«Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης, τουρισμός, υποδομές και νέες επενδύσεις. Πως θα εξελιχθούν σε ισχυρούς πυλώνες στήριξης της οικονομίας της Ηπείρου. Πλεονεκτήματα, αδυναμίες και αναγκαίες προσαρμογές» Ποιο είναι το γενικότερο περιβάλλον της οικονομίας μας; Η ελληνική οικονομία κινείται σ ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από την βαθιά ύφεση, την υπερχρέωση, την υψηλή ανεργία, την χαμηλή εμπιστοσύνη τόσο των επενδυτών όσο και των καταναλωτών. Στην κρίσιμη καμπή, που διανύουμε, συνεχίζεται η εφαρμογή του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής, που συμφωνήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και την «τρόικα» (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) στο πλαίσιο στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Τα μέτρα που εφαρμόζονται είναι απαραίτητα για τον άμεσο περιορισμό των κρατικών ελλειμμάτων και την αποκατάσταση της δημοσιονομικής σταθερότητας καθώς επίσης και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. 1 / 7
Ωστόσο παρά το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε πλήρως την κρισιμότητα της κατάστασης σε ότι αφορά τις δεσμεύσεις του μνημονίου για την τιθάσευση του δημοσιονομικού ελλείμματος και τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, επισημαίνουμε ότι η λήψη πρόσθετων φορολογικών μέτρων σε βάρος των μισθωτών και των συνταξιούχων θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες στην πραγματική οικονομία. Είναι βέβαιο ότι ο περιορισμός των ελλειμμάτων είναι προϋπόθεση για το πέρασμα στο στάδιο της διατηρήσιμης ανάπτυξης χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η προσπάθεια της προσαρμογής είναι αντίθετη στην ανάπτυξη. Αντιθέτως η προσαρμογή και η αναπτυξιακή διαδικασία αλληλοσυμπληρώνονται. Τα μέτρα της δημοσιονομικής προσαρμογής δεν επαρκούν Τα μέτρα που λαμβάνονται για την τιθάσευση των ελλειμμάτων και του χρέους όσο αναγκαία είναι, δεν είναι και επαρκή για την οικονομική ανόρθωση της χώρας. Απαιτείται άμεση εφαρμογή μέτρων ωφέλιμων για την ανάπτυξη, όπως το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων έτσι ώστε να προσελκυσθούν νέες επενδύσεις σ αυτά, η ανακατανομή των πόρων του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων ώστε να εκτελεστεί απρόσκοπτα το πρόγραμμα των μεγάλων έργων υποδομών (Ιόνια Οδός, οδός Ε65, αεροδρόμια, λιμάνια, σιδηροδρομικό δίκτυο κ.α.), η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Επιβάλλεται τώρα όσο ποτέ άλλοτε να ληφθούν πρακτικά μέτρα για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κυρίως στους τομείς της αγροτικής οικονομίας (παραγωγή-μεταποίηση), του τουρισμού και της ναυτιλίας. 2 / 7
Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας του οικονομικού μας συστήματος βέβαια δεν χαρακτηρίζεται μόνο από το μόνιμο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Χαρακτηρίζεται και από την υψηλότερη ανεργία και τον υψηλότερο πληθωρισμό σε σχέση με τις επιδόσεις των άλλων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά και από τις χαμηλές επιδόσεις της χώρας μας με βάση διάφορους διεθνείς δείκτες που συνδέονται με την ανταγωνιστικότητα, όπως η 88 η θέση της παγκόσμιας κατάταξης αναφορικά με τον βαθμό επιχειρηματικής και οικονομικής ελευθερίας, η 109 η θέση σε ότι αφορά την ευχέρεια της επιχειρηματικής δράσης, η 78 η θέση στον δείκτη της Διεθνούς Διαφάνειας για την διαφθορά. Απαιτείται, λοιπόν, πανστρατιά υπέρ της ποιότητας παντού! Ποιότητα στον τρόπο που παράγουμε. Ποιότητα στον τρόπο που πουλάμε τα αγαθά. Ποιότητα στον τρόπο που συμπεριφερόμαστε γενικά. Ποιος θα ηγηθεί της προσπάθειας για το νέο πρότυπο ανάπτυξης; Η ανάπτυξη είναι υπόθεση των τοπικών κοινωνιών. Δεν μπορεί πλέον να είναι υπόθεση του κεντρικού σχεδιασμού. Η εξάρτηση από το κέντρο, πηγή δεινών για την οικονομία και την κοινωνία επιβάλλεται να αποκοπεί. Η Περιφέρεια πρέπει να επωμισθεί την ευθύνη του χωροταξικού σχεδιασμού, του οικονομικού προγραμματισμού και της προσέλκυσης επενδύσεων ώστε να διαμορφώσει 3 / 7
προοπτικές ανάπτυξης σύμφωνα με τις τοπικές ανάγκες, επιθυμίες και ιδιαιτερότητες. Για να ανταποκριθεί η Περιφέρεια στις νέες απαιτήσεις επιβάλλεται άμεσα να προχωρήσει στην αναδιάταξη του στελεχιακού της δυναμικού και την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών της για τον μόνιμο προσανατολισμό τους στην αυτοδύναμη ανάπτυξη της περιοχής. Το νέο αναπτυξιακό πρότυπο της Περιφέρειας Ηπείρου Η Περιφέρεια της Ηπείρου το έτος 2008 συμμετείχε στο ΑΕΠ κατά 2,4%, δηλαδή είχε καταλάβει την 10 η θέση στο σύνολο των 13 περιφερειών της χώρας. Η σύνθεση του ΑΕΠ το 2008 είχε ως εξής: Ο τομέας της γεωργίας συμμετείχε κατά 7,4%, ο τομέας της Βιομηχανίας και των Κατασκευών 19,3% και ο τομέας των υπηρεσιών κατά 73,3%. Το νέο αναπτυξιακό πρότυπο της Ηπείρου ασφαλώς και πρέπει να βασισθεί πρωτίστως στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων φυτικής και ζωικής προέλευσης πιστοποιημένων και τυποποιημένων καθώς και των πρώτων υλών για την παραγωγή τέτοιων προϊόντων. Η Ήπειρος διακρίνεται για την παραγωγή επώνυμων τοπικών προϊόντων ονομασίας προέλευσης ( γάλα και φέτα ΔΩΔΩΝΗ, φέτα ΗΠΕΙΡΟΣ, κρασί ΖΙΤΣΑ, κοτόπουλα ΠΙΝΔΟΣ, κοτόπουλα ΑΡΤΑΣ, νερό ΖΑΓΟΡΙ, νερό ΒΙΚΟΣ κ.α). Σύμφωνα με μελέτη του ΚΕΠΕ (Παρασκευάς Παρασκευαϊδης «Η ανταγωνιστικότητα της 4 / 7
ελληνικής κτηνοτροφίας» Οικονομικές Εξελίξεις 2011 τευχ.14) «ο ελληνικός κλάδος των κρεάτων (βόειου, αιγοπροβάτων, χοιρινού και πουλερικών), ο κλάδος του νωπού γάλακτος και ο κλάδος των αυγών δεν ανταγωνίζονται επιτυχώς έναντι άλλων χωρών στην παγκόσμια αγορά. Το αποτέλεσμα της χαμηλής ανταγωνιστικότητας αντανακλάται πλήρως στις δυσμενείς εξελίξεις στο εμπορικό ισοζύγιο των προϊόντων αυτών και εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή της απώλειας πελατών και μεριδίων εξαγωγικής αγοράς με παράλληλη επέκταση της εισαγωγικής διείσδυσης στην εσωτερική αγορά» Άρα υπάρχουν ευρύτατα περιθώρια για την περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας στην Ήπειρο αλλά και της μεταποίησης των προϊόντων αυτού, με βάση την υφιστάμενη επιτυχή επίδοση. Δεύτερος πυλώνας ανάπτυξης της Ηπείρου αποτελεί ο τουρισμός. Το τουριστικό προϊόν είναι ελκυστικό και τους θερινούς και τους χειμερινούς μήνες. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια προσέλκυσης τουριστών όλο το έτος με αξιοποίηση εκτός του φυσικού κάλλους της περιοχής και των ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων καθώς και των μουσείων της περιοχής. Οι υποδομές στον τουριστικό κλάδο της οικονομίας της Περιφέρειας έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Το ζητούμενο είναι η προσέλκυση τουριστών. Ενδεικτικά τα στοιχεία από την έκδοση «Νομοί» του έτους 2010 του περιοδικού ΕΠΙΛΟΓΗ: ΗΠΕΙΡΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 2001 2008 5 / 7
Κλίνες σε ξενοδοχειακά καταλύματα 9.775 14.717 Κλίνες σε ξενοδοχεία 5 αστέρων 116 431 Διανυκτερεύσεις αλλοδαπών 265.783 234.031 Διανυκτερεύσεις ημεδαπών 6 / 7
701.337 666.034 Επιπλέον τα Ιωάννινα διαθέτουν δύο σπουδαία πλεονεκτήματα ανάπτυξης, το Πανεπιστήμιο και τα Νοσοκομεία, τα οποία μπορούν να διαδραματίσουν εξαιρετικό ρόλο στην προσέλκυση φοιτητών και ασθενών αντίστοιχα από άλλες περιοχές της χώρας και από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, χωρίς να υποτιμάται η δυνατότητα παραγωγής αξιόλογου ερευνητικού έργου που θα προωθήσει την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Τα Ιωάννινα και η Ηγουμενίτσα, είναι σε θέση να μετατραπούν σε κέντρα εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών υπερ-τοπικού χαρακτήρα και ειδικά προτείνουμε τη μεταβολή του νομικού πλαισίου στις μεταφορές επιβατών με λεωφορεία μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, έτσι ώστε να αποτελούν οι πόλεις αυτές αφετηρία και τέρμα πολλών γραμμών που συνδέουν τις δύο χώρες. Η Ήπειρος έχει τα κατάλληλα εφόδια - φυσικά, υλικά και ανθρώπινα ώστε να συμμετάσχει με επιτυχία στο νέο πρότυπο ανάπτυξης της χώρας. Η καθυστέρησή της από μειονέκτημα δύναται να μετατραπεί σε πλεονέκτημα. Η ευθύνη ανήκει στην τοπική κοινωνία και στους φορείς της. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΙΛΗΣ, Πρόεδρος Οικονομικού Επιμελητηρίου Ηπείρου. 7 / 7