Η λέξη κλασικός Αυτός που θεωρείται αξεπέραστος σε ορισμένο τομέα Ο σχετικός με την αρχαία ελληνική τέχνη και λογοτεχνία : σπουδές/ φιλολογία Ο συνηθισμένος, -περίπτωση απάτης Ο σοβαρός, ο μετρημένος επίπλωση, παντελόνι σε γραμμή Κλασική μουσική: η μουσική των μεγάλων συνθετών της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής παράδοσης και όσων την υιοθετούν Κλασικά εικονογραφημένα: περιοδικά με κλασικά μυθιστορήματα σε μορφή κόμικς Κλασικοί :οι αρχαίοι Έλληνες και Λατίνοι συγγραφείς, οι σπουδαίοι δημιουργοί μιας περιόδου : Οι Ρώσοι του 19 ου αι. 1
ετυμολογία Από την λατινική λέξη «classicus», που προσδιόριζε τους συγγραφείς της Αρχαιότητας ως «πρώτης τάξεως», καθώς προέρχεται από το ουσιαστικό classis «τάξη, σειρά» Η λέξη σωστό είναι να γράφεται με ένα σ- 2
ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 480-323 Ορισμός 3 Ονομάζεται η περίοδος από το τέλος των περσικών πολέμων 480/479 π.χ έως το θάνατο του Αλεξάνδρου, 323 π.χ
Πού βασίζεται ο χαρακτηρισμός «κλασική»; Στην υπεροχή των συντελεστών της Στην πνευματική επιβολή των επιτευγμάτων της Στην διαχρονική επιβίωση της στις ιδέες και στα δημιουργήματα μεταγενέστερων εποχών Διαμορφώθηκαν οι αξίες που θεμελίωσαν τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό 4
Γιατί ήταν καθοριστικό το νικηφόρο αποτέλεσμα των περσικών πολέμων για την πορεία των Ελλήνων; Τόνωσε την αυτοπεποίθηση των Ελλήνων Δημιούργησε το αίσθημα αυτάρκειας και υπεροχής απέναντι στους βαρβάρους Χάρισε την ψυχική ευφορία του νικητή που επιθυμεί να αποκαταστήσει τις καταστροφές Όλα τα παραπάνω ήταν κίνητρα για τα επιτεύγματα του πολιτισμού τους. 5
50 χρόνια μετά το τέλος των Περσικών Πολέμων Η Αθήνα εξελίχθηκε σε ηγεμονική δύναμη Η Σπάρτη έρχεται σε αντιπαράθεση με την ανερχόμενη Αθήνα Διαίρεση ελληνικού κόσμου σε δυο μεγάλους συνασπισμούς ( Αθηναϊκή και Πελοποννησιακή Συμμαχία) Πελοποννησιακός Πόλεμος 6
Πρώτο μισό 4 ου αι π.χ 7 Διαρκείς παρεμβάσεις Περσών στα ελληνικά πράγματα και εκμετάλλευση ανταγωνισμού ελληνικών πόλεων (με την παροχή χρημάτων και στρατιωτικής βοήθειας)
Β μισό 4 ου αι. π.χ 8 Ανταγωνισμοί και αναταραχές καθιστούν επιτακτική την ανάγκη την ιδέα πανελλήνιας ένωσης Ο Φίλιππος ο Β και ο Αλέξανδρος ανέλαβαν την πραγματοποίηση της και την ολοκλήρωση της ιδέας.
Η συμμαχία της Δήλου- Αθηναϊκη ηγεμονία Α Αθηναϊκή Συμμαχία, ίδρυση 478/7 π.χ. Πρόκειται για έκφραση της αθηναϊκής πολιτικής και απόλυτα εναρμονισμένη με τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα της Αθήνας που ήταν η ανάδειξη της σε μεγάλη δύναμη. 9
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Γ1, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1972, σελ. 104-105.. Χάρτης της αθηναϊκής συμμαχίας 10
11
12
Λειτουργία της Συμμαχίας Έχει έδρα της την Δήλο, όπου και το συμμαχικό ταμείο και ο τόπος ετήσιας συγκέντρωσης των αντιπροσώπων των πόλεων κρατών Βασίστηκε στην ισότητα των μελών της, ο φόρος ήταν πλοία ή χρήματα 13
Οι Αθηναίοι απέναντι στη Συμμαχία 14 Χρησιμοποιήθηκε από τους Αθηναίους ως μέσο επικράτησης και κυριαρχίας απέναντι σε Πέρσες και υπόλοιπους Έλληνες και μέσο επιβολής κυριαρχίας στους συμμάχους της.
Οι εκτός συμμαχίας- Έλληνες απέναντι στη Συμμαχία 15 Δεν αντιμετώπιζαν ευνοϊκά την αύξηση της αθηναϊκής δύναμης Δεν εκδήλωναν φανερά την αντίθεση τους
Οι Σπαρτιάτες απέναντι στη Συμμαχία 16 Επιφυλακτικοί Προσπαθούσαν με πλάγιο τρόπο να εξασθενίσουν την ολοένα αυξανόμενη αθηναϊκή δύναμη.
Κίμων ο Αθηναίος 17 Ο Κίμων ανήκε στο μεγάλο γένος των Φιλαϊδών. Πατέρας του ήταν ο Μιλτιάδης, ο νικητής του Μαραθώνα και μητέρα του ήταν η Ηγησιπύλη, μια πριγκίπισσα από τη Θράκη, κόρη του βασιλέως Ολόρου (από την ίδια οικογένεια καταγόταν και ο ιστορικός Θουκυδίδης).
Ο Αθηναίος Κίμων αριστοκρατικός και αρχιστράτηγος της συμμαχίας 18 Συνέβαλε στην εδραίωση της αθηναϊκής δύναμης και στην αντιμετώπιση των Περσών (μάχη Ευρυμέδοντα 467π.Χ) ήταν υπέρ της συνεργασίας με τη Σπάρτη και ακολούθησε φιλολακωνική πολιτική πολιτική ήττα Κίμωνα μετά το επεισόδιο της αποπομπής του αθηναϊκού στρατιωτικού τμήματος από τους Σπαρτιάτες και ταυτόχρονη διακοπή φιλικών σχέσεων Αθήνας- Σπάρτης
Εφιάλτης Επικράτηση δημοκρατικών με αρχηγό τον Εφιάλτη οδήγησε σε εξοστρακισμό του Κίμωνα, 461 π.χ, οριστική εγκατάλειψη της φιλολακωνικής πολιτικής Αθήνας. Δολοφονία Εφιάλτη οδηγεί στην ανάληψη της ηγεσίας των δημοκρατικών από τον Περικλή. 19
Η μετατροπή της αθηναϊκής συμμαχίας σε Αθηναϊκή ηγεμονία. Η Αθήνα μετέτρεψε την συμμαχία σε ηγεμονία με τις ακόλουθες ενέργειες Μετέφερε το συμμαχικό ταμείο από τη Δήλο στην Ακρόπολη, 454 π.χ. Άρχισε να επεμβαίνει στρατιωτικά κατά των συμμαχικών πόλεων, που ήθελαν να αποχωρήσουν από τη συμμαχία. 20
Επιστροφή του Κίμωνα από την εξορία 451 π.χ 21 Υπογράφει ανακωχή με τους Σπαρτιάτες Στρέφεται εναντίον των Περσών στην Κύπρο. Κατά την πολιορκία του Κιτίου πεθαίνει, 450 π.χ.
Μετά το θάνατο του Κίμωνα Νίκη Αθηναϊκού στόλου στη Σαλαμίνα Κύπρου 449 π.χ Καλλίειος ή Κιμώνιος Ειρήνη με τους Πέρσες Αναδεικνύεται η κυριαρχία του Περικλή με τη σύναψη ειρήνης με Σπάρτη: Τριακοντούτεις Σπονδαί, 445 π.χ 22
Περικλής 23
Η προσωπικότητα του Περικλή 24 Χαρισματική προσωπικότητα που σφράγισε ολόκληρο τον 5 ο αι π.χ (Χρυσοῦς αἰών τοῦ Περικλέους)
Η προσωπικότητα του Περικλή 25 Καθιερώθηκε μετά το θάνατο του Κίμωνα και τη δολοφονία του Εφιάλτη και εκλεγόταν στρατηγός κάθε χρόνο με δημοκρατικές διαδικασίες ως το θάνατο του το 429 π.χ.
Η προσωπικότητα του Περικλή 26 Διέθετε πολιτική οξυδέρκεια προικισμένου ηγέτη και χάρισμα να επιβάλλεται στο πλήθος, χωρίς να περιορίζει τις ελευθερίες του (Θουκυδίδης)
Το αθηναϊκό πολίτευμα 27 «Έγίγνετο τε λόγῳ μέν δημοκρατίᾳ, ἒργῳ δε ὑπό τοῦ πρώτου ἀνδρός ἀρχή» μας πληροφορεί ο Θουκυδίδης
Το αθηναϊκό πολίτευμα Το δημοκρατικό πολίτευμα ενισχύθηκε με την καθιέρωση χρηματικής αποζημίωσης για τους κληρωτούς άρχοντες, βουλευτές και λαϊκούς δικαστές. Άρα ενισχύθηκαν τα λαϊκά στρώματα και εξασφαλίστηκε η συμμετοχή στα κοινά ακόμα και των ανίσχυρων οικονομικά. 28
Η πολιτιστική ανάπτυξη της Αθήνας Επιτεύχθηκε χάρη στον Περικλή, που επέκτεινε τις οικονομικές παροχές στον τομέα αυτό 29 Καθιέρωσε τα θεωρικά ( ελεύθερη είσοδο στο θέατρο χώρο παιδείας για τους Αθηναίους). Φρόντισε για την οικοδόμηση σπουδαίων έργων στην Ακρόπολη και την τέλεση λαμπρών γιορτών και πνευματικών εκδηλώσεων Έτσι, η Αθήνα στην εποχή του Περικλή κατέστη κέντρο των γραμμάτων και των τεχνών
Η εξωτερική πολιτική και η εμπορική ανάπτυξη της Αθήνας 30 Σύναψη συμμαχίας με την Έγεστα, τους Λεοντίνους (Σικελία) και το Ρήγιο, στην νότια Ιταλία και Ίδρυση αποικίας των Θουρίων στην νότια Ιταλία 444/3 π.χ με σκοπό την επέκταση της εμπορικής επιρροής των Αθηναίων προς τη Δύση. ο Πειραιάς, που χτίστηκε με πολεοδομικό σχέδιο του Ιππόδαμου, εξελίχθηκε στο κυριότερο εμπορικό λιμάνι και κέντρο της Μεσογείου.
Η οικονομία του αθηναϊκού κράτους Τα έσοδα προέρχονταν από Την εκμετάλλευση των μεταλλείων, που εκμίσθωνε σε ιδιώτες για ορισμένο χρονικό διάστημα. Σε αυτά εργάζονταν δούλοι. Την φορολογία που περιλάμβανε α. το μετοίκιο, που πλήρωναν οι κάτοικοι της Αθήνας που κατάγονταν από άλλες πόλεις.(άμεση φορολογία) β. τους φόρους στα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα (έμμεση φορολογία).. 31
Η οικονομία του Αθηναϊκού κράτους Τα έσοδα προέρχονταν επίσης από: τον φόρο των συμμάχων= εισφορές των συμμάχων στο συμμαχικό ταμείο, που το 454 π.χ μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Την έκτακτη φορολογία που επέβαλλαν οι Αθηναίοι στους συμμάχους με τη μορφή πολεμικών αποζημιώσεων. Έκτακτες εισφορές (Λειτουργίες) 32
«Οι λειτουργίες» Ήταν έκτακτες εισφορές στους πλούσιους πολίτες δηλαδή Η χορηγία, η υποχρέωση κάλυψης των εξόδων για την διδασκαλία θεατρικού έργου. Η τριηραρχία, η υποχρέωση κάλυψης των εξόδων συντήρησης και εξοπλισμού μιας τριήρους. Η αρχιθεωρία, η υποχρέωση κάλυψης των εξόδων μιας επίσημης αποστολής σε πανελλήνιες γιορτές. Η εστίαση, η υποχρέωση κάλυψης των εξόδων του δείπνου μιας φυλής σε θρησκευτικές γιορτές. Η γυμνασιαρχία, η υποχρέωση κάλυψης των εξόδων για την τέλεση αγώνων λαμπαδηδρομίας στα Παναθήναια. 33
Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος 431-404 π.χ. 34
Τα αίτια(1) Οι διαφορές των Αθηναίων με τους Σπαρτιάτες, Θηβαίους, Κορινθίους, ο ανταγωνισμός Αθήνας Σπάρτης, που παρά την Τριακονταετή συνθήκη του 445 π.χ. συνεχίστηκε και κορυφώθηκε με την ανοιχτή ρήξη Αθηναϊκής και Πελοποννησιακής Συμμαχίας. 35
Τα αίτια (2) Η αντιπαράθεση Αθήνας Σπάρτης ειδικότερα συνδέονταν με 36 Τη φυλετική διαφορά ( Αθηναίοι-Ίωνες, Σπαρτιάτες Δωριείς) Στη πολιτειακή συγκρότηση :Αθήνα δημοκρατικό πολίτευμα, Σπάρτη-ολιγαρχικό. Τις ηγεμονικές τάσεις Αθήνας που δημιουργούσε ανασφάλεια και ανησυχία στη Σπάρτη
Περίοδοι του Πελοποννησιακού Πολέμου 37 431-421 π.χ Αρχιδάμειος ή Δεκαετής Πόλεμος 415-413 π.χ Σικελική Εκστρατεία 413-404 π.χ Δεκελικός η Ιωνικός Πόλεμος
Πηγές 38 Θουκυδίδης Ξενοφώντας
Οι συνέπειες 39 Η ήττα των Αθηναίων 404 π.χ. και η αναγνώριση της σπαρτιατικής ηγεμονίας από τις ελληνικές πόλεις (άμεση συνέπεια) Προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές και την εξαχρείωση των ανθρώπων ιδιαίτερα στις πόλεις που ήταν πεδία των μαχών ή υπέστησαν τις συνέπειες της αντιπαράθεσης με μια από τις αντίπαλες μεγάλες δυνάμεις ( Πλαταιές, Μυτιλήνη, Μήλος) Δημιούργησε τις προϋποθέσεις για ανάμειξη των Περσών στα εσωτερικά ζητήματα του ελληνικού κόσμου διάσπαση Ελλήνων, συνέχιση αναταραχών.
Σταυρόλεξο!!! 40
Η κρίση της πόλης-κράτους Οι πόλεις κράτη τον 4 ο αι. π. Χ περιήλθαν σε κρίση καθώς Στο εσωτερικό αντιμετώπιζαν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα Στο εξωτερικό οξυνόταν ο μεταξύ τους ανταγωνισμός, πλήθαιναν οι συγκρούσεις, που συχνά ήταν υποκινούμενες από τους Πέρσες. 41
Η ανάμειξη των Περσών στα ελληνικά πράγματα 42 Την τελευταία περίοδο του Πελ/κού Πολέμου παρέχουν χρήματα και βοήθεια στις πόλεις με σκοπό να διασπάσουν τις ελληνικές δυνάμεις. Μετά τη λήξη του Πελ/κού Πολέμου : Δημιούργησαν αντισπαρτιατικό συνασπισμό από τη Θήβα, την Κόρινθο, το Άργος και την Αθήνα. Υποκίνησαν τον Βοιωτικό ή Κορινθιακό Πόλεμο. 395-386 π.χ. Ο πόλεμος έληξε με την Ανταλκίδειο ή Βασίλειο Ειρήνη
Ανταλκίδειος ή Βασίλειος Ειρήνη (όροι) Οι Σπαρτιάτες συμφώνησαν με τον Μεγάλο Βασιλιά: 43 Οι Σπαρτιάτες παρέδωσαν στους Πέρσες τις ελληνικές πόλεις των παραλίων της Μ Ασίας και την Κύπρο. διακήρυξαν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων με εξαίρεση τα νησιά Ίμβρο, Λήμνο, Σκύρο, που παρέμειναν στους Αθηναίους. έγιναν τοποτηρητές της ειρήνης στην κυρίως Ελλάδα. Αποτέλεσμα: να μεταβληθούν σε όργανα της περσικής πολιτικής.
Τα συμπτώματα της παρακμής 44 Τα συμπτώματα της παρακμής των πόλεων κρατών ήταν: Οι πόλεμοι μεταξύ των πόλων-κρατών Οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές μέσα στις πόλεις Ο παρεμβατικός ρόλος των Περσών
Η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΔΕΑ 45
Ο εμπνευστής Ο σοφιστής Γοργίας ο Λεοντίνος, 5 ος αι. π.χ. 46
Οι ρήτορες 47
Ισοκράτης-Δημοσθένης 48 Ισοκράτης :Κατόρθωσε να αποδεσμευτεί από το τοπικιστικό πνεύμα που χαρακτήριζε τις ελληνικές πόλεις-κράτη και φανάτιζε τους σύγχρονους του πολιτικού. Δημοσθένης: πιστός πάντα στην ιδέα του πρωταγωνιστικού ρόλου της Αθήνα, αντίθετος με τις ιδέες του Ισοκράτη.
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Ο Β και η ένωση των Ελλήνων 49 Ο Φίλιππος πέτυχε την ισχυροποίηση του μακεδονικού κράτους με Την επιτυχή αντιμετώπιση των επιδρομών των Ιλλυριών και των Παιόνων στα βόρεια σύνορα του κράτους Την οργάνωση ισχυρού στρατού μακεδονική φάλαγγα Ιππικό από ευγενείς (εταίρους) ακοντιστές, τοξότες και πελταστές Την δημιουργία ισχυρής οικονομίας με την κατάληψη των ορυχείων χρυσού του Παγγαίου την κοπή νομίσματος (στατήρας) που εκτοπίζει τον περσικό δαρεικό.
Η μακεδονική φάλαγγα 50
51
Η επεκτατική εξωτερική πολιτική του Φιλίππου Συνδεόταν με τη στρατιωτική οργάνωση και εξασφάλιζε εκτάσεις γης για τους στρατιώτες του Αποσκοπούσε στην ένωση όλων των Ελλήνων υπό την αρχηγία του. 52 Σε 1 ο στάδιο ο Φίλιππος κατέκτησε πόλεις Χαλκιδικής, Α. Μακεδονίας, Θράκης. Έφτασε ως τις δυτικές ακτές του Πόντου Σε 2 ο στάδιο επενέβη στη Θεσσαλία και τη νότια Ελλάδα Νίκησε τον συνασπισμό Αθηναίων και Θηβαίων στη Μάχη της Χαιρώνειας 338 π.χ Αναδείχτηκε αδιαφιλονίκητος ηγέτης των Ελλήνων κατά τον Περσών
Μακεδονική φάλαγγα Κύριο στρατιωτικό σώμα Αποτελείται από πεζέταιρους σε σχηματισμό βάθους 16 σειρών και με οπλισμό ένα μακρύ δόρυ μήκους 6μ. τη σάρισα 53
Σάρισα 54 μακρύ δόρυ από ξύλο κρανιάς, με μήκος 5,5 μ.(έφτανε έως 6,5) και βάρος ως 8 κιλά. Οι πρώτες 5 σειρές της φάλαγγας κρατούσαν ελαφρά σηκωμένες τις σάρισες, με σκοπό να πλήξουν τους αντιπάλους ή τα άλογά τους κατά πρόσωπο. Οι επόμενες 11 σειρές είχαν υψωμένα τα δόρατα, σχηματίζοντας έτσι ένα δάσος από σάρισες. Επειδή η σάρισα ήταν τόσο μακριά, οι πεζέταιροι είχαν πλεονέκτημα σε σχέση με τους κανονικούς οπλίτες και τους Πέρσες διότι μπορούσαν να κρατήσουν τους εχθρούς σε μεγάλη απόσταση και να τους πλήττουν χωρίς να κινδυνεύουν από τα κοντύτερα δόρατα των εχθρών.
337 π.χ Η ένωση των Ελλήνων. Συνέδριο της Κορίνθου Συμφωνήθηκε 55 Η απαγόρευση των συγκρούσεων ανάμεσα στις πόλεις και της βίαιης καταστολής των καθεστώτων τους Η προστασία της ελεύθερης ναυσιπλοΐας και η καταδίκη της πειρατείας Η ίδρυση πανελλήνιας αμυντικής και επιθετικής συμμαχίας, με ισόβιο αρχηγό τον Φίλιππο
Μετά το Συνέδριο της Κορίνθου 337 π.χ 56 336 π.χ δολοφονία Φίλιππου του Β 336 π.χ ο γιος του Αλέξανδρος συγκάλεσε το συνέδριο της Κορίνθου, όπου ανανεώθηκε στο πρόσωπο του ο όρκος που είχε δοθεί στον πατέρα του.
Το έργο του Αλεξάνδρου 57 Ο ελληνισμός οδηγήθηκε στα πέρατα του γνωστού κόσμου Δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για τη οικουμενική του ανάπτυξη
Στρατιωτικός τομέας 58 Διορατικός στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψη Εφαρμογή κατάλληλου σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του αντιπάλου σε κατά μέτωπο συγκρούσεις και σε πολιορκίες πόλεων
Πολιτική δράση Αποσκοπούσε σε ανάμειξη του ελληνικού και ασιατικού κόσμου και την ένωση τους κάτω από μια ισχυρή διοίκηση Έκανε αποδεκτές τις τοπικές συνήθειες, τις παραδόσεις και τον τρόπο άσκησης της εξουσίας. Διατήρησε τις σατραπείες με ηγεμόνες Έλληνες ή και Πέρσες 59
Οικονομικός τομέας 60 Προώθησε το σύστημα της νομισματικής οικονομίας Εγκατέλειψε την ιδέα του αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου Δημιούργησε φορολογική περιφέρεια με περισσότερες από μια σατραπείες Οι θησαυροί μεταβάλλονταν σε νόμισμα Δημιουργήθηκε ενιαίο νομισματικό σύστημα σε ολόκληρη την απέραντη αυτοκρατορία!
Πολιτιστικός τομέας Διάδοση ελληνικής γλώσσας, ελληνικού πολιτισμού 61 Υιοθέτηση πολιτιστικών στοιχείων από την Ανατολή. Ίδρυση πόλεων που εξελίχτηκαν σε μεγάλα εμπορικά και πνευματικά κέντρα εξερευνήσεις περιοχών, επιθυμία για έρευνα Όλα τα παραπάνω έδωσαν στην εκστρατεία του Αλέξανδρου τη διάσταση της ένοπλης εξερεύνησης
Γενική αποτίμηση Ο Αλέξανδρος έμεινε ζωντανός στη μνήμη των λαών παρά το νεαρό της ηλικίας του Το έργο του άφησε ανεξίτηλα ίχνη για τους επόμενους αιώνες και αποτέλεσε τομή για μια διαφορετική πορεία των λαών της Ανατολής και της Μεσογείου Δημιουργήθηκε ο θρύλος ενός μυθικού ήρωα στην παράδοση πολλών λαών. 62
Πολιτισμός κλασικών χρόνων 63 η Αθήνα κατείχε τα πρωτεία λόγω της ευημερίας, της ποιότητας ζωής που την καθιστούσαν πόλο έλξης για πνευματικούς ανθρώπους και καλλιτέχνες Ο αιώνας του Περικλή έχει ταυτιστεί με την οικοδόμηση σπουδαίων έργων στην Ακρόπολη, την τέλεση λαμπρών εορτών και εκδηλώσεων και θεατρικών παραστάσεων. 5 ος και 4 ος αι : ανάπτυξη γραμμάτων και τεχνών με έργα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας.
Φιλοσοφία Κέντρο του ενδιαφέροντος της ο άνθρωπος Προσπάθησε να ερμηνεύσει τα φαινόμενα με βάσξ τη λογική (ορθολογισμός) Σοφιστές, Σωκράτης Πλάτων, Αριστοτέλης επιζητούσαν πρακτικές εφαρμογές που θα βελτίωναν τον άνθρωπο και τη ζωή του. 64
Ιστοριογραφία 65 Ηρόδοτος Θουκυδίδης, θεμελιωτής της επιστημονικής ιστορικής συγγραφής Ξενοφώντας (4 ος αι. π.χ)
Ποιητική τέχνη Τραγωδία (Σοφοκλής, Αισχύλος, Ευριπίδης) Κωμωδίες Αριστοφάνη Τραγωδία και κωμωδία είναι μεγάλες πνευματικές προσφορές στην σύγχρονη ανθρωπότητα. 66
Ρητορική τέχνη Ευνοήθηκε από το δημοκρατικό πολίτευμα και την οργάνωση της δικαιοσύνης Σπουδαίοι ρήτορες όπως Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης 67
Επιστήμες Οι φιλόσοφοι της αρχαϊκής και κλασικής εποχής ήταν επίσης : μαθηματικοί, αστρονόμοι, φυσικοί, βοτανολόγοι κλπ. Αστρονομία, Μαθηματικά (Μέτων ο Αθηναίος) Χωροταξική οργάνωση πόλεων (ποιος;) Ιατρική (ποιος;) Όλες οι ασθένειες ακόμα και η επιληψία έχουν φυσικά αίτια, πίστευαν. 68