ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΥΑ Ι Σ Θ Η ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ Ε Ο Μ Ε ΝΑ

Ιο νιος 2001, Αριθ. 6 EKK H IA 509 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΥΑ Ι Σ Θ Η ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ Ε Ο Μ Ε ΝΑ Α Η νάπτυξη κα ξέλιξη τ ς σ γχρονης τεχνολογίας τ ν λεκτρονικ ν πολογιστ ν δηµιο ργησε µεσο κίνδυνο προσβολ ς τ ς διωτικ ς ζω ς το τ µου λ γ ω τ ς δηµιουργίας λεκτρονικ ν ρχείων κα τ ς δι τ ν ρχείων το των συλλογ ς κα ν γένει πεξεργασίας κα µετάδοσης προσωπικ ν πληροφορι ν πως λλως καλο νται «προσωπικ ν δεδοµένων» «δεδοµένων προσωπικο χαρακτήρα» (données a c a- Tο κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Ν. ΜΑΡΙΝΟΥ, ρος Ν. Αντιπροέδρου το Συµβουλίου τ ς Επικρατείας ractère personel, personal data), δηλαδ δεδοµένων τ πο α φορο ν διάφορες πλευρ ς τ ς διωτικ ς ζω ς το τ µου πως π.χ. γ ε ί α,π ε ρ ι ο υ σ ί α, πολιτικ ς θρησκευτικ ς πεποιθήσεις, ρ ω τ ι κ ζ ω ή, συνδικαλιστικ δραστηρι τητα κ.λπ. Ο µεσος α τ ς κίνδυνος νάγκασε τ ς θνικ ς κυβερνήσεις ν θεσπίσουν, γι τ ν προστασία τ ς διωτικ ς ζω ς, ε δικ ς νοµοθεσίες ο πο ες ε ναι συνήθως γνωστ ς π τ ν τίτλον «Ν - µος περ προστασίας το τ µου π τ ν πεξεργασία δεδοµένων προσωπικο χαρακτήρα». Σ παρ µοιες κανονιστικ ς ρυθµίσεις χουν προβε κα ιεθνε ς Οργανισµο πως τ Συµβο λιον τ ς Ε ρ ώ π η ς, τ µέλη το ποίου πέγραψαν τ ν π ρ ι θ µ. 108 κα π 28 Ιανουαρίου 1981 Σ µβαση κα Οργανισµ ς Ο κονοµικ ς Συνεργασίας κα Αναπτ ξεως (Ο. Ο.Σ.Α.) πο ος ξέδωκε στ ς 23 Σεπτεµβρίου 1980 Κατευθυντήριες Γρ α µ µ ς (Lignes Directrive s) σχετικ ς µ τ ν διασυνοριακ ρο δεδοµένων προσωπικο χαρακτήρα. Σ νάλογη νέργεια χει προβε κα Ε ρωπαϊκ Ενωση ποία ξέδωκε τ ν Οδηγία 95/46 τ ς 24ης Οκτωβρίου 1995. Μ τ ς νοµοθετικ ς κα κανονιστικ ς α τ ς ρυθµίσεις τίθενται α στηρο καν νες γι τ ν πεξεργασία (συλλογή, µετάδοση κ.λπ.) προσωπικ ν δεδ ο µ έ ν ω ν, γίνεται διάκριση µεταξ πλ ν κα ε αίσθητων προσωπικ ν δεδοµένων, κ α θ ι ε ρ ώ ν ε τ α ι σ στηµα προηγουµένης γνωστοποίησης κα σ στηµα προηγουµένης δείας ντιστοίχως δι τ ν δηµιουργίαν Αρχείου τέτοιων δεδοµένων κα δρ εται Αρχ γι τ ν πιµέλεια φαρµογ ς τ ν νοµοθεσι ν α τ ν. Η Ελλ ς κ ρωσε µ τ Ν. 2 0 6 8 /1992 (Φ.Ε.Κ. 118) τ Σ µβαση το Συµβουλίου τ ς Ε ρώπης, χει συνυπογράψει τ ς Κατευθυντήριες Γραµµ ς το Ο. Ο. Σ. Α., χει ψηφίσει τ ν Οδηγία τ ς Ε ρωπαϊκ ς Ενωσης κα χει θεσπίσει µ τ Ν. 2472/97 (Φ.Ε.Κ. 50) ε δικ νοµοθετικ καθεστ ς προστασίας τ ν δεδοµένων προσωπικο χαρ α κ τ ή ρ α. Ε ς τ δεδοµένα α τ κα δ τ ε αίσθητα περιλαµβάνονται κατ τ δεδοµένα (πληροφορίες) πο ναφέρονται στ ς θρησκευτικ ς πεποιθήσεις το τ µου. Απ τ ν τελευταία α τ ποψη ε ναι πρ δηλον τ νδιαφέρον τ ς Ο ρ θ ο- δ ξου Εκκλησίας τ ς Ελλάδος, λλ κα κάθε λλης Εκκλησίας θρησκευτικ ς κοιν τητος, σον φορ τ ν µελέτην τ ς νοµοθεσίας α τ ς, δοθέντος τι Ορθ δοξος Εκκλησία τηρε ρχε α µ προσωπικ δεδοµένα τ ν µελ ν της π. χ. µ ο ν ο χ ο λ γ ι α, ρχε α γάµων κα βαπτίσεων, ρχε α ποιν ν ο πο ες χουν πιβληθε π κκλησιαστικ δικαστήρια κ.λπ. Ανάλογα ρχε α τηρο ν κα ο λλες Εκκλησίες θρησκευτικ ς κ ο ι ν τ η τ ε ς. Ε ναι διαίτερα νδιαφέρουσα µία κατ ντιπαραβολ ν µελέτη τ ν σχετικ ν διατάξεων τ ς Οδηγίας κα τ ν διατάξεων το Ν. 2 4 7 2 / 9 7. Β Μ τ ρθρο 8 τ ς Οδηγίας ρίζεται (παράγραφος 1) τι: «Τ Κράτη-Μέλη παγορε ουν τ ν πεξεργασία δεδοµένων προσωπικο χαρακτήρα πο παρέχουν πληροφορίες γι τ ν φυλετικ θνικ καταγωγή, τ πολιτικ φρονήµατα, τ ς θρησκευτικ ς φιλοσοφικ ς πεποιθήσεις, τ συµµετοχ σ συνδικαλιστικ ς ργανώσεις κα τ ν γεία κα τ ν σεξουαλικ ζωή». Τ ς νω δεδοµένα ποτελο ν τ ν διαίτερη κατηγορία τ ν λεγοµένων «ε αίσθητων» δεδοµένων τ πο α φορο ν τ ν ο τω καλο µενον «σκληρ πυρήνα» τ ς διωτικ ς ζω ς, π ρ ο σ δ ί δ ο υ ν

510 EKK H IA Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 δηλαδ µία διαιτερ τητα στ συγκεκριµένο το- µ ο, προσδιορίζουν ε δικ τερα τ ν προσωπική του ταυτ τητα κα γι α τ πρέπει ν τυγχάνουν η ξη- µένης προστασίας, παγορευοµένης πολ τως τ ς πεξεργασίας τους.τ ς νω δεδοµένα χαρακτηρίζονται ς ε αίσθητα κα µ τ ρθρο 2 περίπτ. β το Ν. 2472/1997 καθ ς πίσης κα µ τ ρθρο 6 τ ς ς νω π 28 Ιανουαρίου 1981 Συµβάσεως το Συµβουλίου τ ς Ε ρώπης. Υπ τ ν ννοιαν α τ ν ς νω παράγραφος 1 το ρθρου 8 τ ς Οδηγίας θεσπίζει π λυτον, κατ ρχήν, παγ ρευση πεξεργασίας τ ν ε αίσθητων δεδοµένων. Η τήρηση µως ε ς τ ν πράξη καν νων δικαίου «πολ του» διατυπώσεως δ ν ε ναι πάντοτε δ υ ν α τ ή, δι τι ο παιτήσεις τ ς ζω ς ε ναι νίοτε χι µ νον πιτακτικ ς λλ κα πρ βλεπτες κα γι τ ν λ γον α τ ν παρίσταται συνήθως νάγκη θεσπίσεως ποκλίσεων π τ ν καν να. Το ι ο τ ο ς λ γος κρινεν κοινοτικ ς νοµοθέτης τι συντρέχει κα ν προκιµέν ω κα γι α τ Οδηγία θεσπίζ ε ι, µ τ ν παράγραφον 2 το α το ρθρου 8, πέντε (5) ξαιρέσεις το καν νος, π α ρ έ χ ο υ σ α,κ α τ ξ α ί ρ ε σ ι ν, στ ς περιπτώσεις α τ ς δυνατ τητα πεξεργασίας ε αίσθητων προσωπικ ν δεδοµένων. Μεταξ τ ν περιπτώσεων κατ τ ς ποίας πιτρέπεται µ τ ν Οδηγίαν, κατ ξαίρεσιν, πεξεργασία ε αίσθητων προσωπικ ν δεδοµένων ε ναι φ ν ς µ ν περίπτωση α κατ τ ν ποίαν πεξεργασία ε ναι πιτρεπτ ταν δώσει τ ν συγκατάθεσή του τ ποκείµενον κα φ τέρου περίπτωση δ, κατ τ ν ποίαν «πεξεργασία πραγµατοποιε ται π δρυµα, σωµατε ο ποιονδήποτε λλο µ κερδοσκοπικ φορέα πο ος πιδιώκει πολιτικο ς, φ ι λ ο σ ο φ ι κ ο ς, θ ρ η σ κ ε υ τ ι- κο ς συνδικαλιστικο ς σκοπο ς π τ ν ρον τι πεξεργασία φορ µ νον τ µέλη του πρ σωπα µ τ πο α τ δρυµα, τ σωµατε ο φορέας διατηρε, ς κ το σκοπο του, τ α κ τ ι κ ς παφ ς κα τ δεδοµένα νακοινώνονται σ τρίτους µ νο µ τ συγκατάθεση τ ν προσώπων στ πο α ναφέρονται». Στ ν περίπτωση α τ συγκατάθεση το ποκειµένου παιτε ται µ νο γι τ ν νακοίνωση τ ν δεδοµένων ε ς τρίτους, χ ι µως κα γι κάθε λλη µορφ πεξεργασίας. Ε ν α ι, φ ρ ο ν, κτ ς πάσης µφιβολίας, τι ο ξαιρέσεις α τ ς θεσπίζονται µ τ ν Οδηγίαν ς ποχρεωτικ ς δι τ Κράτη-Μέλη. Η ρµηνεία α τ συνάγεται π τ ν διάστικτη διατ πωση το ρθρου 8 τ ς Οδηγίας τ πο ον να µ ν ρίζ ε ι, ς ξετέθη, µ τ ν παράγραφον 1 τι «τ Κράτη παγορε ουν» τ ν πεξεργασίαν τ ν ε αίσθητων δεδοµένων, ρίζει µως µ τ ν παράγραφον 2 τ ι : «Η παράγραφος 1 δ ν σχ ει φ σον: α, β, γ, δ,». ν ρίζει δηλαδ τι τ Κράτη-Μέλη πλ ς «µπορο ν ν ξαιρο ν τ ς φαρµογ ς τ ς παραγράφου 1 «ρισµένες κατηγορίες ε αισθήτων προσωπικ ν δεδοµένων», λλ τι παράγραφος 1 «δ ν σχ ει φ σον: α, β,γ, δ,». Εξ λλου Ν. 2472/1997 ρίζει µ τ ρθρο 6 τι γι τ ν δρυση κα λειτουργία Αρχείου πλ ν προσωπικ ν δεδοµένων ρκε πλ γνωστοποίηση ε ς τ ν Α ρ χ ή ν. Αντίθετα µ τ ν παράγραφο 1 το ρθρου 7 ρίζει τι: «Απαγορε εται συλλογ κα πεξεργασία ε αίσθητων δεδοµένων» κα µ τ ν παράγραφον 2 το α το ρθρου τι πιτρέπεται πεξεργασία τέτοιων δεδοµένων κα δρυση σχετικο ρχείου «στερα π δεια τ ς Α ρ χ ς» σ πτ (7) περιπτώσεις τ ς πο ες λεπτο- µερ ς περιγράφει. Τέλος µ τ ρθρο 7Α τ πο ον προσετέθη ε ς τ ν ν µον α τ ν µ τ ρθρον 8 το Ν. 2819/2000 ρίζονται ς ξ ς: «1) Ο πε θυνος πεξεργασίας παλλάσσεται π τ ν ποχρέωση γνωστοποίησης το ρθρου 6 κα π τ ν ποχρέωση λήψης δειας το ρθρου 7 το παρ ντος ν µου στ ς κ λουθες περιπτώσεις α) β) γ) ταν πεξεργασία γίνεται π σωµατε α, τ α ι ρ ε ε ς, νώσεις προσώπων κα πολιτικ κ µµατα κα φορ δεδοµένα τ ν µελ ν ταιρει ν τους, φ σον α το χουν δώσει τ συγκατάθεσή τους κα τ δεδοµένα δ ν διαβιβάζονται ο τε κοινοποιο νται σ τρίτους. ν λογίζονται τρίτοι τ µέλη τα ροι, φ σ ο ν διαβίβαση γίνεται πρ ς α το ς γι το ς σκοπο ς τ ν ς νω νοµικ ν προσώπων νώσεων, ο τε τ δικαστήρια κα ο δηµ σιες ρχές, φ σον τ διαβίβαση πιβάλλει ν µος δικαστικ π φ α σ η». Εν ψει τ ν ς νω κτεθέντων πρέπει ν ρευν η θ ο ν, κατ λογικ ν σειράν, τ ξ ς ζητήµατα. Π ρ τ ο ν : Ορθ δοξη Εκκλησία ς Εκκλησία, το τέστιν ς θρησκευτικ κοιν της, µπίπτει ε ς τ ν περίπτωσιν δ τ ς παραγράφου 2 το ρθρου 8 τ ς Οδηγίας; Κα δι λ γους πιστηµονικ ς πλη-

Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 EKK H IA 511 ρ τ η τ ο ς, λλ κα θρησκευτικ ς σ τητος πιβάλλεται ν ντιµετωπισθε τ ζήτηµα χι µ νον ς πρ ς τ ν Ορθ δοξη κα ν γένει ς πρ ς τ ν Χριστιανικ ν Εκκλησία, λλ σχετικ ς κα ς πρ ς π σαν λλην θρησκευτικ ν κοιν τητα. ε τ ε ρ ο ν : ν πάντησις ε ς τ προηγο µενο ρώτηµα ε ναι καταφατική, ν δηλαδ συναχθ ρµηνευτικ ς τ συµπέρασµα τι ο θρησκευτικ ς κοιν τητες ξαιρο νται πράγµατι το παγορευτικο καν νος τ ς παραγράφου 1 το ρθρου 8, τ τε πρέπει ν ρευνηθ τ π µενον ζήτηµα. Π ο ο ν ; Το τ ο : Ο Ν. 2472/1997 κα ε δικ τερα τ ρθρο 7Α α το ξαιρε πίσης το ντιστοίχου παγορευτικο καν νος το ρθρου 7 παρ. 1 τ ς θρησκευτικ ς κοιν τητες χι; Τρ ί τ ο ν : Περ λων α τ ν τ ν ζητηµάτων πο ος ε ναι ρµ διος ν κρίνει; Ε ναι µ νον τ δικαστήρια ε ναι ρµ δια ν κρίνει κα Αρχ Προστασίας εδοµένων Προσωπικο χαρακτήρα τ ν ρθρων 15 ποµ. το Ν. 2472/1997 κατ τ ν σκησιν τ ν ρµοδιοτήτων της; Ζήτηµα πρ τον α) Κατ τ ρθρον 8 παράγρ. 2 περίπτ. δ τ ς Οδηγίας ξαιρε ται το παγορευτικο καν νος τ ς παραγράφου 1 α το πεξεργασία ποία πραγµατοποιε ται «π δρυµα, σωµατε ο ποιονδήποτε λλο µ κερδοσκοπικ ν φορέα». Ο χαρακτηρισµ ς «µ κερδοσκοπικ ς» ναφέρεται χι µ νον ε ς τ ν «ποιονδήποτε λλο φορέα» λλ κα ε ς τ δ ο λλα προτασσ µενα ε ς τ κείµενο νοµικ πρ σωπα, τουτέστιν τ δρυµα κα τ σω- µ α τ ε ο ν. Ε ν κοινοτικ ς νοµοθέτης δ ν θελε ν ποδώσει τ ν χαρακτηρισµ «µ κερδοσκοπικ ς» κα στ δ ο α τ προτασσ µενα νοµικ πρ σωπα δ ν θ χρησιµοποιο σε τ ν λέξη «λλο» λλ θ λ ε γ ε : «δ ρ υ µ α, σωµατε ο ποιονδήποτε µ κερδοσκοπικ φορέα». Η διάταξις το ρθρου 7Α παρ. 1 περίπτ. γ το Ν. 2472/97 ναφέρεται, σον φορ τ ν κατ ξαίρεσιν το καν νος πεξεργασίαν, ε ς «σ ω µ α τ ε α, τ α ι ρ ε ε ς, νώσεις προσώπων κα πολιτικ κ µ- µ α τ α», χωρ ς ν γίνεται µνεία περ «µ κερδοσκοπικο» χαρακτ ρος. Κα τ µ ν σωµατε α κα τ πολιτικ κ µµατα δ ν µπορο ν ξ ρισµο ν χουν κερδοσκοπικ χαρακτήρα, ο ταιρε ες µως κα ο νώσεις προσώπων δ ν ποκλείεται ν χουν χαρακτήρα κερδοσκοπικ ν. Συνεπ ς ε ς τ σηµε ον α τ, ν δεχθο µε τι διάταξη ναφέρεται κα σ κερδοσκοπικο ς φορε ς, π ά ρ χ ε ι σ γκρουση µεταξ Οδηγίας κα θνικο ν µου. Ποία συνέπεια α τ ς τ ς σ γκρουσης; β) Η Οδηγία δ ν περιορίζεται ε ς τ ν προσδιορίσει τ ν νοµικ πλ ς µορφ ν το φορέως, πο ος νεργε τ ν πεξεργασίαν, λλ προσδιορίζει κα τ ν σκοπ ν το φορέως, ρίζουσα τι φορέας α τ ς πρέπει ν πιδιώκει «π ο λ ι τ ι κ ο ς,φ ι λ ο - σ ο φ ι κ ο ς, θρησκευτικο ς συνδικαλιστικο ς σ κ ο π ο ς». Τ ρθρον 7Α το Ν. 2472/97 ο δεµίαν µνείαν σκοπο κάνει. Τί ε ναι δυνατ ν ν συναχθε κ τ ς λλείψεως µνείας περ το σκοπο ; Λ ο- γικ ς πρέπει ν συναγάγει κανε ς τι Eλλην νο- µοθέτης δ ν νδιαφέρεται γι τ ν σκοπ ν το φορέως κα δέχεται τ ν ξαίρεσιν π τ ν παγορευτικ καν να ποιοσδήποτε κα ν ε ναι σκοπ ς, ρα κα ταν κ µα ε ναι θρησκευτικ ς. Κ α γενν ται τ ζήτηµα: Ε ναι πιτρεπτ ν θνικ ς νοµοθέτης ν χωρήσει πέραν τ ς βουλήσεως το κοινοτικο νοµοθέτου πιτρέποντας πεξεργασίαν δι ριστον ριθµ ν σκοπ ν; Επ το πρώτου α το ζητήµατος κα τ ν συναφ ν πρ ς α τ ρωτηµάτων γνώµη µου ε ναι ξ ς: Ο δεµία γενν ται µφιβολία τι ε ς τ ν κφρασιν «ποιονδήποτε λλο φορέα» περιλαµβάνονται τ σον Ορθ δοξη Εκκλησία σον κα ο κάθε µορφ ς θρησκευτικ ς κοιν τητες, χωρ ς ν ε ναι παραίτητον πως χουν κα συγκεκριµένη νο- µικ π σταση π.χ. σωµατε ον λλον νοµικ π ρ σ ω π ο. Αρκε τι πάρχει µία κοιν της προσώπων πο χουν θρησκευτικ ν σκοπ ν. Η ποψις α τ νισχ εται κα π τ ς ξεν γλωσσες διατυπώσεις τ ς Οδηγίας, π. χ. τ ν γαλλικ ν ε ς τ ν ποίαν γίνεται χρ σις το γενικο ρου o r g a n i s m e κα τ ν γγλικ ν ε ς τ ν ποίαν γίνεται χρ σις το ε ρ τατου ρου b o dy. Αλλωστε Ορθ δοξη Xριστιανικ Εκκλησία ε ναι κείνη ποία χει κατ ξοχ ν θρησκευτικο ς σκοπο ς. Kα ν περιλαµβάνεται Oρθ δοξη Eκκλησία, λ γοι θρησκευτικ ς σ τητος πιβάλλουν ν περιλαµβάνεται κα κάθε λλη Εκκλησία θρησκευτικ κοιν της. Ο δεµίαν σηµασίαν χει ριθµ ς τ ν τ µων τ πο α συγκροτο ν τ ν κοιν τητα α τήν. Κ α µία λιγάριθµος κοιν της ρκε γι ν τ χει φαρ-

512 EKK H IA Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 µογ ς π α τ ς διάταξις τ ς Οδηγίας. Η ρµηνεία δ α τ ε ναι κα σ µφωνη µ τ νοµολογία το Συµβουλίου τ ς Επικρατείας, ποία χει δεχθε τι δι τ ν δρυσιν ε κτηρίου ο κου ρκε ν πάρχουν στω κα πέντε (5) παδο τ ς ντίστοιχης θρησκείας (Σ.τ.Ε. 8 8 1 / 1 9 6 2 ). Ε ξ υ π α κ ο ε τ α ι µως τι ο «θρησκευτικο σκοπο» το ς ποίους θ πιδιώκει συγκεκριµένη κοιν της ε ναι σκοπο «γνωστ ς» κατ τ Σ νταγµα θρησκείας, τ ο υ- τέστιν θρησκείας ποία χει φανερ ς ρχές, φ α- νερ ν διδασκαλίαν κα φανερ ν διοίκησιν, δ ι τ ι τ τε µ νον λαµβάνεται π ψιν π το δικαίου ποιαδήποτε κοιν της, ποία σχυρίζεται τι ποτελε Εκκλησίαν κα γενικ ς θρησκευτικ ν κοιν τητα ( ρθρον 13 παρ. 2 το Συντάγµατος). Συµπέρασµα 1ον: Η Εκκλησία κα γενικ ς κάθε θρησκευτικ κοιν τητα µπίπτει στ ν ξαίρεσιν πο προβλέπει τ ρθρον 8 παράγρ. 2 περίπ τ. δ τ ς Οδηγίας: Εξυπακο εται τι π τ ν ρον Εκκλησία νοο νται κα πλ ς µεµονωµένες ργανικ ς µονάδες α τ ς, ς π.χ. µία Ιερ Μ ο ν ή, µία Ιερ Μητρ πολις, µία Ενορία κ.λπ. Ζήτηµα δε τερον Εν ψει το ς νω συµπεράσµατος χρήζει παντήσεως πλέον τ ρώτηµα: Τ ρθρον 7Α το Ν. 2472/97 περιλαµβάνει ε ς τ ν π α το ε σαγο- µένην ξαίρεσιν (παράγρ. 1 περίπτ. γ ) κα τ ς θρησκευτικ ς κοιν τητες; Η διάταξις α τ (βλ. τ κείµεν ν της νωτέρω) π ε ρ ι ο ρ ί ζ ε τ α ι, κατ τ ν γραµµατικήν της τουλάχιστον διατ πωσιν, ε ς πεξεργασίαν ποία γίνεται χωρ ς δειαν τ ς Αρχ ς «π σωµατε α, τ α ι- ρ ε ε ς, νώσεις προσώπων κα πολιτικ κ µµατα» χωρ ς ν περιέχει κα τ ν ε ρυτέρα διατ πωση τ ς Ο δ η γ ί α ς, γι «ποιονδήποτε λλο µ κερδοσκοπικ φορέα». Αρα π τ ς π ψεως α τ ς διάταξις το ρθρου 7Α παρ. 1 περίπτ. γ το Ν. 2472/97 ε ναι ε ρυτέρα τ ς ντιστοίχου διατάξεως τ ς Οδηγίας, δι τι ναφέρεται κα ε ς µ κερδοσκοπικο ς φορε ς. Ε ναι µως πίσης ε ρυτέρα κα καθ σον φορ τ ν σκοπ ν τ ν πο ον πηρετε πεξεργασία, δι τι ν Οδηγία ναφέρεται ε ς πεξεργασίαν µ νον γι «π ο λ ι τ ι κ ο ς, φ ι λ ο- σ ο φ ι κ ο ς, θρησκευτικο ς συνδικαλιστικο ς σ κ ο π ο ς», διάταξις το ρθρου 7Α το Ν. 2472/97 ο δένα σκοπ ν µνηµονε ει, ξ ο λογικ ς συνάγεται τι ξαίρεση χει φαρµογ ν σ κάθε µορφ πεξεργασίας, νεξαρτήτως το σκοπο στ ν πο ον α τ ποβλέπει, ρκε ν γίνεται πεξεργασία α τ π «σ ω µ α τ ε α, τ α ι ρ ε ε ς, ν ώ- σεις προσώπων κα πολιτικ κ µµατα». Μία τέτοια µως ποψη µπορε µ ν ν µφανίζεται ς λογική, µ βάση τ ν γραµµατικ διατ πωση τ ς διατάξεως, ρχεται µως σ ξείαν ντίθεση µ τ πνε µα το θνικο νοµοθέτη κα τ ν σκοπ ν τ ς νοµοθεσίας γι τ ν προστασίαν το τ µου π τ ν πεξεργασία τ ν δεδοµένων προσωπικο χαρακτήρα. Πράγµατι βασικ ρχ τ ς νοµοθεσίας α τ ς ε ναι ρχ το πιδιωκοµένου σκοπο, δηλαδ ρχ τ ς finalité ( β λ. π. χ. τ ρθρον 4 το Ν. 2472/97 ποία σχ ει σ λες τ ς ντίστοιχες θνικ ς νοµοθεσίες κα καθιερώνεται κα π τ ν Σ µβαση το Συµβουλίου τ ς Ε ρώπης, ε ς τ ρθρον 5 περίπ. β τ ς ποίας ρίζεται τι πεξεργασία τ ν δεδοµένων πρέπει ν γίνεται γι ρισµένους κα ν µιµους σκοπο ς (f i n a l i t é s determinées et legitimes). Η α τ ρχ θεσπίζεται κα µ τ ς Κατευθυντήριες Γραµµ ς το Ο ρ γ α ν ι- σµο Ο κονοµικ ς Συνεργασίας κα Α ν α π τ ξ ε ω ς ( β λ. παράγραφον 9). Εν ψει τ ς ρχ ς α τ ς ε ναι λογικ ς διαν ητον ν δεχθ κανε ς τι Eλλην νοµοθέτης, πο ος ρητ ς θεσπίζει τ ν ρχ ν τ ς f i n a l i t é, π έ- τ ρ ε ψ ε ν, κατ ξαίρεσιν το παγορευτικο καν νος τ ς παραγράφου 1 το ρθρου 7, π ε ξ ε ρ γ α- σίαν ε αίσθητων δεδοµένων χωρ ς συγκεκριµένον σ κ ο π ν. Αλλωστε διάταξη α τή, ς θεσπίζουσα ξαίρεση π το καν νος, δ ν νοε ται ν µ καθορίζει κα συγκεκριµένο σκοπ. Συνεπ ς διάταξη α τ το ρθρου 7Α (παρ. 1 περίπτ. γ ) το Ν. 2472/97 πρέπει ν ρµηνευθε κατ τρ πον διορθωτικ ν τ ς γραµµατικ ς διατυπώσεώς της, τοι πρέπει ν ρµηνευθε ς πιτρέπουσα τ ν κατ ξαίρεσιν πεξεργασίαν ε αίσθητων δεδοµένων στ ς περιπτώσεις κε νες στ ς πο ες τ ν πιτρέπει κα Οδηγία, ε ς κτέλεσιν τ ς ποίας ξεδ θη λλωστε Ν. 2472 / 97, τοι τ ν πιτρέπει γι λ γους «π ο λ ι τ ι κ ο ς, φ ι λ ο σ ο φ ι κ ο ς, θρησκευτικο ς συνδικαλιστικο ς». Εξ λλου κα ν κ µη δεχθο µε τι γκ ρως, ξ π ψεως κοινοτικο δικαίου, πέτρεψε Eλλην νοµοθέτης τ ν κατ ξαίρεσιν πεξεργασίαν ε αίσθητων δε-

Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 EKK H IA 513 δοµένων νεξαρτήτως το σκοπο α τ ς, τ τ ε σφαλ ς τ ν πέτρεψε κα γι θρησκευτικο ς σκοπο ς φ σον το τους δ ν το ς ποκλείει ρητ ς κα συνεπ ς ο Εκκλησίες κα ο θρησκευτικ ς ν γένει κοιν τητες µπίπτουν, ο τως λ λ ω ς, ε ς τ ν διάταξιν το ρθρου 7Α παρ. 1 περ ί π τ. γ τ ν Ν. 2 4 7 2 / 9 7. Εξ λλου διάταξις το ρθρου 7Α παρ. 1 το Ν. 2472/97 ε ς τ ν κρίσιµη περίπτωση γ ναφέρεται ε ς πεξεργασίαν ποία γίνεται κα π «ν ώ- σεις προσώπων». Κα δ ν νοµίζω τι µπορε ν ποστηριχθε τι Ορθ δοξος Εκκλησία δ ν ε ναι «νωσις προσώπων» φο, κατ τ ν ρθ δοξον δογµατικ ν κα κκλησιολογίαν, Ο ρ θ δ ο- ξος Εκκλησία ε ναι κοινωνία προσώπων πραγµατοποιουµένη ε ς τ ν ε χαριστιακ ν κοιν τητα π τ ν Επίσκοπον, κατ τ ν ποίαν τ πρ σωπα νο νται ν τ λατρεί α το Θεο (βλ. Ιωάννου Ζηζιο λα δη Μητροπολίτου Περγάµου, Η ν της τ ς Εκκλησίας ν τ Θεί α Ε χαριστί α κα τ Επισ κ π ω, Αθ ναι 1990 κα Χρ. Β ο λ γ α ρ η, Η ν τ η ς τ ς Αποστολικ ς Εκκλησίας, Αθ ναι 1984). Ε φ σον δ Εκκλησία, ποία ε ναι θρησκευτικ ς ρ γ α ν ι σ µ ς, µπεριέχεται ε ς τ ν ρον «νωσις π ρ ο σ ώ π ω ν», ε ναι ν µιµη κατ ξαίρεσιν πεξεργασία ε αίσθητων δεδοµένων τ ν µελ ν της γι θρησκευτικο ς σκοπο ς. Η ς νω συλλογιστικ ποία ξετέθη δι τ ν Ορθ δοξον Χριστιανικ ν Εκκλησίαν σχ ει, δι τ ν ταυτ τητα το λ γου, κα δι π σαν λλην Ε κ κ λ η σ ί α ν. Οσον φορ τ ς λλες θρησκευτικ ς κοιν τητες πο δ ν µπορο ν ν ξιώσουν τ ν κατ τ ν χριστιανικ ντίληψη χαρακτηρισµ τους ς «Εκκλησίας» δ ν πα ουν ν ε ναι κα α τ ς «νώσεις προσώπων» ο πο ες χουν θρησκευτικ ν σκοπ ν. Αλλωστε ξαίρεσις π τ ς θεσπιθείσης ξαιρετικ ς ρυθµίσεως κα παναγωγ ε ς τ ν παγορευτικ ν καν να δι µίαν ποιαδήποτε θρησκευτικ κοιν τητα θ πετέλει νισον µεταχείρισιν ποία θ προσέβαλε τ δικαίωµα θρησκευτικ ς λευθερίας τ ς συγκεκριµένης κοιν τ η τ ο ς. Σ µι τέτοια περίπτωση θεσπιθείσα ξαιρετικ ρ θµισις καθίσταται καν νας κα πεκτείνεται σ λες τ ς θρησκευτικ ς κοιν τητες πρ ς ποκατάστασιν τ ς ρχ ς τ ς θρησκευτικ ς σ τ η τ ο ς. Συµπέρασµα 2ον: Τ ρθρον 7Α παρ. 1 περίπτ. γ το Ν. 2472/97 χει φαρµογ ν κα π τ ς Ο ρ- θοδ ξου Χριστιανικ ς Εκκλησίας ς κα πάσης λλης Εκκλησίας θρησκευτικ ς κοιν τητος. Ζήτηµα τρίτον Κα ς ρθουµε στ τρίτο κα τελευτα ο κ τ ν ς νω ζητηµάτων τ πο ον χει κα διαιτέραν πρακτικ ν σηµασίαν. E ς τ ζήτηµα τουτέστιν πο ον ργανον ε ναι ρµ διον ν ποφανθε π τ ν τεθέντων ς νω ζητηµάτων, µ λλα λ για πο ον ργανον χει ρµοδι τητα, ρ µ η ν ε ο ν τ α ς τ ν Οδηγία κα τ ρθρον 7Α το Ν. 2 4 7 2 / 1 9 9 7,ν ποφανθε ν Ορθ δοξη Εκκλησία κα γενικ ς κάθε Εκκλησία κα θρησκευτικ κοιν τητα δικαιο ται ν προβαίνει ε ς πεξεργασίαν ε αίσθητων προσωπικ ν δεδοµένων κατ φαρµογ ν τ ς περιπτώσεως δ τ ς παραγράφου 2 το ρθρου 8 τ ς Οδηγίας κα το ρθρου 7Α παρ. 1 π ε ρ ί π τ. γ το Ν. 2 4 7 2 / 9 7. Η πάντησις ε ς τ ρώτηµα α τ χω τ ν γνώµην τι δ ν ε ναι δυσχερής. Τ πρ τον ργανον τ πο ον θ κρίνει, κ α µάλιστα µ π φασιν, τουτέστιν µ πρ ξιν χουσαν δεσµευτικ ν σχ ν, ε ναι Αρχ Προστασίας εδοµένων Προσωπικο Χαρακτήρα κατ τ ν σκησιν τ ν κ το ν µου ρµοδιοτήτων της. Ε δ ι κ ώ τ ε ρ ο ν, ν Ορθ δοξη Εκκλησία µία κ τ ν ργανικ ν µονάδων της µία ποιαδήποτε λλη Εκκλησία θρησκευτικ κοιν της θελήσει ν ρχίσει πεξεργασίαν µπίπτουσαν ε ς τ ν ς νω περίπτωσιν, θ ρχίσει τ ν πεξεργασίαν ε αίσθητων δεδοµένων χωρ ς ν χει νάγκην δείας τ ς Α ρ χ ς. Ο δ ποχρεο ται ν ζητήσει προληπτικ ς τ ν κδοσιν πράξεως τ ς Αρχ ς π µορφ ν γνωµοδοτήσεως περ το ν συντρέχουν πράγµατι χι προϋποθέσεις πεξεργασίας κατ τ ν ς νω διάταξιν. Η Αρχ µως δ ναται ε τε α τ ε π α γ γ έ λ τ ω ς, ε τε κα κατ πιν καταγγελίας ν διενεργήσει λεγχον ς πρ ς τ νοµιµ τητα λειτουργίας το Aρχείου ( ρθρον 19 παρ. η το Ν. 2472/99) καί, ν διαπιστώσει τι δ ν συντρέχουν ο προϋποθέσεις το ρθρου 7Α παρ. 1 περίπτ. γ το α το ν µου, ν πιβάλει τ ς ν µιµες κυρώσ ε ι ς, µεταξ τ ν ποίων ε ναι κα καταστροφ το Αρχείου ( ρθρον 21 παρ. 1 περίπτ. ε το Ν. 2 4 7 2 / 9 7 ). Προκειµένου µως ν κρίνει Αρχ τ νοµι-

514 EKK H IA Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 µ τητα µ τ ς πεξεργασίας τ ν συγκεκριµένων ε αίσθητων δεδοµένων π τ ς συγκεκριµένης κ ο ι ν τ η τ ο ς, θ πρέπει προεχ ντως ν κρίνει προηγουµένως ν κοιν της α τ ε ναι πράγµατι κοιν της θρησκευτική, το θ περ σηµαίνει τι πρέπει ν κρίνει τι ο ποτελο ντες τ ν συγκεκριµένη κοιν τητα πρεσβε ουν ρισµένη θρησκεία. Η κρίση µως α τ προϋποθέτει τι Αρχ θ πρέπει ν κρίνει προηγουµένως τί ε ναι θρησκεία. Ε ς τ σηµε ον µως α τ νακ πτει σοβαρ ν ζήτηµα ς πρ ς τ ν συνταγµατικ τητα τ ν νεργει ν τ ς Α ρ χ ς.π ο ο ν ; Το τ ο : Ε ναι ραγε λευθέρα Α ρ- χ ν κρίνει ν ρισµένη διδασκαλία πρακτικ ποτελε χι θρησκεία κα µέχρι ποίου σηµείου ε ναι λευθέρα; Τ ζήτηµα τίθεται δι τι κδήλωση τ ς λευθερίας τ ς θρησκευτικ ς συνειδήσεως το τ µου ε ναι κα τ δικαίωµα το θρησκευτικο α τοπροσδιορισµο του, πο σηµαίνει τι τ το- µο ε ναι λε θερο ν κλαµβάνει ρισµένη συµπερ ι φ ο ρ ά, ρισµένη διδασκαλία κα πρακτικ κα ρισµένη στάση ζω ς π.χ. µ ο ν α χ ι σ µ, νηστεία κ.λπ. ς κδήλωση τ ς θρησκευτικ ς του συνειδήσεως. Η κρίση τ ς Αρχ ς λοιπ ν τι µία µ ς νθρώπων ποτελε δ ν ποτελε θρησκευτικ κοιν τητα πρέπει ν ε ναι περιορισµένη, π τ ν ννοιαν τι καταλήγει ν ε ναι κρίση ρίων. Αλλωστε ο ροι θρησκεία θρησκευτικ ς πεποιθήσεις ναφέροντ α ι, ξ π ψεως το δικαιώµατος θρησκευτικ ς λ ε υ θ ε ρ ί α ς, χι µ νο στ ς θεϊστικές, λλ κα στ ς θεϊστικ ς ς κα τ ς µ θεϊστικ ς πεποιθήσεις. Α π τ ς νω κτεθέντα συνάγεται πλέον βίαστα τ συµπέρασµα τι Αρχ φείλει ν α τιολογε µ δίαν α τ ς κρίση ε δικ κα µπεριστατωµένα τ ν σχετικ π φασή της, δίως ταν ρνε ται ν δεχθε τι µία κοιν της ε ναι θρησκευτική. Εξυπακο εται τι Αρχ γι ν φθάσει στ σηµε ο ν κρίνει ν πρ κειται περ θρησκευτικ ς κοιν τητος χι, πρέπει προηγουµένως ν κρίνει τι περίπτωση γ τ ς παρ. 1 το ρθρου 7Α το Ν. 2472/97 ναφέρεται κα ε ς τ ν Ορθ δοξη ποιαδήποτε λλη Εκκλησία, τ ν ποια θρησκευτικ κοιν τητα, πρέπει δηλαδ ν ρµηνε σει τ ν µον κα τ ν Οδηγίαν. ν πάρχει µφιβολία τι Αρχ κα τ ν ξουσίαν χει κα τ ν ποχρέωση ν προβε ε ς τ ς ς νω κρίσεις, δι τι ποτελο ν ο κρίσεις α τ ς ν µιµον προϋπ θεσιν νοµίµου σκήσεως τ ς ρµοδι τητ ς της, σ µφωνα µ τ ς γενικ ς ρχ ς το διοικητικο δικαίου. Εξυπακο εται δ τι Αρχ θ κρίνει πίσης περ το ν συντρέχουν κα λες ο λλες προϋποθέσεις τ ς πο ες θέτει ς νω διάταξις δι τ ν κατ ξαίρεσιν πεξεργασίαν τ ν συγκεκριµένων ε αίσθητων δεδοµένων, π ω ς π. χ. ν φορο ν µ νον τ µέλη τους κ.λπ. Ε ναι πρ δηλον τι τοια τη τοια τη π φασις τ ς Αρχ ς ε ναι πρ ξις διοικητικ ς Α ρ χ ς, χει κτελεστ ν χαρακτήρα κα προσβάλλεται µ α τησιν κυρώσεως νώπιον το Συµβουλίου τ ς Επικρατείας δι παράβασιν ν µου. Περαιτέρω µως πάρχει κα λλη µία διαφορ µεταξ το κειµένου τ ς Οδηγίας κα το ρθρου 7Α (παρ. 1 περίπτ. γ ) το Ν. 2 4 7 2 / 9 7.Π ρ κειται περ τ ς ξ ς: Η Οδηγία ( ρθρ. 8 παρ. 2 περίπτ. δ ) πιτρέπει τ ν κατ ξαίρεσιν το παγορευτικο καν νος πεξεργασίαν ε αίσθητων δεδοµένων χωρ ς ν παιτε «συγκατάθεση» το ποκειµένου τ ν δεδ ο µ έ ν ω ν. Τοια την συγκατάθεσιν παιτε µ ν ο ν δι ν νακοινωθο ν τ δεδοµένα ε ς τρίτους. Αντιθέτως τ ρθρον 7Α (παρ. 1 περίπτ. γ ) το Ν. 2472/97 πιτρέπει τ ν πεξεργασίαν µ νον φ σον συγκατατεθε τ ποκείµενον κα παγορε ει τ ν νακοίνωσιν τ ν δεδοµένων ε ς τρίτους. Υπ τοιο τον περιεχ µενον τ ρθρον 7Α παρ. 1 περίπτ. γ το Ν. 2472/97 χι πλ ς διαφέρει το ρθρου 8 παρ. 2 περ. δ τ ς Οδηγίας, λλ ρχεται ε ς ξείαν ντίθεση πρ ς α τ κα νατρέπει κατ κυριολεξίαν τ ν ξαίρεση ποία θεσπίζεται ς ποχρεωτικ µ τ ν Οδηγία. Πράγµατι ν περίπτωση δ τ ς παραγράφου 2 το ρθρου 8 τ ς Οδηγίας νατρέπει τ ν καν να τ ς πολ του παγορε σεως πεξεργασίας ε αίσθητων δεδοµένων χωρ ς τ ν συγκατάθεση το ποκειµένου, πο ος καν νας θεσπίζεται µ τ ν παράγραφον 1 το ρθρου 8 (σ συνδυασµ µ τ ν περίπτωση α τ ς παρ. 2 α το ), κα πιτρέπει κατ ξαίρεσιν τ ν πεξεργασία ε αίσθητων δεδοµένων χωρ ς συγκατάθεση το ποκειµένου σ τέσσερις περιπτώσεις ( β - ε ), ντιθέτως µ τ ρθρον 7Α (παρ. 1 περίπτ. γ ) το Ν. 2472/97 νατρέπεται ν µέρει ξαίρεσις α τ δι τι θεσπίζεται, ς προϋπ θεσις πεξεργασίας τ ν ε αίσθητων α τ ν δεδοµένων, συγκατάθεση το ποκειµένου. Εχοµεν δηλαδ παναφορ στ ν καν να τ ς παγορε σεως πεξεργα-

Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 EKK H IA 515 σίας κα ρα µ συµµ ρφωση τ ς θνικ ς νοµοθεσίας πρ ς τ ν Οδηγίαν, ποία ρητ ς ρίζει τι δι τ ν πεξεργασίαν τ ς συγκεκριµένης κατηγορίας ε αίσθητων δεδοµένων δ ν χει φαρµογ ν παγορευτικ ς καν νας τ ς παραγράφου 1 το ρθρου 8 α τ ς κα ρα πιτρέπει τ ν πεξεργασίαν χωρ ς συγκατάθεσιν το ποκειµένου. Ο τ ε ε ναι δυνατ ν ν ποστηριχθε ποψη τι θνικ ς νοµοθέτης καµε ν προκειµέν ω χρήση τ ς ε χερείας τ ν ποίαν το παρέχει Οδηγία (παρ. 9 κα 22 το Προοιµίου) ξιώνοντας συγκατάθεση το ποκειµένου πρ ς µεγαλυτέραν προστασίαν τ ο υ, δι τι τοια τη ε χέρεια γι τ συγκεκριµένο ζήτηµα δ ν παρέχεται φο τ ν «ξαίρεση» α τή, δ η λ. τ ν πεξεργασία χωρ ς συγκατάθεση, Οδηγία τ ν θεσπίζει ς ποχρεωτικήν. Η ντίθεσις α τ δ ν µπορε ν παραµείνει χωρ ς συνέπειες ς πρ ς τ κ ρος το ρθρου 7Α ( π α ρ. 1 περιπτ. γ ) το Ν. 2 4 7 2 / 9 7. Αλλωστε ε ναι πρ δηλον τι µ τ ρθρον 8 τ ς Οδηγίας κοινοτικ ς νοµοθέτης προσεπάθησε ν συνδυάσει τ ς δ ο βασικ ς ρχ ς ο πο ες διέπουν λες τ ς νοµοθεσίες γι τ ν προστασίαν τ ν προσωπικ ν δεδοµένων, τοι τ ν ρχ ν τ ς προστασίας τ ς διωτικ ς ζω ς κα τ ν ρχ ν τ ς λε θερης κυκλοφορίας τ ν πληροφορι ν ποία ε ναι νταγωνιστικ τ ς προηγουµένης κα ποτελε περιεχ µενον το δικαιώµατος τ ς πληρ ο φ ρ η σ η ς, τ πο ον χει κα συνταγµατικ κάλ υ ψ η. Εφ σον λοιπ ν κοινοτικ ς νοµοθέτης κρινε τι συνδυασµ ς τ ν δ ο α τ ν ρχ ν π ι β ά λ λ ε ι, στ συγκεκριµένη περίπτωση, τ ν κατ ξαίρεσιν κα νευ συγκαταθέσεως το ποκειµέν ο υ, πεξεργασίαν τ ν συγκεκριµένων ε αίσθητων προσωπικ ν δεδοµένων (βλ. π ε ρ ί π τ. δ τ ς παρ α γ ρ. 2 το ρθ. 8 τ ς Οδηγίας) δ ν δ νατο Ελλην νοµοθέτης ν θεσπίσει ς προϋπ θεσιν τ ς κατ ρχ ν πεξεργασίας τ ν συγκατάθεσιν το ποκειµένου. Μ νον δι τ ν κοινοποίησιν τ ν δεδοµένων ε ς τρίτον δ νατο ν θεσπίσει τ ν προηγο µενη συγκατάθεσιν το ποκειµένου πως ξιο κα Οδηγία. Υπ τ δεδοµένα α τ ντοπίζεται κα ν προκειµέν ω µία ο σιώδης διάστασις Οδηγίας κα λληνικ ς νοµοθεσίας ποία δηγε ε ς τ συµπέρασµα τι Ελλην νοµοθέτης δ ν συνεµορφώθη µ τ ν Οδηγίαν ε ς τ θέµα α τ. Συµπέρασµα 3ον: Εν ψει τ ν σων κτίθενται ς νω, διάταξη το ρθρου 7Α παρ. 1 περίπ τ. γ το N. 2472/97 δ ν ναρµονίζεται µ τ ν διάταξη το ρθρου 8 παρ. 2 περίπτ. δ τ ς Οδηγίας ποία ε ναι, σ µφωνα µ σα θ κτεθο ν στ ν σ υ ν έ χ ε ι α, περτέρας τυπικ ς σχ ος κα συνεπ ς θ πρέπει ν γίνει δεκτ ν να π τ δ ο: θ θεωρηθε νίσχυρη διάταξη α τ κα θ τ χει π ε θείας φαρµογ ς Οδηγία ποία χει δη µεταφερθε ε ς τ σωτερικ ν δίκαιον µ τ Ν. 2472/97 ( ς συνεπληρώθη µ τ ρθρον 8 το Ν. 2819/2000) θ πιχειρηθε ρµηνεία το ρθρου 7Α παρ. 1 περίπτ. γ το Ν. 2472/97 σ µφωνη µ τ Ο δ η γ ί α ν, στε ν διασωθε τ κ ρος α το. Τ ν δυνατ τητα α τ ν χει δη δεχθε τ ικαστήριο Ε ρωπαϊκ ν Κοινοτήτων µ τ ν π 13.11.1990 π φασή του π τ ς ποθέσεως Marleasing S.A. ( β λ. κα Π. Στάγκου - Ε. Σ α χ π ε κ ί δ ο υ, ί κ α ι ο Ε ρωπαϊκ ν Κοινοτήτων, Θεσσαλονίκη 1994, σ ε λ. 1 5 2 ). Μία τέτοια µως ρµηνεία δ ν ε ναι δυνατ ν προκειµέν ω δι τι νοε ται µ ν ν γίνει δεκτ ν ρµηνευτικ ς τι κα τ ρθρο 7Α (παρ. 1 περίπτ. γ ) ναφέρεται, ς κα Οδηγία, ε ς µ κερδοσκοπικο ς φορε ς ο πο οι πιδιώκουν κα θρησκευτικο ς σκοπο ς, φο δ ν το ς ποκλείει διάταξη α τ ρητ ς, δ ν ε ναι µως δυνατ ν ν γίνει δεκτ ν γι ν ε ναι σ µφωνη διάταξη α τ µ τ ν Οδηγία τι δ ν παιτε ται, γι τ ν κατ ρχ ν π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ν, συγκατάθεση το ποκειµένου, φο τ ν συγκατάθεση α τ ρητ ς τ ν παιτε διάταξη α τή. Συνεπ ς δ ν ποµένει λλη λ ση ε µ ν θεωρήσουµε τ ν διάταξη το ρθρου 7Α παρ. 1 περίπ τ. γ το Ν. 2472/97 νίσχυρη, ς ρχοµένη ε ς ξείαν ντίθεση µ τ ν Οδηγία κα ν δεχθο µε ε θείαν φαρµογ ν τ ς διατάξεως τ ς Οδηγίας, φο α τ χει δη µεταφερθε ε ς τ ν σωτερικ ν ννοµον τάξη. Η τελευταία α τ κδοχ ε ρίσκει πλήρη θεµελίωση στ ς ρχ ς το Kοινοτικο ικαίου δι το ς ξ ς λ γους: Σ µφωνα µ τ ς ρχ ς το Kοινοτικο ικαίου τ σον Κανονισµ ς, σο κα Οδηγία χουν δεσµευτικ χαρακτήρα κα µπορο ν, κατ ρχήν, ν δηµιουργήσουν δικαιώµατα κα ποχρεώσεις χι µ νον ναντι τ ν Κρατ ν Mελ ν, λλ κα τ ν διοικουµένων (βλ. Ο λ ο µ. Συµβουλίου Επικρατείας 2070/99). Ωστ σο µ ν Κανονισµ ς χει µεση

516 EKK H IA Ιο νιος 2001, Aριθµ. 6 σ χ ν, π τ ν ννοιαν τι διεισδ ει κα σχ ει α τοδικαίως στ ν σωτερικ ννοµη τάξη τ ν Κρατ ν Mελ ν, ν ντιθέτως γι τ ν ε σδοχ ν τ ς Οδηγίας στ ν σωτερικ ννοµη τάξη παιτε ται κδοση πράξεως µεταφορ ς. Ο τ πος τ ς σωτερικ ς πράξεως µεταφορ ς καταλείπεται στ ν κυριαρχικ ξουσία τ ν Κρατ ν Mελ ν, δ ξουσία πο παρέχεται µ τ ς διατάξεις το Ν. 1338/1983 γι τ ν κδοση κανονιστικ ς πράξεως µεταφορ ς τ ς Οδηγίας στ ν σωτερικ ννοµη τ ά ξ η, δ ν ποκλείει τ ν ε χέρεια το νοµοθέτη ν ρ υ θ µ ί ζ ε ι, µ νοµοθετικ πράξη, τ διο ντικείµενο ( β λ. τ ν ς νω π φαση το Συµβουλίου τ ς Επ ι κ ρ α τ ε ί α ς ). Ο καν ν ε ναι τι τ Kοινοτικ ν ίκαιον χει περνοµοθετικ ν σχ ν καί, ς κ το του, κ α τ ι σ χ ει τ ν ντιθέτων θνικ ν ρυθµίσεων ( π φασις Συµβουλίου Επικρατείας 1035/2000). Οσάκις συγκεκριµένη διάταξις το κοινοτικο δικαίου χει ε θείαν φαρµογ ν ε ς τ ν σωτερικ ν ( θνικ ν) ννοµον τάξιν ποτελε πηγ ν δικαιωµάτων κα ποχρεώσεων χι µ νον γι τ Κράτη-Μέλη, λ λ κα γι το ς δι τες. Η συνέπεια α τ φορ κα το ς δικαστ ς ο πο οι π τ ν δι τητά τους ς ργάνων το Κράτους-Μέλους χουν ς ποστολ ν ν προστατε ουν τ δικαιώµατα τ πο α ναγνωρίζει στο ς δι τες τ Kοινοτικ ν ίκαιον. Υπ τ ν ς νω κδοχ ν ρχ τ ς περοχ ς το κοινοτικο δικαίου (Principle de la primauté) χει τ ν ξ ς συνέπειαν, ταν τ Kοινοτικ ν ίκαιον ε ναι ε θέως φαρµοστέον ε ς τ ν θνικ ν ννοµον τάξιν: πρ τον καθιστ ναφάρµοστη κάθε ντίθετη διάταξη τ ς θνικ ς νοµοθεσίας κα δε τερον παρεµποδίζει τ ν θέσπισιν π τ Κράτος-Μέλος διατάξεων ν µου ο πο ες δ ν ε ναι συµβατ ς µ το ς κοινοτικο ς καν νες. Κα πάντα τα τα δι τι, ς δέχεται κα τ ικαστήριο τ ν Ε ρωπαϊκ ν Κοινοτήτων, τ Kοινοτικ ίκαιο ποτελε ναπ σπαστον τµ µα το θνικο δικαίο υ, το ποίου κα περέχει π τ ν ποψη τ ς τυπικ ς σχ ος (fait partie integrante avec rang de p r i o r i t é, de l ordre juridique applicable sur le territoire de chacun des Etats members) (βλ. τ ν π 9 Μαρτίου 1978 π φαση το ικαστηρίου τ ν Ε ρωπαϊκ ν Κοινοτήτων π τ ς ποθέσεως S i m m e n t h a l). T α τ δέχθη τ ς νω ικαστήριον κα µ τ ν π 2 Φεβρουαρίου 1977 π φαση π τ ς ποθέσεως Amsterdam Bulb BV ε ς τ ν ποίαν ναφέρεται χαρακτηριστικ τι τ Κράτη- Μέλη δ ν µπορο ν ν ναιρο ν ν νέχονται ναίρεσιν το κοινοτικο δικαίου προσβολ ν α το (ils ne peuvent déroger ou tolérer une dérogation au droit communautaire ou y porter a t t e i n t e ). ( Βλ. κα τ ν π 31 Ιανουαρίου 1978 π φαση το α το ικαστηρίου π τ ς ποθέσεως Fratelli Zerbone, ς κα τ ν π 23 Νοεµβρίου 1977 π φαση το α το ικαστηρίου π τ ς ποθέσεως Enka BV). Οταν κοινοτικ ς καν ν δικαίου δ ν ε ναι π ε θείας φαρµοστέος, λλ χρειάζεται, δι ν ε ναι φαρµοστέος ε ς τ ν θνικ ν ννοµη τάξη, πράξη µεταφορ ς, πως συµβαίνει µ τ ς Οδηγίες, τ τε πράξη α τ µεταφορ ς, δηλαδ τ κανονιστικ ν διάταγµα, ς πεκράτησε ν γίνεται παρ µ ν, δ ν µπορε ν περιέχει διατάξεις ντίθετες πρ ς τ ν Οδηγίαν, γι α τ κα τ Συµβο λιον τ ς Επικρατείας κρίνει µ ν µιµα τέτοια κανονιστικ διατάγµατα (βλ. π. χ. Πρακτικ ν Επεξεργασίας 4 7 3 / 1 9 9 7 ). Τ α τ σχ ουν κα ν ε ς συµµ ρφωσιν πρ ς τ ν Οδηγίαν κδοθε ν µος. Ε ς α τ ν δηλαδ τ ν περίπτωσιν διάταξη το ν µου ποία θ ε ναι ντίθετη πρ ς τ ν Οδηγίαν ε ναι νίσχυρη κα δ ν δ ναται ν τ χη φαρµογ ς. Εν ψει τ ν νωτέρω ς πανέλθουµε π το κ ρους τ ς περιπτ. γ τ ς παρ. 2 το ρθρου 7Α το Ν. 2 4 7 2 / 9 7. Εγινε δεκτ ν προηγουµένως τι ς νω διάταξη ρχεται ε ς ντίθεση µ τ ρθρον 8 παρ. 2 π ε ρ ι π τ. δ τ ς Οδηγίας δι το ς ξ ς λ γους: α ) ν ρίζει, πως ρίζει Οδηγία, τι ο φορε ς πρέπει ν ε ναι «µ κερδοσκοπικοί». β) ν προσδ ι ο ρ ί ζ ε ι, ς προσδιορίζει Οδηγία, σκοπο ς γι το ς ποίους πιτρέπεται κατ ξαίρεση πεξεργ α σ ί α, κα γ) Απαιτε γι τ ν κατ ξαίρεση πεξεργασία κα συγκατάθεση το ποκειµένου, τ ν ποίαν δ ν παιτε Οδηγία. Ε ναι σαφ ς λοιπ ν ντίθεσις µεταξ τ ν δ ο διατάξεων κα ν ψει τ ς ντιθέσεως α τ ς πρέπει ν γίνει δεκτ ν, σ µφωνα µ τ κτεθέντα, τ ι φαρµογ χει διάταξις τ ς Οδηγίας ποία π τ ν ρον «µ κερδοσκοπικ ς φορέας» ννοε κα τ ν Ορθ δοξη ποιαδήποτε λλη χριστιανικ Εκκλησία καθ ς κα τ ν ποιαδήποτε λλη θρησκευτικ κοιν τητα.