Πρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης των μαθητών της Δ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Χίου Υπεύθυνοι Προγράμματος: Στέλλα Πολιτάκη Χρήστος Γιαννόπαπας

Transcript

1 Πρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης των μαθητών της Δ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Χίου Υπεύθυνοι Προγράμματος: Στέλλα Πολιτάκη Χρήστος Γιαννόπαπας

2 Το πρόγραμμα αυτό υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος Οι μαθητές επεξεργάστηκαν πληροφοριακό υλικό σχετικά με την ανατομία, τον βιολογικό κύκλο των μελισσών, ανακάλυψαν την κοινωνική τους οργάνωση και διαπίστωσαν τη σημασία καταμερισμού εργασίας σε κάθε κοινωνία. Επίσης παρατηρώντας άνθη φυτών σε διαφορετικές εποχές, κατανόησαν το ρόλο των μελισσών στην επικονίαση και στον πολλαπλασιασμό τους. Αφόρμηση του προγράμματος: Η επιθυμία των μαθητών να γνωρίσουν τον κόσμο των αρθρόποδων.

3 Σκοπός του προγράμματος ήταν η ενεργοποίηση όλων των μαθητών σε μια βιωματική μαθησιακή διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν ομαδικά. Μέσα από διάφορες δραστηριότητες οι μαθητές βελτιώνουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, μαθαίνουν να είναι υπεύθυνοι και να συνεργάζονται. Επίσης κατανοούν την ανάγκη καταμερισμού εργασίας σε κάθε κοινωνία και ευαισθητοποιούνται σε θέματα που αφορούν την προστασία της μέλισσας και του περιβάλλοντος.

4 Γνωστικοί Να γνωρίσουν την ανατομία, τον βιολογικό κύκλο και την κοινωνική οργάνωση των μελισσών. Να εμπεδώσουν το ρόλο της μέλισσας στην επικονίαση των φυτών. Να γνωρίσουν τους εχθρούς της και τα προϊόντα της.

5 Συναισθηματικοί Να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι μέλισσες

6 Ψυχοκινητικοί Να συνεισφέρει ο καθένας ανάλογα με τις δεξιότητές του σε διάφορες δραστηριότητες. Να νιώσουν όλοι ικανοποίηση και χαρά κατά τη διάρκεια επίτευξης των στόχων του προγράμματος. Αξιακοί Να εσωτερικεύουν αξίες και στάσεις ζωής που θα τους προετοιμάσουν να γίνουν αργότερα υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες.

7 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού κατά τη διάρκεια του προγράμματος, κατά κύριο λόγο υπήρξε : Συντονιστικός Εμψυχωτικός Παρεμβατικός (κατανομή αρμοδιοτήτων) (συντονισμός δράσεων) (επίλυση προβλημάτων ομάδων)

8 Οι μαθητές είχαν τον κύριο ρόλο σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Ερευνητικό: αναζητώντας πληροφοριακό υλικό στο διαδίκτυο με καθοδήγηση των εκπαιδευτικών. Κριτικό : να επιλέξουν τις πληροφορίες που σχετίζονταν με τα υποθέματα του προγράμματος. Δημιουργικό: να συνθέσουν δικά τους κείμενα, να γράψουν και να μελοποιήσουν τραγούδια, να ζωγραφίσουν, να κατασκευάσουν και να δραματοποιήσουν.

9 Δεν υπήρχε εμπλοκή τρίτων κατά τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος. Οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί κάλυψαν τις απορίες των μαθητών εμπεριστατωμένα και λεπτομερώς με εκπαιδευτικές επισκέψεις και προσωπικές εμπειρίες.

10 Γλώσσα: Λογοτεχνικά κείμενα, παραγωγή γραπτού λόγου, παροιμίες, εκφράσεις, γλωσσοδέτες, αινίγματα παραμύθια, ποιήματα καλλιέργεια φιλαναγνωσίας. Μελέτη Περιβάλλοντος: Ενότητα κεφαλαίων με θέμα τις μέλισσες. Εικαστικά: Κατασκευές μαθητών, ζωγραφική Μουσική: Τραγούδια με θέμα τις μέλισσες. Θεατρική Αγωγή: Δραματοποίηση

11 Οι μαθητές δεν είχαν τη δυνατότητα να επισκεφθούν μελίσσια στην ύπαιθρο για να κάνουν τις παρατηρήσεις τους, για να μη κινδυνεύσει η υγεία τους. Μέσω του διαδικτύου καλύψαμε την ανάγκη για μια επιτόπια παρατήρηση και καταλήξαμε σε συμπεράσματα για τη λειτουργία της κυψέλης, τους εχθρούς της. Μερικές φορές υπήρχαν διενέξεις μεταξύ των μελών ομάδων επειδή δεν αντιλαμβάνονταν την ανάγκη κατανομής αρμοδιοτήτων. Με την παρέμβαση των εκπαιδευτικών, αντιμετωπίστηκαν.

12 Καθορίσαμε το ερευνητικό μας πλαίσιο: Η κοινωνική οργάνωση - επικονίαση Εχθροί Προϊόντα

13 Παρατηρήσεις στη φύση. Παρακολούθηση θεμάτων από το διαδίκτυο και επεξεργασία υλικού (βιολογικό κύκλο, ανατομία, κοινωνική οργάνωση κλπ) Συμπλήρωση φύλλων εργασίας. Σύνθεση κειμένων. Κατασκευές (λαμπάδων, ψηφιδωτών κλπ) Δραματοποίηση του «χορού των μελισσών». Σύνθεση και μελοποίηση τραγουδιού. Ετοιμασία παραδοσιακών τηγανίτων από τους μαθητές. Επίσκεψη και ξενάγηση στον Μελισσοκομικό Συνεταιρισμό Χίου.

14 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ Αφόρμηση: «Μέλισσες», βιβλίο Μελέτης Δραστηριότητές: Παρατηρήσεις φυτών στο πεδίο, δραματοποίηση, φύλλα εργασίας, διαδίκτυο.

15 ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Αφόρμηση: «Επίσκεψη στο μελισσοκομικό συνεταιρισμό» Δραστηριότητες: Διαδίκτυο, κατασκευές, ζωγραφική, ξενάγηση στον Συνεταιρισμό.

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΑΝΘΟΥΣ ΑΠΌ ΜΕΛΙΣΣΑ

27 ΜΕΛΙΤΩΜΑ (ΜΕΛΙ) ΠΕΥΚΟΥ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΟΚΙΜΑΖΟΥΝ ΜΙΚΡΕΣ ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΜΕΛΙΟΥ

28 Συλλέγεται νέκταρ από φθινοπωρινή ρείκη Εξαέρωση μελιού, τοποθέτηση μελιού στα κελιά

29 ΣΦΡΑΓΙΣΜΕΝΟΣ ΓΟΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΈΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΟ ΚΥΨΕΛΗ!

30 Πώς φτιάχνουν οι μέλισσες το μέλι; Χρειάζεται περίπου μέλισσες να ταξιδεύουν μέχρι και χιλιόμετρα για να επισκεφτούν περισσότερα από 2 εκατομμύρια λουλούδια, ώστε να συγκεντρώσουν αρκετό νέκταρ για να φτιάξουν μόλις μισό κιλό μέλι! Μόλις οι μέλισσες συλλέξουν το νέκταρ, το αποθηκεύουν στο επιπλέον στομάχι που διαθέτουν, όπου αναμιγνύεται με ένζυμα. Στη συνέχεια περνάει (μέσω της παλινδρόμησης) στο στόμα μίας άλλης μέλισσας. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρις ότου το νέκταρ χωνεύεται" μερικώς και κατόπιν εναποτίθεται σε μία κηρήθρα. Αφού τοποθετηθεί εκεί, οι μέλισσες ανεμίζουν το υγρό νέκταρ με τα φτερά τους, βοηθώντας το νερό να εξατμιστεί και να δημιουργήσει την παχύρευστη ουσία που γνωρίζουμε ως «μέλι». Αυτή η κηρήθρα στη συνέχεια σφραγίζεται με μία υγρή έκκριση από την κοιλιά της μέλισσας, η οποία σκληραίνει και γίνεται το γνωστό σε όλους μας κερί

31 Αφού παραχθεί αρκετή ποσότητα κεριού, το μεταφέρουν σε διάφορα μέρη της κυψέλης όπου άλλες μέλισσες δείχνουν πώς να χτιστούν οι καινούργιες κηρήθρες. Οι κηρήθρες κρέμονται μέσα στην κυψέλη και είναι βαριές. Ανάμεσα σε κάθε κηρήθρα, υπάρχει χώρος να δουλέψουν δυο μέλισσες πλάτη με πλάτη. Κάθε κηρήθρα έχει πολλά κελιά, τα οποία είναι πολύ λεπτά αλλά και πολύ γερά. Οι μελισσοκόμοι, για να βοηθήσουν και να ελαφρύνουν το δύσκολο και θαυμαστό έργο των μελισσών και να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη παραγωγή μελιού, τοποθετούν έτοιμες κηρήθρες με σχηματισμένες εξάγωνες βάσεις, πάνω στις οποίες χτίζουν τα κελιά τους. Το κερί είναι μια ουσία, που βγαίνει από αδένες, που έχει η μέλισσα στην κοιλιά της και χρειάζεται για να χτιστούν οι κηρήθρες, να διαμορφωθούν και να σκεπαστούν τα κελιά. Φτιάχνεται σ ένα ειδικό μέρος της κυψέλης όπου απαγορεύεται σε όλες τις μέλισσες να πλησιάσουν, ακόμα και στη βασίλισσα. Οι εργάτριες που δουλεύουν για την παραγωγή του κεριού, είναι δυνατές και καλοταϊσμένες μέλισσες. Σέρνονται η μια πάνω στην άλλη σαν μπάλες και ζεσταίνονται όλο και περισσότερο. Το κερί τρέχει σαν ιδρώτας από τους κηρογόνους αδένες, που έχουν στην κοιλιά τους. Χρειάζεται τόσο μεγάλη δύναμη, που κάθε εργάτρια, από την κούραση, ζει μόνο λίγες ημέρες.

32

33

34

35

36

37 ΜΕΛΙΤΟΕΞΑΓΩΓΕΑΣ ΧΕΙΡΟΚΙΝΗΤΟΣ 1945

38

39

40

41

42

43

44 ΠΡΟΠΟΛΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΕΡΙ

45 ΚΕΡΑΛΟΙΦΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ

46 ΜΕΛΙ ΓΥΡΗ

47

48

49 ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ :Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι. Κάθε τι που ωριμάζει σιγά-σιγά και όχι απότομα, η επιτυχία ενός στόχου απαιτεί υπομονή. Να σε κάψω Γιάννη, να σ αλείψω μέλι. Για κάποιον που προσπαθεί να φερθεί καλά ή να παρηγορήσει αυτόν στον οποίον ο ίδιος έχει προκαλέσει κάποιο κακό. Εγλυκάθη η γριά στο μέλι και θα φάει το κουβέλι (η κυψέλη). Γλυκάθηκε η γρια στο μέλι και έφαγε και το βάζο. Έμαθε η γριά στο μέλι σώνει και καλά το θέλει. Όταν κάποιος καλομαθαίνει σε κάτι που είναι πιο εύκολο και ευχάριστο. ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ :«Μέλι στάζει το στόμα του». Μιλώ με γλυκύτητα, μιλώ με τα καλύτερα λόγια για κάποιον ή για κάτι. Λέγεται και για γλυκό και καλό άνθρωπο ( από την Ιλιάδα του Ομήρου). «Ρέει μέλι και γάλα». Το μέρος όπου υπάρχει υπερεπάρκεια αγαθών, γενικά ένα παραδεισένιο μέρος ( φράση από την παλαιά Διαθήκη όπου περιγράφεται η Γη της Επαγγελίας ). «Όλα μέλι γάλα». Έχω πολύ καλές σχέσεις, όλα πάνε περίφημα,«είναι στα μέλια.» Για τους ερωτευμένους που ζουν τον έρωτα τους. Όταν υπάρχουν πολύ καλές και αρμονικές σχέσεις με κάποιον (μτφ). ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ Μικρή μικρή νοικοκυρά μεγάλη πίτα φτιάχνει. Τι είναι? Η μέλισσα και το μέλι. Είναι βαρύς σαν σίδερο, είναι γλυκός σαν μέλι, μήτε με χέρι πιάνεται μήτε στην τσέπη μπαίνει. Τι είναι? Ο ύπνος. ΣΤΙΧΑΚΙΑ«Αγγελικούλα ζάχαρη Αγγελικούλα μέλι Αγγελικούλα κρυό νερό που πίνουν οι αγγέλοι». «Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι και το κορίτσι φίλημα πρωί και μεσημέρι»! ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ «Η αγάπη είναι μέλισσα και για να σε δαγκάσει, θα χρειαστεί πολύς καιρός ο πόνος να περάσει». «Μακάρι να σουν μέλισσα, που ήσουνα χαμένη, να κάνω την καρδιά κελί να ρθεις να κάμεις μέλι».

50

51

52

53

54 Τι έμαθα από το συγκεκριμένο project για εφαρμογή αυτής της διδακτικής μεθόδου στο μέλλον; Ποιες ήταν οι προσδοκίες από τους μαθητές και εάν επιτεύχθηκαν;

55 Κάνοντας αξιολόγηση του προγράμματος φάνηκε ότι υλοποιήθηκε με επιτυχία. Οι μαθητές εργάστηκαν με ενθουσιασμό, συνεργάστηκαν αρμονικά με τις ομάδες τους και πέρασαν ευχάριστα και παραγωγικά τις ώρες της ευέλικτης ζώνης. Ασχολήθηκαν με την έρευνα με ενδιαφέρον, έφεραν το υλικό τους στην τάξη και παρουσίαζαν τις δραστηριότητές τους με χαρά. Έμαθαν χρήσιμα πράγματα για τον καταμερισμό την εργασίας, την σημασίας της οργάνωσης σε μια κοινωνία, την αξία της διαφορετικότητας και κατανόησαν την αξία της επικονίασης στην καθημερινότητα μας.

56 Οι μαθητές παρουσίασαν στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου μας το «χορό των μελισσών» και διάβασαν αποσπάσματα από κείμενα που ίδιοι είχαν επιλέξει.