ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΙΣΤΟ Βοτανικό μονοπάτι «Τα δέντρα του ρέματος Θ. Σοφούλη έχουν ταυτότητα: Ελάτε να γνωριστούμε!» ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Η ΔΡΑΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΙΣ 3, 10 & 11/12/2014 ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ «ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ», ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ 2014 KAI TON TOMEA ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΘ Συνολικός προϋπολογισμός: 4.400 ευρώ Δρ Νίκος Κρίγκας Μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης Τομέας Οκολογίας, Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ Θεσσαλονίκη Δεκέμβριος 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιοχή δράσης και δραστηριότητες 1. Συμβολική δενδοφύτευση 2. Καθιστικοί πάγκοι-τράπεζα 3. Πινακίδες ενημέρωσης-σήμανσης για το βοτανικό μονοπάτι 4. Πινακίδα κατεύθυνσης, πινακίδες περιβαλλοντικής διερμηνείας φυτών 5. Πινακίδες ταυτότητας ειδών 6. Ενημερωτικό φυλλάδιο ευαισθητοποίησης 7. Επιλεκτική κλάδευση-διάνοιξη μονοπατιού 8. Εθελοντικός καθαρισμός ρέματος, τοποθέτηση κάδου απορριμμάτων και αναδιευθέτηση παλαιών κομμένων κορμών 9. Παρουσίαση της δράσης-εορτασμός 10. Προβολή δράσης και διάχυση 11. Ανάπτυξη ειδικού ιστότοπου για το ρέμα Σοφούλη 12. Αξιολόγηση της δράσης με ερωτηματολόγιο 13. Προτάσεις προς τις δημοτικές αρχές
Περιοχή δράσης: Προς τ ανατολικά όρια της Θεσσαλονίκης, υπήρχε πάντα ένας φυσικός χείμαρρος της πόλης, στην περιοχή του σημερινού Ντεπώ. Ο χείμαρρος αυτός περνούσε δυτικά της Αποθήκης του τραμ (Depot) και κατέληγε στη θάλασσα, από τη νότια πλευρά του μύλου Αλλατίνη. Ένα τμήμα αυτού του ρέματος διασώζεται ακόμα και σήμερα, κοντά στην Αποθήκη, ανατολικά της Βίλλας Μπιάνκα και δίπλα στο 14ο και 21 ο Γυμνάσιο - Λύκειο Θεσσαλονίκης. Η εμφανής κοίτη εκείνου του ρέματος σήμερα εκτείνεται από τη συμβολή της Θ. Σοφούλη με την Γ. Παπανδρέου (πρώην Ανθέων) έως την Β. Όλγας, κατά μήκος του πεζοδρόμου της Νέστορος Τύπα. Σε αυτό τον ιστορικό χώρο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε η δράση «Πράσινες παρέμβασεις στον αστικό ιστό» 1 με τίτλο «Βοτανικό μονοπάτι - Το πράσινο στο ρέμα Θ. Σοφούλη έχει ταυτότητα: Ελάτε να το γνωρίσουμε!». 1 Η Δράση «Πράσινες παρεμβάσεις στον αστικό ιστό» συντάχθηκε αρχικά ως πρόταση προς το Δ.Σ. του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης από την Θ. Κυριαφίνη (μέλος του Σωματείου, αρχιτέκτων μηχανικός, γραφείο Ευ Ζην). Μετά την έγκρισή της από το Δ.Σ. του Σωματείου, υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας Θεσσαλονίκη 2014 και προκρίθηκε ως επιλεγμένη δράση και εντάχθηκε στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας Θεσσαλονίκη 2014.
1. Συμβολική δενδοφύτευση Στο πλαίσιο της δράσης φυτεύτηκε συμβολικά ένας πλάτανος στη θέση της ασημόλευκας που κόπηκε μετά τις συνεχόμενες βροχοπτώσεις στις 8-10/12/2014. Η φύτευση έγινε στη συμβολή της Νέστορος Τύπα με το γεφυράκι.
2. Πάγκοι-Τράπεζα - Σχεδιάστηκαν* 2, κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν: 6 ξύλινοι καθιστικοί πάγκοι με μεταλλικά πόδια (2 τοποθετήθηκαν απέναντι από το νηπιαγωγείο, 2 επί της Νέστορος Τύπα κοντά στη συμβολή της με το γεφυράκι, 1 στο γεφυράκι και 1 απένταντι από το Γυμνάσιο- Λύκειο) 1 ξύλινη τράπεζα με μεταλλικά πόδια (τοποθετήθηκε απέναντι από το νηπιαγωγείο) *2 Ο σχεδιασμός των καθιστικών πάγκων και της τράπεζας έγινε εθελοντικά από το αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Change (Σ. Πασχαλίδης και Λ. Πάσχου, η οποία είναι μέλος του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης). Η τοποθέτησή τους έγινε σε συνεργασία με τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Θεσσαλονίκης.
3. Πινακίδες - Σχεδιάστηκαν* 3, κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν: 6 μεγάλες πινακίδες ενημέρωσης-σήμανσης (60Χ80 εκατοστά, με στυλίσκο και βάση έδρασης): που οριοθετούν το περιπατητικό μονοπάτι και δίνουν συνοπτικές πληροφορίες για τα φυτά του ρέματος και την αξία του ρέματος στον αστικό ιστό. Αυτές τοποθετήθηκαν ως εξής: 2 επί της Β. Όλγας, 2 επί της Γ. Παπανδρέου και 2 κοντά στο γεφυράκι της Νέστορος Τύπα). *3 Ο σχεδιασμός των πινακίδων έγινε εθελοντικά από το αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Change (Σ. Πασχαλίδης και Λ. Πάσχου, η οποία είναι μέλος του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης). Η τοποθέτησή τους έγινε σε συνεργασία με τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Θεσσαλονίκης. Τα κείμενα συντάχθηκαν από τους Ν. Κρίγκα και Δ. Βώκου μαζί με ομάδα φοιτητών του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ που παρακολουθεί το μάθημα «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση».
4. Πινακίδες - Σχεδιάστηκαν* 4, κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν: 1 μεγάλη πινακίδα κατεύθυνσης (40Χ50 εκατοστά, με στυλίσκο και βάση έδρασης): που δείχνει το δρόμο προς το βοτανικό μονοπάτι (τοποθετήθηκε επί της Γ. Παπανδρέου, κοντά στο Γυμνάσιο-Λύκειο). 8 ειδικές πινακίδες περιβαλλοντικής διερμηνείας φυτών (60Χ80 εκατοστά, με στυλίσκο και βάση έδρασης): ειδικές πινακίδες για 8 σημαντικά φυτά του ρέματος (ασημόλευκα, καβάκι, κισσός, πικροδάφνη, δάφνη, πλάτανος, συκιά, βρωμοκαρυδιά ή αίλαντος) οι οποίες σηματοδοτούν σημεία ενδιαφέροντος στην περιοχή, επιτρέπουν την εξιστόρηση (story-telling) και την περιβαλλοντική διερμηνεία μέσα από πολιτισμικά στοιχεία (ετυμολογία ονομάτων, αρχαίοι μύθοι, ποιήματα και τραγούδια) και ιδιαίτερες βιολογικές πληροφορίες για κάθε φυτό (κοινό όνομα σε ελληνικά και αγγλικά, επιστημονικό όνομα, οικογένεια, προέλευση, φυλλοβόλο/αειθαλές, *4 Ο σχεδιασμός των πινακίδων έγινε εθελοντικά από το αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Change (Σ. Πασχαλίδης και Λ. Πάσχου, η οποία είναι μέλος του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης). Η τοποθέτησή τους έγινε σε συνεργασία με τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Θεσσαλονίκης. Τα κείμενα συντάχθηκαν από τους Ν. Κρίγκα και Δ. Βώκου μαζί με ομάδα φοιτητών του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ που παρακολουθεί το μάθημα «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση».
περίοδο ανθοφορίας, τρόπος επικονίασης, περίοδος καρποφορίας, τρόπος διασποράς καρπών, αναφορά σε φαρμακευτικές ιδιότητες). Αυτές τοποθετήθηκαν ως εξής: για το καβάκι επί της Γ. Παπανδρέου κοντά στο σχολείο, για τον κισσό στο γεφυράκι κοντά στο σχολείο, για τη βρωμοκαρυδιά στη συμβολή της Νέστορος Τύπα με το γεφυράκι, για τη συκιά και την πικροδάφνη επί της Νέστορος Τύπα, για την ασημόλευκα και τη δάφνη απέναντι από το νηπιαγωγείο, για τον πλάτανο επί της Νέστορος Τύπα κοντά στο χώρο πάρκιν.
Πινακίδες περιβαλλοντικής διερμηνείας φυτών
Πινακίδες περιβαλλοντικής διερμηνείας φυτών
5. Πινακίδες - Σχεδιάστηκαν* 5, κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν: 58 πινακίδες ταυτότητας ειδών για 19 διαφορετικά φυτά (όλες 30Χ30 εκατοστά, 50 βιδωτές στα κάγκελα της Νέστορος Τύπα και της Β. Όλγας και 8 με στυλίσκο και βάση έδρασης επί της Νέστορος Τύπα και στο γεφυράκι): πινακίδες ταυτότητας κάθε είδους που περιλαμβάνουν κοινό όνομα (σε ελληνικά και αγγλικά), επιστημονικό όνομα, οικογένεια και βασικές βιολογικές πληροφορίες για κάθε φυτό (προέλευση, φυλλοβόλο/αειθαλές, περίοδος ανθοφορίας και καρποφορίας, αναφορά σε φαρμακευτικές ιδιότητες και εισβολικότητα) οι οποίες επιτρέπουν περιβαλλοντική διερμηνεία και σύνθεση πληροφοριών σε εργασίες πεδίου από μαθητές (εργαλείο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης). Τα φυτά που επισημάνθηκαν ήταν (αλφαβητικά, με το κοινό όνομα): ΦΥΤΟ ΚΟΙΝΟ ΟΝΟΜΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ACERACEAE Acer negundo L. Αμεικανικό σφενδάμι SALICACEAE Populus alba L. Ασημόλευκα SIMAROUBACEAE Ailanthus altissima (Miller) Swingle Βρωμούσα FABACEAE Gleditsia triacanthos L. Γλεντίτσια LAURACEAE Laurus nobilis L. Δάφνη SALICACEAE Populus nigra L. Καβάκι, Μαύρη Λεύκα SAPINDACEAE Koelreuteria paniculata Laxm. Κερλεουτέρια ARALIACEAE Hedera helix L. subsp. Helix Κισσός ANACARDIACEAE Pistacia terebinthus L. subsp. terebinthus Κοκορεβυθιά ROSACEAE Prunus domestica L. subsp. insititia (L.) Bonnier & Layens Κορομηλιά, Τζανεριά OLEACEAE Ligustrum japonicum Thunb. Λιγούστρο ULMACEAE Celtis australis L. subsp. australis Μελικοκιά MORACEAE Morus alba L. Μουριά MORACEAE Broussonetia papyrifera (L.) Vent. Μπρουσονέτια VITACEAE Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch. Παρθενόκισσος APOCYNACEAE Nerium oleander L. subsp. oleander Πικροδάφνη PLATANACEAE Platanus orientalis L. Πλάτανος MORACEAE Ficus carica L. subsp. Carica Συκιά FABACEAE Robinia pseudoacacia L. Ψευδακακία *5 Ο σχεδιασμός των πινακίδων έγινε εθελοντικά από το αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Change (Σ. Πασχαλίδης και Λ. Πάσχου, η οποία είναι μέλος του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης). Τα κείμενα συντάχθηκαν από τους Ν. Κρίγκα και Δ. Βώκου μαζί με ομάδα φοιτητών του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ που παρακολουθεί το μάθημα «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση». Η τοποθέτησή τους έγινε από τους φοιτητές του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ (υπό την καθοδήγηση του Δρος Ν. Κρίγκα), σε συνεργασία με τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Ενδεικτικό παράδειγμα πινακίδων ταυτότητας ειδών
Πινακίδες ταυτότητας ειδών με στυλίσκο και βάση έδρασης
6. Σχεδιάστηκε* 6, εκτυπώθηκε και κυκλοφόρησε ενημερωτικό φυλλάδιο: Ενημερωτικό φυλλαδίο ευαισθητοποίησης (Α4 τρίπτυχο, δύο όψεων, 5.000 αντίτυπα) για την προβολή της δράσης «Τα δέντρα του ρέματος Θ. Σοφούλη έχουν ταυτότητα: Ελάτε να γνωριστούμε!». Μέρος των φυλλαδίων διανεμήθηκε στις 10 & 11/12/2014 στο Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ και την πανεπιστημιούπολη, σε διερχόμενους από τη Νέστορος Τύπα και σε κατοίκους στην περιοχή δράσης. *6 Ο σχεδιασμός του φυλλαδίου ευαισθητοποίησης έγινε εθελοντικά από το αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Change (Σ. Πασχαλίδης και Λ. Πάσχου, η οποία είναι μέλος του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης). Τα κείμενα συντάχθηκαν από τους Ν. Κρίγκα και Δ. Βώκου.
7. Διοργανώθηκε επιλεκτική κλάδευση: Η επιλεκτική κλάδευση της βλάστησης έγινε σε συνεννόηση με τις δημοτικές αρχές (1/12/2014) και η απομάκρυνση κλαδιών (3/12/2014) έγινε από εθελοντές 7 προκειμένου να διανοιχθεί περιπατητικός διάδρομος στη φυσική πλευρά του ρέματος. 7 Συμμετείχαν φοιτητές του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ που παρακολουθούν το μάθημα «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση» και εθελοντές από το Σωματείο Φίλων Πρασίνου Θεσσαλονίκης, την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Θεσσαλονίκη 2014 και το αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Change.
8. Έγινε καθαρισμός του ρέματος: Ο καθαρισμός της κοίτης του ρέματος και των πρανών έγινε από εθελοντές 7 στις 3 και 11/12/2014. Έγινε βιωματική εμπλοκή εθελοντών 7 στη δράση (διανομή των φυλλαδίων ευαισθητοποίησης σε διερχόμενους πολίτες, τοποθέτηση πινακίδων ταυτότητας φυτών, καθαρισμός ρέματος από σκουπίδια).
Έγινε τοποθέτηση κάδου απορριμάτων μπροστά στο Γυμνάσιο-Λύκειο.
Έγινε αναδιευθέτηση παλαιών κομμένων κορμών προκειμένου να χρησιμεύσουν ως καθιστικοί πάγκοι.
9. Παρουσίαση της δράσης: Έγινε εορτασμός και παρουσίασης της δράσης στο ευρύ κοινό: κατά τη διάρκεια της μικρής γιορτής στις 11/12/2014 μεταξύ 12-3 μ.μ., προσφέρθηκαν κεράσματα στους συμμετέχοντες, διανεμήθηκαν φυλλάδια σε περαστικούς και έγινε ενημέρωσή τους για τη δράση, δόθηκαν συνεντεύξεις σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα από τους συντελεστές, έγιναν ξεναγήσεις σε σχολικές ομάδες, μαθητικές ομάδες συμμετείχαν σε δημιουργική βαφή με stencil που είχαν προετοιμάσει σε επιλεγμένα τοιχία γύρω από το ρέμα και τραγούδησε η μουσική ομάδα του 14 ου Γυμνασίου.
10. Προβολή δράσης και διάχυση: Το δελτίο τύπου, το φυλλάδιο ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης, το πρόγραμμα δραστηριοτήτων και η ηλεκτρονική διεύθυνση του ιστοτόπου για το ρέμα Σοφούλη προωθήθηκαν με ηλεκτρονικό τρόπο και ανακοινώθηκαν: Στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας Θεσσαλονίκη 2014, Στο Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ, Στο Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 14 ου και 21 ου Γυμανσίου Λυκείου, Στην Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Στα μέλη του Σωματείου Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης, Σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. 11. Ανάπτυξη ειδικού ιστότοπου για το ρέμα Σοφούλη: Στο πλαίσιο της δράσης αναπτύχθηκε ειδική ιστοσελίδα παρουσίασης και υποστήριξης της δράσης στον ιστότοπο του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ (βλ. http://www.bio.auth.gr/remasofouli).
Στην ιστοσελίδα www.bio.auth.gr/remasofouli αναπτύσσονται τα παρακάτω πεδία πληροφοριών: Ερωτηματολόγιο αποτύπωσης στάσεων-απόψεων Δελτίο τύπου Φυλλάδιο ευαισθητοποίησης Χώρος δράσης Εικόνα της περιοχής Συντελεστές Σύντομη περιγραφή Διάρκεια Συμμετέχοντες Αξία του ρέματος Θ. Σοφούλη Πληροφοριακό υλικό Τραγούδια για φυτά που υπάρχουν στο ρέμα Gallery/Φωτογραφικό υλικό Στην ιστοσελίδα www.bio.auth.gr/remasofouli περιλαμβάνεται: Όλο το υλικό των πινακίδων που τοποθετήθηκαν στην περιοχή δράσης (πινακίδες σήμανσης-ενημέρωσης, πινακίδες περιβαλλοντικής διερμηνείας, πινακίδες ταυτότητας), Το φυλλάδιο ευαισθητοποίησης που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της δράσης, Το δελτίο τύπου και το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων που έγιναν, αλλά και επιπρόσθετο υλικό (μεγάλες πινακίδες για 11 επιπλέον φυτά του ρέματος, κατάλογος τραγουδιών για φυτά του ρέματος με ειδική σύνδεση για την ακρόασή τους στο YouTube, πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το GoogleSearch και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από όσα έγιναν στο πλαίσιο της συγκεκριμένης δράσης). Παράλληλα, οι φοιτητές φοιτητές του Τμήματος Βιολογίας Α.Π.Θ. οι οποίοι εκπαιδεύονται στο μάθημα «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση» και οι διδάσκοντες του μαθήματος (Καθ. Δ. Βώκου και Δρ Ν. Κρίγκας) σχεδιάζουν την παραγωγή ειδικής δέσμης δραστηριοτήτων ανοιχτής πρόσβασης οι οποίες θα μπορούν να υλοποιούνται μελλοντικά στο ρέμα Θ. Σοφούλη.
12. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Στο πλαίσιο της δράσης, συντάχθηκε ειδικό ερωτηματολόγιο για τη διερεύνηση απόψεων-στάσεων κατοίκων και διερχομένων σχετικά το ρέμα Θ. Σοφούλη (βλ. www.bio.auth.gr/remasofouli). Η έρευνα διεξήχθη πριν την υλοποίηση της δράσης από τους φοιτητές του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ που εκπαιδεύονται στο μάθημα «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση» και τους διδάσκοντές τους. Συνολικά ερωτήθηκαν 150 άτομα (110 ερωτηματολόγια με συνέντευξη στην περιοχή της δράσης και 40 από ηλεκτρονική συμπλήρωση του ερωτηματολογίου). Τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα απο την έρευνα αυτή μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω σημεία: Η πλειονότητα των ερωτηθέντων διέρχεται καθημερινά ή τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα από τον πεζόδρομο της Νέστορος Τύπα. Η πλειονότητα των ερωτηθέντων γνωρίζει το ρέμα Σοφούλη, αλλά δεν έχουν επισκευθεί ποτέ τη φυσική πλευρά του ρέματος δίπλα στο γυμνάσιο/λύκειο (αυτό το τμήμα τυ ρέματος έγινε επισκέψιμο στο πλαίσιο της παρούσας δράσης). Στην ερώτηση «Πόσα περίπου είδη φυτών (δέντρα, θάμνοι) φαντάζεστε ότι υπάρχουν στο ρέμα;», περισσότεροι από τους μισούς που ερωτήθηκαν απάντησαν «έως 10 είδη» (ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει διπλάσιος αριθμός διαφορετικών δέντρων και θάμνων που καταγράφηκαν και επισημαίνονται στο πλαίσιο της παρούσας δράσης). Η πλειονότητα των ερωτηθέντων ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για τα δέντρα και τα λουλούδια που υπάρχουν στο ρέμα (γεγονός που δικαιολογεί πλήρως την τοποθέτηση πινακίδων με πληροφοριακό υλικό στο πλαίσιο της παρούσας δράσης). Αν και η πλειονότητα των ερωτηθέντων θεωρούσε κακή ή πολύ κακή την κατάσταση του ρέματος πριν τη δράση, μολαταύτα επιθυμεί έντονα να διατηρηθεί το ρέμα ως έχει ή να αναβαθμιστεί περισσότερο διατηρώντας το ρέμα και την υπάρχουσα βλάστηση (γεγονός που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της παρούσας δράσης). Οι περισσότεροι θα επιθυμούσαν να συμμετάσχουν σε μία εθελοντική δράση με σκοπό την περιποίηση/καθαρισμό του ρέματος. Η πλειονότητα των ερωτηθέντων δεν γνωρίζει το Σωματείο Φίλοι Πρασίνου Θεσσαλονίκης. Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η συγκεκριμένη δράση συνέβαλλε στην αλλαγή στάσεων-απόψεων των διερχομένων και των κατοίκων στην περιοχή του ρέματος, η διερεύνηση με τα ερωτηματολογία θα επαναληφθεί για άλλη μια φορά στο τέλος του 2014. Τα αποτελέσματα ανάλυσης των ερωτηματολογίων θα αναρτηθούν στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.bio.auth.gr/remasofouli.
13. Προτάσεις προς τις δημοτικές αρχές: 1. Προκειμένου να διασφαλιστεί η μελλοντική παρουσία των πινακίδων στο χώρο της δράσης απαιτείται συγκόληση (οξυγονοκόληση) των παξιμαδιών με τις βίδες: Στα όλα τα παγκάκια και την τράπεζα Σε όλες τις πινακίδες με βάση στήριξης Σε όλες τις πινακίδες που βιδώθηκαν στα κάγκελα της Νέστορος Τύπα και της Β. Όλγας 2. Για τη συντήρηση των ξύλινων τμημάτων των 6 καθιστικών πάγκων και της τράπεζας που τοποθετήθηκαν είναι απαραίτητη η περιοδική συντήρησή τους με κατάλληλο βερνίκι για ξύλα, τουλάχιστον μία φορά ετησίως. 3. Είναι απαραίτητη η δημιουργία 2 ξύλινων σκαλοπατιών στο τμήμα της φυσικής πλευράς του ρέματος, λίγο πριν την έξοδο προς τη Β. Όλγας, ώστε να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα. 4. Είναι απαίτηση των κατοίκων της περιοχής να τοποθετηθούν περισσότεροι κάδοι απορριμάτων επί της Νέστορος Τύπα και κοντά στο γεφυράκι. 5. Είναι ανάγκη να βελτιωθεί ο φωτισμός στην περιοχή της δράσης, ειδικά στο τμήμα κοντά στο Γυμνάσιο-Λύκειο όσο και στο τμήμα της εξόδου προς τη Β. Όλγας. 6. Απαιτείται αναδιευθέτηση των χώρων στάθμευσης επί της αρχής της Νέστορος Τύπα (τμήμα προς Β. Όλγας) ώστε να δημιουργηθεί διάδρομος περιήγησης και να επιτραπεί η διέλευση πεζών και αμαξιδίων δίπλα από τα κάγκελα του πεζοδρόμου. 7. Πρέπει να διεξάγεται περιοδική συντήρηση του μονοπατιού στη φυσική πλευρά του ρέματος με επιλεκτικές κλαδεύσεις από την υπηρεσία πρασίνου του Δήμου Θεσσλονίκης. 8. Πρέπει να γίνεται περιοδικά εθελοντικός καθαρισμός του ρέματος από σκουπίδια.