Δειγματολητία νεπών ανθπώπινηρ κατανάλυσηρ, ανατςσήρ και πύπγυν τύξηρ για ανίσνεςση λεγευνέλλαρ. Νακούλαρ Βαςίλειορ Επόπσηρ Δημόςιαρ Τγείαρ MSc Επγαςσήπιο Τγιεινήρ & Επιδημιολογίαρ Π.Γ.Ν.Λάπιςαρ
1976: Υιλαδέλυεια, ΗΠΑ Επιδημία πνετμονίαρ με: 221 κπούςμασα 34 θάνασοι 1977: CDC: Απομόνψςη Gram (-) βακσηπιδίοτ Hotel Bellevue Stratford Legionella Pneumophila Λεγεώνα Σποπιςμόρ ςσον πνεύμονα
Gram(-) βακσηπίδιο, αεπόβιο >50 είδη Legionella >70 οπό-ομάδερ >90% σψν λοιμώξεψν από L. pneumophila >70% πποκαλείσαι από L. pneumophila sg1 Λεγιονέλλψςη ύνολο κλινικών ςτνδπομών ποτ ουείλονσαι ςσα είδη Legionella. Εκδηλώνεσαι ψρ: Μη πνετμονική νόςορ (Pontiac Fever) Πνετμονία (Νόςορ σψν Λεγεψναπίψν)
Με ειςπνοή εκνευψμάσψν νεπού Ειςπόυηςη μικποςσαγονιδίψν νεπού Άμεςη ενςσάλλαξη ςσον πνεύμονα Δεν μεσαδίδεσαι από άνθπψπο ςε άνθπψπο (WHO 2004)
Ανοςοκασεςσαλμένοι Άνψ σψν 50 εσών Κτπίψρ άνδπερ Καπνιςσέρ Πάςφονσερ από ςακφαπώδη διαβήση, νεοπλαςίερ, πνετμονοπάθειερ, νευπική ανεπάπκεια, καθώρ και σα άσομα ποτ έφοτν τποβληθεί ςε μεσαμόςφετςη οπγάνψν
Πύπγοι χύξηρ Δεξαμενέρ αποθήκετςηρ νεπού τςσήμασα παποφήρ ζεςσού/κπύοτ νεπού Πιςίνερ τδποθεπαπείαρ (spa) Κολτμβησικέρ δεξαμενέρ
Οδονσιασπικόρ εξοπλιςμόρ τςσήμασα ποσίςμασορ κήπψν Πλτνσήπια ατσοκινήσψν Σα θεάμασα με νεπό (ςτνσπιβάνιακασαππάκσερ) Οι αναπνετςσικέρ ςτςκετέρ Οι τγπανσήπερ
Ιδανική θεπμοκπαςία (25 C - 45 C) ph (5.0 8.5) τντπάπφονσερ μικποοπγανιςμοί και οπγανικέρ οτςίερ Οι ςψληνώςειρ με μικπή ή μηδενική ποή νεπού Σα «στυλά» ςημεία ςσο ςύςσημα ύδπετςηρ Η ιλύρ (λάςπη) ςσιρ δεξαμενέρ νεπού, η βιομεμβπάνη και οι επικαθήςειρ (ποτπί) ςσιρ ςψληνώςειρ και ςσιρ δεξαμενέρ Σα άλασα σψν ςψληνώςεψν, σψν νσοτρ και σψν βπτςών
1) Επιθεώπηςη κσιπίοτ Διάγπαμμα ςτςσήμασορ κπύοτζεςσού νεπού
2) Λεπσομεπήρ φαπσογπάυηςη σοτ εκάςσοσε τδασικού δικσύοτ η οποία θα πεπιλαμβάνει: i. Σον έλεγφο όλψν σψν ςτςσημάσψν νεπού: Πποέλετςη νεπού Πιθανέρ πηγέρ μόλτνςηρ σοτ δικσύοτ ύδπετςηρ σοτ κσιπίοτ Φαπακσηπιςσικά ςψςσήρ λεισοτπγίαρ σοτ ςτςσήμασορ Η κασαγπαυή σψν ςτνθηκών ποτ ετνοούν σην ανάπστξη σοτ βακσηπίοτ ii. Σην πιθανόσησα επαυήρ ασόμψν με μολτςμένα από σο βακσήπιο αεπολύμασα.
3) Δειγμασοληπσικόρ έλεγφορ: τλλογή δειγμάσψν νεπού από διάυοπα ςημεία κασά μήκορ σοτ κτκλώμασορ σψν τδασικών ςτςσημάσψν. 4) Η λήχη και η παπακολούθηςη σηρ αποσελεςμασικόσησαρ σψν απαπαίσησψν πποληπσικών μέσπψν: Τδασοδεξαμενέρ Εγκασαςσάςειρ επεξεπγαςίαρ νεπού τςκετέρ θέπμανςηρ νεπού ύςσημα κπύοτ νεπού ύςσημα ζεςσού νεπού Εγκασαςσάςειρ νεπού πτπόςβεςηρ Κολτμβησικέρ δεξαμενέρ/spa Πύπγοι χύξηρ
Δελσίο ελέγφοτ δικσύοτ ύδπετςηρ
Δίκστο ύδπετςηρ Πύπγοι χύξηρ Κολτμβησικέρ δεξαμενέρ και δεξαμενέρ τδπομάλαξηρ Τγπανσήπερ/αναπνετςσικέρ ςτςκετέρ Οδονσιασπικά μηφανήμασα
Σα δείγμασα θα ππέπει να είναι ανσιπποςψπετσικά σοτ ςτςσήμασόρ. Ππέπει να εξοτδεσεπψθεί η τπολειμμασική ςτγκένσπψςη απολτμανσικού (επαπκήρ ποςόσησα θειοθειικού νασπίοτ για σην εξοτδεσέπψςη σοτ τπολειμμασικού φλψπίοτ). Ππέπει να ενσοπιςσούν σα ςημεία ποτ έφοτν ση μεγαλύσεπη πιθανόσησα να έφοτν αποικιςσεί. Σο δείγμα θα ππέπει να πποςσασεύεσαι από σο υώρ και ση θεπμόσησα κασά ση μεσαυοπά σοτ ςσο επγαςσήπιο: θεπμοκπαςία μεσαυοπάρ 6-18 C ενσόρ 24 ψπών θεπμοκπαςία μεσαυοπάρ 2-8 C ενσόρ 48 ψπών (ανώσασο φπονικό όπιο) Η ανάλτςη θα ππέπει να γίνει σο ςτνσομόσεπο δτνασό και οπψςδήποσε ενσόρ 24 ή 48 ψπών από ση ςτλλογή σοτ δείγμασορ.
Αποςσειπψμένα μποτκάλια δειγμασοληχίαρ με S. Thiosulfate Μέςα Ασομικήρ Πποςσαςίαρ (γάνσια, μάςκα) Χηυιακό Θεπμόμεσπο (εύποτρ 10-90 C) τςκετή μέσπηςηρ ph και απολτμανσικήρ οτςίαρ Ειδικέρ ςακούλερ Βαμβακουόποι ςστλεοί/swabs Δελσίο δειγμασοληχίαρ/εσικέσερ Υοπησό χτγείο και παγοκύςσερ Αποππουησικό φαπσί για ςσέγνψμα επιυανειών και φεπιών Εσικέσερ ςήμανςηρ δειγμάσψν Δελσία δειγμασοληχίαρ
σιρ εσικέσερ ππέπει να αναγπάυονσαι σα εξήρ: Απιθμόρ δείγμασορ ημείο δειγμασοληχίαρ Ημεπομηνία
Ππέπει να πεπιοπιςσεί η έκθεςη ςε ςσαγονίδια Να μην ανοίγονσαι οι βπύςερ τπό πίεςη Φπήςη ειδικήρ ςακούλαρ Ο δειγμασολήπσηρ δεν ππέπει να ανήκει ςσην ομάδα τχηλού κινδύνοτ Φπήςη ασομικών μέςψν πποςσαςίαρ αναπνετςσικού ςτςσήμασορ Ιδιαίσεπη πποςοφή ππέπει να δοθεί κασά σην διεπεύνηςη κπούςμασορ
Έλεγφορ ποτσίναρ Διεπεύνηςη έξαπςηρ κποτςμάσψν Διεπεύνηςη αποστφίαρ μέσπψν ελέγφοτ Εκσίμηςη κινδύνοτ Αξιολόγηςη ευαπμογήρ νέψν μέσπψν ελέγφοτ
ΔΕΙΓΜΑΣΟΛΗΧΙΑ ΑΠΟ ΠΤΡΓΟ ΧΤΞΗ
Νεπό δικσύοτ ημείο με σην τχηλόσεπη θεπμοκπαςία Δεξαμενή ςτλλογήρ νεπού: μακπιά από σο ςημείο ειςόδοτ σοτ νεπού Βιομεμβπάνη (ξέςμα από εςψσεπικέρ επιυάνειερ σοτ ςτςσήμασορ, φπήςη βαμβακουόποτ ςστλεού) ημεία σοτ ςτςσήμασορ ποτ δημιοτπγούν αεποζόλ Η δειγμασοληχία ππαγμασοποιείσαι μιςή ώπα μεσά ση διακοπή λεισοτπγίαρ σοτ πύπγοτ χύξηρ Μεσπάμε απολτμανσική οτςία και ph και κασαγπάυοτμε σιρ σιμέρ ςσο δελσίο δειγμασοληχίαρ.
11.000 (EWGLI, 2003)
Ππέπει να γίνει τπεπφλψπίψςη σοτ νεπού σηρ δεξαμενήρ με 5 ppm ελεύθεποτ τπολειμμασικού φλψπίοτ και σο νεπό να κτκλουοπεί επί 5 ώπερ, με κλειςσό σον ανεμιςσήπα. Κάθε 1 ώπα ππέπει να μεσπάσαι σο ελεύθεπο φλώπιο, ώςσε να είναι βέβαιο όσι ππάγμασι είναι 5 ppm. Εάν σο ph σοτ νεπού είναι μεγαλύσεπο από 8,0 σο ελεύθεπο τπολειμμασικό φλώπιο ππέπει να γίνει 15 20 ppm. Είναι δτνασόν να φπηςιμοποιηθούν, με μεγάλη πποςοφή, μεγαλύσεπερ πτκνόσησερ φλψπίοτ, π.φ. 25 ppm επί 2 ώπερ ή 50 ppm επί 1 ώπα.
ΔΕΙΓΜΑΣΟΛΗΧΙΑ ΑΠΟ ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ
Δειγμασοληχία από κλειςσέρ δεξαμενέρ αποθήκετςηρ νεπού τλλέγονσαι δείγμασα νεπού απ' ετθείαρ από σην δεξαμενή φπηςιμοποιώνσαρ αποςσειπψμένα δοφεία. Δειγμασοληχία από δίκστο ύδπετςηρ Άμεςο τλλέξσε σο νεπό ποτ βγαίνει από ση βπύςη αμέςψρ μόλιρ σην ανοίξεσε. Ατσό σο «άμεςο» δείγμα ανσιπποςψπεύει ση φλψπίδα σηρ εξόδοτ. Μεσά από ποή Αυήςσε σο νεπό να σπέξει δύο (2) λεπσά και ςτλλέξσε ένα δεύσεπο δείγμα, σο οποίο θα είναι πιο ανσιπποςψπετσικό σοτ νεπού ποτ πέει ςσο ςύςσημα. Μεσπάμε ση θεπμοκπαςία με σο χηυιακό θεπμόμεσπο ςε κάθε δείγμα νεπού και σην κασαγπάυοτμε ςσο δελσίο δειγμασοληχίαρ, Με σο κασάλληλο ςύςσημα πποςδιοπιςμού σοτ τπολειμμασικού φλψπίοτ και σοτ ph ππαγμασοποιούμε σιρ ανσίςσοιφερ μεσπήςειρ.
Φπήςη χηυιακού θεπμομέσποτ Μέσπηςη απετθείαρ από σην παποφή (κποτνό) ή φπήςη ξεφψπιςσού πεπιέκση για κάθε δείγμα και όφι από ση υιάλη με σο δείγμα
Από λέβησα θέπμανςηρ σοτ νεπού (boiler): Είδορ δείγμασορ: Παίπνοτμε δύο (2) δείγμασα: Αμέςψρ μεσά σο μπόιλεπ (ςημείο εξόδοτ) ή ςσο κονσινόσεπο ςημείο ππορ ατσό. Μεσπάμε ση θεπμοκπαςία με σο χηυιακό θεπμόμεσπο, Δεν μεσπάμε τπολειμμασικό φλώπιο. Αμέςψρ ππιν σην επιςσπουή ςσο μπόιλεπ ή ςσο κονσινόσεπο ςημείο ππορ ατσό. Μεσπάμε ση θεπμοκπαςία με σο χηυιακό θεπμόμεσπο, Δεν μεσπάμε τπολειμμασικό φλώπιο. Αν τπάπφοτν δεξαμενέρ αποθήκετςηρ ζεςσού νεπού, σα δείγμασα ποτ θα ληυθούν ππέπει να ςτλλέγονσαι από σιρ βαλβίδερ αποςσπάγγιςηρ σηρ λάςπηρ
Άμεςο τλλέξσε σο νεπό ποτ βγαίνει από ση βπύςη αμέςψρ μόλιρ σην ανοίξεσε. Ατσό σο «άμεςο» δείγμα ανσιπποςψπεύει ση φλψπίδα σηρ εξόδοτ. Μεσά από ποή Αυήςσε σο νεπό να σπέξει σοτλάφιςσον 60 δετσεπόλεπσα και ςτλλέξσε ένα δεύσεπο δείγμα, σο οποίο θα είναι πιο ανσιπποςψπετσικό σοτ νεπού ποτ πέει ςσο ςύςσημα. Μεσπάμε ση θεπμοκπαςία με σο χηυιακό θεπμόμεσπο ςε κάθε δείγμα νεπού και σην κασαγπάυοτμε ςσο δελσίο δειγμασοληχίαρ Δεν μεσπάμε τπολειμμασικό φλώπιο.
Πάπσε δείγμα (ξέςμα) με βαμβακουόπο αποςσειπψμένο ςστλεό από σο εςψσεπικό σψν κασαιψνιςσήπψν (νσοτρ) και σψν φειπολαβών σοτρ, με πεπιςσπουική κίνηςη. Πάπσε δείγμα από σο νσοτρ ςσο ςημείο ποτ ενώνεσαι με σο ςψλήνα. Σα ξέςμασα ππέπει να μεσαυέπονσαι ςε 0,5-1,0 ml νεπού ποτ λαμβάνεσαι από σο ςψλήνα σψν ςτγκεκπιμένψν κασαιψνιςσήπψν. Βγάλσε στφόν εξαπσήμασα (υίλσπα ή ςίσερ) από σα ςσόμια σηρ βπύςηρ και ςσείλσε για καλλιέπγεια σο ίζημα ποτ έφει μαζετσεί.
(EWGLI, 2003)
Συςτθματα κρφου νεροφ Χλωρίωςη Παρακολοφκθςθ των μεταβολϊν του ph, ϊςτε να διατθρείται ςε επίπεδα όχι πάνω από το 7, γεγονόσ που μειϊνει τθ βακτθριοκτόνο δράςθ του χλωρίου Υπερχλωρίωςη πρζπει να πραγματοποιείται ςτο νερό ςε κερμοκραςία μικρότερθ των 30 ο C, με τθν προςκικθ χλωρίου ςτο νερό (με μία μόνο δόςθ), ϊςτε να επιτευχκεί ςυγκζντρωςθ υπολειμματικοφ χλωρίου 25 50 mg/l μζςα ςτθν εγκατάςταςθ, ςυμπεριλαμβανομζνων και των πιο απομακρυςμζνων ςθμείων. φςτερα από περίοδο επαφισ τουλάχιςτον δφο ωρϊν με 25 mg/l χλωρίου ι τουλάχιςτον 50 mg/l για μία ϊρα, το νερό απορρίπτεται. ςτθ ςυνζχεια το δίκτυο γεμίηει με χλωριωμζνο νερό με ςυγκζντρωςθ μζχρι 0,5 mg/l.
Συςτθματα κρφου νεροφ Συνεχθσ χλωρίωςη θ μζκοδοσ αυτι επιτυγχάνεται με τθ ςυνεχι προςκικθ χλωρίου ςυνικωσ με τθ μορφι υποχλωριϊδουσ αςβεςτίου θ υποχλωριϊδουσ νατρίου. θ υπολειμματικι ουςία πρζπει να κυμαίνεται μεταξφ 1 2 mg/l. ςε όποιο ςθμείο υπάρχει ςτάςιμο νερό ι πρόβλθμα ςτθν κυκλοφορία του νεροφ ςτο δίκτυο, το χλϊριο δεν κα εξουδετερϊςει το βακτθρίδιο τθσ λεγεωνζλλασ.
Συςτθματα ζεςτοφ νεροφ Θερμικό ςοκ Άνοδοσ τθσ κερμοκραςίασ όλου του περιεχομζνου τθσ ςυςκευισ κζρμανςθσ και αποκικευςθσ του νεροφ ςτουσ 70 80 ο C ςτθ ςυνζχεια με τθν κυκλοφορία αυτοφ του νεροφ ςτο ςφςτθμα για χρονικό διάςτθμα μεγαλφτερο των τριϊν θμερϊν Οι κερμοκραςίεσ ςτουσ κρουνοφσ (ακόμθ και ςτουσ πιο απομακρυςμζνουσ) δεν είναι κάτω από 65 ο C κάκε κρουνόσ και ςυςκευι πρζπει να ανοιχτεί και να τρζξει νερό για τουλάχιςτον πζντε λεπτά, ςτθν απαιτοφμενθ κερμοκραςία (65 ο C), θ οποία κα πρζπει να μετράται για αποτελεςματικι κερμικι απολφμανςθ το δίκτυο του ηεςτοφ νεροφ πρζπει να ζχει καλι μόνωςθ μερικζσ φορζσ ςυνίςταται θ αποξιρανςθ των ςυςκευϊν κζρμανςθσ και αποκικευςθσ του νεροφ, τον κακαριςμό και τθν απολφμανςι τουσ με χλϊριο 50 mg/l για μία ϊρα ι 25 mg/l για δφο ϊρεσ, αλλά υπάρχει κίνδυνοσ διάβρωςθσ τθσ ςυςκευισ
70-80 C - Υάςμα απολύμανςηρ 66 C - Εξονσώνεσαι μέςα ςε 2 λεπσά 60 C - Εξονσώνεσαι μέςα ςε 32 λεπσά 55 C Εξονσώνεσαι μέςα ςε 5 έψρ 6 ώπερ 50-55 C Μποπεί να επιβιώςει, αλλά δεν πολλαπλαςιάζεσαι 35-46 C - Ιδανικό υάςμα ανάπστξηρ 20-50 C - Υάςμα ανάπστξηρ < 20 C - Μποπεί να επιβιώςει, αλλά είναι αδπανήρ
Μαζέχσε 1000 ml νεπού από σην πιςίνα Ση δεξαμενή εξιςοππόπηςηρ σηρ πίεςηρ σοτ νεπού τλλέξσε δείγμα από σο υίλσπο τλλέξσε δείγμασα με ειδικούρ ςσειλεούρ από σο εςψσεπικό σψν ςψληνώςεψν
Δεξαμενή Τδπομάλαξηρ
Βακσήπια λεγεψνέλλαρ (cfu/l) Από 100 έψρ 1.000 Απαισούμενερ ενέπγειερ Επανάληχη σηρ δειγμασοληχίαρ και ςτνεφήρ παπακολούθηςη τςσάςειρ για εκκένψςη και απολύμανςη Επανεκσίμηςη κινδύνοτ και μέσπψν ελέγφοτ Ευαπμογή μέσπψν ελέγφοτ ςύμυψνα με σην επανεκσίμηςη Πλήπψςη σηρ δεξαμενήρ και επανάληχη δειγμασοληχίαρ 1-4 εβδομάδερ απγόσεπα Πεπιςςόσεπα από 1.000 Απομάκπτνςη σψν λοτομένψν και κλείςιμο σηρ δεξαμενήρ Φλψπίψςη με 50 mg/l για μία ώπα και επανακτκλουοπία ώςσε να απολτμανθούν όλα σα ςημεία Εκκένψςη, καθαπιςμόρ και απολύμανςη δεξαμενήρ Πλήπψςη, επανάληχη δειγμασοληχίαρ σην επόμενη ημέπα και 1-4 εβδομάδερ απγόσεπα Η δεξαμενή θα ππέπει να παπαμείνει κλειςσεί. Η φπήςη σηρ θα επισπαπεί μόνο ευόςον δεν ανιφνετσεί λεγεψνέλλα και σα αποσελέςμασα σηρ εκσίμηςηρ κινδύνοτ είναι ικανοποιησικά
Υπερχλωρίωςθ του νεροφ τθσ δεξαμενισ, ϊςτε θ ςυγκζντρωςθ του ελεφκερου υπολειμματικοφ χλωρίου να γίνει από 5 ppm. Ανακυκλοφορία του νεροφ επί 10 ώρεσ. Πλφςιμο των φίλτρων ι αντικατάςταςι τουσ αν απαιτείται. Πριν δοκεί ςε χριςθ θ κολυμβθτικι δεξαμενι επαναλαμβάνεται ο ζλεγχοσ τθσ ςυγκζντρωςθσ του ελεφκερου υπολειμματικοφ χλωρίου ϊςτε να βρίςκεται ςτα αποδεκτά όρια. Μετά τισ παραπάνω διαδικαςίεσ επαναλαμβάνεται θ δειγματολθψία για μικροβιολογικό ζλεγχο του νεροφ.
Αναπνετςσικέρ ςτςκετέρ και τγπανσήπερ Δειγμασοληχία νεπού τγποποίηςηρ Πάπσε δείγμα με βαμβακουόπο αποςσειπψμένο ςστλεό από σο εςψσεπικό σηρ υιάληρ (ποόμεσπο). Διοπθψσικέρ ενέπγειερ Αποςτναπμολόγηςη σψν ποομέσπψν και σοποθέσηςη ςε διάλτμα 50 ppm φλψπίοτ για 1 ώπα. Εν ςτνεφεία πλύςιμο και καλό ξέπλτμα. Σο σελετσαίο ξέπλτμα σψν ποομέσπψν ππέπει να γίνεσαι με ςσείπο νεπό. Επίςηρ σο νεπό ποτ θα σοποθεσείσαι μέςα ςσα ποόμεσπα θα ππέπει να είναι ςσείπο.
Οδονσιασπική μονάδα Δειγμασοληχία νεπού από σην αεποϋδποςύπιγγα Δειγμασοληχία νεπού από σην σπουοδοςία σοτ ποσηπιού σοτ αςθενή Διοπθψσικέρ ενέπγειερ Φλψπίψςη σοτ δικσύοτ παποφήρ νεπού σηρ οδονσιασπικήρ μονάδαρ με ςτγκένσπψςη διαλύμασορ ελεύθεποτ φλψπίοτ 50 ppm για μια ώπα. Ξέπλτμα με πόςιμο νεπό Αποςτναπμολόγηςη σψν εξαπσημάσψν και σοποθέσηςη ςε διάλτμα 50 ppm φλψπίοτ για 1 ώπα. Εν ςτνεφεία πλύςιμο και καλό ξέπλτμα. Άμεςη ανσικασάςσαςη, ςε πεπίπσψςη βλάβηρ, σψν εξαπσημάσψν παποφήρ νεπού.
Οι δειγμασοληχίερ από σο δίκστο ύδπετςηρ ππέπει να γίνονσαι σοτλάφιςσον κάθε έξι μήνερ. Υποσργείο Υγείας, Γενική Δ/νση Δημόσιας Υγιεινής- Δ/νση Υγειονομικής Μητανικής & Υγιεινής Περιβάλλοντος (το σπ αριθμ. Πρωτ. ΔΥΓ 2/οικ.70777-12/7/2012 έγγραυο)
Ετφαπιςσώ