Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση (επικοινωνία) απεικονίζει τις απόψεις μόνο του συγγραφέα και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση μπορεί να γίνει των πληροφοριών που εμπεριέχονται σε αυτήν.
Πρόγραμμα Πιστοποίησης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ "Μέντορες για εκπαιδευόμενους σε προγράμματα που βασίζονται στην εργασία " Project LLP-LDV-TOI-12-AT-0015 Project coordinator: Schulungszentrum Fohnsdorf Partners: University of Gothenburg Municipality of Tjörns MMC Management Centre Ltd Instytut Technologii Eksploatacji PIB Dimitra Institute Vocational Rehabilitation Consultants Ltd Page 2 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ Πρόγραμμα Πιστοποίησης : "Μέντορες για εκπαιδευόμενους σε προγράμματα που βασίζονται στην εργασία " REV. 02 / STATUS: ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 Παρακαλώ σημειώστε: Όπου χρησιμοποιείται ο αρσενικός τύπος σε αυτό το κείμενο η αναφορά ισχύει επίσης και για τα θηλυκά. Το έγγραφο αυτό συντάχθηκε σύμφωνα με τους κανόνες μας για το χειρισμό εγγράφων, ελέγχθηκε και εγκρίθηκε. Page 3 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Περιεχόμενα 1. Αξιολόγηση των αναγκών..5 2. Διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη..7 2.1. Που απαιτούνται υψηλά καταρτισμένοι σύμβουλοι / εκπαιδευτές.9 2.2. Πρόγραμμα Πιστοποίησης...9 2.3. Στήριξη από τα ενδιαφερόμενα μέρη 10 2.4. Ευθύνη...10 3. Πρόγραμμα Πιστοποίησης 11 3.1. Σκοπός...11 3.2. Συνιστώσες του προγράμματος σχετικά με τις πρακτικές δεξιότητες. 12 3.2.1. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα...14 3.3. Εξετάσεις και αξιολόγηση.19 3.3.1 Απαραίτητες προϋποθέσεις εξετάσεων.19 3.3.2. Εξετάσεις. 20 3.3.3. Παρακολούθηση / επαναπιστοποίη...22 3.3.4. Προσόντα των εκπαιδευτών και των εξεταστών 22 3.4. Επικοινωνία του προγράμματος με τους εμπλεκόμενου.23 4. Μηχανισμοί πιστοποίησης (εμπιστετικότητα)..23 5. Εγκυρότητα (συμμόρφωση)..23 6. Εξασφάλιση αντικειμενικότητας 23 7. Δείγμα πιστοποιητικού.24 8. Επιτροπή προγράμματος (ιδρυτικά μέλη)..25 9. Έγγραφα για την πιστοποίηση...26 Page 4 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 1. Αξιολόγηση των αναγκών Προγράμματα πιστοποίησης για άτομα θα έπρεπε να θεσπιστούν μόνο βάσει ειδικών νομικών απαιτήσεων (π.χ. την ανάγκη να διασφαλιστεί η δημόσια ασφάλεια), ή με βάση μια αποδεδειγμένη ανάγκη της αγοράς (π.χ. αξιοπιστία, εμπιστοσύνη, βελτίωση της εργασίας). Η αξιολόγηση των εταίρων για την τρέχουσα κατάσταση αναφέρεται στα έγγραφα τεκμηρίωσης του έργου Certi.MenTu του 2012, Ευρωπαϊκή έκθεση σχετικά με τον τομέα των συμβούλων/εκπαιδευτών και μεντόρων - προκλήσεις και τάσεις. Μια περίληψη παρέχεται παρακάτω. Στην Αυστρία, σημειώθηκε μια μετατόπιση από τη μαθητεία και τα παρόμοια προγράμματα που βασίζονται στην εργασία, στην επαγγελματική κατάρτιση, συχνά με τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας. Τόσο η μαθητεία όσο και η κατάρτιση για τους ανέργους δεν έχουν ιδιαίτερα θετική εικόνα καθώς και στα δύο παρατηρούνται υψηλά ποσοστά μη ολοκλήρωσης αλλά και απροθυμία των εργοδοτών να εμπλακούν και να συμμετέχουν. Κατάρτιση παρέχεται για εκπαιδευτές μαθητείας στο πλαίσιο του αυστριακού νόμου περί Επαγγελματικής Κατάρτισης ( 2, Der Lehrberechtigte / καταρτισμένος εκπαιδευτής). Γίνεται αντιληπτή λοιπόν η ανάγκη για ενίσχυση και προώθηση της κατάρτισης των μεντόρων, προκειμένου να βελτιωθεί το προφίλ της μάθησης που βασίζεται στην εργασία και να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις και οι εκπαιδευόμενοι να εμπλακούν. Στη Σουηδία, ένα νέο πρόγραμμα κατάρτισης παρόμοιου τύπου με αυτό της μαθητείας, θεσπίστηκε σε 12 τομείς του εμπορίου το 2011. Αυτό από την μια έχει θέσει νέες απαιτήσεις για το ρόλο του μέντορα στην εργασία σε παιδαγωγικό επίπεδο και από την άλλη ενώ η Σουηδική Εθνική Υπηρεσία για την Εκπαίδευση παρέχει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εμπλοκή ενός κατάλληλου προσώπου ως μέντορας, δεν υπάρχει διάταξη για την κατάρτιση ή την πιστοποίηση. Στην αρχική του φάση, το πρόγραμμα αυτό έχει επιδείξει μια σημαντική μείωση του ποσοστού εγκατάλειψής του, ιδιαίτερα σε τομείς όπου δεν υπήρξε παράδοση μαθητείας. Στη Κύπρο δεν υπάρχει επίσημη παράδοση καθοδήγησης (mentoring) στο σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, με το ρόλο του μέντορα να εκτελείται σε ανεπίσημη (ad-hoc) βάση σε πολλούς οργανισμούς χωρίς όμως καμία υποστήριξη σε επίπεδο κατάρτισης. Σύντομα (1-2 ημερών) γενικά αλλά μη-πιστοποιημένα μαθήματα παρέχονται για μέντορες καθώς και ένα πιο δομημένο πρόγραμμα που χρησιμοποιείται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, που όμως δεν επεκτείνεται και γενικότερα στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Ένα σαφές σύστημα κατάρτισης και πιστοποίησης για μέντορες ως εκ τούτου αναμένεται να κάνει την διαφορά στην ποιότητα υποστήριξης που λαμβάνουν οι εκπαιδευόμενοι κατά την εργασία. Στην Ελλάδα υπάρχει επείγουσα ανάγκη για τη βελτίωση των επιπέδων απασχόλησης των νέων και τη δημιουργία ευκαιριών ανάπτυξης για το υφιστάμενο εργατικό δυναμικό, με αντίστοιχες απαιτήσεις για τις δεξιότητες των μεντόρων στο χώρο εργασίας. Ο πρόσφατα δημιουργηθείς Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (EOΠΠΕΠ) αναπτύσσει ένα σύστημα για την αποδοχή στο μητρώο του των εκπαιδευτών επαγγελματικής εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτές / σύμβουλοι θα πρέπει να είναι πιστοποιημένοι από τον ΕΟΠΠΕΠ και έτσι τα στοιχεία τους καταχωρούνται στη βάση δεδομένων του. Στην Πολωνία οι εκπαιδευτές στην εργασία (μέντορες) που συμμετέχουν σε προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης χειροτεχνικών επαγγελμάτων πρέπει να είναι εξειδικευμένοι τουλάχιστον σε επίπεδο Μάστερ στον τομέα εργασίας τους και να έχουν παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα κατάρτισης καθορισμένης διάρκειας και περιεχομένου το οποίο είναι εγκεκριμένο από την τοπική αρχή εκπαίδευσης. Τα προγράμματα αυτά είναι πιστοποιημένα από τον οργανισμό, παρέχοντας τη δυνατότητα σε εξειδικευμένους και Page 5 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης έμπειρους εργαζόμενους να γίνουν εκπαιδευτές κατά την εργασία. Η ζήτηση για τέτοια προγράμματα βαίνει αυξάνόμενη, καθιστώντας την καθιέρωση ενός προγράμματος με ένα διεθνές πρότυπο μια ελκυστική πρόταση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η εκπαίδευση με βάση την εργασία αυξάνεται σήμερα με ταχείς ρυθμούς, με τον αριθμό για παράδειγμα των ανθρώπων που συμμετέχουν σε προγράμματα μαθητείας υποστηριζόμενα από το δημόσιο να έχει αυξηθεί από 180.000 που ήταν αρχικά το 2006-7 σε 457.000 το 2010-11. Το γεγονός αυτό έχει να κάνει με την εισαγωγή το 2012-13 της μαθητείας σε υψηλότερα επίπεδα (EQF 5-7), τις προθέσεις των κυβερνήσεων αναφορικά με το ότι όλοι οι νέοι ηλικίας 16-18 ετών θα είναι είτε στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο, ή σε μαθητεία ή σε μια δουλειά με εκπαίδευση, καθώς επίσης και κίνητρα για τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες έτσι ώστε να συμμετάσχουν όπου είναι δυνατόν, στην οικονομική δραστηριότητα, η αυξανόμενη συμμετοχή των πανεπιστημίων στον εργασιακό χώρο, τόσο μέσω τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας όσο και μέσω της επαγγελματικής μάθησης και εκπαίδευσης κατά την εργασία, αλλά και μια αυξανόμενη τάση για τα επαγγέλματα να απαιτούν επίσημη, με βάση την εργασία αξιολόγησης της πρακτικής τους πριν να υπογράψουν συμβάσεις (με πλήρης προσόντα) με τους νεοεισερχόμενους. Επί του παρόντος, υπάρχουν πολύ μικρές δυνατότητες εκπαίδευσης ή πιστοποίησης για τους μέντορες, εκτός από αυτές που παρέχονται από τα επαγγέλματα με τα επίσημα συστήματα καθοδήγησης (όπως νοσηλευτικής) και από μερικά κολλέγια και πανεπιστήμια που παρέχουν δυνατότητες τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας. Εν ολίγοις, η εικόνα δείχνει μια ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που αποδίδεται στη μάθηση μέσα από την εργασία, κάτι που συνεπάγεται ανάγκες σε δεξιότητες σε εκείνους που εμπλέκονται στη διαχείριση και την υποστήριξη τέτοιων προγραμμάτων (συμπεριλαμβανομένων των μεντόρων) σε συνδυασμό με την κατάρτιση και την πιστοποίηση για μέντορες που είναι σήμερα αποσπασματική. Συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη της ζήτησης παρέχεται από: - Vocational Rehabilitation Consultants (VRC) (Ηνωμένο Βασίλειο) - ITeE-PIB (Πολωνία) - The University of Gothenburg (Σουηδία) - Tjorns Municipality (Σουηδία) - MMC Ltd (Κύπρος) - ΔΗΜΗΤΡΑ Κέντρο Ενημέρωσης και Επιμόρφωσης Α.Ε (Ελλάδα) - Schulungszentrum Fohnsdorf (Αυστρία) - Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Page 6 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 2. Διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη Ο οργανισμός πιστοποίησης ή οργανισμός που προτείνει το πρόγραμμα πιστοποίησης πρέπει να παρέχει διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τα ακόλουθα σημεία: a) περιγραφή του συγκεκριμένου τομέα για τον οποίο τα πρόσωπα αυτά θα πιστοποιηθούν b) περιγραφή των απαιτήσεων για εργασιακές δεξιότητες και προσόντα, των προτύπων και των διαδικασιών αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για την παρακολούθηση και την επαναπιστοποίηση c) ο βαθμός υποστήριξης για το πρόγραμμα από την πλευρά των ενδιαφερόμενων μερών και απόδειξη αποδοχής του περιεχομένου του προγράμματος d) ποιος οργανισμός / υπηρεσία ή πρόσωπο θα είναι υπεύθυνο για την ανάπτυξη του προτεινόμενου προγράμματος. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από: Vocational Rehabilitation Consultants (VRC) (Η.Β). Η VRC παρέχει εκπαίδευση, συμβουλευτικές υπηρεσίες και υποστήριξη σχετικά με τη βιώσιμη απασχόληση των ατόμων με αναπηρία και άλλων ατόμων που έχουν αποκλειστεί ή περιθωριοποιηθεί από την αγορά εργασίας. Η ανάπτυξη του προγράμματος στηρίζεται επίσης από τη MENCAP, μια μεγάλη ΜΚΟ στον τομέα της ψυχικής υγείας, την αναπηρία και την απασχόληση. Η MENCAP είναι σε συζητήσεις για να συμμετάσχει στην πιλοτική φάση του έργου με την προσδοκία συνέχισης της συνεργασίας μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης. ITeE-PIB (Πολωνία). Το ITeE-PIB είναι ένα κρατικό επιστημονικό ερευνητικό ίδρυμα που εμπλέκεται σε σύνθετα επιστημονικά έργα έρευνας, ανάπτυξης και εφαρμογής. Το 2004 το Ινστιτούτο απέκτησε το ISO 9001: 2000/EN ISO 9001: 2000 TÜV πιστοποιητικό που βεβαιώνει ότι έχει εγκαταστήσει και εφαρμόζει Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας για τη συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση. Το Κέντρο Παιδαγωγικής για την Καινοτόμο Οικονομία είναι μια ξεχωριστή μονάδα του Ινστιτούτου, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης ενηλίκων ενώ ασχολείται με το σχεδιασμό προτύπων επαγγελματικών προσόντων, με το Εθνικό και Ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων, αλλά και καινοτόμα σπονδυλωτά προγράμματα σπουδών για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Το Κέντρο συνεργάζεται με σχολεία, ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και επιχειρήσεις που υποστηρίζουν τη διαδικασία μετάβασης από το σχολείο στην εργασία. Το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ (Σουηδία). Το Πανεπιστήμιο παρέχει προγράμματα για εκπαιδευτές επαγγελματικής κατάρτισης. Το Πανεπιστήμιο έχει συμμετάσχει στην ανάπτυξη του έργου IWOLTE που αποτελεί βάση για το έργο αυτό. Ο ρόλος του πανεπιστημίου είναι να μεταφέρει την εμπειρία του από το πρόγραμμα αυτό στο CertiMenTu. Δήμος του Tjorns (Σουηδία) παρέχει συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού, των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών. Ο Δήμος έχει συμμετάσχει στην ανάπτυξη του έργου IWOLTE που αποτελεί βάση για το έργο αυτό όπως έχουμε προαναφέρει. Ο Δήμος συνεργάζεται με σχολεία, ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις μέσω της υποστήριξης της μάθησης στο χώρο εργασίας, παρέχει υπηρεσίες στους εκπαιδευόμενους και υποστηρίζει την συνεργασία με επιχειρήσεις διευκολύνοντας έτσι τους εκπαιδευόμενους στην είσοδό τους στην αγορά εργασίας. Page 7 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης MMC Ltd (Κύπρος). Η MMC παρέχει εκπαίδευση (τόσο στην αίθουσα όσο και μέσω προγραμμάτων τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας) σε επαγγελματίες και σε μειονεκτούσες ομάδες, με έμφαση στους ανέργους. Τα προγράμματα τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας υλοποιούνται από την MMC ενώ παρακολουθούνται και χρηματοδοτούνται από τον υπεύθυνο φορέα για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού. ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΕΕ Α.Ε (Ελλάδα). Από το 1989 το ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΕΕ Α.Ε είναι ένα πιστοποιημένο Iνστιτούτο Eπαγγελματικής Eκπαίδευσης και Kατάρτισης με εκτεταμένη εμπειρία και δυνατότητες τόσο στην ανάπτυξη μεθοδολογίας όσο και στην παραγωγή πρακτικών λύσεων για συγκεκριμένες ανάγκες επαγγελματικής κατάρτισης και επαγγελματικής ανάπτυξης. Έχει περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας στην οργάνωση, την υλοποίηση και επιστημονική εποπτεία προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης ενώ διαθέτει εκπαιδευτικά κέντρα σε 4 μεγάλες πόλεις στην Ελλάδα. Στοχεύει στην προώθηση της πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, επιστημονικής και οικονομικής ανάπτυξης μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής καινοτόμων και συμμετοχικών εργαλείων και μεθοδολογιών. Παρέχει επίσης υπηρεσίες συμβουλευτικής σε επιχειρήσεις καθώς και υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης στους εκπαιδευόμενους προκειμένου να διευκολύνει την είσοδό τους στην αγορά εργασίας. Επιπλέον το ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΕΕ Α.Ε έχει διερευνήσει στο πλαίσιο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης τη διάσταση των μεντόρων και της υποστήριξης των εργαζομένων σε πολλούς τομείς, με στόχο την ανάπτυξη της απασχολησιμότητας. Schulungszentrum Fohnsdorf (AT). Η "Schulungszentrum Fohnsdorf (SZF)» είναι ένα κέντρο επαγγελματικής κατάρτισης που ειδικεύεται στην παροχή εξατομικευμένης εκπαίδευσης σε ανέργους και εργαζόμενους των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Προκειμένου να αυξηθεί το επίπεδο της εξατομίκευσης των προγραμμάτων κατάρτισης για τους ανέργους, η SZF έχει σχεδιάσει και εφαρμόσει ένα εξατομικευμένο και ευέλικτο σύστημα κατάρτισης που επιτρέπει εξαιρετικά εξατομικευμένη εκπαίδευση ενηλίκων. Το 2013 ένα πρόγραμμα για Συμβούλους/Εκπαιδευτές υλοποιήθηκε στο Schulungszentrum Fohnsdorf ως πιλοτικό έργο στους τομείς κατάρτισης των Μετάλλων, Ξυλουργικών Εργασιών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Κύριος στόχος είναι η υποστήριξη των συμμετεχόντων στην επίλυση των προβλημάτων μάθησης, στην επίτευξη των στόχων της μάθησης, αλλά και στην προσωπική τους ευημερία και στην οργάνωση της ζωής τους. Εκτός από αυτό, οι σύμβουλοι/εκπαιδευτές τους υποστηρίζουν στην μετάβασή τους σε τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας και στην εργασία. Οι σύμβουλοι/εκπαιδευτές στην SZF λειτουργούν ως διαμεσολαβητές μεταξύ υπευθύνων τμημάτων, εκπαιδευτών, πιθανών εργοδοτών και εποπτών στο χώρο εργασίας, καθώς επίσης λειτουργούν υποστηρικτικά μεταξύ διαφόρων μηχανισμών και εκπαιδευόμενου. Page 8 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 2.1. Που απαιτούνται υψηλά καταρτισμένοι σύμβουλοι / εκπαιδευτές Οι Μέντορες υποστηρίζουν τους εκπαιδευόμενους σε προγράμματα που βασίζονται στην εργασία και σε προγράμματα που αφορούν τοποθέτηση σε θέσεις απασχόλησης. Οι Μέντορες κανονικά θα πρέπει να συνεργάζονται και να συντονίζονται με τον εκπαιδευτή/σύμβουλο του εκπαιδευόμενου ή τον σύμβουλο εργασίας, να διαπραγματεύονται και να εφαρμόζουν το πρόγραμμα του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας (αυτό συχνά περιλαμβάνει τη διαπραγμάτευση με άλλους συναδέλφους, καθώς και τη συνεννόηση με τον εκπαιδευτή/σύμβουλο) και να παρέχουν στήριξη, καθοδήγηση και ανατροφοδότηση στον εκπαιδευόμενο. Οι Μέντορες θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν την πρόοδο του εκπαιδευόμενου και να επανεξετάζουν την αποτελεσματικότητα της μαθησιακής διαδικασίας. Οι βασικοί τομείς που καλύπτονται είναι: Η ανάπτυξη μιας καλής σχέσης με τους εκπαιδευόμενους κατά την διαδικασία της καθοδήγησης Ο συντονισμός και η υποστήριξη του εκπαιδευτή/συμβούλου Ο σχεδιασμός, η διαπραγμάτευση και η εφαρμογή του προγράμματος του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Η υποστήριξη και ενθάρρυνση του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Η παρακολούθηση της προόδου και παροχή ανατροφοδότησης Η αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας και των συμμετεχόντων σε αυτό. Περισσότερες λεπτομέρειες αυτών των τομέων παρέχονται στην παράγραφο 3.2 και στον πίνακα ικανοτήτων (competence matrix) για τους μέντορες που αναπτύχθηκε μέσω του προγράμματος Certi.MenTu (www.certimentu.eu). 2.2. Πρόγραμμα Πιστοποίησης Ομάδα στόχος / πεδίο εφαρμογής των δεξιοτήτων The programme is designed for people acting as mentors to learners on work-based programmes and employment placements. Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο για άτομα που δραστηριοποιούνται ως μέντορες για εκπαιδευόμενους σε προγράμματα που βασίζονται στην εργασία και σε προγράμματα που αφορούν τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας. Οι Μέντορες θα πρέπει κανονικά να απασχολούνται στον ίδιο οργανισμό που ο μαθητής εργάζεται ή στον οποίο τοποθετείται, αν και είναι δυνατόν ο μέντορας να είναι ένας έμπειρος επαγγελματίας στον ίδιο τομέα εργασίας, αλλά από άλλο οργανισμό. Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο για μια σειρά από επαγγελματικά περιβάλλοντα που περιλαμβάνουν μέντορες που εργάζονται με: Σπουδαστές της επαγγελματικής εκπαίδευσης ή φοιτητές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με την προσωρινή τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας. Μαθητευόμενους, εκπαιδευόμενους και φοιτητές μερικής φοίτησης (part time) Άτομα που εισέρχονται στο χώρο εργασίας ή για τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας ή για δοκιμή με την υποστήριξη από τρίτους (π.χ. από έναν οργανισμό απασχόλησης ή έναν οργανισμό αποκατάστασης). Page 9 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Οι επαγγελματικές αρμοδιότητες του ρόλου του μέντορα εκτείνεται σε οποιοδήποτε επίπεδο π.χ. από την εκπαίδευση ενός αρχάριου (βασικό επίπεδο δεξιοτήτων) έως και την εκπαίδευση αυτών με μεταπτυχιακό επίπεδο. Η καθοδήγηση λαμβάνει χώρα και σε πολλές άλλες περιπτώσεις που δεν έχει να κάνει με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης, για παράδειγμα με την υποστήριξη γενικότερα της ένταξης των νέων εργαζομένων ή εκείνων που μετακινούνται σε ένα νέο ρόλο, με τη βελτίωση της απόδοσης στην εργασία και την υποστήριξη της ανάπτυξης της σταδιοδρομίας ή της αλλαγής σταδιοδρομίας. Αυτά τα επαγγέλματα όμως είναι έξω από το πεδίο εφαρμογής του προγράμματος. 2.3. Στήριξη από τα ενδιαφερόμενα μέρη Η υλοποίηση του Certi.MenTu γίνεται από επτά οργανισμούς που αναφέρονται παραπάνω (τμήμα 1), καθένα από τα οποία είναι μέλος της επιτροπής του προγράμματος υπό τον συντονισμό του Schulungszentrum Fohnsdorf. Η επιτροπή συνεδριάζει δύο φορές το χρόνο ενώ περαιτέρω συναντήσεις λαμβάνουν χώρα με ηλεκτρονικά μέσα, όταν απαιτείται. Εκτός από την ανάπτυξη, την ομαλοποίηση και την παρακολούθηση της δραστηριότητας, οι εταίροι αναλαμβάνουν να διαχέουν και να προωθούν το πρόγραμμα, όπως αναφέρεται στην αίτηση του προγράμματος Certi.MenTu. Όλοι οι εταίροι (εκτός από το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ) θα συμμετέχουν στην πιλοτική υλοποίηση και την αξιολόγηση του προγράμματος το 2013-14. 2.4. Ευθύνη Την πρωταρχική ευθύνη για την ανάπτυξη του προγράμματος πιστοποίησης έχει η επιτροπή του προγράμματος και ειδικότερα ο συντονιστής του προγράμματος. Page 10 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 3. Πρόγραμμα πιστοποίησης Μια ανάλυση της εργασίας / πρακτικής θα πρέπει να πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα (τουλάχιστον μια φορά κάθε πέντε χρόνια) προκειμένου να επιβεβαιωθούν τα ακόλουθα: a) Περιγραφή της ομάδας στόχου και μια δήλωση σχετικά με το σκοπό ή το σχεδιαζόμενο αποτέλεσμα της πιστοποίησης b) Μια λίστα με σημαντικά και κρίσιμα καθηκόντων που ασκούνται από ειδικούς σε αυτούς τους τύπους των επαγγελμάτων c) Ένας κατάλογος των απαιτήσεων πιστοποίησης, συμπεριλαμβανομένων των βασικών αρχών και των μηχανισμών αξιολόγησης που έχουν επιλεγεί d) Προδιαγραφές για το τι πρέπει να περιλαμβάνουν οι εξετάσεις, π.χ. μια επίσημη προφορική ή γραπτή περιγραφή, τα είδη των ερωτήσεων που θα μπορούσαν να τεθούν, το γνωστικό επίπεδο και το βαθμό δυσκολίας των ερωτήσεων, ο αριθμός των ερωτήσεων για κάθε τομέα, ο χρόνος που θα δοθεί για να απαντηθούν, η μέθοδος για τον καθορισμό της αποδοχής στην τελική αξιολόγηση και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη της αξιολόγησης, στο βαθμό που η εξέταση αποτελεί μέρος της διαδικασίας αξιολόγησης. e) Απόψεις ως προς το πώς το προτεινόμενο πρόγραμμα μπορεί να προωθήσει τη διαφάνεια στην αγορά 3.1. Σκοπός Η ανάπτυξη του προγράμματος αναφορικά με τους Μέντορες αποσκοπεί Να παρέχει πιστοποιημένο πρόγραμμα που αναφέρεται στο επίπεδο 5 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς (EQF) που επιβεβαιώνει την ικανότητα των κατόχων των πιστοποιητικών να ενεργούν ως μέντορες στους εκπαιδευόμενους στο χώρο εργασίας. Να αναπτύξει τη διαφάνεια αλλά και προτύπων που είναι προσανατολισμένα στην ικανότητα και τα οποία αποτελούν τις κατευθυντήριες γραμμές για τα κριτήρια ποιότητας αναφορικά με την καθοδήγηση. Στην εφαρμογή ενός πλαισίου ικανοτήτων όπως διαμορφώνεται βάσει του προτύπου ISO 17024 και στην ανάπτυξη ενός περιγράμματος ικανοτήτων ως βάση του προγράμματος. Στη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού προγράμματος, το οποίο διδάσκει την εφαρμογή ειδικών εργαλείων, υποκινεί την απόκτηση προσωπικής εμπειρίας και μεταδίδει τη γνώση στο πλαίσιο ενός ευρέου φάσματος προσεγγίσεων (συνολική προσέγγιση που συνδυάζει διαφορετικές σχολές σκέψης). Στην ανάπτυξη ενός δομημένου προγράμματος, γεγονός που εγγυάται την ομοιογένεια του προγράμματος αλλά και τον σχεδιασμό των επιμέρους ενοτήτων με τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνονται στις ατομικές ανάγκες για εκπαίδευση. Η χρήση της διαδικασίας επαναπιστοποίησης, όπως προβλέπεται στο ISO 17024 ως ένα στοιχείο βελτίωσης της ποιότητας και ένα βήμα προς την κατεύθυνση της δια βίου μάθησης. Page 11 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Η παροχή των μέσων για την απόκτηση πιστοποίησης για τη συγκεκριμένη ομάδαστόχο. Ο ενιαίος, διαφανής καθορισμός ικανοτήτων / δεξιοτήτων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς (επίπεδο 5). 3.2. Συνιστώσες του προγράμματος σχετικά με τις πρακτικές δεξιότητες. Σημαντικές και κρίσιμες εργασίες εντός του πεδίου δραστηριοτήτων της ομάδας στόχου: Η ανάπτυξη μιας καλής σχέσης με τους εκπαιδευόμενους κατά την διαδικασία της καθοδήγησης Ο συντονισμός και η υποστήριξη του εκπαιδευτή/συμβούλου Ο σχεδιασμός, η διαπραγμάτευση και η εφαρμογή του προγράμματος του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Η υποστήριξη και ενθάρρυνση του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Η παρακολούθηση της προόδου και παροχή ανατροφοδότησης Η αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας και των συμμετεχόντων σε αυτό. Δεξιότητες της ομάδας στόχου: Ανάπτυξη καλών σχέσεων με τον εκπαιδευόμενο κατά την διαδικασία της καθοδήγησης Δημιουργία και διατήρηση μιας εργασιακής σχέσης με τον εκπαιδευόμενο που θα βοηθήσει τον εκπαιδευόμενο να επιτύχει τους επαγγελματικούς του / της και τους προσωπικούς του / της στόχους. Εξασφάλιση της ευημερίας του εκπαιδευόμενου και υποστήριξή του σε σχετικά προσωπικά ζητήματα. Επισκόπηση και βελτίωση του ρόλου τους στην ανάπτυξη των σχέσεων εργασίας που θα μεγιστοποιήσει τα αποτελέσματα της διαδικασίας καθοδήγησης. Συντονισμός και υποστήριξη του εκπαιδευτή/συμβούλου Βεβαιωθείτε ότι οι διαφορετικοί ρόλοι των ενδιαφερόμενων μερών διατηρούνται και αποκαταστήστε την ισορροπία σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά Αποκτήστε επαρκή ενημέρωση για το πρόγραμμα του εκπαιδευόμενου, προκειμένου να συμβάλετε αποτελεσματικά σε αυτό, διατυπώνοντας ερωτήσεις ή εκφράζοντας τις ανησυχίες σας στον εκπαιδευτή/σύμβουλο. Επανεξετάστε και βελτιώστε την επίδοσή σας αναφορικά με την αποτελεσματική υποστήριξη του εκπαιδευτή/συμβούλου Page 12 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Σχεδιασμός, διαπραγμάτευση και εφαρμογή του προγράμματος του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Προγραμματίστε δραστηριότητες και καθήκοντα για να εξασφαλιστεί ότι οι συμφωνημένοι μαθησιακοί στόχοι θα ικανοποιηθούν. Προγραμματίστε, διαπραγματευτείτε και εφαρμόστε το πρόγραμμα με τον εκπαιδευόμενο, τον εκπαιδευτή/σύμβουλο του εκπαιδευόμενου και, ενδεχομένως, με ανθρώπους-κλειδιά στον οργανισμό. Βεβαιωθείτε ότι όλοι οι πόροι που απαιτούνται για την υποστήριξη του προγράμματος είναι διαθέσιμοι (συμπεριλαμβανομένων ατόμων που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα / έμπειρο προσωπικό). Κάντε τις απαραίτητες προσαρμογές στο χώρο εργασίας ή τις μεθόδους εργασίας που θα φιλοξενήσει τον εκπαιδευόμενο. Βεβαιωθείτε ότι το πρόγραμμα εκπαίδευσης συνάδει με τα ανθρώπινα, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Διατηρείστε επαφές με τους συναδέλφους, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το πρόγραμμα εκμάθησης λειτουργεί αποτελεσματικά. Επανεξετάστε και βελτιώστε την επίδοσή σας στον προγραμματισμό, τη διαπραγμάτευση και την εφαρμογή του προγράμματος εκπαίδευσης με βάση την εργασία. Υποστήριξη και ενθάρρυνση του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Υποστήριξη της προόδου του εκπαιδευόμενου σχετικά με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στον οργανισμό, ενώ ενεργεί όταν είναι αναγκαίο ως συνήγορος για τον εκπαιδευόμενο με τα άλλα μέλη του οργανισμού. Παρέχετε ένα κατάλληλο επίπεδο υποστήριξης στους εκπαιδευόμενους, που να ανταποκρίνεται στους / μαθησιακούς και προσωπικούς τους στόχους, καθώς και στην επίλυση προσωπικών ζητημάτων (εντός ορίων). Βεβαιωθείτε ότι ο εκπαιδευόμενος έχει επαρκές επίπεδο συνεχούς υποστήριξης από τους προϊσταμένους του και τους συναδέλφους του στον οργανισμό Συνεννοηθείτε με τον εκπαιδευτή/σύμβουλο για την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με την υποστήριξη του εκπαιδευόμενου. Επανεξετάστε και βελτιώστε την επίδοσή σας σχετικά με την υποστήριξη στον εκπαιδευόμενο. Παρακολούθηση της προόδου και παροχή ανατροφοδότησης Αξιολογείστε την πρόοδο της εκπαίδευσης του εκπαιδευόμενου σε τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά και υιοθετείστε υποστηρικτικές δράσεις όπου χρειάζεται για την ενίσχυση αυτής της προόδου. Παρέχετε εποικοδομητική ανατροφοδότηση στους εκπαιδευόμενους για την πρόοδό τους και διασφαλίστε ότι έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν θέματα και να διαπραγματευτούν τις αλλαγές. Βεβαιωθείτε ότι οι όποιες απαιτήσεις αναφορικά με την επίσημη αξιολόγηση ή την υποβολή εκθέσεων ικανοποιούνται σε συνεργασία με τον εκπαιδευτή/σύμβουλο. Συντονίστε την εμπλοκή των υπολοίπων συνεργατών σας στο πρόγραμμα με βάση την εργασία, επιβεβαιώνοντας ότι έχουν τις κατάλληλες ευκαιρίες για να συζητήσουν θέματα και να διαπραγματευτούν τις αλλαγές. Διαχειριστείτε οποιαδήποτε κρίση και απροσδόκητες αλλαγές που επηρεάζουν το πρόγραμμα του εκπαιδευόμενου αποτελεσματικά Page 13 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Διαχειριστείτε τυχόν δυσκολίες που έχει ο εκπαιδευόμενος με το πρόγραμμα, τα εργασιακά καθήκοντα ή τον οργανισμό και διαπραγματευτείτε τυχόν διορθωτικές ενέργειες τόσο με τον ίδιο όσο και με τρίτους όπου είναι απαραίτητο. Επανεξετάστε και βελτιώστε την επίδοσή σας σε επίπεδο επίβλεψης και παρακολούθησης. Αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας και των συμμετεχόντων σε αυτό Αξιολογείστε τον βαθμό στον οποίο έχουν επιτευχθεί τα σχετικά μαθησιακά αποτελέσματα από τον εκπαιδευόμενο. Αξιολόγηση του εξατομικευμένου προγράμματος του εκπαιδευόμενου όσον αφορά την αποτελεσματικότητά του στην επίτευξη των μαθησιακών στόχων του εκπαιδευόμενου. Αξιολογείστε την αποτελεσματικότητα του κάθε χώρου εργασίας όσον αφορά την παροχή κατάλληλων ευκαιριών μάθησης. Χρησιμοποιήστε τα αποτελέσματα της αξιολόγησης προτείνοντας βελτιώσεις στο πρόγραμμα. Βεβαιωθείτε ότι αναγνωρίζονται οι δυνατότητες βελτίωσης για τους υφιστάμενους ή / και για τους μελλοντικούς καταρτιζόμενους και αυτές οι πληροφορίες διαβιβάζονται στους αρμόδιους. Επανεξετάστε και βελτιώστε τη δική σας προσέγγιση για την αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας. 3.2.1. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Απαιτήσεις (γνώσεις και δεξιότητες που διδάσκονται και απορροφώνται κατά τη διάρκεια του προγράμματος κατάρτισης) Οι υποψήφιοι θα πρέπει να επιλέξουν την πρώτη (βασική) ενότητα και τουλάχιστο μια ακόμη. Όλες οι πέντε ενότητες μπορούν να επιλεχθούν για παρακολούθηση είτε όλες μαζί, ή μία πίσω από την άλλη, ή σε ξεχωριστά χρονικά διαστήματα. Για τους σκοπούς της πιστοποίησης δεν πρέπει να παρέλθει χρονικό διάστημα που θα υπερβαίνει τα τρία έτη μεταξύ της πρώτης εκπαιδευτικής ενότητας και της τελευταίας. Οι εταίροι μπορούν να μειώσουν το χρόνο και τις δραστηριότητες της κάθε ενότητας αν αυτό δικαιολογείται από την πιθανή προηγούμενη εμπειρία και κατάρτιση της κάθε υποψήφιας ομάδας. Αυτό όμως πρέπει να γίνεται μόνο μετά από κατάλληλη εκτίμηση για την κάθε συγκεκριμένη ομάδα και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει κάτι τέτοιο να φέρνει σε μειονεκτική θέση τα λιγότερο έμπειρα μέλη της ομάδας. Οι εταίροι θα μπορούσαν να προνοήσουν να δώσουν την δυνατότητα στους υποψήφιους να δώσουν απευθείας εξετάσεις στις ενότητες όπου έχουν ήδη τη γνώση, τις δεξιότητες και την εμπειρία (αναγνώριση προηγούμενης εμπειρικής γνώσης) που απαιτείται για την ενότητα και βέβαια μόνο μετά από την κατάλληλη αξιολόγηση του κάθε υποψηφίου. Στην περίπτωση αυτή, οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν τουλάχιστον διετή εμπειρία ως εκπαιδευτές / σύμβουλοι. Σε κάθε περίπτωση η αναγνώριση της ισοδύναμης εκπαίδευσης ή / και της εμπειρίας πρέπει να επιβεβαιωθεί από τον οργανισμό πιστοποίησης ή από την επιτροπή του προγράμματος. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης για μέντορες αποτελείται από 5 ενότητες που περιέχουν υποενότητες διάρκειας 86 διδακτικών ωρών (1 διδακτική ώρα = 50 λεπτά) Page 14 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Ενότητα 1 Βασικές Δεξιότητες για Μέντορες και Εκπαιδευτές / Συμβούλους (24 διδακτικές ώρες) Επικοινωνία (8 διδακτικές ώρες) Μοντέλα επικοινωνίας Βασικά στοιχεία ενός μηνύματος Εσωτερική και εξωτερική επικοινωνία Τεχνικές επικοινωνίας Επίλυση Προβλημάτων (4 διδακτικές ώρες) Τι είναι η επίλυση προβλημάτων Δημιουργική επίλυση προβλημάτων και παραγωγή ιδεών Αποτελεσματική Λήψη Αποφάσεων Προώθηση νέων ιδεών Επίλυση Συγκρούσεων (3 διδακτικές ώρες) Ορισμός της σύγκρουσης, αποφυγή συγκρούσεων, επίλυση συγκρούσεων Έξι βήματα για την επίλυση συγκρούσεων Επίλυση συγκρούσεων και αποτελεσματική επικοινωνία Πρότυπα επίλυσης συγκρούσεων Μορφές συγκρούσεων Επαγγελματική συμπεριφορά (3 διδακτικές ώρες) Εμπιστευτικότητα Βασικές επαγγελματικές αξίες Επιχειρηματική δεοντολογία Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Πολυπολιτισμικότητα Περιβαλλοντική δεοντολογία Δίκαιο εμπόριο Ανθρώπινα δικαιώματα Εύλογη επιχειρηματική δραστηριότητα Δικτύωση (2 διδακτικές ώρες) Τί είναι η δικτύωση - πλεονεκτήματα Βήματα προς τη δικτύωση Ο ρόλος του Μέντορα και του Συμβούλου (4 διδακτικές ώρες) Ορισμοί (Μέντορας, Σύμβουλος / Εκπαιδευτής) Άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς στο πλαίσιο της διαδικασίας Πίνακας Δεξιοτήτων για μέντορες και εκπαιδευτές / συμβούλους Βασικές αρμοδιότητες Page 15 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Ενότητα 2 Διαμόρφωση του βασισμένου στην εργασία προγράμματος (δεν αφορά τους Μέντορες) Ενότητα 3 Σχεδιασμός, διαπραγμάτευση και εφαρμογή του προγράμματος του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας (18 διδακτικές ώρες) Η μάθηση στο χώρο εργασίας, θεωρίες και τεχνικές μάθησης (2 διδακτικές ώρες) Παρουσίαση των βασικών εννοιών σε απλοποιημένη και πρακτική μορφή Σύνδεση Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και μάθησης στο χώρο εργασίας συζήτηση Εφαρμογή μεθόδων εκπαίδευσης και τεχνικών στην πρακτική Κατανόηση των αναγκών του εκπαιδευόμενου σε επίπεδο εκπαίδευσης, Ανάλυση των Εκπαιδευτικών Αναγκών (4 διδακτικές ώρες) Παραδείγματα Ανάλυσης Εκπαιδευτικών Αναγκών Ασκήσεις με βάση τον πραγματικό χώρο εργασίας και τις δεξιότητες που απαιτούνται Σχεδιασμός, ανάπτυξη και εφαρμογή του προγράμματος στο χώρο εργασίας (6 διδακτικές ώρες) Πρακτική στη διαπραγμάτευση μαθησιακών δραστηριοτήτων με άλλα μέλη του προσωπικού Πρακτική στην ενημέρωση του εκπαιδευόμενου και ενθάρρυνση μιας αμοιβαία υποστηρικτικής σχέσης. Σχεδιασμός μαθησιακών δραστηριοτήτων αντίστοιχων με τον χώρο εργασίας και την Ανάλυση Εκπαιδευτικών Αναγκών Ανάπτυξη και εφαρμογή κατάλληλων τεχνικών παρακολούθησης και αξιολόγησης Θέματα δεοντολογίας Ο σημασία της αποτελεσματικότητας αναφορικά με την απόδοση στην εργασία Εφαρμογή της εστιασμένης στον στόχο καθοδήγησης και προσεγγίσεις παρακινητικής συνέντευξης Προσαρμογή, βοηθήματα και προσαρμογές του προγράμματος εργασίας και μάθησης για εκπαιδευόμενους με ειδικές ανάγκες, αναπηρίες και μαθησιακές ανάγκες (2 διδακτικές ώρες) Καθοδήγηση σχετικά με τη νομοθεσία Κριτήρια καθοδήγησης για παραπομπή σε εξειδικευμένους οργανισμούς / αξιολογήσεις Μορφή και η διαδικασία για τον προσδιορισμό της αντιστοιχίας μεταξύ εκπαιδευόμενου, χώρου εργασίας και καθηκόντων Κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση (1 διδακτική ώρα) Προσδιορισμός τυπικών ζητημάτων κοινωνικής ένταξης Οργάνωση του εργασιακού περιβάλλοντος (3 διδακτικές ώρες) Πρακτική εργασία στο χώρο εργασίας με τον εργοδότη Page 16 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Ενότητα 4 Υποστήριξη και ενθάρρυνση του εκπαιδευόμενου (16 διδακτικές ώρες) Θεωρίες για την παρακίνηση, την υποστήριξη και την ανάπτυξη (3 διδακτικές ώρες) Περιγραφή της παρακίνησης και στρατηγικών παρακίνησης Η διατήρηση της υποκίνησης Αρχές και μέθοδοι για την υποστήριξη του εκπαιδευόμενου Ζητήματα πολυπολιτισμικότητας και διαφορετικότητας (3 διδακτικές ώρες) Διαχείριση της διαφορετικότητας Πολυπολιτισμικότητα και πολιτιστική γνώση και έκφραση Καλές πρακτικές από την ΕΕ Εταιρική Κουλτούρα (2 διδακτικές ώρες) Ορισμός του «κώδικα δεοντολογίας», της «εταιρικής κουλτούρας» και της «κουλτούρας εργασίας» Η δομή ενός οργανισμού Γενική θεώρηση, δήλωση αποστολής και το περιεχόμενο πληροφοριών τους Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη / Πιστοποιήσεις για οργανισμούς Χειρισμός δύσκολων ή ευαίσθητων συζητήσεων (4 διδακτικές ώρες) Βασικές Αρχές Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας και Συμβουλευτικής Προσέγγισης Εμπόδια στην Επικοινωνία - Συνηθισμένα Λάθη Δεξιότητες Αποτελεσματικής Επικοινωνίας Τόνωση και καθοδήγηση του προβληματισμού (4 διδακτικές ώρες) Ορισμός του προβληματισμού Ο προβληματισμός στο πλαίσιο της μάθησης στο χώρο εργασίας Στόχοι και αξία του προβληματισμού Πότε και πως χρησιμοποιείται ο προβληματισμός Επικοινωνιακές δεξιότητες που σχετίζονται με τη διαδικασία προβληματισμού Page 17 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Ενότητα 5 Παρακολούθηση της προόδου και παροχή Ανατροφοδότησης (18 διδακτικές ώρες) Αρχές και πρακτικές για την αξιολόγηση (συμπεριλαμβανομένης της αυτοαξιολόγησης), την παρακολούθηση και την ανατροφοδότηση (6 διδακτικές ώρες) Ειδικές αρχές για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση Ειδικές μέθοδοι για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση Αυτοαξιολόγηση Παρέμβαση Συμβολή στις απαιτήσεις αξιολόγησης του προγράμματος του εκπαιδευόμενου (4 διδακτικές ώρες) Απαιτήσεις Αναφοράς Το συγκεκριμένο τεχνικό πεδίο Εργαλεία για την επισκόπηση της προόδου Διαχείριση κρίσης (4 διδακτικές ώρες) Διαχείριση κρίσης Βήματα συνεργασίας για την επίλυση της κρίσης Παρακολούθηση της προόδου και πλάνο δράσης κάνοντας χρήση των κοινοτικών δικτύων (4 διδακτικές ώρες) Εξωτερική υποστήριξη Τρόπος εργασίας με εξωτερική υποστήριξη Ενότητα 6 Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού προγράμματος (12 διδακτικές ώρες) Προγραμματισμός και υλοποίηση της αξιολόγησης (4 διδακτικές ώρες) Σύντομη επισκόπηση διαφορετικών τύπων αξιολόγησης Η εξειδίκευση της διαδικασίας αξιολόγησης της μάθησης με βάση την εργασία Οι μέθοδοι αξιολόγησης των προγραμμάτων με βάση την εργασία Αρχές επιλογής μεθόδων Εργαλεία αξιολόγησης των προγραμμάτων με βάση την εργασία Αρχές ανάπτυξης και χρήσης των εργαλείων Ανάλυση, ερμηνεία και παρουσίαση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης (6 διδακτικές ώρες) Ποσοτική και ποιοτική διάσταση των ευρημάτων της ανάλυσης και αξιολόγησης Μέδοδοι και εργαλεία με βάση τον υπολογιστή Τεκμηρίωση Ερμηνεία των ευρημάτων και η χρήση τους Οι συμμετέχοντες στην αξιολόγηση Παρουσίαση των αποτελεσμάτων και παροχή ανατροφοδότησης στις σχετικές ομάδεςστόχους Page 18 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Αλλαγές προγραμματισμού (2 διδακτικές ώρες) Κριτική και βελτίωση της προσέγγισης και συμβολή στην αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας Βελτιώσεις με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης 3.3. Εξετάσεις και αξιολόγηση 3.3.1. Απαραίτητες προϋποθέσεις εξετάσεων Οι ακόλουθες είναι εν συντομία οι προϋποθέσεις για την αποδοχή στις εξετάσεις. Οι υποψήφιοι για την πιστοποίηση πρέπει: Θα πρέπει να παρέχει αποδεικτικά στοιχεία ότι ενήργησε με επιτυχία ως μέντορας σε τουλάχιστον δύο εκπαιδευόμενους κατά τη διάρκεια των τοποθετήσεών τους σε θέσεις εργασίας ή των προγραμμάτων τους, κατά τα τελευταία τρία χρόνια - ως εκ τούτου, μια περιγραφή του προγράμματος ή της διαδικασίας, η οποία επιβεβαιώθηκε από τους εργοδότες ή άλλα τρίτα μέρη είναι απαραίτητη. Απαιτήσεις στη παρακολούθηση των μαθημάτων Οι ώρες διδασκαλίας στην αίθουσα ορίζονται στην περιγραφή της κάθε ενότητας. Οι εκπαιδευόμενοι απαιτείται να παρακολουθήσουν κατ ελάχιστον το 80% των διδακτικών ωρών της κάθε ενότητας. Αποδείξεις της ύπαρξης ισότιμων προσόντων μπορεί να παρέχονται μόνο με βάση την αξιολόγηση της ισοδυναμίας από την επιτροπή του προγράμματος. Το πρόγραμμα σπουδών ανταποκρίνεται στα κριτήρια που περιέχονται σε αυτό το πρόγραμμα πιστοποίησης. Page 19 of 26
Scale Πρόγραμμα Πιστοποίησης 3.3.2. Εξετάσεις Η εξέταση αποτελείται από τα ακόλουθα μέρη Μέρη εξετάσεων Πρακτική εξέταση / Παιχνίδι ρόλων / Συνεδρία Παρατήρησης Κάθε υποψήφιος θα επιλέξει ένα παιχνίδι ρόλων (role play) τραβόντας τυχαία ένα θέμα από έναν καθορισμένο κατάλογο θεμάτων για παιχνίδια ρόλους στην αρχή αυτού του μέρους της εξέτασης. Ο κατάλογος θεμάτων καθορίζεται από την επιτροπή του προγράμματος. Τα ακόλουθα κριτήρια θα αξιολογηθούν: Χρήση μη λεκτικής επικοινωνίας (φωνή, χειρονομίες, επαφή με τα μάτια, γλώσσα του σώματος), κλπ. Χρήση γλώσσας κατανοητής από τους εκπαιδευόμενους Αναγνώριση του προβλήματος, σύμφωνα με το θέμα του ρόλου του παιχνιδιού ρόλου (role play) Τεχνικές Ερωτήσεων - ευχέρεια επικοινωνίας με τον εκπαιδευόμενο (εκμαίευση των απαιτούμενων πληροφοριών) Σωστή χρήση της μεθοδολογίας Εκπλήρωση του σκοπού Πρακτική συνάφεια / αντίκρισμα Διευκρίνιση / Περίληψη Παροχή σχετικής ανατροφοδότησης Συνάφεια των αναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων Επαγγελματική συμπεριφορά (αντικειμενικότητα, εμπιστευτικότητα, επιχειρηματική ηθική, περιβαλλοντική ηθική...) 1-10 πόντους (σύμφωνα με το φύλλο αξιολόγη σης) Γραπτή εξέταση - Τεστ Πολλαπλής Επιλογής Το γραπτό μέρος της εξέτασης είναι το Τεστ Πολλαπλής Επιλογής το οποίο καλύπτει τουλάχιστον πέντε ερωτήσεις για την κάθε ενότητα του εκπαιδευτικού προγράμματος. Το τεστ πολλαπλής επιλογής θα δημιουργηθεί από ένα καθορισμένο κατάλογο ερωτήσεων. Αυτός ο κατάλογος καθορίζεται από την επιτροπή του προγράμματος. Για να περάσει κάποιος αυτό το μέρος της εξέτασης απαιτείται να απαντήσει σωστά στο 60% των καθορισμένων ερωτήσεων. Πόντοι (κάθε ερώτηση είναι και ένας πόντος) Προφορική εξέταση Μελέτη περίπτωσης και ερωτήσεις Βάση της προφορικής εξέτασης είναι μια γραπτή μελέτη περίπτωσης (case study) που γίνεται από τους υποψηφίους. Το θέμα της μελέτης περίπτωσης είναι ένα πρακτικό παράδειγμα για καθοδήγηση / συμβουλευτική σε μια κατάσταση εργασίας και πρέπει να γίνει αποδεκτό από τον εκπαιδευτή του εκπαιδευτικού προγράμματος. Τα ακόλουθα κριτήρια θα αξιολογηθούν: Page 20 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Δομή της μελέτης περίπτωσης (αρχική κατάσταση, στόχος, τρόπος δράσης...) Επίσημα κριτήρια της μελέτης περίπτωσης (σελίδες, είδος γραμματοσειράς...) Σαφής, συγκεκριμένος, συνοπτικός και ακριβής εντοπισμός του προβλήματος, σύμφωνα με το θέμα της μελέτης περίπτωσης Ύπαρξη συγκεκριμένων, μετρήσιμων, εφικτών, ρεαλιστικών και χρονικά προσδιορισμένων στόχων Συνέχεια Είναι η πορεία δράσης σχετική με την επίτευξη του στόχου και αντανακλάται στη διαδικασία συμβουλευτικής και καθοδήγησης; Σε ποιο βαθμό οι συστάσεις-συμβουλές συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος Πολυπλοκότητα των αναλαμβανόμενων / περιγραφόμενων δραστηριοτήτων (Σε ποιο βαθμό είναι η περιγραφόμενη διαδικασία καθοδήγησης / συμβουλευτικής καλά σχεδιασμένη, εφαρμόσιμη, παρακολουθήσιμη, α- ξιολογήσιμη ;) Επιπτώσεις (Δείχνει η περιγραφή της μελέτη περίπτωσης την επίδραση της διαδικασίας της καθοδήγησης / συμβουλευτικής σχετικά με τα επιτεύγματα του εκπαιδευόμενου;) Προβληματισμός/ Αξιολόγηση (αναθεωρεί και βελτιώνει ο συγγραφέας την προσέγγισή του σχετικά με τις ενέργειες καθοδήγησης / συμβουλευτικής;) Επαγγελματική συμπεριφορά του εκπαιδευτή / συμβούλου (Καθιστά η μελέτη περίπτωσης προφανές ότι ο συγγραφέας ακολουθεί τις βασικές αρχές της διαδικασίας καθοδήγησης / εκπαίδευσης, όπως η αντικειμενικότητα, εμπιστευτικότητα, ηθική των επιχειρήσεων, πολυπολιτισμικότητα, ανθρώπινα δικαιώματα κλπ;) Μετά την παρουσίαση της μελέτης περίπτωσης, ο εξεταστής πρέπει να καθορίσει και να ρωτήσει κατανοητές ερωτήσεις αναφορικά με τη μελέτη περίπτωσης. Η αξιολόγηση των ερωτήσεων είναι σε μια κλίμακα από το 1 (δεν πέρασε) έως πέντε (πολύ καλό) 1-10 πόντους (σύμφωνα με το φύλλο αξιολόγη σης) 1 5 πόντους (σύμφωνα με το φύλλο αξιολόγη σης) Page 21 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης Έκδοση Πιστοποιητικού Μετά την επιτυχία του υποψήφιου στις εξετάσεις και μετά τον έλεγχο της αυθεντικότητας των εγγράφων που τεκμηριώνουν την απαραίτητη εργασιακή εμπειρία, εκδίδεται το πιστοποιητικό. 3.3.3. Παρακολούθηση / επαναπιστοποίηση Τα πιστοποιητικά έχουν περιορισμένη διάρκεια. Ισχύουν για μια περίοδο τριών ετών. Για την παράταση της ισχύς του πιστοποιητικού, ο κάτοχος πρέπει να παρουσιάσει μια επιστολή από τον εργοδότη του που να επιβεβαιώνει ότι απασχολείται στον τομέα που έχει πιστοποιηθεί. Αυτό σημαίνει ότι οι υποψήφιοι για επαναπιστοποίηση πρέπει: Να παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι δραστηριοποιήθηκαν ως μέντορες σε τουλάχιστον δύο εκπαιδευόμενους κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων τους κατά τα τελευταία τρία χρόνια - μια περιγραφή του προγράμματος ή της διαδικασίας που να επιβεβαιώνεται από τους εργοδότες ή από άλλα τρίτα μέρη είναι απαραίτητη. Εάν η διαδικασία πιστοποίησης δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως (περισσότερο από 6 μήνες), τότε η διαδικασία πιστοποίησης πρέπει να ξαναγίνει (γραπτή εξέταση - Τεστ Πολλαπλής Επιλογής). 3.3.4. Προσόντα των εκπαιδευτών και των εξεταστών Εκπαιδευτές (ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ) Ελάχιστα προσόντα: Επίπεδο 6 του EQF (π.χ. πτυχίο ή ισοδύναμο επίπεδο επαγγελματικών προσόντων) ή αποδεικτικά στοιχεία αντίστοιχης επαγγελματικής εμπειρίας τουλάχιστον 2 ετών, καθώς και: Είτε ελάχιστα προσόντα επιπέδου 5 του EQF ή αντίστοιχη εκπαιδευτική εμπειρία ή τουλάχιστον εμπειρία 3 ετών ως εκπαιδευτής, συν: Εργασιακή εμπειρία 3 ετών σε προγράμματα που βασίζονται στην εργασία ή σε προγράμματα τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας. Εξεταστές (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΕΧΟΥΝ) Ελάχιστα προσόντα επιπέδου 6 του EQF, πτυχίο πανεπιστημίου στον τομέα της επικοινωνίας, της εκπαίδευσης, των ανθρώπινων πόρων, ή αποδεικτικά στοιχεία τουλάχιστον πέντε ετών εμπειρίας ως εκπαιδευτικός, σύμβουλος ή μέντορας σε προγράμματα που βασίζονται στην εργασία. Page 22 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 3.4. Επικοινωνία του προγράμματος με τους εμπλεκόμενους Η επικοινωνία του προγράμματος πιστοποίησης με πρόσωπα σε σχετικούς κύκλους (εκπαιδευόμενους, συνεργαζόμενους οργανισμούς) πραγματοποιείται μέσω της ιστοσελίδας του οργανισμού πιστοποίησης και των παρόχων κατάρτισης, καθώς και μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και διαφημιστικών φυλλαδίων. Η αποδοχή του προγράμματος μπορεί να προσδιοριστεί με τη λήψη δημοσκοπήσεων και την τακτική συζήτηση σε συνεδριάσεις της επιτροπής του προγράμματος. 4. Μηχανισμοί πιστοποίησης (εμπιστευτικότητα) Όλοι οι μηχανισμοί θα πρέπει να αναπτυχθούν από πρόσωπα που είναι απόλυτα εξοικειωμένα με την πιστοποίηση και με τους σχετικούς τομείς και τα οποία έχουν την εμπειρία και τις δεξιότητες για την ανάπτυξη των εν λόγω μηχανισμών. Η εφαρμογή της πιστοποίησης (αξιολόγηση, πιστοποίηση) θα εξετάζεται και θα παρακολουθείται από τον οργανισμό πιστοποίησης SystemCERT. Η διασφάλιση σταθερών ροών εργασίας είναι δυνατή με τη χρήση ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας του SystemCERT καθώς και από την τακτική διαπίστευση του οργανισμού από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Εργασίας. Για να εξασφαλιστεί ότι όλα κυλούν ομαλά, αρχεία θα τηρούνται από όλες τις παραπάνω δραστηριότητες (κατάρτιση, έγκριση εκπαιδευτή, εξεταστική επιτροπή, τις ημερομηνίες εξέτασης μεταξύ άλλων). Ο οργανισμός πιστοποίησης διενεργεί επιτόπιους ελέγχους της διαδικασίας αξιολόγησης (εξετάσεων) στο πλαίσιο ειδικού ελέγχου. 5. Εγκυρότητα (συμμόρφωση) Όλες οι εξετάσεις θα πρέπει να είναι σε συμφωνία με τις προδιαγραφές εξέτασης, πρέπει να εφαρμόζονται ισότιμα και χωρίς καμία προκατάληψη. Η συμμόρφωση της εξέτασης με τις προδιαγραφές του προγράμματος εξασφαλίζεται βάσει των τυποποιημένων και διαπιστευμένων διαδικασιών που εφαρμόζονται από την Υπηρεσία Πιστοποίησης SystemCERT. Η όλη διαδικασία υποστηρίζεται από το πρόγραμμα σπουδών της επιτροπής προγράμματος και από τις διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη. 6. Εξασφάλιση αντικειμενικότητας Ο οργανισμός πιστοποίησης θα πρέπει να καθορίσει τον μηχανισμό εξετάσεων ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα και η εμπιστευτικότητα. Η αντικειμενικότητα εξασφαλίζεται από τους προσεκτικά δομημένους μηχανισμούς που εφαρμόζονται από τον διαπιστευμένο φορέα πιστοποίησης SystemCERT. Η επιτροπή προγράμματος συνεδριάζει τακτικά (κατ ελάχιστον μία φορά το χρόνο) για να συζητήσει πιθανές αναθεωρήσεις του προγράμματος πιστοποίησης και τις λεπτομέρειες εξέτασης. Page 23 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 7. Δείγμα πιστοποιητικού Ικανότητα/Δεξιότητα: Μέντορας για τους εκπαιδευόμενους στο χώρο εργασίας Όνομα, Επώνυμο, Τίτλος Που γεννήθηκε (ημερομηνία γέννησης) έλαβε μέρος και πέρασε τις εξετάσεις για τους «Μέντορες για εκπαιδευόμενους στο χώρο εργασίας» που πραγματοποιήθηκαν στο (όνομα οργανισμού) στις (ημερομηνία) σύμφωνα με το πρόγραμμα πιστοποίησης της SystemCERT και, ως εκ τούτου, αποδεδειγμένα έχει τα προσόντα για την απασχόληση του / της ως Μέντορας. Αυτό το πιστοποιητικό ικανότητας επιβεβαιώνει για τον κάτοχο ότι αυτός / αυτή έχει τις γνώσεις και τις απαιτούμενες δεξιότητες ώστε να: o o o o o o Η ανάπτυξη μιας καλής σχέσης με τους εκπαιδευόμενους κατά την διαδικασία της καθοδήγησης Ο συντονισμός και η υποστήριξη του εκπαιδευτή/συμβούλου Ο σχεδιασμός, η διαπραγμάτευση και η εφαρμογή του προγράμματος του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Η υποστήριξη και ενθάρρυνση του εκπαιδευόμενου στο χώρο εργασίας Η παρακολούθηση της προόδου και παροχή ανατροφοδότησης Η αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας και των συμμετεχόντων σε αυτό. Page 24 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 8. Επιτροπή προγράμματος (ιδρυτικά μέλη) Τα μέλη της επιτροπής προγράμματος επιβεβαιώνουν με τις υπογραφές τους την ισχύ του παρόντος προγράμματος πιστοποίησης. Leoben, Οκτώβριος 2013 Mag. Dimitrios Doukas Schulungszentrum Fohnsdorf David Imber Vocational Rehabilitation Consultants (VRC) Jolanta Religa ITeE-PIB Ingemar Andersson The University of Gothenburg Margareta Ringius Tjorns Municipality Βασιλική Αναστασοπούλου ΔΗΜΗΤΡΑ Κέντρο Ενημέρωσης και Επιμόρφωσης Α.Ε Christiana Knais MMC Management Centre Ltd Uwe Hackl, MBA SystemCERT Zertifizierungs GesmbH Page 25 of 26
Πρόγραμμα Πιστοποίησης 9. Έγγραφα για την πιστοποίηση Για μια (πλήρη) πιστοποίηση τα ακόλουθα έγγραφα πρέπει να επαληθεύονται από τον οργανισμό πιστοποίησης: 1) Έλεγχος καταλληλότητας των υποψηφίων a) Αίτηση για πιστοποίηση b) Αντίγραφο του διαβατηρίου ή της άδειας οδήγησης c) Φύλλο δεδομένων για τους συμμετέχοντες d) Βεβαίωση εκπλήρωσης των προϋποθέσεων εξέτασης Βεβαίωση παρακολούθησης των μαθημάτων Βεβαίωση δραστηριοποίησης ως σύμβουλος / εκπαιδευτής, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων εγγραφής, και αξιολόγησης e) Φύλλο αξιολόγηση της εξέτασης / τεκμηρίωση της εξέτασης 2) Έλεγχος καταλληλότητας από εκπαιδευτές και εξεταστές a) Λιστα ελέγχου για την αποδοχή b) Βεβαίωση κατοχής των καθορισμένων επαγγελματικών προσόντων Page 26 of 26