1 Τεχνολογία και Κοινωνία Μάθηµα 8 ο Δηµήτρης Τσέλιος
2 Περιεχόµενο του µαθήµατος Οι µεγάλοι κερδισµένοι οι star και οι superstar. «Μια µηχανή µπορεί να κάνει τη δουλειά πενήντα συνηθισµένων ανθρώπων. Καµιά µηχανή δεν µπορεί να κάνει τη δουλειά ενός εξαιρετικού ανθρώπου». Elbert Hubbard
3 Οι µεγάλοι κερδισµένοι (1) Σήµερα δηµιουργείται ένα χάσµα µεταξύ των superstar σε ένα πεδίο και όλων των άλλων. Τεχνολογική αλλαγή έντασης ταλέντου. Σε πολλούς κλάδους, η διαφορά της χρηµατικής ανταµοιβής µεταξύ του πρώτου και του δεύτερου έχει γίνει πια ένα απύθµενο χάσµα.
4 Οι µεγάλοι κερδισµένοι (2) Ο νικητής τα παίρνει όλα. Η αµοιβή του πρώτου αποµακρύνεται πολύ από τη µέση αµοιβή. Το κορυφαίο 0,01% είδε το µερίδιό του στο εθνικό εισόδηµα να διπλασιάζεται από 3% σε 6% µεταξύ του 1995 και του 2007.
5 Πως οι superstar ευηµερούν σε µια (1) οικονοµία όπου ο «νικητής τα παίρνει όλα». Η εφαρµογή TurboTax της Intuit αυτοµατοποιεί τη διαδικασία φορολογικών δηλώσεων στις Η.Π.Α. Ο ιδρυτής της είναι πλέον δισεκατοµµυριούχος. Άλλο παράδειγµα αποτελούν οι δεκαπέντε δηµιουργοί του Instagram. Η J.K. Rowling συγγραφέας της σειράς βιβλίων Harry Potter.
6 Πως οι superstar ευηµερούν σε µια (2) οικονοµία όπου ο «νικητής τα παίρνει όλα». Οι superstar έχουν πρόσβαση σε δισεκατοµµύρια πελάτες µέσα από ποικίλα κανάλια και τύπους µέσων. Γενικά, οι κορυφαίοι στη µουσική, αθλητισµό έχουν δει µετά τη δεκαετία του 1980 τα εισοδήµατά τους να αυξάνουν. Όµως µόνο το 4% των προγραµµατιστών έβγαλαν πάνω από ένα εκατοµµύριο δολάρια. Ο δεύτερος στον αθλητισµό κερδίζει ελάχιστα σε σχέση µε τον πρώτο.
7 Πως οι superstar ευηµερούν σε µια (3) οικονοµία όπου ο «νικητής τα παίρνει όλα». Η αναλογία της αµοιβής του διευθύνοντα συµβούλου προς το µέσο όρο των αµοιβών των εργαζοµένων αυξήθηκε από 70 το 1990 σε 300 το 2005. Μεγάλο µέρος αυτής της αύξησης συνδέεται µε την ευρύτερη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορίας. Με χρήση της τεχνολογίας τα διευθυντικά στελέχη ελέγχουν περισσότερες παραγωγικές µονάδες σε σχέση µε το παρελθόν.
8 Πως οι superstar ευηµερούν σε µια (4) οικονοµία όπου ο «νικητής τα παίρνει όλα». Η ψηφιακή εποπτεία κάνει επίσης σηµαντική την πρόσληψη του καλύτερου υποψηφίου. Κάθε απόφαση αυξάνει σηµαντικά τα έσοδα. Σε µια ανταγωνιστική αγορά και µια µικρή διαφορά στην αντίληψη για τα ταλέντα του κάθε υποψηφίου διευθύνοντα συµβούλου µπορεί να οδηγήσει σε αρκετά µεγάλες διαφορές στην αµοιβή τους.
9 Το σχετικό πλεονέκτηµα οδηγεί σε απόλυτη κυριαρχία. Όταν υπάρχουν περιορισµοί στην παραγωγή ή σηµαντικά µεταφορικά κόστη τότε ο καλύτερος πωλητής ικανοποιεί ένα µόνο τµήµα της παγκόσµιας αγοράς. Όταν όµως η τεχνολογία επιτρέπει στον κάθε πωλητή να αναπαράγει φθηνά τις υπηρεσίες του και να τις παρέχει σε παγκόσµιο επίπεδο τότε οι υπόλοιποι εξαφανίζονται. Παραδείγµατα: µουσική, λογισµικά.
10 Γιατί επικρατεί η αγορά τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα». (1) Λόγω της ψηφιοποίησης των πάντων. Λόγω των τεράστιων βελτιώσεων στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών. Εξαιτίας της αυξηµένης σηµασίας των δικτύων και των προτύπων τυποποίησης.
11 Γιατί επικρατεί η αγορά τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα». (2) Η ψηφιοποίηση δηµιουργεί τέτοιες αγορές καθώς µε τα ψηφιακά αγαθά οι περιορισµοί στην παραγωγή γίνονται όλο και µικρότερης σηµασίας. Κάθε δραστηριότητα που ψηφιοποιείται δίνει την ευκαιρία για τη δηµιουργία superstar. Μόλις καλυφθούν τα σταθερά κόστη κάθε οριακή µονάδα που παράγεται έχει πολύ µικρό κόστος διανοµής.
12 Βελτιώσεις στις τηλεπικοινωνίες. Όταν υπάρχουν πολλές µικρές τοπικές αγορές µπορεί να υπάρχει βέλτιστος πάροχος στην καθεµιά. Σε µια παγκόσµια αγορά οι παραγωγοί δεύτερης κατηγορίας δεν µπορούν να υπολογίζουν στην άγνοια των καταναλωτών ή στους γεωγραφικούς περιορισµούς για να προστατέψουν το περιθώριο κέρδος τους. Τα προϊόντα µε χαµηλές αξιολογήσεις σε καταστήµατα online δεν αγοράζονται. Το ίδιο συµβαίνει και στις ιστοσελίδες αναζήτησης υπαλλήλων.
13 Δίκτυα και πρότυπα: Η αξία της κλίµακας. Τα δίκτυα δηµιουργούν «οικονοµίες κλίµακας από την πλευρά της ζήτησης». Επιδράσεις της δικτύωσης: όταν οι χρήστες προτιµούν τα ίδια προϊόντα ή υπηρεσίες που έχουν επιλέξει άλλοι χρήστες. Όπως και το χαµηλό οριακό κόστος, οι επιδράσεις δικτύωσης µπορούν να δηµιουργήσουν αγορές του τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα».
14 Η κοινωνική αποδοχή των superstar. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι κλείνουν συµφωνίες υψηλών αµοιβών εµφανίζεται µια θετική ανάδραση: γίνεται ευκολότερο για τους άλλους να έχουν παρόµοιες απαιτήσεις. Οι superstar δια αντιπροσώπου. Οι νόµοι και οι θεσµοί βελτιώνουν τα εισοδήµατα των superstar. Μειώθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές για τους πλούσιους.
15 Τι θα γίνει µε τους υπόλοιπους; Η αύξηση της µακράς ουράς: διαθεσιµότητα εξειδικευµένων προϊόντων και υπηρεσιών. Έτσι καλύπτονται µικρά τµήµατα της αγοράς που στο παρελθόν έµεναν ακάλυπτα. Συµβίωση µε τους superstar: µια µέθοδος επιβίωσης. Άλλη λύση είναι η εξειδίκευση.
16 Βιβλιογραφία Η θαυµαστή εποχή της νέας τεχνολογίας, Brynjolfsson Eric, McAfee Andrew, 2016, Εκδόσεις Κριτική, σελίδες 249-274