Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Οι φύλακες της μνήμης» Σχ. έτος 2013-14 Υπεύθυνος Εκπαιδευτικός: Δημοπούλου Ελένη Συνεργαζόμενοι: Γαλανοπούλου Ευσταθία Τάξη: 32 ο Νηπιαγωγείο Πατρών. Τμήμα :Ολοήμερο
Ποιοι είμαστε Το τμήμα μας αποτελείται από 19 παιδιά (9 νήπια και 10 προνήπια). Τα παιδιά εργάστηκαν σε 4 μικτές ομάδες με τα παρακάτω ονόματα: Το μουσείο του Μάρτη και της Άνοιξης, Μούσα, Καλλιόπη και Ουρανία. Τα παιδιά ήταν χωρισμένα σε ομάδες με χαρακτηριστικό ένα χρώμα αλλά θέλησαν να δώσουν ένα όνομα σχετικό με τις μούσες, όταν επεξεργαστήκαμε το μουσείο και το όνομά του.
Στην διάρκεια του προγράμματος τα παιδιά εκτός από τις ομάδες εργάστηκαν ατομικά και στην ολομέλεια. Οι ομάδες
Πώς ξεκίνησαν όλα Το θέμα ήταν προγραμματισμένο από την αρχή της χρονιάς στα πλαίσια του τοπικού πολιτιστικού δικτύου για τα μουσεία. Η προσέγγισή μας θα αφορούσε στο αρχαιολογικό μουσείο. Οι λόγοι που το επιλέξαμε ήταν γιατί προσφέρει ευκαιρίες για διερευνητική μάθηση, βιωματική δράση και ενεργητική εμπλοκή των παιδιών. Θεωρούμε ότι μέσα από μια δημιουργική, ευχάριστη βιωμένη εμπειρία ενισχύεται ποιοτικά η σχέση των παιδιών με το μουσείο ως μελλοντικών επισκεπτών. Τα γενέθλια κάποιου παιδιού έδωσαν την αφορμή για να ξεκινήσουμε συζητώντας για το πώς θυμόμαστε, που φυλάμε τις δικές μας μνήμες τι μας βοηθάει να θυμηθούμε.
Δραστηριότητες ψυχολογικής προετοιμασίας Τα παιδιά έφεραν από το σπίτι «ενθύμια» τα οποία παρουσίασαν στην ολομέλεια και μίλησαν για την συναισθηματική αξία που είχαν γι αυτά και στη συνέχεια ζωγράφισαν ένα αγαπημένο αντικείμενο από παλιά.. Τα αντικείμενα παρέμειναν για κάποιο χρονικό διάστημα (2 εβδομάδες περίπου) στο νηπιαγωγείο και τροφοδοτούσαν συζητήσεις μεταξύ τους.
Ποιους στόχους βάλαμε; Να εξοικειωθούν με την έννοια του μουσείου ως χώρου συλλογής της ανθρώπινης εμπειρίας και διατήρησης της μνήμης. Να γνωρίσουν χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα μιας άλλης εποχής (μυκηναϊκής). Να διαμορφώσουν θετική στάση για το μουσείο και να το επιλέγουν ως χώρο μάθησης και ψυχαγωγίας. Να εκφραστούν με πολλαπλούς τρόπους και να ψυχαγωγηθούν. Να συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν.
Ανίχνευση αναπαραστάσεων των παιδιών Το μουσείο είναι κάτι που μιλάγαμε για τα τανκς για τους φοιτητές Έχει πολλά πράγματα, δωμάτια, κουζίνα, γραφείο, σαλόνι. Δεν ξέρω. Νομίζω ότι είναι νοσοκομείο Δεν έχω ακούσει Έχει μαγαζιά, έχει μέσα κάτι πράγματα και πηγαίνουμε εκδρομή. Είναι σαν μαγαζί και έχει πορτρέτα Κάτι που βρίσκεται στο μουσείο το πληρώνουμε και το παίρνουμε σπίτι μας. Πάει κόσμος και βλέπει διάφορα πράγματα, εικόνες και τα αγοράζει Οι άνθρωποι περιμένουν στη σειρά να δουν αυτά τα πράγματα που έχουν μέσα στο μουσείο (μπάλες,ένα πορτρέτο, κούπες, θησαυροί )
Το ταξίδι μας Είναι Mουσεία -δεν είναι Μουσεία Στα παιδιά δόθηκαν κάρτες με διάφορους χώρους (πάρκα, ζωολογικούς κήπους, ξενοδοχεία, νοσοκομεία κλπ, και μουσεία) και δύο κάνσον διαφορετικού χρώματος και τους ζητήθηκε να κολλήσουν στο ένα ότι νόμιζαν ότι είναι μουσείο και στο άλλο ότι δεν είναι μουσείο. Κάποιοι ανέλαβαν να το γράψουν και σε ταμπέλες «Είναι μουσεία» -«Δεν είναι μουσεία»
Μες στο μουσείο.. Από το cd Εδώ Λιλιπούπολη Με το τραγούδι γίνεται χωρισμός ομάδων.η κάθε ομάδα συζητάει, ζωγραφίζει και παρουσιάζει στην παρέα τη δουλεια της. Μπαίνει κάποιος στο μουσείο και οι άλλοι τον τραβάνε και αυτός τραγουδάει από το μουσείο δε θέλω να βγω. Έχει τραπέζι με πράγματα που μπορεί να τα αγοράσει κάποιος. Έχει θησαυρούς με λουκέτο μπροστά. Είναι ανάποδα γιατί από εκείνη την πόρτα που μπαίνεις είναι σαν να είναι όρθια. Έχει τρεις επισκέπτες μέσα. Ζωγραφίσαμε ένα μουσείο, μια καρδούλα,σύννεφα και βροχή και σύννεφα χωρίς βροχή. Η πεταλούδα είναι μέσα στο μουσείο. -Είναι φυσικής ιστορίας που έχει ζώα;( παιδί από άλλη ομάδα). -Ναι,μπορεί να έχει πεταλούδες ΟΜΑΔΑ : ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ ΟΜΑΔΑ : ΜΟΥΣΕΣ
Οι ομάδες συζητούν, ζωγραφίζουν το μουσείο και παρουσιάζουν. Φτιάξαμε το μουσείο με το παιδάκι που μπήκε μέσα και είναι χαρούμενο γιατί πήγε εκεί. Έχει μέσα ένα βιβλίο που γράφει μουσείο και σκάλες που ανεβαίνεις ψηλά και πατάνε τα κουμπιά και βγαίνει ζέστη. Βλέπει δεινόσαυρους και ένα στεγόσαυρο με αγκάθια στην ουρά και πλάκες στην πλάτη του. Μέσα έχει το άρμα μιας βασίλισσας από τα παλιά χρόνια και το χουν σε άλλο δωμάτιο. ΟΜΑΔΑ : ΟΥΡΑΝΙΑ ΟΜΑΔΑ :ΚΑΛΛΙΟΠΗ Έχουμε φτιάξει ένα μουσείο που έχει μέσα αστέρια, ένα φίδι και ανθρώπους που το βλέπουν Έχει και ένα κήπο με ένα τριαντάφυλλο και ένα λουλούδι που το ονομάσαμε δεντρολούλουδο.κάτω κάτω έχει ένα νυχτολούλουδο.
Από πού πήρε το όνομά του το μουσείο; Διαβάσαμε το βιβλίο «Οι 9 Μούσες του Ελικώνα». Τα παιδιά διάλεξαν μια μούσα τη ζωγράφισαν και έγραψαν η αντέγραψαν το όνομά της. Δημιουργήθηκε ένας πίνακας αναφοράς στην τάξη που χρησιμοποιήθηκε και στην δημιουργία καρτελών όταν δραματοποιήσαμε το τραγούδι -Τα 9 κορίτσια- που ακούσαμε από το διαδίκτυο.
Φύλλο εργασίας για τις μούσες- ζωγραφική στον υπολογιστή http://www.hellokids.com/c_27459/coloring-pages/countries-coloring-pages/greece-coloring-pages/greekmythology-coloring-pages/greek-gods-coloring-pages/apollo-the-greek-god-of-arts-and-music
ΕΙΔΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ Τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με διαφορετικά είδη μουσείων: Φυσικής Ιστορίας- Λαογραφικό- Αρχαιολογικό και περιηγήθηκαν ψηφιακά σε κάποια. Στη συνέχεια επικεντρωθήκαμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Η ιστορία του μικρού Ιάσονα (επιλεγμένα εκθέματα μυκηναϊκής εποχής) Φωτογραφίες με εκθέματα και παρουσίαση της ιστορίας του μικρού Ιάσονα και της οικογένειας του. Σχόλια των παιδιών: -Έχει και η μαμά στο ντουλάπι αλλά είναι διακοσμητική (σουπιέρα) -Μοιάζει με μπρίκι (κουτάλα) -Μοιάζει με κύκνο με κοντό λαιμό και χοντρή κοιλιά,με πάπια, με πουλί (πτηνόσχημος ασκός) -Μοιάζει με μπιμπερό, με ποτιστήρι,με τσαγιέρα (θήλαστρο) Τοποθετούμε τις φωτογραφίες σε μεγάλο χαρτόνι για περαιτέρω παρατήρηση.
Με τον πηλό που του έδινε ο μπαμπάς, του άρεσε να φτιάχνει καλαθάκια. Φτιάχνουμε και εμείς ένα, σαν του Ιάσονα.
Στο εργαστήριο του πατέρα του Μια μέρα ο πατέρας κάλεσε τον Ιάσονα και τους φίλους του στο εργαστήριο για να τον βοηθήσουν να ζωγραφίσει κάποια αγγεία. Πως νομίζεις θα τα ζωγράφισαν; Δίνουμε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας με ένα αγγείο να το ζωγραφίσουν και να βάλουν δίπλα του ότι άλλο θέλουν.
Οι ομάδες διαλέγουν ένα αντικείμενο από τον πίνακα αναφοράς και συζητούν πως θα το παρουσιάσουν στους άλλους. Ετοιμάζονται πίσω από παραβάν και παγώνουν.όταν είναι έτοιμοι το πανί απομακρύνεται και οι άλλοι προσπαθούν να μαντέψουν. Η αλατιέρα
Που είναι τώρα τα πράγματα του Ιάσονα ; Στη συνέχεια εμπλουτίζοντας την ιστορία του Ιάσονα αναρωτηθήκαμε που βρέθηκαν τα πράγματα του μετά το σεισμό. Αναφερθήκαμε στον αρχαιολόγο, την ανασκαφή και στην πορεία που ακολουθούν τα ευρήματα από το χώμα στο μουσείο. Έτσι φτάσαμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών Παιχνίδι με τις νέες λέξεις: εκθέματα -προθήκες -φύλακας νυχτοφύλακας-κλέφτες-συναγερμός (από τα παιδιά). Οργάνωση επίσκεψης στο μουσείο για να πάμε να τα βρούμε και να τα δούμε από κοντά.
Συμπεριφορά στο Μουσείο Τα παιδιά παρακολούθησαν ένα video από τους χώρους του Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών. Μετά τη συζήτηση που ακολούθησε προέκυψαν οι κανόνες της επίσκεψης που θα έπρεπε να ακολουθήσουμε κατά την διάρκεια και της δικής μας επίσκεψης στο μουσείο. Τα παιδιά ανέλαβαν να δημιουργήσουν έναν πίνακα αναφοράς για να θυμόμαστε τι επιτρέπεται και τι όχι.
Ο μικρός Ερμής Διαβάσαμε την ιστορία,ακούσαμε το τραγούδι,ζωγραφίσαμε και τη ζωντανέψαμε.
Το Μουσείο που έχει μπει μια πεταλουδίτσα, είναι μέσα ο Ερμής ο νυχτοφύλακας και ο Ερμής πειράζει την κουτάλα του Ιάσονα και την κούπα του. Ο φύλακας του μουσείου και το ζωάκι
Παίζουμε το μουσείο στην τάξη. Στήνουμε τις προθήκες,βάζουμε τα εκθέματα,μοιράζουμε ρόλους φύλακας, επισκέπτες, στο πωλητήριο και ελέγχουμε αυτά που μάθαμε για τους καλούς επισκέπτες. Ο φύλακας υπενθύμιζε σε όποιον ξεχνιόταν τους κανόνες.
Προετοιμαζόμαστε για την επίσκεψη που πλησιάζει. Επιλέγονται τα εκθέματα που θα αναζητήσουμε, φτιάχνουμε σημειωματάρια ένα για κάθε ομάδα και μια ταμπελίτσα με το όνομα της ομάδας μας που θα φοράμε.συναντιόμαστε με τις δυο μητέρες που θα μας συνοδέψουν και γνωριζόμαστε, συζητάμε,παίζουμε.
Η επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών. Αναζητούμε τα εκθέματα με τη βοήθεια των φωτογραφιών που έχει κάθε ομάδα.
Καθόμαστε και όποιοι θέλουν κρατάνε σημειώσεις.
Ενδεικτικές καταγραφές των παιδιών στη διάρκεια της επίσκεψης.
Μετά την επίσκεψη Ενδεικτικές ζωγραφιές των παιδιών μετά την επίσκεψη
Ζωγραφίζουν το καλαθάκι που είχαν φτιάξει από πηλό με τα σχέδια και χρώματα που το είδαν στο μουσείο. Και αυτό το καλαθάκι γέμισε σοκολατένια αυγά και το πήραν δώρο για το Πάσχα
Αρχαιολόγος -Ανασκαφή Παρουσίαση σε ppt χώρων ανασκαφής και των εργαλείων της δουλειάς του αρχαιολόγου. Βρίσκουμε στο νηπ/γείο πράγματα που θα μας βοηθήσουν (πινέλα, κουβαδάκια, σκουπάκια) και φέρνουμε και από το σπίτι όσα ακόμα μας χρειάζονται για να οργανώσουμε μια ανασκαφή. Παίζουμε τους αρχαιολόγους στην αυλή.
Καταγραφή-Συντήρηση Κάθε ομάδα καταγράφει, με όποιο τρόπο μπορεί τα στοιχεία που ζητούνται σε φύλλο «καταγραφής ευρημάτων» και προσπαθεί να αποκαταστήσει το αντικείμενο που βρήκε.
ΠΑΙΞΑΜΕ Μιλάμε με τον αρχαιολόγο που είναι στην ανασκαφή Αναπαράσταση σκηνών από αγγεία
Στις ελεύθερες δραστηριότητες.προς το τέλος του προγράμματος Στο πάτωμα έχει ψηφιδωτό Το άγαλμα με τον πάνθηρα που είδαν στο μουσείο (άσπρη πλαστελίνη) και αντικείμενα από πηλό. Και ένα αρχαίο γράμμα.
Μας επισκέφθηκε αρχαιολόγος Η κυρία Κοκκινάκη Δήμητρα ήρθε στο νηπιαγωγείο μας και μας μίλησε για τη δουλειά της.
Οι συνεργασίες μας στα πλαίσια του δικτύου Νηπ/γείο Μιντιλογλίου Μας έστειλε ένα γράμμα με αινίγματα για τις Μούσες και παζλ με τους θεούς του Ολύμπου. 46 ο Δημ.Σχολείο Πατρών(Α Τάξη) Μας έστειλε με email μια ψηφιακή πινακοθήκη με τα πάθη του Χριστού και ξεναγούς τα παιδιά για περιήγηση.
Εμείς στείλαμε τις ζωγραφιές μας με τις μούσες από τον Η/Υ ( Λογισμικό δημιουργίας και έκφρασης Tuxpaint ) με e-mail στο Νηπ/γείο Μιντιλογλίου.
Και μια τρίλιζα για να παίξουν τα παιδιά στο 46 ο Δημοτικό Σχολείο(Α Τάξη) Γράψαμε το γράμμα,τυλίξαμε καλά το παιχνίδι με χαρτί και έτοιμο να φύγει.
Επιτραπέζια παιχνίδια Φιδάκι του μουσείου-διαδρομή μες το μουσείο Τα παιδιά μετά το γράμμα που πήραμε από το Νηπιαγωγείο Μιντιλογλίου με το puzzle και τα αινίγματα είπαν να φτιάξουμε και εμείς ένα παιχνίδι. Οι ιδέες των παιδιών: κάρτες μνήμης, τρίλιζα, παιχνίδι με ζάρι, με τους κανόνες του μουσείου. Αποφασίσαμε να υλοποιήσουμε τις δύο που έδειξαν πιο πολύ ενδιαφέρον. Χωρίστηκαν ανάλογα με το που ήθελε να εργαστεί ο καθένας. Κάποιοι ανέλαβαν να στήσουν τη διαδρομή στο φιδάκι του μουσείου -όπως το ονόμασαν -έβαλαν τις κάρτες που τους δώσαμε, τις ζωγράφισαν και κανόνισαν πως θα παίζεται το παιχνίδι. Έκαναν αλλαγές,διορθώσεις, προσθήκες (έβαλαν σήματα, φατσούλες χαρούμενες- στεναχωρημένες για να μπορούν να παίζουν και τα προνήπια όπως είπαν. Ένα παιδί έγραψε τις οδηγίες για να ξέρουν τα άλλα παιδιά πως να παίξουν. Υ.Σ Η ιδέα αυτή υλοποιήθηκε μετά την επίσκεψη στο μουσείο (8 Απρίλη) γιατί μεσολάβησαν οι διακοπές του Πάσχα. Τα παιδιά θυμήθηκαν όλα όσα είχαν μάθει, όσα είχαν βιώσει στην επίσκεψη και τα αποτύπωσαν με δημιουργικό τρόπο. Τρίλιζα Τα παιδιά ζωγράφισαν στις κάρτες είτε τα ίδια τα αντικείμενα του μουσείου είτε τα σχέδια που είχαν πάνω τα αντικείμενα που είχαν γνωρίσει (κουτάλα- κούπα του Ιάσονα, σπείρα- πτηνό (από τη σουπιέρα και τον αμφορέα).
Το φιδάκι του μουσείου-διαδρομή μες το μουσείο με τους κανόνες που χαρακτηρίζουν τους καλούς επισκέπτες
Το φιδάκι του μουσείου.. συνέχεια
Και τρίλιζα με σχέδια από αγγεία Παίξαμε και τα στείλαμε και σε άλλα παιδάκια να παίξουν
Στα πλαίσια του δικτύου 7 ο Νηπιαγωγείο Πατρών Τους στείλαμε το επιτραπέζιο παιχνίδι με τους κανόνες και μια τρίλιζα. Μας έστειλαν γράμμα, μας ευχαρίστησαν και μας πρότειναν να φτιάξουμε μαζί ένα παιχνίδι. Στο φάκελο είχε άσπρα και κίτρινα χαρτάκια. Σε κάποια θα ζωγραφίζαμε και σε κάποια θα γράφαμε ερωτήσεις που θα είχαν σχέση με το μουσείο. Ξεκινήσαμε. νυχτοφύλακας Ψηφιδωτά Το λεωφορείο που πήγαμε μουσείο,ο θόλος, ο μεγάλος τοίχος, το νερό.
Μετα από λίγες μέρες μας τα παιδιά του 7 ου Νηπ/γείου αφού έβαλαν και τις δικές τους ζωγραφιές και ερωτήσεις, μας το έστειλαν έτοιμο για να παίξουμε.
Συνδέσεις με το σήμερα Αντιστοιχίζουμε τα αντικείμενα του Ιάσονα με τα δικά μας.
Οι φίλοι του Ιάσονα στο νηπιαγωγείο Μέσα από το κουκλοθέατρο τα παιδιά μίλησαν για τα δικά μας πράγματα. Οι αναφορές τους ήταν: διάφορα ρούχα,σπίτια,υπολογιστής, ρολόι, καυσαέριο, πράγματα από το χώρο του νηπιαγωγείου (τουβλάκια,παιχνίδια, φωτογραφίες της άνοιξης, τους κανόνες της τάξης,τον πιγκουίνο στον υπολογιστή -tuxpaint-μπάλα) νεροπίστολο, τηλεόραση, τηλέφωνο, ποδήλατο, ένα ποδοσφαιρικό αγώνα κ.ά).
Φτιάχνουμε το μουσείο του μέλλοντος Τα παιδιά επιλέγουν ποια δικά τους πράγματα θα έβαζαν στο μουσείο του μέλλοντος και δημιουργούνται οι εξης συλλογές: αντικείμενα καθημερινής χρήσης παιχνίδια υλικά κατασκευών ζωγραφικής διακοσμητικά. Καλούμε τους γονείς στην τάξη για να το δούν και τα παιδιά από το διπλανό τμήμα.
Παρουσίαση προγράμματος στους γονείς Καλέσαμε τους γονείς και τους παρουσιάσαμε ένα μικρό θεατρικό δρώμενο βασισμένο στην ιστορία που είχαμε αφηγηθεί και παρακολουθήσαμε μια ταινία με στιγμές από την πορεία του προγράμματος.
Τι πετύχαμε; Το μουσείο όπως αρχικά διαπιστώθηκε δεν ήταν μέσα στις εμπειρίες των παιδιών και είχε κάποιες δυσκολίες στην προσέγγισή του.στη διαμορφωτική αξιολόγηση χρειάστηκε να αλλάξει ο αρχικός σχεδιασμός μας και να μην επεκταθούμε στα είδη μουσείων αναλυτικά αλλά να επικεντρωθούμε στο αρχαιολογικό για να μην δημιουργηθεί σύγχυση. Από την παρατήρηση διαπιστώσαμε ότι: Τα παιδιά συμμετείχαν ενεργά και το ενδιαφέρον τους ενισχύθηκε στις εξής φάσεις : επίσκεψη στο μουσείο ανασκαφή στην αυλή επίσκεψη αρχαιολόγου. Κατάφεραν να εκφραστούν λεκτικά, εικαστικά,σωματικά, πολλές φορές με πρωτότυπο και δημιουργικό τρόπο. Επικοινώνησαν μεταξύ τους,αντάλλαξαν ιδέες με άλλους έξω από το χώρο του νηπιαγωγείου με συμβατικούς αλλά και μέσα από την τεχνολογία τρόπους. Διατύπωσαν ερωτήματα,συζήτησαν με ειδικό, πήραν αποφάσεις διαμόρφωσαν την τελική παρουσίαση στους γονείς με ένα θεατρικό που έπαιζαν, τροποποιούσαν, άλλαζαν ρόλους. Το κουκλοθέατρο,οι δράσεις των παιδιών στις ελεύθερες δραστηριότητες η οργάνωση της παρουσίασης στο τέλος αποτέλεσαν και την τελική αξιολόγηση για το πρόγραμμα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μπουλώτης, Χ. Το άγαλμα που κρύωνε.αθήνα: Πατάκης. Ντεκάστρο, Μ. (2008). Στο μουσείο. Αθήνα: Παπαδόπουλος. Τριβιζάς, Ε. (2001). Ο μικρός Ερμής. Αθήνα: Μίνωας ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Η ιστορία του μικρού Ιάσονα την οποία χρησιμοποιήσαμε με κάποιες προσθήκες βασίστηκε στην παρακάτω πρόταση : Πρόταση για Εκπαιδευτική Δράση για Παιδιά 4-7 Χρονών της κ. Μ. Κωστούρου. http://www.academia.edu/2363897/_ (Το ημερολόγιο ενός αρχαιολόγου) τελευταία πρόσβαση 13/06/2014 http://www.youtube.com/watch?v=qzjb6itgevq μουσική τίτλων Σ. Σπανουδάκη από την τηλεοπτική σειρά «Ο κήπος με τα αγάλματα».
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ http://www.twmuseums.org.uk/schools/games/archaeology.html ( αρχαιολόγοςπαιχνίδι ένωσε τα κομμάτια που βρηκε για να φτιάξεις το αγγείο) http://www.hellokids.com/c_27459/coloring-pages/countries-coloring-pages/greececoloring-pages/greek-mythology-coloring-pages/greek-gods-coloring-pages/apollothe-greek-god-of-arts-and-music (ζωγραφική είτε online είτε εκτυπώσιμη με τον Απόλλωνα.) https://www.youtube.com/watch?v=mtkc3ju5wqu (τραγούδι για τις μούσες) http://www.leros-museums.gr/tower/ (Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο) http://www.namuseum.gr/exhibitions/eretria26-4-10/01-3d-gr.html(εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) http://www.mnh.si.edu ( Μουσείο Φυσικής Ιστορίας)