστικό Φορέα με μείωση κόστους, αποτελεσματική αντιμετώπιση των φαινομένων απάτης και ευελιξία στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, μέσω τεχνολογικών εφαρμογών. Οι συμβάσεις Η πρόσφατη υπογραφή της Συλλογικής Σύμβασης μεταξύ του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (Π.Φ.Σ.), η οποία κατά την ανακοίνωση του κ. Βουδούρη πραγματοποιήθηκε «σε εγκάρδιο κλίμα», ανοίγει το δρόμο για τη φαρμακευτική κάλυψη 6.000.000 ασφαλισμένων από τα 12.000 φαρμακεία όλης της χώρας. Σχετικά με την υπογραφή της σύμ- 24 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
βασης, η οποία σαν στόχο έχει την απρόσκοπτη προμήθεια φαρμάκων από όλα τα ιδιωτικά φαρμακεία, των ασφαλισμένων του ΙΚΑ, του ΟΑΕΕ και του ΟΠΑΔ και αργότερα του ΟΓΑ., ο πρόεδρος του Π.Φ.Σ. κ. Θεόδωρος Αμπατζόγλου, δήλωσε πως, «είναι μια σύμβαση η οποία περιγράφει με σαφήνεια και αυστηρότητα τις υποχρεώσεις, γιατρών, φαρμακοποιών, αλλά και των ταμείων, με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση του ασθενούς και του Έλληνα πολίτη». Σε δήλωσή του, ο κ. Βουδούρης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης με τον ΠΦΣ, ενώ επισήμανε ότι «η σύμβαση αυτή έχει ιστορική σημασία γιατί είναι η πρώτη και δείχνει τον σεβασμό του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. προς τους φαρμακοποιούς τους οποίους θεωρεί συνεργάτες της διπλανής πόρτας». Την ίδια ώρα, μαίνονται οι αντιδράσεις των γιατρών που ζητούν την αναστολή της λειτουργίας του νέου οργανισμού, χαρακτηρίζοντάς τον ως «μόρφωμα». Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις των συνδικαλιστών του ιατρικού σώματος σε πρόσφατη ημερίδα που πραγματοποίησε ο ιατρικός Σύλλογος Άρτας σε σχέση με τις επιπτώσεις του μνημονίου στην υγεία, τις συγχωνεύσεις των νοσοκομείων και την ίδρυση του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. «Δημιουργήθηκε ένα μόρφωμα, ο ΕΟΠΥΥ, από τη συνένωση τεσσάρων ταμείων, που δεν είναι πρωτοβάθμια φροντίδα. Είναι ένωση τομέων για την περίθαλψη, που σκοπό έχει να μειώσει τις δαπάνες υγείας με κάθε τρόπο. Και σ αυτή την τακτική εντάσσεται η μείωση των παροχών στους ασφαλισμένους και οι εξαθλιωτικές συμβάσεις με τους γιατρούς που καλούνται να υπηρετήσουν, εκμεταλλευόμενοι τη μεγάλη ανεργία που υπάρχει στο χώρο. Αν τελεσφορήσουν αυτοί οι πειραματισμοί, αυτές οι προχειρότητες, θα σημάνουν μεγάλη υποβάθμιση της υγείας του ελληνικού λαού», τόνισε στο πλαίσιο της ημερίδας ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Επιστημονικού Υγειονομικού Προσωπικού ΙΚΑ (ΠΟΣΕΥΠΙΚΑ) κ. Μιχάλης Βλασταράκος, ενώ ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ), κ. Γεώργιος Πατούλης ανέφερε: «Χρόνια ο ιατρικός κόσμος ήθελε ένα ενιαίο σύστημα υγείας με ελεγκτικούς μηχανισμούς, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, συλλογικές συμβάσεις κατά πράξη και περίπτωση. Τα προσδοκώμενα οφέλη από τη λειτουργία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Ζητούν την αναστολή της λειτουργίας του νέου οργανισμού, χαρακτηρίζοντάς τον ως «μόρφωμα». Μείωση του χρόνου αναμονής Μεγαλύτερη κάλυψη από ιατρικές ειδικότητες Καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην παροχή υπηρεσιών υγείας Αποσυμφόρηση των εξωτερικών ιατρείων των νοσοκομείων Μείωση της γραφειοκρατίας Μείωση λειτουργικών δαπανών και εξοικονόμηση πόρων Καλύτερη οικονομική διαχείριση, σεβασμός στο δημόσιο χρήμα ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 / TEYXOΣ 202 / MEDICAL EXPRESS / 25
Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε Αντί αυτού, βλέπουμε ότι υπάρχει μία πρόχειρη διαδικασία χωρίς συλλογικές συμβάσεις, χωρίς να υπάρχει προϋπολογισμός στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., χωρίς καμία νομική διαδικασία. Επιμένουμε ότι ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. θα πρέπει να ανασταλεί και αντ αυτού να δημιουργηθεί ένας φορέας που θα είναι αποτέλεσμα ουσιαστικής διαβούλευσης, που θα υπηρετεί το συμφέρον της ελληνικής κοινωνίας και θα σέβεται τον Έλληνα γιατρό». «Σε περίπτωση μη αναστολής, θα σέρνεται αυτό το θνησιγενές κατασκεύασμα», υπογράμμισε ο κ. Πατούλης. Ο Κανονισμός Στο μεταξύ, έντονες αντιδράσεις προκάλεσε και η δημοσίευση στο ΦΕΚ του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., χωρίς να έχει προηγηθεί η σχετική διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους. Στον κανονισμό γίνεται αναφορά για «κλειστό αριθμό» γιατρών που θα συνάψουν σύμβαση με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.. Οι υπόλοιποι γιατροί δεν θα έχουν το δικαίωμα να συνταγογραφούν φάρμακα στους ασφαλισμένους, κάτι που -πρακτικά- ισοδυναμεί με μη δυνατότητα άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Επίσης, δεν ξεκαθαρίζει αν οι μικτές αμοιβές αφορούν την επίσκεψη στα ιατρεία ή στα σπίτια των ασθενών. Οι αμοιβές που προβλέπονται για τους συμβεβλημένους ελεύθερους επαγγελματίες γιατρούς με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., θεωρούνται από τους συλλόγους εξευτελιστικές. Κάνοντας λόγο για «πραξικόπημα» για την υγεία των ασφαλισμένων και τους γιατρούς, η ηγεσία του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά (ΙΣΠ) αντέδρασε έντονα στη δημοσίευσή του. Σε σχετική ανακοίνωση του ΙΣΠ τονίζεται ότι: «Ο Κανονισμός αυτός αποτελεί ένα πρόχειρο κείμενο, χωρίς οικονομοτεχνική μελέτη, που καταρτίστηκε για να «Εφαρμογή του νόμου αυτού θα έχει ολέθριες συνέπειες, τόσο για τους ασφαλισμένους και τη δημόσια υγεία, όσο και για τους ιατρούς. Απαιτούμε την άμεση απόσυρση του νόμου και την επανεξέταση εξαρχής όλων των ζητημάτων που άπτονται της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». εξυπηρετήσει μόνο τα εξω-ιατρικά επιχειρηματικά συμφέροντα, υποβαθμίζει τις παροχές υγείας προς τον πολίτη, τον οποίο καλεί να βάλει το χέρι στην τσέπη και απαξιώνει και προσβάλλει τον ιατρό και το έργο του, χρησιμοποιώντας τον ως εργάτη γαλέρας, προκειμένου να ολοκληρωθεί το ξεπούλημα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.)». Την έντονη αντίδρασή τους για τον κανονισμό λειτουργίας του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. εξέφρασαν και οι γενικοί γιατροί, μέσω επιστολής της Ελληνικής Ένωσης Γενικής Ιατρικής στον υπουργό Υγείας, κ. Ανδρέα Λοβέρδο. Η Ένωση διαμαρτύρεται έντονα για την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας από τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, κάνοντας λόγο για «έννοιες αντίθετες». Επίσης, αντιδρά στον τρόπο επιλογής των γιατρών, καθώς και στις χαμηλές αμοιβές που προβλέπονται. Εκφράζουν έντονες αντιρρήσεις και για τον κλιμακωτό, per capita- τρόπο αμοιβής, ο οποίος κυμαίνεται από 800 ευρώ έως 2000 ευρώ- το μεγαλύτερο ποσό που θα καταβάλλεται εφόσον ένας γιατρός εξετάζει πάνω από 2500 ασφαλισμένουςαριθμός που, όπως λένε, δεν εξασφαλίζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι γενικοί γιατροί διαφωνούν τέλος, με τον τρόπο επιλογής του ιατρικού προσωπικού, καθώς όπως τονίζουν, πενταμελής επιτροπή θα επιλέγει 4000 γενικούς γιατρούς-παθολόγους με «πιθανώς μη αξιοκρατικά κριτήρια» και υποστηρίζουν ότι «ο ασθενής θα πρέπει να επιλέγει ο ίδιος τον οικογενειακό του γιατρό, αυτόν που θα του εμπιστευθεί την υγεία του». Διαφωνούν, τέλος, με την πρόβλεψη ότι το ιατρικό προσωπικό θα αλλάζει κάθε τρία χρόνια, καθώς η σύμβαση θα λήγει. «Όλος ο στρατηγικός σχεδιασμός του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., υπό το καθεστώς της μνημονιακής πίεσης, αφορά στην προσπάθεια περιστολής του κόστους (ελάττωση των δαπανών για αποζημίωση γιατρών, συμμετοχή των ασφαλισμένων στο κόστος των εξετάσεων κ.λπ.), χωρίς καμία διάθεση οργάνωσης λειτουργικού και ποιοτικού συστήματος ΠΦΥ. Η λειτουργία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. υπό αυτούς τους όρους, απαξιώνει πλήρως τους γιατρούς και οδηγεί σε ένα ενιαίο δημόσιο σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας υποβαθμισμένης ποιότητας. Ο ασφαλισμένος θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, αν θέλει να λαμβάνει ποιοτική φροντίδα υγείας», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επιστολή της Ένωσης, η οποία καταλήγει ως εξής: «Εφαρμογή του νόμου αυτού θα έχει ολέθριες συνέπειες, τόσο για τους ασφαλισμένους και τη δημόσια υγεία, όσο και για τους ιατρούς. Απαιτούμε την άμεση απόσυρση του νόμου και την επανεξέταση εξαρχής όλων των ζητημάτων που άπτονται της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». 26 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η ΠΑΝΟΣ ΚΑΝΑΒΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟ LONDON SCHOOL OF ECONOMICS ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΟΛΛΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ «Υπάρχουν πολλές ανισορροπίες» Συνέντευξη στη Βικτωρία Τζούμα Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics και σύμβουλος πολλών διεθνών Οργανισμών και Υπουργείων αναπτυσσόμενων χωρών σε θέματα μεταρρυθμίσεων υγειονομικής πολιτικής, ο κ. Πάνος Καναβός ήλθε στην Αθήνα για να πάρει μέρος στο Συνέδριο «Shaping the Future of Healthcare in Greece» που διοργάνωσαν οι FINANCIAL TIMES. Αμέσως μετά, μίλησε στη «δ» και μας ανέπτυξε τη δική του οπτική για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνει η Ελλάδα στον τομέα της υγείας. Ακούγεται σε όλους τους τόνους ότι «μια περίοδος κρίσης αποτελεί και περίοδο ευκαιριών». Πόσο το πιστεύετε αυτό για την Ελλάδα και, ειδικότερα, στον τομέα της υγείας; Σίγουρα κάθε κρίση είναι και μια ευκαιρία για μεταβολές, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπου τα προβλήματα χρονίζουν. Το θέμα είναι πώς εκμεταλλεύεται κανείς την κρίση. Πρέπει να δούμε τι ανθρώπινους πόρους διαθέτουμε έτσι ώστε, όταν κινητοποιηθούν, και αν κινητοποιηθούν, να μπορέσουμε να κάνουμε κάποια σωστά πράγματα, είτε στη φάση της πρόληψης είτε στη φάση της περίθαλψης είτε ως προς τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα. Σήμερα υπάρχουν πολλές ανισορροπίες. Μιλάμε για μία χώρα που δεν είχε σημαντικές μεταρρυθμίσεις την τελευταία 15ετία, ούτε στα νοσοκομεία, ούτε στην τιμολόγηση φαρμάκων. Έχουμε τους πιο πολλούς γιατρούς κατά κεφαλήν, έχουμε τα πιο ακριβά γενόσημα στην Ευρώπη. Έχουμε τον τομέα της διανομής να κερδίζει σημαντικά ποσά. Έχουμε σημαντικές καθυστερήσεις στις πληρωμές. Όλες αυτές οι ανισορροπίες πρέπει κάποια στιγμή να διορθωθούν. Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν προχωρήσει σημαντικά στα κομμάτια αυτά. Στην Ελλάδα, αν οι πολιτικές και άλλες δυνάμεις συνδράμουν, έχει καλώς. Εάν όχι, θα είναι μία ακόμη ευκαιρία χαμένη, ίσως από τις τελευταίες. Ποιος είναι ο βασικός στόχος που πρέπει να θέσει η Ελλάδα, στον τομέα της υγείας; Αυτό που θεωρώ σημαντικό, είναι να βρούμε ως χώρα και ως κοινωνία τα εργαλεία για αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, να επιτύχουμε δηλαδή περίθαλψη αποτελεσματική σε σχέση με το κόστος. Να έχει ο πολίτης αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών, την οποία δεν έχει. Το έχω ζήσει κι εγώ ως Έλληνας τουρίστας, που επισκέπτομαι κάθε χρόνο τη χώρα μου, αλλά και 28 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
ως άτομο που έπρεπε να έχει περίθαλψη η οικογένειά του και δεν την είχε. Γιατί ο Έλληνας φορολογούμενος να συντηρεί κάποιες δομές, οι οποίες όχι απλώς δεν αποδίδουν τα μέγιστα, αλλά ούτε καν τα standards; Για παράδειγμα, οι τομείς της ψυχικής υγείας ή της κοινωνικής φροντίδας είναι ανύπαρκτοι και πρέπει κανείς να πληρώσει το 100% του κόστους. Αυτή τη στιγμή, ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, είμαστε η χώρα με τις μεγαλύτερες out-ofpocket δαπάνες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πληρώσει κανείς από την τσέπη του για να πάρει υπηρεσίες τις οποίες δυνάμει θα έπρεπε να του προσφέρει το κράτος ή το σύστημα υγείας. Μιλάτε για τη σχέση κόστους/οφέλους (value for money). Σε τι επίπεδο βρίσκεται η Ελλάδα ως προς αυτό; Σε μηδενικό επίπεδο. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις προμήθειες. Με ποια λογική το δημόσιο θα διαπραγματευτεί value for money με τον ιδιωτικό προμηθευτή, ο οποίος υπερτιμολογεί, αφού γνωρίζει ότι θα πάρει τα λεφτά του μετά από 5-6 χρόνια;* Από την άλλη, είναι σημαντικό η περίθαλψη να είναι αποτελεσματική σε σχέση με το κόστος, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί ποτέ στην Ελλάδα. Πριν από αυτό όμως, πρέπει να δούμε με τι κριτήρια συνταγογραφούμε, με τι κριτήρια οι γιατροί παίρνουν αποφάσεις, με τι κλινικές πρακτικές; Υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές; Δεν νομίζω. Ο καθένας συνταγογραφεί με γνώμονα τη γνώση του. Σε όλα αυτά πρέπει να μπει ένα μέτρο, και εκεί θα παίξουν ρόλο οι ασφαλιστικοί φορείς και το Υπουργείο Υγείας. Άρα, λοιπόν, πριν πάμε σε αποτελεσματικότητα σε σχέση με το κόστος, πρέπει να πάμε σε μια auditing phase care για κάθε συγκεκριμένη διάγνωση και για το κάθε στάδιο μιας ασθένειας. Γιατί όταν υπάρχει πολυγνωμία, φυσικό είναι να οδηγούμαστε στην σπατάλη. Υπάρχουν στην Ελλάδα οι ειδικοί που χρειάζονται για να γίνουν όλα αυτά; Αν μου κάνατε την ίδια ερώτηση πριν δέκα χρόνια, θα έλεγα ότι δεν υπάρχουν, αφού δεν είχαμε διοικητές νοσοκομείων εκπαιδευμένους στις υπηρεσίες υγείας. Σήμερα έχουμε μία κρίσιμη μάζα, η οποία έχει μετεκπαιδευτεί στο εξωτερικό, έχει μεταφυτευτεί πάλι στη χώρα και, εν πάση περιπτώσει, πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Και βέβαια μιλάμε για άτομα σε διαφορετικά μετερίζια, είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα, είτε σε νοσοκομεία είτε στον φαρμακευτικό τομέα, υπάρχει μια πανσπερμία. Νομίζω όμως ότι έχουμε ξεφύγει πλέον από την πρακτική που υπήρχε πριν 10-15 χρόνια, ότι ο διοικητής του νοσοκομείου είναι στρατιωτικός. Όταν μιλάμε για αξιολόγηση υπηρεσιών υγείας και για τους πόρους της υγεί- Πριν πάμε σε αποτελεσματικότητα σε σχέση με το κόστος, πρέπει να πάμε σε μια auditing phase care για κάθε συγκεκριμένη διάγνωση και για το κάθε στάδιο μιας ασθένειας. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 / TEYXOΣ 202 / MEDICAL EXPRESS / 29
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η Γύρω στο 60-65% της επιβάρυνσης ασθενειών (burden of disease) έχει να κάνει με ασθένειες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής, δηλαδή με την παχυσαρκία, την υπέρταση, τη δυσλιπιδαιμία, την έλλειψη άσκησης, την κακή διατροφή, το οινόπνευμα, το κάπνισμα. ας, που είναι μετρημένοι, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Οι κατευθύνσεις της πολιτικής πρέπει να έχουν γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Και το δημόσιο συμφέρον πρέπει να ταυτίζεται με τη βούληση του φορολογούμενου, ο οποίος λογικό είναι να περιμένει κάτι ως αντάλλαγμα, όταν δίνει τακτικές εισφορές και φόρους. Μιλήσατε και για τα δικαιώματα των ασθενών. Πώς πιστεύετε ότι μπορούν οι ασθενείς να συμμετάσχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να αναμιχθούν στη συζήτηση για τέτοιου είδους θέματα; Κατ αρχήν κάτι τέτοιο είναι προς το συμφέρον όλων μας. Ο Ρόζενμπεργκ είχε πει ότι «η υγεία είναι μια ελλιπής διάγνωση». Αυτό σημαίνει ότι καθένας μας ως άτομο, αλλά και συνολικά, ως κοινωνία, έχουμε την υποχρέωση απέναντι στους εαυτούς μας, αλλά και απέναντι στην οικογένεια και στην κοινωνία να συμμετέχουμε ενεργά και βέβαια σαν δυνάμει ασθενείς με την προσωπική μας υγεία, δηλαδή με τον τρόπο ζωής που επιλέγουμε. Γύρω στο 60-65% της επιβάρυνσης ασθενειών (burden of disease) έχει να κάνει με ασθένειες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής, δηλαδή με την παχυσαρκία, την υπέρταση, τη δυσλιπιδαιμία, την έλλειψη άσκησης, την κακή διατροφή, το οινόπνευμα, το κάπνισμα. Και τα ποσοστά αυτών στην Ελλάδα είναι τεράστια. Το άλλο είναι τι κάνει κανείς ως ασθενής. Και συνταγματικά να το δει κανείς, νομίζω ότι κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Πολλά συστήματα υγείας το έχουν πλέον θεσμοθετήσει. Λένε για παράδειγμα στη Σουηδία ότι οι ασθενείς θα συμμετέχουν στη συζήτηση, όταν αξιολογείται μια καινούργια τεχνολογία. Το ίδιο και στην Αγγλία και ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Έχετε υπάρξει σύμβουλος πολλών χωρών, σχετικά με μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας. Υπάρχουν παραδείγματα χωρών που ήταν σε πολύ χαμηλό επίπεδο κι ωστόσο κατάφεραν να κάνουν βήματα μπροστά; Φυσικά, με πρώτη και καλύτερη την Τουρκία δίπλα μας, η οποία κατά το μάλλον ή ήττον, είχε παρόμοιες πολιτικές διαγραμμίσεις με εμάς. Από το 1960 είχαν την προοπτική να μεταβάλουν το σύστημα υγείας και τελικά αυτό έγινε πολιτική βούληση το 2007. Μέσα σε 4-5 χρόνια, οι Τούρκοι έκαναν αλματώδεις μεταρρυθμίσεις. Κατόρθωσαν να ενοποιήσουν τα ταμεία, να αλλάξουν τις πληρωμές, να θεσμοθετήσουν την πρακτική του οικογενειακού γιατρού και να δώσουν σε όλο τον κόσμο πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Βέβαια, ακόμα υπάρχουν 10-12 εκατομμύρια ατόμων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Σε αυτούς δίνεται άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας με μία πράσινη κάρτα είναι οι λεγόμενοι green card holders. Επίσης, στην Τουρκία έχουν αρχίσει να θεσμοθετούν και έχουν εισάγει κίνητρα για γιατρούς, έτσι ώστε οι οικογενειακοί γιατροί να συνταγογραφούν ή να εξετάζουν τον ασθενή με ορισμένο τρόπο και να αξιολογούνται με τα πρότυπα της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Σουηδίας κ.λπ. Το σημαντικό είναι ότι έχουν αποφασίσει να φτιάξουν, όχι μόνο ένα σύστημα υγείας που να ικανοποιεί τα αιτήματα του τουρκικού λαού, αλλά ένα κέντρο αριστείας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Έχουν κάποιο όραμα κι αυτό είναι που δεν βλέπω στην Ελλάδα. 30 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η Οι Άγγλοι παρουσίασαν μείωση των ποσοστών στον καρκίνο του πνεύμονα, αφού είχαν ήδη εφαρμόσει μια πολιτική πρόληψης και μείωσης κατανάλωσης καπνού από το 1957. στη Σκωτία, αλλά και σε μικρότερες χώρες, όπως στην Εσθονία και τη Λιθουανία. Θέλουμε να μάθουμε από τους ασθενείς πώς ακριβώς είναι να ζει κανείς με μια ασθένεια ή πώς πιστεύει ότι μπορεί να συμβάλει μια καινούργια τεχνολογία στην υγεία του. Πρόκειται για πράγματα που οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων δεν μπορούν να γνωρίζουν. Γίνεται δηλαδή μια πιο ανθρωποκεντρική προσέγγιση Ακριβώς, και αυτό γεννά ένα περαιτέρω ερώτημα: Μπορεί ο μέσος πολίτης και ο μέσος ασθενής που εκπροσωπεί το κίνημα των ασθενών σε κάποια ασθένεια να τα πει όλα αυτά στον Υπουργό ή στον Πρωθυπουργό ή στον ασφαλιστικό οργανισμό; Η απάντηση είναι όχι. Εκεί επαφίεται κανείς στην εκπαίδευση και την παιδεία των ασθενών και στο κίνημα των ασθενών γενικότερα. Στο LSE έχουμε στήσει μία Ακαδημία Ασθενών, όπου τους μαθαίνουμε τι θα πει αξιολόγηση τεχνολογίας υγείας, πώς λειτουργεί και πώς μπορούν οι ίδιοι ως ασθενείς ή ως εκπρόσωποι ασθενών να βοηθήσουν την ομάδα τους και να συμβάλουν ενεργά στην αξιολόγηση της τεχνολογίας, να ποσοτικοποιήσουν δηλαδή τα υπέρ και τα κατά. Είστε αισιόδοξος για την πορεία του τομέα της υγείας στην Ελλάδα; Θέλω να είμαι αισιόδοξος. Εξαρτώνται πάρα πολλά από εμάς. Ακούγοντας όσα είπε ο Υπουργός στο Συνέδριο νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες πολύ σωστές κατευθύνσεις, που θα έπρεπε να έχουν δρομολογηθεί εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, ενώ γενικά έχουμε πολύ καλή νομοθεσία, χωλαίνουμε επικίνδυνα στην εφαρμογή. Εδώ πρέπει να συνδράμει η όποια κυβέρνηση. Μπορεί κανείς να βρει ένα consensus και πρέπει κάποιοι να θυσιάσουν ένα κομμάτι από τα συμφέροντά τους για να μπορέσει να πάει μπροστά αυτός ο τομέας. Το δεύτερο πρόβλημα μετά την εφαρμογή, είναι η μέτρηση. Είχαμε μάθει 30-40 χρόνια να ζούμε χωρίς μέτρηση. Αυτό είναι πλέον κόλαφος. Όταν ζούμε σε ένα νοικοκυριό με μετρημένους πόρους, δεν θέλουμε να ξέρουμε πού ξοδεύουμε; Το ίδιο δεν είναι η υγεία και γενικότερα η οικονομία; Θα πρέπει να μετρούμε και το τελευταίο δεκαράκι Πώς ακριβώς θα επιτευχθεί αυτό; Εκείνο που έχει σημασία στη μέτρηση και στην αξιολόγηση πολιτικών υγείας είναι το εκάστοτε μίγμα πολιτικής που ακολουθείται. Για παράδειγμα, ο ΠΟΥ αφενός και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφετέρου, έχουν στόχο να αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης κατά έναν χρόνο μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Τι πρέπει να κάνουμε για να φτάσουμε εκεί; Πρέπει αφενός μεν να αξιολογούμε πού θέλουμε να βρισκόμαστε στα επόμενα 5-10 χρόνια και αφετέρου να αποφασίσουμε ποιες ασθένειες πρέπει να καταπολεμήσουμε. Έχουμε π.χ. καλή περίθαλψη στον διαβήτη; Αν γίνουν όλα αυτά, θα μας βγάλω το καπέλο. Σίγουρα όμως δεν θα γίνουν άμεσα. Οι Άγγλοι παρουσίασαν μείωση των ποσοστών στον καρκίνο του πνεύμονα, αφού είχαν ήδη εφαρμόσει μια πολιτική πρόληψης και μείωσης κατανάλωσης καπνού από το 1957. Επίσης, για να φτάσουν σε επίπεδο συνταγογράφησης γενοσήμων στο 75% του συνόλου, χρειάστηκαν 20 χρόνια. Στην Ελλάδα το ποσοστό συνταγογράφησης γενοσήμων είναι 12%, δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη να φτάσουμε στο 50%. 32 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Σ Υ Ν Τ Ο Μ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Η μεγαλύτερη περίοδος θεραπείας σχετιζόταν με υψηλότερες μέσες τιμές Bayley στους ασθενείς με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Μακροπρόθεσμη κατασταλτική θεραπεία με ακυκλοβίρη για ιό νεογνικού απλού έρπητα μετά από την αρχική θεραπεία Η κατασταλτική θεραπεία με χορήγηση ακυκλοβίρης από το στόμα για 6 μήνες βελτίωσε τα νευροαναπτυξιακά αποτελέσματα σε βρέφη με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι νευρολογικές επιπτώσεις σε άτομα που έχουν επιβιώσει από τη νόσο του ιού του νεογνικού απλού έρπητα (HSV) είναι σημαντικές, ειδικότερα σε βρέφη με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος, αλλά περιστασιακά σε εκείνα με τη νόσο περιοριζόμενη στο δέρμα, στα μάτια και στο στόμα (SEM). Σε δυο παράλληλες πολυκεντρικές, τυχαιοποιημένες, μελέτες ελέγχου, οι ερευνητές συνέκριναν τα νευροαναπτυξιακά αποτελέσματα μετά από 6 μήνες κατασταλτικής θεραπείας με ακυκλοβίρη από το στόμα (300 mg/m2 επιφάνεια σώματος 3 φορές ημερησίως) ή εικονικό φάρμακο μετά από την καθιερωμένη αρχική θεραπεία νεογνικού απλού έρπητα σε 45 βρέφη με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος. (συμπεριλαμβανομένων 8 με διάχυτη νόσο) και σε 29 βρέφη με νόσο SEM. Τα βρέφη εξετάστηκαν τη 2η και την 4η εβδομάδα μετά την έναρξη της θεραπείας και κατόπιν μηνιαίως για 5 μήνες. Σε ηλικία ενός έτους διεξήχθη η δοκιμασία της κλίμακας ανάπτυξης Bayley. Σε περίπτωση που ένα βρέφος εμφάνιζε δυο δερματικές υποτροπές η τυχαιοποιημένη χορήγηση ακυκλοβίρης ή εικονικού φαρμάκου διακοπτόταν και άρχιζε η ανοιχτή χορήγηση ακυκλοβίρης από το στόμα. Η θεραπευτική αγωγή συνεχίστηκε για μεγαλύτερο διάστημα στην ομάδα της ακυκλοβίρης απ ότι σε εκείνη του εικονικού φαρμάκου στους ασθενείς με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος (μέσος όρος: 4,1 μήνες περισσότερο) και στους ασθενείς με νόσο SEM (μέσος όρος: 1,7 μήνες περισσότερο), λόγω των λιγότερων δερματικών υποτροπών. Μεταξύ των 28 ασθενών με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος που αξιολογήθηκαν σε 12 μήνες, οι τιμές της δοκιμασίας Bayley ήταν σημαντικά υψηλότερες στην ομάδα της ακυκλοβίρης συγκριτικά με την ομάδα εικονικού φαρμάκου (88,24 έναντι 68,12, Ρ=0,046). Στους ασθενείς με νόσο SEM δεν σημειώθηκαν διαφορές στις μέσες τιμές της δοκιμασίας Bayley μεταξύ των ομάδων της θεραπείας. Η μεγαλύτερη περίοδος θεραπείας σχετιζόταν με υψηλότερες μέσες τιμές Bayley στους ασθενείς με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Παρ όλο που δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές στις μετρήσεις ουδετερόφιλων μεταξύ των δυο ομάδων θεραπείας σε καμία από τις δυο μελέτες, υπήρχε μια τάση για ουδετεροπενία στους ασθενείς που λάμβαναν ακυκλοβίρη. Ωστόσο, η ουδετεροπενία δεν οδήγησε σε λοιμώξεις ή άλλα κλινικά προβλήματα. Σχόλιο: Παρ όλο που ο αριθμός των βρεφών ήταν μικρός, τα αποτελέσματα ήταν σαφή: η κατασταλτική θεραπεία με ακυκλοβίρη μετά από την αρχική καθιερωμένη νεογνική θεραπεία για τον ιό του απλού έρπητα βελτιώνει τα αναπτυξιακά αποτελέσματα σε παιδιά με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι ασθενείς αυτοί και εκείνοι με νόσο SEM εμφάνισαν λιγότερες δερματικές υποτροπές με την ακυκλοβίρη. Η αναλογία κινδύνου-οφέλους είναι σαφής και υποστηρίζω σθεναρά τη χρήση προφύλαξης με ακυκλοβίρη για ασθενείς με εμπλοκή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Για τους ασθενείς που πάσχουν μόνο από SEM, τα οφέλη της προφύλαξης θα πρέπει να αξιολογηθούν βάσει των πληροφοριών που θα δώσει η οικογένεια σχετικά με την ανάγκη να επαναληφθεί ο εργαστηριακός έλεγχος, η δυσκολία χορήγησης φαρμάκων τρεις φορές την ημέρα και το επίπεδο ανησυχίας σχετικά με τις δερματικές υποτροπές. Βιβλιογραφικές αναφορές: Kimberlin DW et al. Oral acyclovir suppression and neurodevelopment after neonatal 34 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Σ Υ Ν Τ Ο Μ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Εκείνοι που παρουσίαζαν φλεβοκομβικό ρυθμό είχαν σημαντικά μικρότερη παλινδρόμηση μιτροειδούς. herpes. N Engl J Med 2011 Oct 6; 365:1284. Gershon AA. Neonatal herpes simplex infection and the three musketeers. N Engl J Med 2011 Oct 6; 365:1338. Μπορεί η κολπική μαρμαρυγή να προκαλέσει παλινδρόμηση μιτροειδούς; Σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και φυσιολογική κίνηση γλωχίνων, εκείνοι που παρουσίαζαν φλεβοκομβικό ρυθμό μετά από κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής εμφάνισαν μικρότερη παλινδρόμηση μιτροειδούς απ ότι εκείνοι με υποτροπιάζουσα κολπική μαρμαρυγή. Η λειτουργική παλινδρόμηση μιτροειδούς με φυσιολογική κίνηση γλωχίνων προκαλείται τυπικά από δακτυλιοειδή διάταση που σχετίζεται με υπερτροφία της αριστερής κοιλίας. Στην παρούσα μελέτη οι ερευνητές αποφάνθηκαν ότι η παλινδρόμηση μιτροειδούς με φυσιολογική κίνηση των γλωχίνων ενδέχεται επίσης να είναι αποτέλεσμα δακτυλιοειδούς διάτασης που σχετίζεται με κολπική μαρμαρυγή, μια πάθηση που ονόμασαν ως «κολπική λειτουργική παλινδρόμηση μιτροειδούς». Αναδρομικά εξετάστηκαν 828 ασθενείς που υποβαλλόντουσαν για πρώτη φορά σε κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής, από τους οποίους οι 53 (6,4%) εμφάνισαν μέτρια ή αυξημένη παλινδρόμηση μιτροειδούς και φυσιολογική κίνηση γλωχίνων. Όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας 50%. Συγκριτικά με μια κοόρτη τυχαιοποιημένης επιλογής με ήπια ή καθόλου παλινδρόμηση μιτροειδούς, τα υποκείμενα ήταν μεγαλύτερης ηλικίας και πιο πιθανό να παρουσιάσουν επίμονη κολπική μαρμαρυγή και υπέρταση. Στα χαρακτηριστικά των ασθενών που συμπεριλαμβανόντουσαν στην πολυμεταβλητή ανάλυση, η δακτυλιοειδής διάταση της μιτροειδούς σχετιζόταν με μεγαλύτερο λόγο πιθανοτήτων για την παλινδρόμηση μιτροειδούς (8,39). Τριάντα δυο υποκείμενα υποβλήθηκαν σε ηχοκαρδιογραφική παρακολούθηση ενός έτους. Συγκριτικά με ασθενείς με υποτροπιάζουσα κολπική μαρμαρυγή, εκείνοι που παρουσίαζαν φλεβοκομβικό ρυθμό είχαν σημαντικά μικρότερη παλινδρόμηση μιτροειδούς (μέσος όρος παλινδρόμησης μιτροειδούς λόγου επιφάνειας πίδακα προς επιφάνεια αριστερού κόλπου, 0,16 έναντι 0,28) και σημαντικά μικρότερο μέσο όρο δείκτη όγκου αριστερού κόλπου (24 cc3/m2 vs. 31 cc3/m2), όπως επίσης μικρότερο μέσο όρο διάτασης δακτυλιοειδούς (3,2 cm έναντι 3,5 cm, P=0,06). Σχόλιο: Αυτή είναι η μεγαλύτερη μελέτη μέχρι σήμερα που δείχνει τη σχέση μεταξύ της κολπικής μαρμαρυγής και της δευτερογενούς, παλινδρόμησης μιτροειδούς με φυσιολογική κίνηση γλωχίνων, ενώ είναι επίσης η πρώτη που επιδεικνύει πρόωρη λύση της παλινδρόμησης μιτροειδούς με αποκατάσταση του φλεβοκομβικού ρυθμού με κατάλυση, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξης αιτιολογικής σχέσης. Αν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν σε μια προοπτική μελέτη, τότε θα είναι προτιμότερη μια στρατηγική ελέγχου του ρυθμού έναντι του ελέγχου της συχνότητας σε αυτούς τους ασθενείς. Βιβλιογραφικές αναφορές: Gertz ZM et al. Evidence of atrial functional mitral regurgitation due to atrial fibrillation: Reversal with arrhythmia control. J Am Coll Cardiol 2011 Sep 27; 58:1474. Hoit BD. Atrial functional mitral regurgitation: The left atrium gets its due respect. J Am Coll Cardiol 2011 Sep 27; 58:1482. Χαμηλότερα τα ποσοστά θνησιμότητας που συνδέεται με το σύνδρομο Stevens-Johnson και την ΤΕΝ στα παιδιά απ' ότι στους ενήλικες Το σύνδρομο Stevens-Johnson (SJS - μείζων πολύμορφο ερύθημα) και η Τοξική Επιδερμική Νεκρόλυση (ΤΕΝ) ανήκουν στο φάσμα των σπανίων, απειλητικών για τη ζωή δερματικών παρε- 36 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011
Σ Υ Ν Τ Ο Μ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τα υψηλά ποσοστά υποτροπής του συνδρόμου Stevens-Johnson επιδεικνύουν την πιθανότητα ύπαρξης γενετικής προδιάθεσης. νεργειών -συνήθως από φάρμακα- που χαρακτηρίζονται από αποκόλληση της επιδερμίδας λόγω απόπτωσης των κερατινοκυττάρων. Στο σύνδρομο Stevens-Johnson η επιδερμική αποκόλληση φτάνει σε ποσοστό <10% της επιφάνειας σώματος (BSA), στην ΤΕΝ είναι >30%, ενώ στην επικάλυψη SJS/TEN το ποσοστό κυμαίνεται από 10% έως 30% της επιφάνειας σώματος. Στους ενήλικες τα σχετικά ποσοστά θνησιμότητας φτάνουν το 5% στο σύνδρομο Stevens-Johnson και σε >20% αναφορικά με την ΤΕΝ. Δεν υφίσταται κάποιο καθιερωμένο πρωτόκολλο θεραπείας. Ερευνητές από δυο τριτοβάθμια παιδιατρικά δερματολογικά κέντρα αναθεώρησαν τα αρχεία των παιδιών που έπασχαν από σύνδρομο Stevens-Johnson, από τοξική Επιδερμική Νεκρόλυση ή επικάλυψη των δυο (ηλικία 0-21 ετών) που εισήχθησαν για τη διαχείριση του νοσήματος για μια περίοδο άνω των 8 ετών. Αναγνωρίστηκαν 55 περιστατικά: 47 με σύνδρομο Stevens-Johnson, 5 με ΤΕΝ και 3 και με επικάλυψη SJS/TEN. Τα φάρμακα ήταν η πιθανότερη αιτία σε 29 παιδιά (53%): αντιεπιληπτικά φάρμακα σε 16, αντιβιοτικά σουλφοναμίδης σε 7, άλλα αντιβιοτικά σε 4 και φάρμακα χημειοθεραπείας σε 2. Στις λοιμώδεις αιτιολογίες περιλαμβανόταν η οξεία λοίμωξη από Mycoplasma pneumoniae και η λοίμωξη από τον ιό του απλού έρπητα (HSV), οι οποίες επιβεβαιώθηκαν σε 12 (22%) και 5 παιδιά (9%) αντιστοίχως. Η θεραπεία περιλάμβανε συστηματικούς αντιμικροβιακούς παράγοντες (67%), συστηματικά κορτικοστεροειδή (40%) και αντιϊικά φάρμακα (31%). Σε 21 παιδιά (38%) χορηγήθηκε ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη (IVIG), από τα οποία οχτώ έλαβαν συγχρόνως συστηματικά κορτικοστεροειδή. Δέκα παιδιά (21% της ομάδος SJS) έπασχαν από υποτροπιάζον σύνδρομο Stevens-Johnson μέχρι και 7 χρόνια αργότερα, τρία εκ των οποίων παρουσίασαν τρεις επανεμφανίσεις. Η αναμόλυνση με M. pneumoniae ή HSV σχετίζεται με κάποιες επανεμφανίσεις, ενώ άλλες ξεκινούν από κάποιο αντισπασμωδικό διαφορετικής κατηγορίας. Είκοσι έξι παιδιά (45%) εμφάνισαν μακροχρόνια συμπτώματα αναφορικά με το δέρμα τους (π.χ. υπομελάγχρωση, ουλές), σε ποσοστό 42% και με τους οφθαλμούς τους (π.χ. ραγοειδίτιδα, κερατίτιδα, βλάβες του κερατοειδούς, επιπεφυκίτιδα) σε ποσοστό 27%. Ένα παιδί αποβίωσε από τη νόσο του μοσχεύματος έναντι του ξενιστή μετά από μεταμόσχευση μυελού των οστών λόγω Σοβαρής Συνδυαστικής Ανοσοανεπάρκειας. Σχόλιο: Αυτή είναι η μεγαλύτερη σειρά παιδιατρικών ασθενών με σύνδρομο Stevens-Johnson και Τοξική Επιδερμική Νεκρόλυση έως σήμερα. Παρ' όλο που το ποσοστό θνησιμότητας ήταν χαμηλότερο από εκείνο στους ενηλίκους, τα μισά από τα παιδιά εμφάνισαν μακροχρόνιες επιπλοκές. Τα υψηλά ποσοστά υποτροπής του συνδρόμου Stevens-Johnson επιδεικνύουν την πιθανότητα ύπαρξης γενετικής προδιάθεσης. Η θεραπεία διέφερε σημαντικά μεταξύ των δυο ιδρυμάτων. Συμπεράσματα για τη θεραπεία δεν ήταν δυνατό να εξαχθούν από αυτή τη σειρά. Βιβλιογραφικές αναφορές: Finkelstein Y et al. Recurrence and outcomes of Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis in children. Pediatrics 2011 Oct; 128:723. Προϋπέρταση και το Συνεχές του Κινδύνου Εγκεφαλικού Επεισοδίου Η προϋπέρταση, ειδικότερα σε υψηλό εύρος, σχετίζεται με εγκεφαλικό επεισόδιο. Για να διαπιστωθεί αν η καλούμενη προϋπέρταση σχετίζεται με εγκεφαλικό επεισόδιο, ερευνητές διεξήγαγαν μια μετα-ανάλυση μιας προοπτικής μελέτης κοόρτης. Η ανάλυση περιελάμβανε 518.520 συμμετέχοντες από 12 μελέτες που έλαβαν χώρα σε Η.Π.Α., Κίνα, Ιαπωνία και Ινδία. Η προϋπέρταση καθορίζεται ως συστολική πίεση μεταξύ 120-139 mm Hg ή διαστολική πίεση μεταξύ 80-84 mm Hg. Σε επτά 38 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 202 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011