Το μέλι δεν είναι απλά μία γλυκαντική ουσία αν και μέχρι τα μέσα του 18 ου αιώνα, ήταν η μοναδική γλυκαντική ουσία που είχε στη διάθεσή του ο άνθρωπος. Στους αιγυπτιακούς παπύρους, πριν από 3.500 χρόνια, αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο. Οι Αιγύπτιοι πρόσφεραν στους θεούς τους κηρήθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευγενισμού. Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών, αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται όταν στη καθημερινή τροφή υπάρχει το γάλα και το μέλι. Το νέκταρ αποτελούσε την τροφή των αθάνατων Ολύμπιων θεών. Με μέλι ανατράφηκε ο Δίας από τη νύμφη Μέλισσα. Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μέλι για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι το μέλι παρατείνει τη ζωή.
Μελισσοκομία Tι είναι το μελίσσι Η μέλισσα είναι το μοναδικό έντομο που εκτρέφει ο άνθρωπος για να τραφεί. Παλιά οι μέλισσες ζούσαν σε σκοτεινές κοιλότητες στη φύση. Ο άνθρωπος τους έκλεβε το μέλι, το ίδιο και μερικά άλλα ζώα.
Εδώ και χιλιάδες χρόνια οι μέλισσες ζουν σε σπιτάκια που τους φτιάχνει ο μελισσοκόμος, τις κυψέλες. Δύο αρχαίες μορφές κυψέλης είναι: το κοφίνι και το διψέλι. κοφίνι διψέλι
Ένα μελίσσι μπορεί να περιέχει από 3.000-60.000 εργάτριες μέλισσες και μερικές εκατοντάδες κηφήνες και μόνο μία βασίλισσα.
Τρόποι πολλαπλασιασμού μελισσιών Μελίσσι από σμηνουργία (φυσικός πολλαπλασιασμός του μελισσιού). Διαίρεση μονού μελισσιού στα δύο. Διαίρεση διώροφου μελισσιού στα δύο. Διαίρεση διώροφου δυνατού μελισσιού σε πάνω από 2 τμήματα.
Παράγοντες που κάνουν τις μέλισσες επιθετικές: Ο καιρός. Οι επιθεωρήσεις πρέπει να γίνονται με αίθριο καιρό. Η ενδυμασία του μελισσοκόμου. Τα μάλλινα ή τα συνθετικά ρούχα, όπως και τα σκουρόχρωμα, διεγείρουν επιθετικά τις μέλισσες. Ο μελισσοκόμος πρέπει να φορά πάντα παντελόνι και να μην αναδύει έντονες μυρωδιές, όπως κολόνιες, ή αρώματα.
Πώς να ξεχωρίζετε το αγνό μέλι Όσο πιο πηχτό και παχύρευστο είναι το μέλι, τόσο λιγότερη υγρασία περιέχει, επομένως τόσο καλύτερη είναι και η ποιότητά του. Υπάρχουν τέσσερις πρακτικοί τρόποι για να ελέγξετε αν το μέλι που αγοράσατε είναι ανόθευτο: Πάρτε ένα ποτήρι με κρύο νερό και βάλτε μέσα μία κουταλιά της σούπας μέλι. Αν το μέλι που αγοράσατε είναι νοθευμένο θα διαλυθεί στο νερό. Αντίθετα, αν το μέλι που αγοράσατε είναι αγνό, θα καταβυθιστεί αυτούσιο στον πάτο. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και ανακατεύοντας μέλι με οινόπνευμα σε αναλογία 1/1. Αν το μέλι είναι αγνό θα καταβυθιστεί, ενώ αν είναι νοθευμένο θα προκύψει ένα θολό διάλυμα Ένας άλλος τρόπος για να ξεχωρίζετε το αγνό μέλι, είναι να προσπαθήσετε να ανάψετε φωτιά σε ένα φυτίλι, το οποίο θα έχετε βουτήξει πρώτα σε μέλι. Αν το φυτίλι καεί τότε το μέλι είναι αγνό. Αντίθετα αν είναι νοθευμένο, το νερό που χρησιμοποιήθηκε για να διαλυθεί η ζάχαρη, θα το εμποδίσει να ανάψει. Τέλος, μπορείτε να ρίξετε λίγες σταγόνες μελιού σε ένα διηθητικό χαρτί. Αν αυτό απορροφηθεί, σημαίνει ότι έχει αναμιχθεί με κάποιο άλλο σιρόπι, ενώ αν είναι αγνό δεν θα απορροφηθεί.
Αποθήκευση-Διατήρηση μελιού Το μέλι είναι ένα ζωντανό προϊόν όπως σχεδόν όλα τα τρόφιμα π.χ. γάλα, κρασί, φρούτα κ.λπ. και χρειάζεται ιδιαίτερες συνθήκες για να διατηρηθεί φρέσκο με όλα τα συστατικά του. Ημερομηνία λήξης: Το μέλι είναι ένα τρόφιμο-θαύμα που δε χαλάει ποτέ. Παρόλα αυτά, ο ΕΦΕΤ ορίζει ότι ο χρόνος ζωής του μελιού δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 3 χρόνια. Αποθήκευση και συντήρηση του μελιού: Το μέλι πρέπει να αποθηκεύεται σε δροσερό, ξηρό, σκοτεινό και απαλλαγμένο από οσμές χώρο.
Kρυστάλλωση του μελιού Η κρυστάλλωση «ζαχάρωμα», είναι μία φυσική ιδιότητα του μελιού και δεν αλλάζει τη θρεπτική του αξία. Οι βασικοί παράγοντες που συμβάλουν στην κρυστάλλωσή του, είναι η ποσότητα της γλυκόζης και του νερού που περιέχει. Όταν το μέλι κρυσταλλώσει μπορούμε να το καταναλώσουμε κρυσταλλωμένο. Αν θέλουμε να το επαναφέρουμε στην αρχική του μορφή, μπορούμε να το ζεστάνουμε σε μπεν μαρί για λίγα λεπτά, ή στο φούρνο μικροκυμάτων για λίγα δευτερόλεπτα και να το ανακατέψουμε.
Μέλι ή ζάχαρη; Το μέλι είναι σίγουρα καλύτερο από την επεξεργασμένη ζάχαρη. Παρόλο που 1 κουταλιά του γλυκού ζάχαρη έχει 16 θερμίδες ενώ μια κουταλιά του γλυκού μέλι έχει 22, όταν χρησιμοποιείτε μέλι χρειάζεστε πολύ μικρότερη ποσότητα για να έχετε το ίδιο γλυκαντικό αποτέλεσμα, συνεπώς λαμβάνεται λιγότερες θερμίδες. Tο μέλι έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη από τη ζάχαρη που σημαίνει ότι προκαλεί μικρή αύξηση του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα. Η ζάχαρη είναι μία γλυκιά ουσία χωρίς ιδιαίτερη γεύση και άρωμα, ενώ το μέλι ανάλογα με την ανθοφορία συλλογής του, έχει μοναδικό άρωμα και γεύση.
Μέλι από Νέκταρ και Μελίτωμα
Είδη μελιού «Χίλια Λουλούδια, Χίλια Μέλια!» Kάθε περιοχή παράγει τα δικά της μέλια ανάλογα με την ανθοφορία της. Οι σημαντικότερες αμιγείς κατηγορίες μελιού που παράγονται στη χώρα μας είναι: Μέλι από πεύκο Μέλι Ελάτης Βανίλια
Μέλι Καστανιάς Μέλι από θυμάρι Μέλι από ερείκη Μέλι από ηλίανθο
Μέλι από βαμβάκι Μέλι από εσπεριδοειδή και μέλι πορτοκαλιάς Μέλι Aκακίας
Άλλα είδη μελιού και συνδυασμών που συναντάμε είναι: Μέλι ανθέων και κωνοφόρων Μέλι Ασφακάς Μέλι Βελανιδιάς Μέλι Ευκαλύπτου Μέλι Ανθέων με Κρόκο Κοζάνης Μέλι με Κηρήθρα/Κηρήθρα Μέλι Ανθέων και Κωνοφόρων με Ξηρούς Καρπούς Ρακόμελο
«Χωρίς τη μέλισσα ο άνθρωπος έχει μόνο τέσσερα χρόνια ζωής. Όχι πια μέλισσες.όχι πια φυτά.όχι πια ζώα. Όχι πια άνθρωπος!!!» Άλμπερτ Αινστάιν
Ερευνητική Εργασία Α Τάξης 1 ου Γενικού Λυκείου Πάτρας Ομάδα Β