ΘΕΜΑ : ΚΟΙΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ E^ ΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ.

T.F.I. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ : Σ.Δ.Ο. ΤΜΗΜΑ :ΛΟΓΙΣΤ1ΚΗΣ ΘΕΜΑ : ΚΟΙΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ E^ ΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. ΕΙΣΗΕΗΤΗΣ ; ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΗΟΥΑΑΣΤΡΙΑ : ΚΑΜΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑ

\<Nb r<i.^o&os C\-Cjcs\vav^ns Uabdoo. 1^Ίι 2033 O ^TAXS ^ 6ut>^^os ^ VC<^rN'U'i^0s

Στους γονείς μου Δημήτρη και Ολυμπία. Στα αδέλφια μου Ζωγράφο και Ανδρέα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΡΚΤΙΚΟΑΕΞΟ ΕΙΣΑΕΩΓΗ...1 1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ...2 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...2 1.2 ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΛΑ : ΕΥΡΩΑΤΑΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ...2 1.3 ΛΕΥΤΕΡΗ ΟΜΑΔΑ : ΣΥΜΒΟΥΑΙΟ ΤΗς Ε.Ε. ΚΑΙ Ο.Α.Σ.Ε... 3 1.4 ΤΡΙΤΗ ΟΜΑΔΑ : ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ...5 2. ΚΟΙΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΑΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΑΙΉΚΗ ΑΣΦΑΑΕΙΑΣ... 9 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 9 2.2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΑΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΑΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑΣ...10 2.3 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α...10 2.4 ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΑΝΉΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗς Κ.Ε.Π.Π.Α... 12 3. ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α...14 3.1 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ......14 3.2 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩ2 ΗΣ... 15 3.3 Η ΠΡΟΕΔΡΙΑ......15 3.4 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ... 16 3.5 ΜΟΝΑΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΟΑΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ...17 3.6 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ... 17 3.7 ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΑΗ...18 4. ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α...20 4.1 ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α...20 4.2 ΜΕΘΟΔΟΙ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α...22 4.3 ΟΙ ΠΤΥΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α...24 5. ΑΠΟ ΤΗΝ Κ.Ε.Π.Π.Α. ΣΤΗΝ Κ.Ε.Π.Α.Α... 26 5.1 ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ...27 5.2 ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ...28

5.3 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Α.Α.30 5.3.1 ΔΟΜΗ...30 5.3.2 ΔΕΙΤΟΥΡΓΙΑ... 30 5.3.3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ? 1 5.4 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ.. 51 5.4.1 ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ... 31 5.4.2 ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ Κ.Ε.Π.Α.Α...32 5.4.3 Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ε.Ε. -Ν.Α.Τ.0...34 5.4.4 ΤΟ "ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ"... 35 6. ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ Δ.Ε.Ε. ΚΑΙ Ν.Α.Τ.0...37 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...41 8. Η ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΣΤΡΑΤΟΥ...42 8.1 Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ... 44 8.2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΕΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ...44

ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΟ Δ.Α.Σ.Ε. ; Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώττη. Δ.Ε.Ε. : Δυτικό-Ευρωπαϊκή Ένωση. Δ.Ε.Κ. : Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ε.Ε. : Ευρωπαϊκή Ένωση. Ε.Ε.Π. ; Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη. Ε.Κ. ; Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Ε.Κ.Α.Ε. ; Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας. Ε.Κ.Α.Χ. : Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ανθρακα και Χάλυβα. Ε.Ο.Κ. ; Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Ε.Π.Σ. : Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία. Ε.Σ.Δ.Α. : Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η.Ε. : Ηνωμένα Έθνη. Κ.Ε.Π.Π.Α. : Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Κ.Ε.Π.Α.Α. : Κοινή Εξωτερική Πολιτική Ασφοιλειας και Άμυνας. Ν.Α.Τ.Ο. : Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου.(ΝθΓΐ1ι Atlantic Treaty Organization). Ο.Α.Σ.Ε. : Οργανισμός Ασφάλειας και Συνεργασίας στην Ευρώττη. Ο.Ε.Ο.Σ. ; Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας. Ο.Η.Ε. : Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Ο.Ο.Σ.Α. : Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάτττυξης. Σ.Ε.Ε. : Συνθήκη για τη Ευρωπαϊκή Ένωση. Σ.Ε.Κ. : Συνθήκη Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Χ.Κ.Α.Ε. : Χώρες Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Τον τελευταίο καιρό έχουν ειπωθεί πο/^λά για το θέμα της Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλοί είναι αυτοί, οι οποίοι ακούνε πρώτη φορά για την Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική της Ένωσης, με αποτέλεσμα ή να τους αφήνει αδιάφορους ή να τους παροτρύνει να ενημερωθούν. Άλλοι, γνωρίζουν κάποια στοιχειώδη πράγματα για την Πολιτική αυτή της Ε.Ε., χωρίς, όμως, να έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το παραπάνω θέμα. Στην εργασία που ακολουθεί, γίνεται μια σύντομη αναφορά για το πως μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεκαπέντε κράτη της Ευρώπης αποφάσισαν να παραμερίσουν τις διαφορές τους (πολιτικές, οικονομικές, θεσμικές) και να συμμετάσχουν στην διαδικασία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μια σειρά από Συνθήκες, όπως η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας και η πολύ σημαντική Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, βοήθησαν στην προσπάθεια προς την πραγματοποίηση του παραπάνου στόχου. Το 1992, τα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν, στο Μάαστριχτ, να εντάξουν την αναθεωρημένη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Σ.Κ.Ε.) καθώς και τις Συνθήκες Ε.Κ.Α.Χ. και Ε.Κ.Α.Ε. στην ευρύτερη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία καθόρισε τον στόχο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Πέντε χρόνια μετά, η Συνθήκη του Μάαστριχτ αντικαταστάθηκε από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, η οποία διευκολύνει καλύτερα τους στόχους της νέας πολιτικής για τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις καθώς, επίσης, και αυτούς της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και της Πολιτικής Ασφάλειας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υποκαθιστά τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, όπως μερικές φορές αναφέρεται στα μέσα ενημέρωσης, αλλά τις θέτει υπό κοινή στέγη με τις νέες πολιτικές και Μορφές Συνεργασίας. Εάν χρησιμοποιούσαμε μια εικόνα, θα λέγαμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωσή στηρίζεται σε τρεις πυλώνες : τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, τη Συνεργασία στην Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, καθώς και τη Δικαστική και Αστυνομική Συνεργασία, σε ποινικές υποθέσεις.

Στόχος της εργασίας αυτής, είναι να δώσει στον αναγνώστη μια γενική αντί/ι,ηψη και την απαραίτητη προοπτική για να κατα^οάβει τον δύσκολο και περίπλοκο οργανισμό που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα σε ένα τομέα της Ε.Ε., αυτόν της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.

1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Εισαγωγή Λίγο μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η κρατική και πολιτική ζωή της Ευρώττης στηριζόταν, σχεδόν απόλυτα, σε Εθνικά Συντάγματα και Νόμους. Αυτά καθόριζαν, στα Δημοκρατικά Κράτη, τους κανόνες συμπεριφοράς, οι οποίοι ήταν δεσμευτικοί για τους πολίτες, τα κόμματα αλλά και για το Κράτος και τα Όργανά του. Μόνο η πλήρης κατάρρευση της Ευρώπης καθώς και η οικονομική και πολιτική παρακμή της γηραιάς ηπείρου δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για ένα νέο ξεκίνημα και προώθησαν την ιδέα μιας Νέας Ευρωπαϊκής Τάξης. Στο σύνολό τους, οι προσπάθειες ευρωπαϊκής ενοποίησης της μεταπολεμικής περιόδου παρέχουν μια συγκεχυμένη εικόνα πολυάριθμων, πολύπλοκων και δυσδιάκριτων Οργανισμών. Έτσι, συνυπάρχουν, χωρίς όμως να διατηρούν νομικούς δεσμούς μεταξύ τους, ο Ο.Ο.Σ.Α. (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) η ΔΕΕ (Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση), το Ν.Α.Τ.Ο. {North Atlantic Treaty Organization - Βορειοατλαντικό Σύμφωνο), το Συμβούλιο της Ευρώττης και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τη σειρά της, η τελευταία στηρίζεται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες ομάδες ανάλογα με το σκοπό τον οποίο καλύπτουν. 1.2 Πρώτη ομάδα : οι Ευρωατλαντικοί Οργανισμοί Οι Ευρωατλαντικοί Οργανισμοί προήλθαν από τη σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής με την Ευρώπη, την οποία

δημιούργησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Έτσι, δεν ήταν σύμπτο^ση πως ο πρώτος Ευρωπαϊκός Οργανισμός της μεταπο>ν μικής περιόδου, ο Ο.Ε.Ο.Σ. (Οργανισμός Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας), ιδρύθηκε το 1948 με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 1947 ο George Marshall, τότε Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α., κάλεσε τα Κράτη της Ευρώπης να ενώσουν τις προσπάθειές τους για την οικονομική ανασυγκρότηση. Υποσχέθηκε την υποστήριξη των Η.Π.Α. γι αυτό, η οποία υλοποιήθηκε με το «σχέδιο Marshall» και οικοδόμησε τις βάσεις για την ταχεία ανασυγκρότηση της Δυτικής Ευρώπης. Το κύριο μέλημα του Ο.Ε.Ο.Σ. ήταν, προπάντων, η απελευθέρωση του εμπορίου μεταξύ των Κρατών. Το 1960, έτος ένταξης των ΗΠΑ και του Καναδά, του ανατέθηκε ως πρόσθετος στόχος η χρηματοδότηση στον τρίτο κόσμο μέσω της αναπτυξιακής βοήθειας ; από τον Ο.Ε.Ο.Σ. γεννήθηκε ο Ο.Ο.Σ.Α. Το 1949 δημιουργήθηκε το Ν.Α.Τ.Ο. ως στρατιωτικό σύμφωνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (Δ.Ε.Ε.) ιδρύθηκε το 1954 για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κρατών στον Τομέα της Ασφάλειας. Η Δ.Ε.Ε. προήλθε από τη Σύμβαση των Βρυξελλών. Η Δ.Ε.Ε. παρέχει στα συμβαλλόμενα Κράτη πλαίσιο στενής συνεργασίας στην πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Σε αυτή τη βάση αφενός ενισχύεται το πολιτικό βάρος της Ευρώπης στην ατλαντική σχέση και αφετέρου δημιουργείται ευρωπαϊκή ταυτότητα στην Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας. 1.3 Δεύτερη ομάδα : Συμβούλιο της Ευρώπης και Ο.Α.Σ.Ε. Οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί της δεύτερης ομάδας έχουν το χαρακτηριστικό ότι η δομή τους είναι διαμορφωμένη με τρόπο, ο οποίος επιτρέπει την ένταξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού Κρατών σε αυτούς. Επομένως, έγινε συνειδητά δεκτό ότι αυτοί οι Οργανισμοί δεν θα προχωρούσαν πέρα από παραδοσιακή συνεργασία.

Στους Οργανισμούς αυτούς ανήκει το Συμβούλιο της Ευρώττης, το οποίο ιδρύθηκε στις 5 Μαΐου του 1949 ως Πολιτικός Οργανισμός. Στο καταστατικό του Συμβουλίου της Ευρώττης απουσιάζει οποιαδήποτε νύξη για την επιδίωξη Ομοσπονδίας ή Ένωσης, ενώ δεν προβλέπεται μεταβίβαση ή από κοινού άσκηση μέρους της Εθνικής Κυριαρχίας. Στο Συμβούλιο της Ευρώττης, οι αποφάσεις επί όλων των σημαντικών ζητημάτων λαμβάνονται σύμφωνα με την Αρχή της Ομοφωνίας. Επομένως, κάθε Κράτος μπορεί να εμποδίσει την έκδοση ψηφισμάτων ασκώντας βέτο, μια ρύθμιση σαν αυτή, η οποία υπάρχει για το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). Επομένως, το Συμβούλιο της Ευρώττης παραμένει στη δομή του Όργανο Διεθνούς Συνεργασίας. Στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης έχουν συναφθεί πολυάριθμες Συμβάσεις στον Τομέα της Οικονομίας, του Πολιτισμού, της Κοινωνικής Πολιτικής και του Δικαίου. Από αυτές η σημαντικότερη και συγχρόνως γνωστότερη είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Ρώμης για την Προστασία των Ανθρωττίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών της 4 ^ Νοεμβρίου του 195Θ (Ε.Σ.Δ.Α. - Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Η Σύμβαση αυτή δεν θέσπισε απλώς ένα σημαντικό όριο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα Κράτη Μέλη, αλλά θεμελίωσε ετήσης ένα Σύστημα Έννομης Προστασίας, το οποίο ετητρέπει, στο πλαίσιο της Σύμβασης, οι προσβολές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα Κράτη Μέλη να καταδικάζονται μέσω Οργάνων, τα οποία συνέστησε η Σύμβαση και εδρεύουν στο Στρασβούργο, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Επιτροττής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στην ίδια Ομάδα ανήκει, επίσης, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώττη (Ο.Α.Σ.Ε.), ο οποίος ιδρύθηκε το 1994 και προήλθε από τη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Ο Ο.Α.Σ.Ε. δεσμεύεται από τις Θεμελιώδεις Αρχές και τους Στόχους όπου κατεγράφησαν στις Πράξεις του Ελσίνκι του 1975 και το Χάρτη των Παρισίων το 1990. Στους στόχους του ανήκει, εκτός από την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμτηστοσύνης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κρατών και η δημιουργία ενός Δικτύου Ασφαλείας, το οποίο να επιτρέπει τη διευθέτηση των διαφορών με ειρηνικά μέσα.

1.4 Τρίτη ομάδα : Ευρωπαϊκή Ένοιση Την τρίτη ομάδα των Ευρωπαϊκών Οργανισμών αποτελεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, με τη σειρά της, θεμελιώνεται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Το ριζικά καινούργιο στοιχείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τις παραδοσιακές Διεθνείς Ενώσεις Κρατών, είναι ότι τα Κράτη Μέλη της έχουν εκχωρήσει μέρος της κυριαρχίας τους στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η οποία βρίσκεται στο κέντρο της Ευρωπαϊκή Ένωσης και της έχουν αναγνωρίσει δικές της εξουσίες, ανεξάρτητα από τα Κράτη Μέλη. Κατά την άσκηση αυτών των αρμοδιοτήτων τα Ευρωπαϊκά Κράτη μπορούν να εκδίδουν Ευρωπαϊκές Πράξεις Δημόσιας Εξουσίας, των οποίων οι έννομες συνέπειες είναι ίδιες με εκείνες των Κρατικών Πράξεων. Τον θεμέλιο λίθο για την οικοδόμηση των Ευρωπαϊκών Κρατών έθεσε ο Γάλλος τότε Υπουργός Εξωτερικών Robert Schuman με τη Δήλωσή του της 9 ^ Μαΐου του 1950, στην οποία παρουσίασε το Σχέδιο, το οποίο είχε εμπνευστεί με τον Jean Monet, να ενώσει την Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Ανθρακα και Χάλυβα σε μια Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. Ταυτόχρονα, το Σχέδιο θα ήταν το ξεκίνημα μιας ιστορικής πρωτοβουλίας για μια οργανωμένη και ζωντανή Ευρώττη, η οποία είναι απαραίτητη για τον πολιτισμό και χωρίς την οποία δεν μπορεί να διασφαλιστεί η Ειρήνη στον Κόσμο. Το «σχέδιο Schuman» έγινε τελικά πραγματικότητα με την υπογραφή της Ιδρυτικής Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (Ε.Κ.Α.Χ.) από έξι Κράτη (Βέλγιο, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, Γαλλία, Ιταλία, Αουξεμβούργο και Κάτω Χώρες) στις 18 Απριλίου του 1951 στο Παρίσι (συνθήκη των Παρισίων) και τέθηκε σε ισχύ στις 23 Ιουλίου του 1952. Μερικά χρόνια αργότερα, δημιουργήθηκαν από τα ίδια Κράτη με τις Συνθήκες της Ρώμης της 25'^' Μαρτίου του 1957 η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.) και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Ε.Κ.Α.Ε.), οι οποίες ξεκίνησαν τις δράστηριότητές τους με τη θέση τους σε ισχύ την 1 Ιανουαρίου του 1958.

Στη Συνθήκη της Ρώμης γίνεται λεπτομερής αναφορά στις ρυθμίσεις για την Εξωτερική Εμπορική Πολιτική, ενώ για λοιπά θέματα της Εξωτερικής Πολιτικής, δεν αναφέρεται τίποτα συγκεκριμένο, η οποία αφέθηκε στην αρμοδιότητα των Κρατών Μελών. Με την έναρξη της λειτουργίας της, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα άρχισε να αναπτύσσει Εξωτερικές Οικονομικές Σχέσεις και Κοινή Εμπορική Πολιηκή με την σύναψη σχέσεων με τρίτα κράτη, μη μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ενώ ταυτόχρονα, άρχισε να συνειδοτοποιείται ότι η διάκριση ανάμεσα σε θέματα Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωτερικής Πο/.ιτικής ήταν καθαρά τυπική. Θεωρείται αυθαίρετη η απομόνωση των Εξωτερικών Οικονομικών και Εμπορικών Σχέσεων από την Εξωτερική Πολιτική, με αποτέλεσμα να υπονομεύει την αποτελεσματικότητα και τις δυνατότητες δράσης της ίδιας της Κοινότητας. Στις αρχές τις δεκαετίας του 60, με την κυριαρχία του Προέδρου της Γαλλίας. Στρατηγού de Gaulle, οι ενοποιητικές προσπάθειες ετηκεντρώθηκαν στην ολοκλήρωση της Τελωνειακής Ένωσης και στην ανάπτυξη Κοινών Πολιτικών, όπως η Κοινή Αγροτική Πολιηκή (ΚΑΠ), η Κοινή Εμπορική Πολιτική, η Οικονομική - Νομισματική Ένωση, και στην εμπέδωση των βασικών αρχών του Κοινοτικού Δικαίου. Το 1969, με την αποχώρηση του Στρατηγού de Gaulle και με την ολοκλήρωση της πρώτης ενοποιηηκής φάσης, τα έξι Ιδρυτικά Κράτη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αποφάσισαν τη λήψη νέων πρωτοβουλιών για την πολιτική ανάπτυξη, εμβάθυνση και διεύρυνσή της. Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε η σύσταση του μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας. Ο μηχανισμός ιδρύθηκε ετήσημα το 1970 με την Έκθεση του Λουξεμβούργου. Στόχοι του υπήρξαν : α) να επιτευχθεί μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και διαβουλεύσεων μια καλύτερη κατανόηση πάνω στα μεγάλα διεθνή προβλήματα και β) να ενισχυθεί η αλληλεγγύη ανάμεσα στα Κράτη Μέλη με την εναρμόνιση των απόψεων, τον συντονισμό των θέσεων και την υιοθέτηση κοινών μορφών δράσης, όπου επιθυμητό και δυνατό.

Στόχος λοιπόν, της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας ήταν ο συντονισμός των Εθνικοόν Εξωτερικών Πολιτικών και η διατύπωση κοινών θέσεων πάνω στα μεγάλα διεθνή θέματα. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία είχε καθαρά διακυβερνητικό χαρακτήρα, ως ένας μηχανισμός παράλληλος προς την Ευρωπαϊκής Κοινότητας, όπου οι Θεσμοί, ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν έπαιζαν κανένα ουσιαστικό ρόλο. Με διαδοχικά, όμως κείμενα, όπως η Δήλωση της Κοπεγχάγης για την Ευρωπαϊκή Ταυτότητα (1973), η Έκθεση του Λονδίνου (1981) και η Πανηγυρική Διακήρυξη (1983), διαμόρφωσαν τη θεσμική διάρθρωση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας και διεύρυναν το περιεχόμενό της, ώστε να καλύψει και τις πολιτικές και οικονομικές πτυχές της ασφάλειας. Με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1987) η Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία ενσωματώθηκε σε ένα ενιαίο κείμενο Συνθηκών, αλλά και πάλι ως διακυβερνητικός μηχανισμός. Γενικά, η απόδοση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας υπήρξε ικανοποιητική. Τα Κράτη Μέλη κατάφεραν να ακολουθήσουν κοινές θέσεις για μεγάλα διεθνή θέματα. Εττίσης, βοήθησε σημαντικά στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την ετηκοινωνία, συνεργασία και διαβούλευση ανάμεσα στις πολιτικές οι οποίες διαμορφώνουν την Εξωτερική Πολιτική των Κρατών Μελών. Η ΕΠΣ διαμόρφωσε το ιδεολογικό υπόβαθρο για τη μετέπειτα πορεία της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ εγκαινίασε ένα νέο στάδιο στη διαδικασία Πολιτικής Ενοποίησης της Ευρώπης. Η Συνθήκη, η οποία είχε υπογραφεί στο Μάαστριχτ ήδη στις 7 Φεβρουαρίου του 1992, αλλά μπόρεσε να τεθεί σε ισχύ μόλις την 1 Νοεμβρίου του 1993, εξαιτίας εμποδίων κατά τη διαδικασία επικύρωσής της', αυτοπροσδιορίζεται ως μια νέα φάση στη διαδικασία μιας διαρκώς στενότερης Ένωσης των Λαών της Ευρώπης. Η Συνθήκη περιλαμβάνει, πέρα από μια σειρά τροποποιήσεων της Συνθήκης Ε(0)Κ και της Συνθήκης Ε.Κ.Α.Ε., την Πράξη Ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς ωστόσο να την ολοκληρώνει η ίδια. Πρόκειται - όπως εξοιλλου η ανάπτυξη των Ευρωπαϊκών Κρατών - για ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση μιας ' Το εκλογικό Σώμα της Δανίας έδωσε τη συναίνεσή του μόνο μετά από ένα δεύτερο δημοψήφισμα η κύρωση της Συνθήκης από το Κοινοβούλιο προσβλήθηκε στη Γερμανία με συνταγματική προσφυγή.

Οριστικής Ευρωπαϊκής Συνταγματικής Τάξης, στην οποία μπορεί τότε να ενσωματωθεί και το Σύνταγμα των Ε.Κ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση γνώρισε ένα ακόμη στάδιο ανάπτυξης με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, η οποία υπεγράφη στο Άμστερνταμ στις 2 Οκτωβρίου του 1997 και τέθηκε σε ισχύ την Ι' Μάιου του 1999, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επικύρωσής της στα Κράτη Μέ/.η. Καινοτομία άξια ιδιαίτερης προσοχής αποτελεί η συμπερίληψη ρήτρας ελαστικότητας στη Συνθήκη για την ΕΕ. Η ρήτρα αυτή επιτρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των Κρατών Μελών, τα οποία το επιθυμούν, με χρησιμοποίηση των προβλεπόμενων από τις Κοινοτικές Συνθήκες Οργάνων, Διαδικασιών και Μηχανισμών. Έτσι, ανοίγεται τελικά, παρά τους περιορισμούς, τους οποίους θέτει η υποχρέωση να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, ο δρόμος για μια Ευρώττη πολλών ταχυτήτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ιδρύθηκε με αυτόν τον τρόπο, δεν υποκαθιστά τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, όπως μερικές φορές αναφέρεται στα μέσα ενημέρωσης, αλλά τις θέτει υπό κοινή στέγη με τις νέες Πολιτικές και Μορφές Συνεργασίας. Εάν χρησιμοποιούσαμε μια εικόνα, θα λέγαμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζεται σε τρεις ττυλώνες ; τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, τη συνεργασία στην Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, καθώς και τη Δικαστική και Αστυνομική Συνεργασία, σε Ποινικές Υποθέσεις.

2. ΚΟΙΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΗΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2.1 Εισαγωγή Από τις συνθήκες της Ρώμης, η ευρωπαϊκή οικοδόμηση είχε κυρίως οικονομικό χαρακτήρα, δηλαδή τη δημιουργία Κοινής Αγοράς, έστω και αν υπήρχαν ήδη από τότε οι ιδέες για συνεργασία στον Τομέα της Διεθνούς Πολιτικής. Κατά τη διάρκεια 40 περίπου χρόνων ευρωπαϊκής οικοδόμησης, ακόμη και η έκφραση "Κοινή Εξωτερική Πολιηκή" δεν είχε βρει τη θέση της στις Συνθήκες. Από τον Οκτώβριο του 1970 υπήρχε συνεργασία των Κρατών Μελών και προσπάθεια συντονισμού τους ως, προς τα μεγάλα προβλήματα της Διεθνούς Πολιτικής. Αυτό όμως γινόταν σε διακυβερνητικό επίπεδο, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεριγασίας. Το 1986, η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη τυποποίησε αυτή τη διακυβερνητική συνεργασία χωρίς να μεταβάλει τη φύση της ή τους τρόπους άσκησής της. Η αλλαγή αυτή συνετελέσθει στο Μάαστριχ, όπου για πρώτη φορά τα Κράτη Μέλη ενέγραψαν στη Συνθήκη το στόχο μιας «Κοινής Εξωτερικής πολιτική9> Από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης την Ρ Νοεμβρίου 1993, μπορεί πλέον να ακούγεται η φωνή της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Διεθνή Σκηνή και να εκφράζεται η θέση της ετιί ένοπλων συγκρούσεων, εττί των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ή επί παντός άλλου ζητήματος, το οποίο αφορά τις Θεμελιώδεις Αρχές και τις Κοινές Αξίες, στις οποίες στηρίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και στην υπεράσπιση των οποίων είναι ταγμένη. Οι διατάξεις της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας αναθεωρήθηκαν από την Συνθήκη του Άμστερνταμ, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1 Μαΐου 1999. Η νέα Συνθήκη της Νίκαιας, η οποία υπεγράφη στις 26 Φεβρουαρίου 20Θ1 και η οποία θα τεθεί σε ισχύ από τη στιγμή κατά την οποία θα κυρωθεί από τα Κράτη Μέλη. Η Συνθήκη περιέχει νέες διατάξεις σε θέματα Κ.Ε.Π.Π.Α.

2.2 Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας Η Συνθήκη της Νίκαιας παρέχει στην Ένοιση μια Κοινή Πολιτική της Ασφάλειας, η οποία περιλαμβάνει το σύνολο των θεμάτοιν, τα οποία αφορούν την ασφάλεια της, συμπεριλαμβανομ^ου του προοδευτικού καθορισμού μιας Κοινής Αμυντικής Πολιτικής ( Ε.Π.Α.Α.), η οποία αποτελεί τμήμα της Κ.Ε.Π.Π.Α. Η Κοινή Αμυντική Πολιτική θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια Κοινή Άμυνα αν το αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και με την προϋπόθεση ότι η απόφαση θα εγκριθεί και θα επη,κυρωθεί από τα 15 Κράτη Μέλη. Ωστόσο, η Ε.Π.Α.Α. δεν θίγει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ορισμένων Κρατών Μελών στον Τομέα της Ασφάλειας και της Άμυνας, ενώ παράλληλα είναι συμβατή με την Πολιτική, η οποία διεξάγεται στο πλαίσιο Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (Ν.Α.Τ.Ο.). 2.3 Τα χαρακτηριστικά της Κ.Ε.Π.Π.Α. Τα βασικά χαρακτηριστικά της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας είναι τα παρακάτω ; α) Συνολικότητα : Η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει : «Η Ένωση καθορίζει και εφαρμόζει μια Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας»^. Τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. απαίτησαν τη συνολικότητα και με ιδιαίτερη μάλιστα ενοποιητική προσέγγιση σε θέματα Ασφάλειας. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, όπως προαναφέρθηκε, περιόριζε την Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνερ>γασία στις οικονομικές και πολιτικές πτυχές της Ασφάλειας με συντονισμό των θέσεων των Κρατών Μελών. Επειδή, ο όρος της "ασφάλειας" δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς είναι δύσκολος και ο προσδιορισμός της Πολιτικής στον Τομέα αυτό. Ωστόσο, η υπαγωγή του συνόλου των πτυχών, οι οποίες καλύπτονται από την έννοια αυτή, συνιστά ^ Τίτλος V, άρθρο 11, Συνθήκης ΕΕ.

ρύθμιση, η οποία δυνητικά μπορεί να οδηγήσει στον ορισμό μιας συνεκτικής "πολιτικής ασφάλειας". Ταυτόχρονα, η δέσμευση ότι η Κοινή Εξωτερική I Ιολιτική καλύπτει το σύνολο των θεμάτων χωρίς καμία διάκριση ως προς τη σημασία ή την κοινοτικής τους εμβέλεια, ετητρέπει δυνητικά την υπαγωγή του συνόλου των θεμάτων Εξωτερικής Πολιτικής στο πεδίο της Κ.Ε.Π.Π.Α. β) Εξελικτικότητα ; Ο χαρακτήρας της Κ.Ε.Π.Π.Α. θα αναπτυχθεί σταδιακά για να αναλάβει θέματα σχετικά με τις αρμοδιότητές της. Ιδιαίτερα εξελικτικός είναι ο χαρακτήρας της σε ό,τι αφορά την Άμυνα. Η Συνθήκη Ε.Ε. αναφέρει ότι η Κ.Ε.Π.Π.Α. «περιλαμβάνει το σύνολο των θεμάτων που αφορούν την ασφάλεια της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της προοδευτικής διαμόρφωσης μιας κοινής αμυντικής πολιτικής, η οποία ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινή άμυνα εφ όσον το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το αποφασίσευ>^. γ) Δυαδικός χαρακτήρας έκφρασης και μέσων. Η Συνθήκη αναφέρεται σε Κοινή Πολιτική. Όμως, τα μέσα έκφρασης και υλοποίησης της πολιτικής αυτής εγείρουν αμφισβητήσεις για την εγκυρότητα της φράσης κοινή πολιτική. Δηλαδή, τα μέσα προώθησης της Κ.Ε.Π.Π.Α. είναι διαφορετικά από τα μέσα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Αν και ο "θεσμικός δυϊσμός" αίρεται, ο δυϊσμός ως προς τα μέσα και το περιεχόμενο διατηρείται. Η δυαδική φύση Κ.Ε.Π.Π.Α. έχει και μια ακόμη ενισχυτική διάσταση με την κοινοτικοποιημένη κατασταηκή άρθρωση των Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων καθώς και της Συνεργασίας για την Ανάπτυξη, ως μορφές και εκφράσεις της Εξωτερικής Πολιτικής. Έτσι, η θεσμική ενοποίηση δεν μπορεί να καταργήσει το θεματικό και διαχειριστικό δυϊσμό στην άσκηση της Εξωτερικής Πολιτικής. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με πολιτική δυναμική και τη πρακτική εφαρμογή των ρυθμίσεων της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Άμυνας. Τίτλος V, άρθρο 17, Συνθήκη ΕΕ.

2.4 Στόχοι και αντικείμενο της Κ.Ε.Π.Π.Α. Στις Συνθήκες του Μάαστριχτ και του Άμστερνταμ έχουν διατυτιοιθεί οι Στόχοι της Κ.Ε.Π.Π.Α. Συγκεκριμένα ως στόχοι αναφέρονται; α) Η διαφύλαξη των Κοινών Αξιών, των Θεμελιωδών Συμφερόντων και της Ανεξαρτησίας της Ένωσης. β) Η ενίσχυση της Ασφάλειας της Ένωσης και των Κρατών Μελών της υπό όλες τις μορφές της γ) Η διατήρηση της Ειρήνης και η Ενίσχυση της Διεθνούς Ασφάλειας, σύμφωνα με τις Αρχές του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και σύμφωνα με τις Αρχές της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και τους Στόχους του Χάρτη των Παρισίων. δ) Η προώθηση της Διεθνούς Συνεργασίας, ε) Η ανάπτυξη και η εδραίωση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου, καθώς και ο σεβασμός των Avθpώmvωv Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών. Διατυπωμένοι με φρασεολογία, η οποία παραπέμπει σε περιοριστικές απαριθμήσεις είναι, ωστόσο, προφανές ότι οι Καταστατικοί Στόχοι της Ένωσης δεν αποτελούν παρά έναν ενδεικτικό κατάλογο, αφού η Κ.Ε.Π.Π.Α. καλύπτει «... όλους τους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής άμυνας» *. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ ενσωμάτωσε στους στόχους της Κ.Ε.Π.Π.Α. την έννοια της Ακεραιότητας και της Προστασίας των Εξωτερικών Συνόρων. Η ενσωμάτωση αυτή έγινε μετά από αίτηση της Ελλάδας στη Διακυβερνητική Διάσκεψη του 1996-1997 για την επεξεργασία της Συνθήκης του Αμστερνταμ. Οι στόχοι της Κ.Ε.Π.Π.Α. μπορούν να αποτελόσουν την πολιτική βάση για τη διαμόρφωση γνήσιας Εξωτερικής Πολιτικής για την προώθηση των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ερώτημα όμως, το οποίο προκύπτει είναι αν υπάρχουν "κοινά ευρωπαϊκά" συμφέροντα, τα οποία θα μπορούσαν να * Τίτλος V, Αρθρο 11, Συνθήκη Ε.Ε

εκφρασθούν καν να υλοποιηθούν μέσω της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής. Ορισμένοι νηστεύουν ότι δεν υπάρχουν κοινά συμφέροντα και ότι η Κοινή Εξωτερική Πολιτική της Ε.Ε. θα παραμείνει μύθος. Άλλοι πιστεύουν ότι με μια προσεκτικότερη ματιά στην ευρωπαϊκτ] πραγματικότητα, θα διαπιστωθεί ότι υπάρχει ένα σύνολο κοινών ευρωπαϊκών συμφερόντων αποδεκτών από τα Κράτη Μέλη, το οποίο περιλαμβάνει τη διατήρηση της σταθερότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο, την ενίσχυση της Δημοκρατίας, την προώθηση της Ελευθερίας του Εμπορίου και την αντιμετώπιση των νέων κινδύνων.

3. ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ Κ.Ε.Π.Π.Α. 3.1 Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συγκεντρώνει τους Αρχηγούς Κρατούν των Δεκαπέντε καθώς και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ετητροπής. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συνοδεύονται από τους Υπουργούς Εξωτερικών και τον Ευρωπαίο Επίτροπο, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τις Εξωτερικές Σχέσεις. Φιλοξενούμενο από το Κράτος, το οποίο ασκεί την Προεδρία του Συμβουλίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οργανώνει την πολιτική ζωή και την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνερχόμενο τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο (κατά κανόνα τον Ιούνιο και το Δεκέμβριο). Κατέχει μια εξέχουσα θέση στον τομέα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, δεδομένου ότι καθορίζει τις Αρχές και τους Γενικούς Προσανατολισμούς της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, μεταξύ άλλων και για τα ζητήματα, τα οποία έχουν επιπτώσεις στον Τομέα της Άμυνας και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφεύγει στη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ προβλέπει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει όσον αφορά τις κοινές στρατηγικές, τις οποίες θα εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στους Τομείς εκείνους, όπου τα Κράτη Μέλη έχουν σημαντικά κοινά συμφέροντα. Κατόπιν τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας της 3 ^ και 4 ^ Ιουνίου 1999 αποφάσισε μια κοινή Στρατηγική σχετικά με τις διμερείς σχέσεις της Ε.Ε. με τη Ρωσία. Με βάση τις Κοινές Στρατηγικές, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπορεί να εγκρίνει Αποφάσεις, Δράσεις ή Κοινές Θέσεις με ειδική πλειοψηφία. Εάν ένα Μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ετηθυμεί να αντιταχθεί σε μια από τις αποφάσεις αυτές για λόγους σημαντικής εθνικής πολιτικής, το Συμβούλιο μπορεί να απευθυνθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο τότε ασκεί και πάλι την αποστολή του ως "δευτεροβάθμιο όργανο" και επιλύει το θέμα με ομοφωνία. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εναπόκειται και μια σημαντική απόφαση. Συγκεκριμένα, η απόφαση για την ενσωμάτωση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η παραπάνω ενσωμάτωση υπόκειται στην επικύρωση τοιν Κρατών Μελών. 3.2 Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαρτίζεται από τους Αντιπροσώπους των Κρατών Μελχον σε υπουργικό επίπεδο. Πρόκειται για τους Υπουργούς Εξωτερικών, οι οποίοι ενεργούν στο πλαίσιο του "Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων" και ασχολούνται με τα "θέματα Κ.Ε.Π.Π.Α.". Εναπόκειται στο Συμβούλιο Ε.Ε. να λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις για τον καθορισμό και την υλοποίηση της Κ.Ε.Π.Π.Α., βάσει των γενικών Κατευθυντήριων Γραμμών, οι οποίες χαράσσονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Προς τούτο, καθορίζει Κοινές Θέσεις και Δράσεις. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεριμνά για την ενότητα, τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα της δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Συμβούλιο της Ε.Ε., βάσει της Συνθήκης του Άμστερνταμ, είναι αρμόδιο να συνιστά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κοινές Στρατηγικές και την εφαρμογή τους μέσω Κοινών Θέσεων και Δράσεων. Οι εργασίες του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων προετοιμάζονται από την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (Ε.Μ.Α.). Οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι (Πρέσβεις) ενεργούν στον τομέα αυτό, όπως και όσον αφορά τις άλλες Κοινοτικές Πολιτικές. Η Πολιτική Επιτροττή παρακολουθεί τη διεθνή κατάσταση, συμβάλλει στη χάραξη των Πολιτικών, διατυπώνοντας γνώμες για το Συμβούλιο της Ε.Ε., είτε ύστερα από αίτηση του Συμβουλίου της Ε.Ε., είτε με δική της πρωτοβουλία και εποπτεύει, επίσης, την υλοποίηση των συμπεφωνημένων Πολιτικών.

3.3 Η Προεδρία Κάθε εξάμηνο, ένα Κράτος Μέλος της Ε.Ε. ασκεί την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και των οργάνων, τα οποία είναι ετηφορτισμένα με την προετοιμασίας των εργασιών. Η Προεδρία διαδραματίζει ρόλο ώθηση c και παρακολούθησης. Εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Ένωση σε θέματα, τα οποία υπάγονται στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Φέρει την ευθύνη της εφαρμογής των αποφάσεων, οι οποίες λαμβάνονται στον τομέα της Κ.Ε.Π.Π.Α. Στο πλαίσιο αυτό, διατυπώνει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους Διεθνείς Οργανισμούς και στο πλαίσιο των Διεθνών Διασκέψεων. Στις αποστολές αυτές, η Προεδρία επικουρείτε από το Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου / Ύπατος Εκπρόσωπο για την ΚΕΠΠΑ, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Προεδρία μπορεί εττίσης να επικουρείτε από το Κράτος Μέλος, το οποίο θα ασκήσει την επόμενη Προεδρία. Οι εν λόγω παράγοντες καλούνται και "νέα τρόικα"^. 3.4 Ο Γενικός Γραμματέας Μια από τις μεγαλύτερες προόδους που σημείωσε η Συνθήκη του Αμστερνταμ είναι ότι ορίζει πως ο Γ ενικός Γ ραμματέας του Συμβουλίου είναι και Ύπατος Εκπρόσωπος για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος επικουρεί το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμβάλλοντας στη διατύπωση, την προπαρασκευή και την εφαρμογή των πολιτικών αποφάσεων και ενεργώντας εξ ονόματος του Συμβουλίου της Ε.Ε. κατά αίτηση της Προεδρίας, διεξάγοντας πολιτικό διάλογο με τρίτους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βιέννης, το Δεκέμβριο του 1998, είχε διατυπώσει τη συμφωνία του προκειμένου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος να είναι Άρθρο 26, Συνθήκη Αμστερνταμ 1999.

"προσωπικότητα υψηλού κύρους", πράγμα, το οποίο επιβεβαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας μετά από ένα εξάμηνο, με το διορισμό του κ. Javier Solaria Madariaga στη θέση αυτή. Ο Γενικός Γραμματέας, κ. J.Solana, και ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας, κ. Pierre de Boissieu, διευθύνουν τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου, η οποία ασχολείται με την προετοιμασία και την καλή λειτουργία των εργασιών του Συμβουλίου σε όλα τα ετάπεδα. 3.5 Μονάδα Σχεδιασμού Πολιτικής και Έγκαιρης Προειδοποίησης Μια Δήλωση προσαρτημένη στη Συνθήκη του Άμστερνταμ προβλέπει ότι μια νέα "Μονάδα Σχεδιασμού Πολιτικής και Έγκαιρης Προειδοποίησης" λειτουργεί υπό την ευθύνη του Υπατου Εκπροσώπου, στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας. Το προσωπικό του νέου μέσου στην Υπηρεσία της Κ.Ε.Π.Π.Α. προέρχεται από τη Γενική Γραμματεία, τα Κράτη Μέλη, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (Δ.Ε.Ε.). Η Δήλωση, η οποία προσαρτάται στη Συνθήκη απαριθμεί τα κύρια καθήκοντα της μονάδας : α) Παρακολούθηση και ανάλυση των εξελίξεων στον τομέα της Κ.Ε.Π.Π.Α. β) Αξιολόγηση των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καθορισμός τομέων στους, οποίους θα μπορούσε να επικεντρωθεί η Κ.Ε.Π.Π.Α. στο μέλλον γ) Έγκαιρη αξιολόγηση και έγκαιρη προειδοποίηση για γεγονότα ή καταστάσεις που μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων και ενδεχομένων πολιτικών κρίσεων δ) Κατάρτιση, μετά από αίτηση του Συμβουλίου ή της Προεδρίας ή ιδία πρωτοβουλία, τεκμηριωμένων εγγράφων για τις εναλλακτικές πολιτικές.

οι οποίες υποβάλλονται με ευθύνη της Προεδρίας, ως συμβολή στη διαμόρφωση Πολιτικής του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3.6 Η Ευρωπαϊκή Επιτροττή Η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμπράττει πλήρως στις εργασίες, οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της Κ.Ε.Π.Π.Α. Αυτή η σύμπραξη είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της συνοχής της Κ.Ε.Π.Π.Α. με τις Κοινοτικές Πολιτικές στον Τομέα των Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων και της συνεργασίας για την Ανάπτυξη, στις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μαζί με τους Αρχηγούς Κρατών και Κυβερνήσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των προπαρασκευαστικών ομάδων και ετητροπών του. Μπορεί, όπως και τα Κράτη Μέλη, να υποβάλει στο Συμβούλιο της Ε.Ε. οποιοδήποτε θέμα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας και να του υποβάλει προτάσεις. Ωστόσο, το δικαίωμα πρωτοβουλίας, το οποίο διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι αποκλειστικό, όπως ισχύει εν γένεη για τις κοινοτικές πολιτικές. Η Συνθήκη της Ε.Ε. προβλέπει ακόμη ότι το Συμβούλιο μπορεί να ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να του υποβάλει κάθε πρόσφορη πρόταση για την υλοποίηση μιας Κοινής Δράσης. Εξάλλου, συμπράττει πλήρως στο ρόλο διεθνούς εκπροσώπησης και στην υλοποίηση των κοινών μέτρων. Ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως και η Προεδρία, για τις εξελίξεις της Κ.Ε.Π.Π.Α.

3.7 Τα Κράτη Μέλη Τα Κράτη Μέλη έχουν δεσμευθεί να στηρίζουν ενεργά και ανεπιφύλακτα την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική της Ασφάλειας, με τινεύμα αφοσίωσης και αμοιβαίας αλληλεγγύης. Κάθε Κράτος Μέλος μπορεί να υποβάλει στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης οποιοδήποτε θέμα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας και να του υποβάλει προτάσεις. Τα Κράτη Μέλη μεριμνούν για την συμμόρφωση των Εθνικών τους Πολιτικών με τις Κοινές Θέσεις. Υπερασπίζονται τις Κοινές αυτές Θέσεις στα διεθνή φόρουμ. Ενημερώνουν τα Κράτη Μέλη, τα οποία δεν συμμετέχουν στις εργασίες των Διεθνών Οργανισμών και Διασκέψεων για κάθε θέμα το οποίο παρουσιάζει κοινό ενδιαφέρον. Δεσμεύονται να υποστηρίζουν τις Κοινές Δράσεις. Οι διπλωματικές τους υπηρεσίες στο Εξωτερικό συνεργάζονται για την τήρηση και την έκφραση των Κοινών Θέσεων και Δράσεων. Η Συνθήκη του Αμστερνταμ κωδικοποίησε μια πρακτική, εξουσιοδοτώντας το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διορίζει ειδικούς απεσταλμένους, στους οποίους ανατίθενται εντολές, σε συνάρτηση με συγκεκριμένα πολιτικά θέματα. Πράγματι, από τότε που δημιουργήθηκε η Κ.Ε.Π.Π.Α. από τη Συνθήκη του Μάαστριχ, έχουν διορισθεί πολλοί ειδικοί εκπρόσωποι όπως π.χ. οι κ. κ. Moratinos (Μέση Ανατολή), Hombach και Ρουμελιώτης (Νοηοανατολική Ευρώττη).

ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΙΣ Κ.Ε.Π.Π.Α. Από τις Συνθήκες της Ε.Ε. και του Αμστερνταμ προκύπτουν ότι οι Πράξεις, οι οποίες υιοθετούνται από τα Όργανα της Κ.Ε.Π.Π.Α. είναι ; α) οι Κοινές Στρατηγικές, β)οι Κοινές Θέσεις, γ) οι Κοινές Δράσεις, δ) οι Διεθνείς Συμφωνίες και ε) οι Δηλώσεις. Οι παραπάνω πράξεις καλούνται ενίοτε και "Μέσα της Κ.Ε.Π.Π.Α.. Τα μέσα της Κ.Ε.Π.Π.Α. Τα μέσα της Κ.Ε.Π.Π.Α. αναλύονται παρακάτω ως εξής : Κοινές στρατηγικές : Οι Κοινές Στρατηγικές συνιστούν μια ακόμη καινοτομία της Συνθήκης του Αμστερνταμ. Αποφασίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κατότην συστάσεως του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τομείς, στους οποίους τα Κράτη Μέλη έχουν σημανηκά συμφέροντα. Η πρώτη Κοινή Στρατηγική αποφασίσθηκε τον Ιούνιο του 1999 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας και αφορούσε τη Ρωσία. Οι τρεις πιο σημαντικές Κοινές Στρατηγικές είν α ι: α) της Ουκρανίας, β) της περιοχής της Μεσογείου και γ) των Δυτικών Βαλκανίων. Κάθε Κοινή Στρατηγική ορίζει τους στόχους, τη διάρκεια και τα μέσα, τα οποία θα πρέπει να παράσχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Κράτη Μέλη. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις θέτει σε εφαρμογή, θεσπίζοντας τις Κοινές Δράσεις και Κοινές Θέσεις. Κοινές Θέσεις : Οι Κοινές Θέσεις καθορίζονται από το Συμβούλιο της Ε.Ε. και ορίζουν τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά ένα

θέμα γεωγραφικού ή θεματικού χαρακτήρα, παραδείγματος χάρη έναντι μιας τρίτης χώρας ή για μια Διεθνή Διάσκεψη. Τα Κράτη Μέλη μεριμνούν στην περίπτωση που οι εθνικές τους πολιτικές είναι σύμφοινες με την Κοινή Θέση. Το χρονικό διάστημα από το 1994 έως το 1998 καθορίστηκαν 66 Κοινές Θέσεις. Ας μη ξεχνάμε τις Κοινές Θέσεις της 25 Μαΐου 1998 σχετικά με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τις Δημοτικές Αρχές, το Κράτος Δικαίου και τη χρηστή διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων στην Αφρική. Κοινές Δράσεις : Το Συμβούλιο της Ε.Ε. θεσπίζει Κοινές Δράσεις, όταν ορισμένες καταστάσεις απαιτούν μια επιχειρησιακή δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε Κοινή Δράση ορίζει τους στόχους, την εμβέλεια, τα μέσα, τα οποία πρέπει να τεθούν στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους όρους εφαρμογής καθώς και τη διάρκεια της. Από το 1994 έως το 1998, το Συμβούλιο της Ε.Ε. θέσπισε 81 Κοινές Δράσεις. Το 1998, οι μισές από τις 20 Κοινές Δράσεις αφορούσαν την πρώην Γιουγκοσλαβία ή την Αλβανία. Έξι άλλες αφορούσαν θέματα μη διάδοσης ιδίως των πυρηνικών όπλων. Η σύνανιτη Διεθνών Συαιρωνιών : Όταν είναι απαραίτητο να συναφθεί Συμφωνία με ένα ή περισσότερα Κράτη ή Διεθνείς Οργανισμούς στον Τομέα της Κ.Ε.Π.Π.Α., το Συμβούλιο της Ε.Ε. μπορεί να εξουσιοδοτεί την Προεδρία να αρχίσει διαπραγματεύσεις. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αυτών, η Προεδρία επικουρείται ενδεχομένως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι Συμφωνίες αυτές, στη συνέχεια, συνάπτονται από το Συμβούλιο της Ε.Ε. με ομοφωνία, κατόπιν συστάσεως της Προεδρίας. Η Συνθήκη ορίζει, ωστόσο, ότι καμία Συμφωνία δεν δεσμεύει ένα Κράτος Μέλος, ο αντιπρόσωπος του οποίου στο Συμβούλιο της Ε.Ε. δηλώνει ότι οφείλει να συμμορφωθεί προς τους Εθνικούς Συνταγματικούς του Κανόνες. Τα άλλα Μέλη του Συμβουλίου της Ε.Ε. μπορούν να συμφωνήσουν ότι η Συμφωνία ισχύει για αυτά σε προσωρινή βάση. Επί πλέον, μια Δήλωση προσαρτημένη στη Συνθήκη αναφέρει ότι μια τέτοια Συμφωνία δεν συνεπάγεται τη μεταβίβαση αρμοδιότητας των Κρατών Μελών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Δηλώσεις ; Οι Δηλώσεις εκφράζουν δημοσίως μια θέση, ένα αίτημα ή μια προσδοκία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σχέση με τρίτη χώρα ή με διεθνές ζήτημα. Το ευέλικτο αυτό μέσο επιτρέπει να υπάρξει

ταχύτατη αντίδραση όταν συμβαίνουν περιστατικά σε ένα μέρος του κόσμου και να εκφράζεται η άποψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φέρουν το τίτλο "Δήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης", όταν το Συμβούλιο της Ε.Ε. συνέρχεται και αποφαίνεται σχετικά με διεθνές θέμα ή Δήλωση της Προεδρίας εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης", σε περίπτωση που δεν συνέλθει το Συμβούλιο της Ε.Ε. Ο αριθμός των δηλώσεων ανήλθε από 110 το 1994 σε 163 το 1998. Οι επαφές με τις τρίτες χώρες διενεργούνταμ κυρίως, με συνεδριάσεις "πολιτικού διαλόγου" και με "διαβήματα". Η Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρεί πολιτικό διάλογο με πολλές χώρες σχετικά με θέματα Διεθνούς Πολιτικής. Οι συνεδριάσεις αυτές είναι πολυάριθμες και διεξάγονται σε όλα τα επίπεδα : Αρχηγών Κρατών, Υπουργών, Πολιτικών Διευθυντών, Ανωτέρων Υπαλλήλων, Εμπειρογνωμόνων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκπροσωπείται είτε από την Προεδρία, είτε από την Τρόικα, είτε, ακόμη, από όλα τα Κράτη Μέλη του Συμβουλίου της Ε.Ε. Παρίσταται πάντα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα διαβήματα, εμπιστευτικού χαρακτήρα, πραγματοποιούνται από την Ε.Ε. σε τρίτες χώρες. Αποσκοπούν, δηλαδή στη ρύθμιση, με το συγκεκριμένο Κράτος, θεμάτων, τα οποία αφορούν τα Ανθρώτηνα Δικαιώματα, τη Δημοκρατία, την ανθρώπινη δράση. 4.2 Μέθοδοι λήψης αποφάσεων της Κ.Ε.Π.Π.Α. Οι αποφάσεις στον τομέα της Κ.Ε.Π.Π.Α. λαμβάνονται κατά κανόνα με ομοφωνία. Αυτό σημαίνει ότι ένα Κράτος Μέλος μπορεί να εμποδίσει την έγκριση κειμένου. Η Συνθήκη, όμως, του Αμστερνταμ εισήγαγε δύο ετηπλέον μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του εμποδίου. Τα μέτρα αυτά, τα οποία διευκολύνουν την λήψη αποφάσεων της Κ.Ε.Π.Π.Α. είναι: αίη θέσπιση του δικαιώαατος για την «εποικοδοαητική απογή». Σύμφωνα με το καθεστώς αυτό, ένα Κράτος Μέλος μπορεί να απόσχει από την διαδικασία λήψης ομόφωνης απόφασης και να συνοδέψει την

αποχή του με επίσημη δήλωση. Στην περίπτωση αυτή, το συγκεκριμένο Κράτος Μέλος δέχεται το γεγονός ότι η απόφαση δεσμεύει την Ευρωπαϊκή Ένοιση, αλλά δεν υποχρεούται ούτε να την εφαρμόσει, ούτε να συμμετέχει στην χρηματοδότηση δαπανών, οι οποίες έχουν συνέπειες κυρίως στην άμυνα, ούτε και αναλαμβάνει καμία πράξη, η οποία να υπονομεύει τη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην περίπτωση, κατά την οποία ο αριθμός των Κρατών Μελών, τα οποία εφαρμόζουν το καθεστώς της εποικοδομητικής αποχής ξεπερνά το ένα τρίτο των ψήφων, η απόφαση δεν υιοθετείται. Έτσι, τα Κράτη Μέλη μπορούν να σχηματίσουν ιδιόμορφη αναστέλλουσα μειοψηφία για να εμποδίσουν τη λήψη απόφασης με ομοφωνία. Συγκεκριμένα, αν ένα Κράτος Μέλος διαφωνεί, έχει τρεις επιλογές, στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων με ομοφωνία : α) να μη συγκατατεθεί στην απόφαση (veto) και, συνεπώς, να ματαιώσει τη λήψη της απόφασης, β) να ασκήσει το δικαίωμα της εποικοδομητικής αποχής και γ) να επιχειρήσει, μέσω του δικαιώματος της εποικοδομητικής αποχής, να σχηματίσει συνασπισμό Κρατών Μελών για την ακύρωση της δυνατότητας της απόφασης. Β)Η θέσπιση της ενισγυαένης ειδικής πλειονιαίφίας για την υιοθέτηση «Κοινών Δράσεων» ή «Κοινών Θέσεων» σε εφαραογή των «Κοινών Στρατηγικών». Το δεύτερο αυτό μέτρο για την διευκόλυνση λήψης αποφάσεων, όπως αναφέρει και η Συνθήκη του Άμστερνταμ, είναι η θέσπιση, κατά παρέκκλιση, της ενισχυμένης ειδικής πλειοψηφίας α) για την υιοθέτηση Κοινών Δράσεων, Κοινών Θέσεων ή οποιοσδήποτε άλλης απόφασης, σε εφαρμογή των Κοινών Στρατηγικών, β) για την υιοθέτηση οποιοσδήποτε απόφασης για την εφαρμογή Κοινής Δράσης ή Κοινής Θέσης. Κατά την έκδοση απόφασης με ειδική πλειοψηφία, ένα Κράτος Μέλος μπορεί να επικαλεσθεί σημαντικούς λόγους Εθνικής Πολιτικής, τους οποίους εκθέτες προκειμένου να αντιταχθεί στην έγκριση του κειμένου. Στην περίπτωση αυτή δεν διεξάγεται ψηφοφορία. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί.

με ειδική πλειοψηφία, να υποβάλει το θέμα στο Ευροιπαϊκό Συμβούλιο, ώστε να ληφθεί απόφαση με ομοφωνία. Η ενισχυμένη ειδική πλειοψηφία συγκροτείται από 62 ψήφους και δέκα Κράτη Μέλη. 4.3 Οι Πτυχές Ασφάλειας και Άμυνας της Κ.Ε.Π.Π.Α. Το πρώτο βήμα για την ενσωμάτωση των Πτυχών της Ασφάλειας και της Άμυνας στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική έγινε με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το δεύτερο και ουσιαστικότερο βήμα πραγματοποιήθηκε από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, η οποία προικοδότησε την Ευρωπαϊκή Ένωση με τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις διαμόρφωσης Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας για την πρόληψη και διαχείριση κρίσεων. Συγκεκριμένα με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ προβλέπεται; ϊ)η θέσπιση της προοδευτικής διαμόρφωσης Κοινής Αμυντικής Πολιτικής. Έτσι, η δυνατότητα της εν καιρώ διαμόρφωσης Αμυντικής Πολιτικής, την οποία προέβλεπε η Συνθήκη για την ΕΕ, μετατρέπεται σε στόχο με σταδιακό, εξελεγκτικό χαρακτήρα, ο οποίος ευθυγραμμίζεται με τη διαλεκτική της Ε.Ε. για την ανάπτυξη των Κοινών Πολιτικών. ϋ) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπορεί να αποφασίζει τη θέσπιση Κοινής Άμυνας, η οποία θα γίνει αποδεκτή από τα Κράτη Μέλη, σύμφωνα με τους συνταγματικούς κανόνες τους. Δηλαδή, για τη σύσταση της Κοινής Άμυνας δεν απαιτείται αναθεώρηση της Συνθήκης μέσω Διακυβερνητικής Διάσκεψης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποκτά και την αρμοδιότητα να καθορίζει Αρχές και Προσανατολισμούς «για θέματα που έχουν συνέπειες στην άμυνα»*. ϊϋ) Οι «αποστολές Petersberg» ενσωματώθηκαν στη Συνθήκη ως συνιστώσα της Αμυντικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρθρο 13, Συνθήκη Αμστερνταμ.

iv) Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προσφεύγει στη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (Δ.ΕΈ.) για την εκπόνηση και εφαρμογή των δράσεως, οι οποίες έχουν συνέπειες στην Άμυνα. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις ανάμεσα στη Δ.Ε.Ε. και την Ε.Ε. με τα εξής τρία μέτρα ; α) Αναγνωρίζεται η αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να καθορίζει προσανατολισμούς και για τη Δ.Ε.Ε. σε θέματα για τα οποία προσφεύγει σε αυτό. Έμμεσα, λοιπόν, η Δ.Ε.Ε. τίθεται κάτω από την καθοδήγηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (γεγονός, το οποίο δημιούργησε έντονες αντιδράσεις στο παρελθόν). β) Στη διάρκεια εκπόνησης σχεδιασμού και λήψης των αποφάσεων από τη Δ.Ε.Ε., θα λαμβάνουν μέρος πλήρως και ισότιμα όλα τα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έστω και αν δεν είναι Μέλη της Δ.Ε.Ε. Για τον σκοπό αυτό, ορίστηκε σε συμφωνία Ε.Ε. και Δ.Ε.Ε. ειδικό καθεστώς ρυθμίσεων. γ) Προβλέπεται ρητά ότι η Ε.Ε. ενισχύει τις θεσμικές σχέσεις με τη Δ.Ε.Ε. Ακόμη, προβλέπεται η ενσωμάτωση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και αποδοχής της σχετικής απόφασης με τους συνταγματικούς κανόνες των Κρατών Μελών, χωρίς τη σύγκληση νέας Διακυβερνητικής Διάσκεψης. Η προσπάθεια ενσωμάτωσης της Δ.Ε.Ε. στην Ε.Ε., η οποία προωθήθηκε από εφτά Κράτη Μέλη της Ένωσης, με την προσάρτηση σχετικού πρωτοκόλλου στη Συνθήκη δεν έγινε τελικά αποδεκτή από τα υπόλοιπα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. στη Διακυβερνητική Διάσκεψη (Δ.Δ.) 1996-1997. Με σχετικό Πρωτόκολλο και Δήλωση της Δ.Ε.Ε., που προσαρτήθηκαν στη Συνθήκη του Άμστερνταμ, έγινε δεκτή η επεξεργασία «στενότερων θεσμικών σχέσεων» ανάμεσα στους δύο Θεσμούς. Άρθρο 17, Συνθήκη ΕΕ.

5. ΑΠΟ ΤΗΝ Κ.Ε.Π.Π.Α. ΣΤΗΝ Κ.Ε.Π.Α.Α. Οι ρυθμίσεις αυτές για την Κ.Ε.Π.Π.Α. δεν οδήγησαν σε πρακτικά λειτουργικά αποτελέσματα. Βασικός λόγος υπήρξε η αδυναμία εκχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση οποιωνδήποτε στρατιωτικών ικανοτήτων και μέσων για την υλοποίηση της Αμυντικής Πολικής. Έτσι, οι σχετικές ρυθμίσεις και προβλέψεις παρέμειναν απλώς "στα χαρτιά". Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει τον Δεκέμβριο του 1998 με τη γέννηση της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Τον καταλύτη για τη γέννηση της Κ.Ε.Π.Α.Α. αποτέλεσε η γαλλο-βρετανική συνάντηση του St ΜαΙο τον Δεκέμβριο του 1998. Από πλευράς Συμμαχίας, το "πράσινο φως" για την ανάπτυξη της Ε.Π.Α.Α. δόθηκε στη Συνάντηση Κορυφής του Ν.Α.Τ.Ο. στην Ουάσιγκτον (Απρίλιος 1999), όπου προσδιορίστηκαν οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές της συνεργασίας Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο. στον τομέα της στρατιωτικής διαχείρισης. Η Κ.Ε.Π.Α.Α. όμως, εγκαινιάσθηκε επίσημα κατά τη Γερμανική Προεδρία του Α' εξαμήνου του 1999. Τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κολωνίας, το οποίο αναφέρονται παρακάτω, αποτέλεσαν τη ληξιαρχική πράξη γέννησής της. Συγκεκριμένα, τα συμπεράσματα είναι: α) Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με την πρόληψη συγκρούσεων και τη διαχείριση κρίσεων στο πλαίσιο των «αποστολών Petersberg». β) Η Ε.Ε. θα πρέπει να έχει την ικανότητα για αυτόνομη δράση, η οποία θα υποστηρίζεται από αξιόπιστες στρατιωτικές δυνάμεις, τα μέσα να αποφασίζει για τη χρησιμοποίηση των δυνάμεων αυτών καθώς και την ετοιμότητα να αναλάβει δράση. γ) Η Ατλαντική Συμμαχία θα παραμείνει το πλαίσιο της συλλογικής ασφάλειας των μελών της. Η Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα προδικάσει με κανένα τρόπο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας των Κρατών Μελών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αιτία των παραπάνω συμπερασμάτων υπήρξε ο πόλεμος στο Κόσοβο (Μάρτιος - Απρίλιος 1999), ο οποίος αποκάλυψε την αδυναμία της Ε.Ε. να αντιμετωπίσει κρίσεις επικίνδυνες για τη σταθερότητα της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Στόχος του Συμβουλίου της Κολωνίας ήταν η ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάπτυξης της Κ.Ε.Π.Α.Α. Έτσι, εξουσιοδότησε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθήσει εργασίες και να προχωρήσει στη λήψη των σχετικών μέτρων και αποφάσεων. 5.1 Έννοια και Περιεχόμενο Η Κ.Ε.Π.Α.Α. έχει ως απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση ενός Συστήματος Κοινής Αμυντικής Πολιτικής, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη για την ΕΕ, αλλά, στην παρούσα φάση, περιορίζεται στη διαχείριση κρίσεων, με στρατιωτικά και μη στρατιωτικά μέσα, στο πλαίσιο των λεγάμενων «αποστολών Petersberg» (αποστολές ανθρωπιστικού χαρακτήρα και διάσωσης, διατήρησης της ειρήνης και ειρήνευσης με τη χρήση μάχιμων δυνάμεων). Η Κ.Ε.Π.Α.Α. υποστηρίζει την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κ.Ε.Π.Π.Α.), αποτελώντας τον βραχίονά της στον Τομέα της Ασφάλειας. Η Ε.Ε. μπορεί να αναπτύξει αυτόνομη δράση και να αναλάβει επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων μόνο στις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες το Ν.Α.Τ.Ο. αποφασίζει να μην εμπλακεί. Με τον τρόπο αυτό, αναγνωρίζεται ο πρωταρχικός ρόλος της Συμμαχίας, δεδομένου ότι το Ν.Α.Τ.Ο. εξακολουθεί να αποτελεί τον αποκλειστικό φορέα της Ευρωπαϊκής Συλλογικής Άμυνας. Η Κ.Ε.Π.Α.Α. έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα. Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, χωρίς τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκή Ετητροπής

στη διαδικασία, και με ομοφωνία. Οπότε, είναι σαφής η ευθυμία των Κρατών να κρατήσουν την όλη διαδικασία αμιγώς σε διακυβερνητικό επίπεδο, μακριά από τους υπερεθνικούς θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 5.2 Θεσμοί και Διαδικασία λήψης αποφάσεων Η θεσμική συγκρότηση και διαδικασία λήψης αποφάσεων ανταποκρίνεται στο διακυβερνητικό πρότυπο ολοκλήρωσης. Συγκεκριμένα, τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Κολωνίας και του Ελσίνκι αποφάσισαν ότι : «οι αποφάσεις για την ανάληψη δράσης θα λαμβάνονται στα πλαίσια της Κ.Ε.Π.Α.Α., σύμφωνα με τις ενδεδειγμένες διαδικασίες που θα ανταποκρίνονται στον ειδικό χαρακτήρα των αποφάσεων στον τομέα αυτό». Ειδικότερα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ως πολιτικός θεσμός της Ε.Ε., είναι το κεντρικό όργανο λήψης αποφάσεων για τα θέματα άμυνας. Ταυτόχρονα, για να διασφαλιστεί ο πολιτικός έλεγχος και η στρατηγική διεύθυνση των δράσεων δημιουργήθηκαν οι παρακάτω θεσμικές δομές ; α) Τακτικές Συναντήσεις των Υπουργών Αμυνας των Κρατών Μελών της Ε.Ε. στο πλαίσιο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων. Η δημιουργία αυτού του Θεσμού δεν πραγματοποιήθηκε λόγω της μη αποδοχής του από ουδέτερα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. β) Μόνιμη Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας. Έχει έδρα της Βρυξέλλες και θα αποτελείται από ανώτατους εκπροσώπους των Κρατών Μελών της Ε.Ε. Θα ασκεί τον πολιτικό έλεγχο και τη στρατιωτική κατεύθυνση των επιχειρήσεων, σε περίπτωση στρατιωτικής κρίσης. γ) Ευρωπαϊκή Στρατιωτική Ετατροπή. Η Επιτροπή αυτή θα είναι το Ανώτατο Στρατιωτικό Όργανο της Ε.Ε. Ο Πρόεδρος της Ε.Σ.Ε. θα είναι στρατηγός τεσσάρων αστέρων, ο οποίος θα μπορεί να συμμετέχει στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όταν εξετάζονται θέματα

στρατιωτιιοίς φύσης. Θα αποτελείται από τους δεκαπέντε Αρχηγούς των Επιτελείων των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα συνεδριάζει τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο. Ετήσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρέχει στρατιωτικές συμβουλές και συστάσεις στα Πολιτικά Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. δ) Ευρωπαϊκό Επιτελείο. Το Ευρωπαϊκό Ετητελείο θα παρέχει τη στρατιωτική τεχνογνωσία και την ικανότητα να υποστηρίζει την Κ.Ε.Π.Α.Α., ενώ θα διεξάγει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες θα αναλαμβάνονται από την Ε.Ε. Το Ευρωπαϊκό Επιτελείο θα λειτουργεί υπό την καθοδήγηση των Πολιηκών Οργάνων της Ε.Ε. Σε περίοδο κρίσεων, το Ευρωπαϊκό Επιτελείο θα έχει ως βασική του αποστολή να επεξεργάζεται τις κεντρικές στρατιωτικές επιλογές, οι οποίες θα υποβάλλονται στην Πολιτικο-Στρατιωτική Επιτροπή μέσω της Στρατιωτικής Επιτροπής για υιοθέτηση. Ενώ σε περίοδο ειρήνης θα ασχολείται με τους ακόλουθους ρόλους : α) θα παρέχει στρατιωτικές συμβουλές σε αμυνηκά θέματα, β) θα παρακολουθεί τις δυνητικές εστίες συγκρούσεων, γ) θα προωθεί τον στρατηγικό σχεδιασμό για την εκτέλεση των «αποστολών Petersberg», δ) θα επιλέγει και καθορίζει τις στρατιωτικές δυνάμεις για την εκτέλεση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα αναλαμβάνονται από την Ε.Ε. Ετήσης, τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Κολωνίας και του Ελσίνκι αποφάσισαν τη σύσταση μηχανισμού μη στρατιωτικής διαχείρισης κρίσεων ώστε να συντονίζονται και να καθίστανται αποτελεσματικότερα τα διάφορα πολιτικά μέσα και οι πόροι παράλληλα με τα στρατιωτικά μέσα που διαθέτουν η Ε.Ε. και τα Κράτη Μέλη. Με τη Συνθήκη της Νίκαιας, η Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας, η οποία άρχισε να λειτουργεί σε βάση από την 1 Μαρτίου 2000, όπως και το Προσωρινό Στρατιωτικό Όργανο και ομάδα εμπειρογνωμόνων σε στρατιωτικά θέματα στη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου, ενσωματώνεται" στη Συνθήκη προσλαμβάνοντας καταστατικό χαρακτήρα.

5.3 Δομή και Λειτουργία του μηχανισμού της Κ.Ε.Π.Α.Α. 5.3.1 Δομή Έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι πολιτικό-στρατιωτικές δομές με τη σύσταση και θέση σε λειτουργία των βασικών οργάνων (Ετπ,τροττή Πολιτικής και Ασφάλειας, Στρατιωτική Επιτροπή, Στρατιωτικό Επιτελείο), των υποβοηθητικών τους ομάδων και ετπ,τροπών (Πολιτικό- Στρατιωτική Ομάδα, Ομάδα Εργασίας, Στρατιωτικής Ετητροττής, Επιτροπή για τις Πολιτικές Πτυχές της Διαχείρισης των Κρίσεων, Ειδική Ομάδα του Γενικού Στρατιωτικού Στόχου - ΗΤΕ) καθώς και των οργάνων της Γραμματείας του Συμβουλίου (όπως η Μονάδα Σχεδιασμού Πολιτικής και το Κέντρο Αντιμετώπισης Κρίσεων). Επίσης, ολοκληρώθηκε η απορρόφηση των αρμοδιοτήτων και οργάνων της ΔΕΕ (Δορυφορικό Κέντρο, Ινστιτούτο Μελετών Ασφαλείας). 5.3.2 Αειτουργία Η λειτουργία του μηχανισμού της ΚΕΠΑΑ έχει ήδη ορίσει τις διαδικασίες διαχείρισης των κρίσεων, οι οποίες περιγράφουν αναλυτικά όλα τα στάδια που ακολουθούνται στην περίπτωση διαχείρισης μιας κρίσης, από την πρώτη φάση της εκδηλώσεως της κρίσης μέχρι τη φάση της ανασυγκρότησης, η πολιτική και το πρόγραμμα των ασκήσεων, καθώς και το γενικό πλαίσιο του συστήματος χρηματοδότησης των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

5.3.3 Επιχειρησιακή Ικανότητα Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν ανακηρύχθηκε η ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλαμβάνει μερικές από τις επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων. Η έννοια της επιχειρησιακής ικανότητας, όπως ορίσθηκε στο Λάακεν, είναι μερική. Η πλήρης επιχειρησιακής ικανότητας της Ε.Ε., δηλαδή η ικανότητά της να αναλαμβάνει τις πλέον απαιτητικές των αποστολών τύπου Petersberg, θα οικοδομηθεί σταδιακά, αλλά με χρονικό ορίζοντα το έτος 2003,το οποίο αποτελεί την προθεσμία για την εκπλήρωση των στόχων, οι οποίοι έχουν τεθεί στους τομείς των στρατιωτικών και μη στρατιωηκών δυνατοτήτων. Στο πλαίσιο εφαρμογής της μερικής αυτής επιχειρησιακής ικανότητας της Ε.Ε., προβλέπει η ανάληψη αστυνομικής αποστολής στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη από Ιανουαρίου 2003 και σχεδιάζεται καταρχήν, εφόσον πληρωθούν οι τεθείσες προϋποθέσεις, η ανάληψη από την Ε.Ε. της παρούσας νατοϊκής επιχείρησης προστασίας των διεθνών επιτηρητών στην πγδμ ( γνωστή ως Task Force Fox ή Amber Fox). 5.4 Στρατιωτική Διαχείριση 5.4.1 Γενικός Στρατιωτικός Στόχος Οι δυνατότητες της Κ.Ε.Π.Α.Α., στον Τομέα της Στρατιωτικής Διαχείρισης, καθορίζονται από τον Γ ενικό Στρατιωτικό Στόχο, ο οποίος προσδιορίσθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει να δημιουργηθεί μέχρι το 2003, μέσω εθελοντικών συνεισφορών, μια ομάδα στρατιωτικής δύναμης μεγέθους σώματος στρατού (15 ταξιαρχίες περίπου, δηλαδή 60.000 οπλίτες). Η δύναμη αυτή θα πρέπει να είναι σε θέση να αναπτυχθεί στην περιοχή της κρίσης εντός 60 ημερών και να την υποστηρίζουν για ένα τουλάχιστον ένα έτος

στρατιωτικές δυνάμεις (ξηράς, αέρος και θαλάσσης). Επίσης, προβλέπεται η ανάπτυξη συλλογικών δυνατοτήτων στους Τομείς Διοίκησης, Ελέγχου και Επικοινωνιών, Συλλογής Πληροφοριών, Λογιστικής Υποστήριξης και Στρατηγικών Μεταφορών. Κατά τη Διάσκεψη Δέσμευσης Δυνατοτήτων, η οποία έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του 2000, συγκεντρώθηκε από τις συνεισφορές των Κρατών Μελών αριθμός 100.000 χερσαίων δυνάμεων, 400 πολεμικών αεροσκαφών και 100 πολεμικών πλοίων, ενώ σε 10.000, περίπου, άτομα ανήλθαν οι πρόσθετες συνεισφορές των τρίτων χωρών. Τον Νοέμβριο του 2001 πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη Βελτίωσης των Δυνατοτήτων, η οποία έδωσε την ευκαιρία να συγκεντρωθούν συμπληρωματικές εισφορές. Αν και αριθμητικά έχει ήδη επιτευχθεί ο Γενικός Στρατιωτικός Στόχος, εξακολουθούσαν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις, κυρίως στους τομείς των μέσων και των συναλλαγών δυνατοτήτων. Για την κάλυψη των ελλείψεων αυτών, η οποία είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση της επιχειρησιακής ικανότητας της ΕΕ στον τομέα της στρατιωτικής διαχείρισης, υιοθετήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Αάακεν σχετικό Σχέδιο Δράσης {European Capability Action Plan - ECAP). 5.4.2 Εμπλοκή των τρίτων χωρών στην Κ.Ε.Π.Α.Α. Η Κ.Ε.Π.Α.Α. είναι ένα ανοικτό εγχείρημα, το οποίο σημαίνει ότι είναι δυνατή η γενικότερη εμπλοκή τρίτων χωρών. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νικαίας ορίστηκε σαφές πλαίσιο, το οποίο ρυθμίζει την εμπλοκή των τρίτων χωρών στην Κ.Ε.Π.Α.Α. Η βασική ομάδα τρίτων χωρών που εμπλέκονται στην Κ.Ε.Π.Α.Α. είναι η ομάδα των "15" (δηλαδή οι υποψήφιες χώρες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ευρωπαίοι σύμμαχοι που δεν είναι μέλη της

ER, δηλαδή : Λετονία, Εσθονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, ΕΙολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Κύπρος, Μάλτα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία και Νορβηγία, Ισλανδία). Η ομάδα αυτή αποτελεί το ιούριο σχήμα διαβουλεύσεων με την ΕΕ για θέματα στρατιωτικής διαχείρισης, το οποίο αποκαλείται "ενιαία συμπεριληπτική δομή (single inclusive structure)". Δεν υπάρχουν διακρίσεις μεταξύ των χωρών που μετέχουν στην ομάδα αυτή όσον αφορά στην εμπλοκή τους στην ΚΕΠΑΑ. Η εμπλοκή αυτή πραγματοποιείται μέσω : συμμετοχής τους σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις με πρόσθετες συνεισφορές δυνάμεων κατόπιν προσκλήσεως της ΕΕ, διαβουλεύσεων με την ΕΕ σε διάφορα εττίπεδα, καθώς και της ισότιμης συμμετοχής τους στην καθημερινή διαχείριση των επιχειρήσεων, στις οποίες μετέχουν. Ειδική υπό-ομάδα αποτελούν οι "6" ευρωπαίοι σύμμαχοι που δεν είναι μέλη της ΕΕ (Τουρκία, Νορβηγία, Ισλανδία, Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία). Η υπό-ομάδα αυτή απολαμβάνει ειδικό προνομιακό καθεστώς, όταν πρόκειται για επιχειρήσεις της ΕΕ που διεξάγονται με προσφυγή στο ΝΑΤΟ. Στην περίπτωση αυτή, οι εν λόγω χώρες συμμετέχουν αυτόματα στην επιχείρηση, εμπλέκονται στον επιχειρησιακό σχεδιασμό και έχουν ενισχυμένο καθεστώς διαβουλεύσεων. Στην περίπτωση, όμως αυτοδύναμης επιχείρησης της ΕΕ (δηλαδή χωρίς προσφυγής στην υποδομή και τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ) οι χώρες αυτές προσκαλούνται από το Συμβούλιο της ΕΕ, κατά την κρίση του, κατότην αποφάσεως που λαμβάνεται με ομοφωνία και απολαμβάνουν το ίδιο καθεστώς με τις υπόλοιπες χώρες που υπάγονται στην "ενιαία συμπεριληπτική δομή". Άλλη ομάδα απαρτίζουν οι "ενδεχόμενη εταίροι" στους οποίους συγκαταλέγονται οι λοιπές χώρες και κυρίως η Ρωσία, ο Καναδάς και η Ουκρανία. Η Τουρκία, η οποία δεν έμεινε ικανοποιημένη από το πλαίσιο της Νίκαιας που καθορίζει την εμπλοκή των τρίτων χωρών στην Κ.Ε.Π.Α.Α., δεν συναινεί, εντός του πλαισίου του Ν.Α.Τ.Ο. και βάσει του δικαιώματος αρνησικυρίας που διαθέτει, στη ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν στις σχέσεις των δύο οργανισμών (ειδικότερα την πρόσβαση της Ε.Ε. στην υποδομή και τις δυνατότητες του Ν.Α.Τ.Ο.), θέτοντας, ως προϋπόθεση για την άρση της αρνησικυρίας της, την αναβαθμισμένη συμμετοχή στον μηχανισμό της Κ.Ε.Π.Α.Α. και

Γ,ιδικότερα στις αυτοδύναμες επιχειρήσεις, επικαλούμενη τη στρατηγική της σημασίας. 5.4.3 Η συνεργασία Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο. Ο βασικός πυρήνας της συνεργασίας ΕΕ - ΝΑΤΟ, στον τομέα της στρατιωτικής διαχείρισης των κρίσεων, αποτελείται από την (Berlin Plus Agenda, η οποία περιλαμβάνει τέσσερα ζητήματα που θα πρέπει να ρυθμισθούν, προκειμένου να υπάρξει πρόσβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα μέσα και τις δυνατότητες του Ν.Α.Τ.Ο. Τα ζητήματα είναι: α) εγγυημένη πρόσβαση της Ε.Ε. στις δυνατότητες σχεδιασμού του ΝΑΤΟ, β) διαθεσιμότητα στην Ε.Ε. προεταλεγμένων μέσων και δυνατοτήτων του Ν.Α.Τ.Ο., γ) προσδιορισμό εναλλακτικών δυνατοτήτων ευρωπαϊκής διοίκησης για επιχειρήσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του Αναπληρωτή Ανώτατου Διοικητή Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης {Deputy Supreme Allied Commander Europe - DSACEUR), δ) προσαρμογή του συστήματος αμυντικού σχεδιασμού του Ν.Α.Τ.Ο., ώστε να εξυπηρετεί τη διάθεση δυνάμεων σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Εκτός, όμως από τα παραπάνω υπάρχουν και άλλα σημαντικά ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν, όπως η συνομολόγηση συμφωνίας ασφαλείας, η συνεργασία στον τομέα των ασκήσεων και της ανάπτυξης των στρατιωτικών δυνατοτήτων καθώς και το πλαίσιο των μόνιμων διευθετήσεων για διαβουλεύσεις τόσο σε περίοδο κρίσης όσο και σε τακτική βάση. Όλα τα προαναφερόμενα ζητήματα αποτελούν τις λεγάμενες μόνιμες διευθετήσεις Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο.

Η ευρώ - νατοϊκή συνεργασία στηρίζεται σε ορισμένες βασικές αρχές, όπως είναι ο σεβασμός της αστυνομίας, της ισότητας και της διαφορετικής φύσης των δύο οργανισμών. Από πλευράς Ν.Α.Τ.Ο. έχει υιοθετηθεί η αρχή "nothing is agreed until everything is agreed', η οποία σημαίνει ότι θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία σε όλα τα ετημέρους ζητήματα, προκειμένου να υπάρξει συνολική διευθέτηση των σχέσεων Ε.Ε. Ν.Α.Τ.Ο. Εάν έστω και ένα από προαναφερόμενα θέματα παραμείνει εκκρεμές, τότε δεν εφαρμόζονται οι συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί στα υπόλοιπα. 5.4.4 Το "ζήτημα της συμμετοχής" Η Τουρκία, η οποία δεν έμεινε ικανοποιημένη από το πλαίσιο της Νίκαιας που καθορίζει την εμπλοκή των τρίτων χωρών στην Κ.Ε.Π.Α.Α., δεν συναινεί, εντός του πλαισίου του Ν.Α.Τ.Ο. και βάσει του δικαιώματος αρνησικυρίας που διαθέτει, στη ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν στις σχέσεις των δύο οργανισμών (ειδικότερα την πρόσβαση της ΕΕ στην υποδομή και τις δυνατότητες του Ν.Α.Τ.Ο.), θέτοντας, ως προϋπόθεση για την άρση της αρνησικυρίας της, την αναβαθμισμένη συμμετοχή στον μηχανισμό της Κ.Ε.Π.Α.Α. και ειδικότερα στις αυτοδύναμες επιχειρήσεις, επικαλούμενη τη στρατηγική της σημασίας. Δημιουργήθηκε κατά τον τρόπο αυτό το "ζήτημα της συμμετοχής" των έξι ευρωπαίων συμμάχων που δεν είναι μέλη της Ε.Ε. στην Κ.Ε.Π.Α.Α., το οποίο αν και δεν αποτελεί τυπικά μέρος των σχέσεων Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο., δεδομένου ότι αφορά στις σχέσεις της Ένωσης με τις τρίτες χώρες, έχει καταστεί σημαντική παράμετρος για τη διευθέτησή τους. Στην προσπάθεια να λυθεί το ζήτημα αυτό, επιχειρήθηκε, μέσω διμερών πρωτοβουλιών, να εξευρεθεί συμβιβαστική λύση αποδεκτή από την Τουρκία. Οι εξωθεσμικές αυτές πρωτοβουλίες κατέληξαν σε διμερή

συμφωνία μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Τουρκίας επί ενός κειμένου ("κείμενο Άγκυρας"), το οποίο απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά τόσο για διαδικαστικούς λόγους (γιατί δεν ακολουθήθηκε η θεσμοθετημένη διαδικασία) όσο και για ουσιαστικούς (γιατί παραβιάζονται βασικές αρχές της Κ.Ε.Π.Α.Α., όπως η ισότητα Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο., η αυτονομία λήψης αποφάσεων των δύο οργανισμών, ενώ παράλληλα ανατρέπονται τα συμφωνηθέντα στο μεγαλύτερο δυνατό επίπεδο της Ε.Ε. και δημιουργούνται κίνδυνοι για τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου). Μετά από αυτό, συμφωνήθηκε στη Βαρκελώνη (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 15-16 Μαρτίου 2002) να υπάρξουν επαφές μεταξύ της Προεδρίας, του Γενικού Γραμματέα / Ύπατου Εκπροσώπου K.SoIana και της ελληνικής πλευράς για την εξέταση των δυνατοτήτων προώθησης του θέματος. Οι προσπάθειες αυτές κατέληξαν σε μία συνολική πρόταση που διαμόρφωσε η Ισπανική Προεδρία, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου και τη βοήθεια ορισμένων εταίρων που έχουν ενεργότερη ανάμειξη στο εν λόγω ζήτημα. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την Τουρκία. Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Σεβίλλης (16/05/2002) σημειώθηκε η πρόοδος της Ισπανικής Προεδρίας (γιατί διατύπωσε μια συνολική πρόταση που ικανοποιούσε τα συμφέροντα όλων των εταίρων) και έδωσε εντολή στην επόμενη Προεδρία (δηλαδή στην ελληνική) να συνεχίσει τις προσπάθειες, σε συνεργασία με τον Γενικό Γραμματέα / Ύπατο Εκπρόσωπο.

6. ΣΧΕΣΕΙΣ ME Δ.Ε.Ε. ΚΑΙ Ν.Α.Τ.Ο. Η ανάπτυξη της κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει αυτομάτως πρόβλημα στις σχέσεις τις Ε.Ε. με τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (Δ.Ε.Ε.) και το Ν.Α.Τ.Ο. Η Δ.Ε.Ε. έχει χαρακτηριστεί ως αμυντική συνιστώσα της Ε.Ε. και με την ιδιότητά της αυτή είχε επιτελέσει σημαντικό ρόλο στην οργάνωση της ευρωπαϊκής άμυνας. Όμως, δεν μπόρεσε να βοηθήσει με ανάλογο ετηχειρηματικό ρόλο στη διαδικασία πρόληψης διαχείρισης κρίσεων και συγκρούσεων. Στη Συνθήκη του Άμστερνταμ με το άρθρο 17 προέβλεψε μια στενότερη θεσμική σχέση μεταξύ Ε.Ε. και Δ.Ε.Ε. στην προοπτική πλήρους ενσωμάτωσης και απορρόφησης της Δ.Ε.Ε. στην Ε.Ε. Η ενσωμάτωση αυτή μπορεί να αποφασισθεί με ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και επικύρωση από τα κράτη μελή σύμφωνα με τα συνταγματικά τους συστήματα. Η Ε.Ε. μπορεί να αναλάβει κατευθείαν τις στρατιωτικές λειτουργίες για την ευρωπαϊκής άμυνας. Γεγονός που θεωρείται ότι καθιστά την ύπαρξη της Δ.Ε.Ε. περιττή. Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κολωνίας διατυπώθηκε η θέση ότι με την προώθηση της κοινής άμυνας σε επίπεδο Ε.Ε. «η Δ.Ε.Ε. ως οργανισμός θα έχει ολοκληρώσει την αποστολή της». Ως πρώτο βήμα στη διαδικασία της βαθμιαίας απορρόφησης της Δ.Ε.Ε. στην Ε.Ε. μπορεί να θεωρηθεί η τοποθέτηση του Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου της ΕΕ και Ύπατου Εκπροσώπου της Κ.Ε.Π.Π.Α. ταυτόχρονα ως Γενικού Γραμματέα της Δ.Ε.Ε., τον Νοέμβριο του 1999. Εκτιμάται ότι η απόφαση θα λάβει τελικά εττιλεκτικό χαρακτήρα. Ορισμένα τμήματα του κεκτημένου της Δ.Ε.Ε. θα μεταφερθούν σταδιακά στην Ε.Ε. αν και περιορισμένος αριθμός κρατών μελών, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, υποστηρίζουν την ενσωμάτωση του συνόλου του κεκτημένου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σ αυτή την περίπτωση θα τεθεί αναπόφευκτα θέμα σχετικά με την ενσωμάτωση του άρθρου 5 της Συνθήκης των Βρυξελλών, που συνιστά τη «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής». Μια τέτοια εξέλιξη θα θέσει ως γενικότερο θέμα το αν θα πρέπει ή όχι η Ένωση να αναπτυχθεί σε συλλογικό σύστημα ασφαλείας.

Παρότι τα συμπεράσματα των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων αποκλείουν την προοπτική αυτή, είναι πιθανόν η Ένωση να προσχωρήσει προς την κατεύθυνση αυτή ως ευέλικτη μορφή ολοκλήρωσης. Ωστόσο με την τροποποίηση του σχετικού άρθρου της Συνθήκης της ΕΕ (άρθρο 25) που ενσωματώνεται στη Συνθήκη της Νίκαιας διαγράφεται οποιαδήποτε αναφορά σης σχέσεις Ε.Ε. - Δ.Ε.Ε. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η μεν Δ.Ε.Ε. υποβαθμίζεται σε ένα απλό νομικό μόρφωμα, η δε Ε.Ε. αναδεικνύεται και σε στρατιωτικό οργανισμό. Καθώς η Ε.Ε. θα μπορεί να προσφεύγει στο Ν.Α.Τ.Ο. για την υλοποίηση της κοινής άμυνας είναι προφανής η ανάγκη καθορισμού ενός πλαισίου σχέσεων Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο. Όπως είναι γνωστό, μέχρι σήμερα δεν είχε γίνει καμία προσπάθεια ανάπτυξη οποιασδήποτε σχέσης ανάμεσα στους δύο οργανισμούς, παρά την κοινή τους έδρα, τις Βρυξέλλες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι τόνισε ότι «θα καθορισθούν οι λεπτομέρειες για την πλήρη διαβούλευση, συνεργασία και διαφάνεια μεταξύ της Ε.Ε. και του Ν.Α.Τ.Ο. λαμβανομένων υπόψη των αναγκών όλων των κρατών μελών». Στη βάση αυτή, ο Γενικός Γραμματέας (Ύπατος Εκπρόσωπος) της Κ.Ε.Π.Α.Α., J.Solaria, εγκαινίασε διαδικασία επαφών με τον Γενικός Γραμματέα του Ν.Α.Τ.Ο., ενώ η Πολιτική Επιτροπή άρχισε να επεξεργάζεται πλαίσιο ρυθμίσεων για τις σχέσεις Ε.Ε. - Ν.Α.Τ.Ο. και τις διαβουλεύσεις σε στρατιωτικά θέματα και θέματα σχεδιασμού. Η υιοθέτηση του πλαισίου αυτού θα γίνει από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2000. Η ανάπτυξη της κοινής άμυνας σε επίπεδο Ε.Ε. θέτει επίσης ως πρόβλημα για εττίλυση τον ρόλο και τη θέση στη διαδικασία των ευρωπαϊκών κρατών μελών του Ν.Α.Τ.Ο. που είναι ταυτόχρονα και υποψήφιες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση - Τουρκία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία - καθώς και η Νορβηγία και η Ισλανδία. Η πρώτη κατηγορία χωρών έχει - ως «συνδεδεμένες χώρες» με τη Δ.Ε.Ε. αναπτύξει ένα στενό πλέγμα θεσμικών σχέσεων με τη Δ.Ε.Ε. με συμμετοχή στο σύνολο σχεδόν των διαδικασιών της Δ.Ε.Ε. Από τις χώρες αυτές, ιδιαίτερα η Τουρκία έχει θέσει πιεστικά αίτημα συμμετοχής της στην Κοινή Ευρωπαϊκή Αμυνα (ESDP). Σε

σχετικό υπόμνημά της που παρουσίασε τον Νοέμβριο του 1999, αφού επεσημανε τη σημαντική συμβολή της στην ευρωπαϊκή άμυνα και το κεκτημένο, το οποίο έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο της Δ.Ε.Ε., ζήτησε «την πλήρη συμμετοχή της σε όλες τις διαδικασίες, θεσμούς και δραστηριότητες της ευρωπαϊκής άμυνας». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι αναγνώρισε ότι θα πρέπει «να γίνουν κατάλληλες διευθετήσεις που θα επιτρέπουν σε ευρωπαϊκά Κράτη Μέλη του Ν.Α.Τ.Ο., τα οποία δεν συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και σε άλλα ενδιαφερόμενα κράτη να συμβάλουν στη στρατιωτική διαχείριση κρίσεων από την Ε.Ε., τηρούμενης της αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στη λήψη των αποφάσεων». Για τον σκοπό αυτό, αποφασίσθηκε η δημιουργία των κατάλληλων θεσμών διαλόγου και πληροφόρησης με τις χώρες αυτές. Έχει συμφωνηθεί ότι σε περίπτωση, κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαμβάνει στρατιωτική επιχείρηση με χρησιμοποίηση μέσων του Ν.Α.Τ.Ο., τα ευρωπαϊκά μέλη του Ν.Α.Τ.Ο., που δεν είναι μέλη της Ε.Ε., θα συμμετέχουν στην επιχείρηση αν το επιθυμούν. Εάν όμως δεν χρησιμοποιούνται μέσα του Ν.Α.Τ.Ο., τότε το Συμβούλιο της Ε.Ε. μπορεί με απόφασή του να καλεί τις χώρες αυτές να συμμετάσχουν. Αναπόφευκτα, η διαδικασία διαμόρφωσης της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας δημιουργεί ερώτημα σχετικά με τις αντιδράσεις των Η.Π.Α. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν στο παρελθόν εμφανισθεί διατακτικές στην υποστήριξη πρωτοβουλιών για την ευρωπαϊκή άμυνα πιστεύοντας ότι κάτι τέτοιο θα υπονόμευε τη συνοχή της Ατλαντικής Συμμαχίας. Η αντίδραση της Washington στη νέα πρωτοβουλία της Ε.Ε. υπήρξε περισσότερο ενθαρρυντική, αν και έγινε σαφές ότι οι Η.Π.Α. θα προτιμούσαν οποιαδήποτε ευρωπαϊκή αμυντική διαδικασία να αναπτυχθεί μέσα στα πλαίσια του Ν.Α.Τ.Ο. ως μέρος της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Άμυνας και Ασφάλειας και των σχετικών αποφάσεων της διάσκεψης κορυφής του Ν.Α.Τ.Ο. τον Απρίλιο του 1999. Με την έναρξη όμως της διαδικασίας στα πλαίσια της Ε.Ε. η Washington επεσήμανε ότι υποστηρίζει την πρωτοβουλία υπό τρεις προϋποθέσεις :

α) no-decoupling - της μη αποδέσμευσης, δηλαδή, της ευρωπαϊκής άμυνας από το Ν.Α.Τ.Ο. Η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα θα πρέπει δηλαδή να λειτουργεί συμπληρωματικά ως μέρος της ευρύτερης διαδικασίας για την ατλαντική άμυνα. β) no-duplication - της αποφυγής, δηλαδή, της αλληλοεπικάλυψης στρατιωτικών μέσων και δυνατοτήτων μεταξύ Ε.Ε. και Ν.Α.Τ.Ο. Αυτό σημαίνει ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να αποφύγει να αναπτύξει δομές, μέσα και δυνατότητες τις οποίες διαθέτει ήδη το Ν.Α.Τ.Ο. γ) no-discrimination - του μη αποκλεισμού, δηλαδή, των Ευρωπαϊκών συμμάχων, μελών του Ν.Α.Τ.Ο. και μη μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τη διαδικασία διαμόρφωσης στης Κοινής Ευρωπαϊκής Άμυνας. Στο σημείο αυτό, οι Η.Π.Α. έκαναν γνωστό ότι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τον μη αποκλεισμό της Τουρκίας από τη διαδικασία. Σε γενικότερο επίπεδο όμως οι Η.Π.Α. εμφανίζονται με διάφορες φωνές {State Department, Γερουσία κ.λπ.) επιφυλακτικές στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλάβει αυτόνομο ρόλο στον Τομέα της Άμυνας. Σε συνδυασμό με τη δημιουργία του ενιαίου νομίσματος (ευρώ) και τη διεύρυνση της Ε.Ε., οι Η.Π.Α. πιστεύουν ότι η Ευρώπη τηθανόν να αναζητήσει έναν υψηλότερο βαθμό ανεξαρτησίας, ζημιογόνο για τα πολιτικά και οικονομικά τους συμφέροντα.

7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ένα σημαντικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση έγινε από τη θέσπιση της κοινής εξωτερικής πολιηκής και πολιηκής ασφάλειας (Κ.Ε.Π.Π.Α.). Ο σκοπός της Κ.Ε.Π.Α.Α. ως ένα βαθμό κρίθηκε αναποτελεσματικός για την αντιμετώπιση κρίσεων. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάστηκε αδύναμη και ανήμπορη να συμβάλει αποτελεσματικά. Όμως, μια σειρά από διαδοχικές εξελίξεις (όπως.ό.ν.ε., παγκοσμιοποίηση οικονομικών σχέσεων κ.α,) επέβαλλαν την ανάπτυξη του πολιτικού ρόλου της Ε.Ε. - η μετεξέλιξή της σε Πολιτική Ένωση με ομοσπονδιακό χαρακτήρα και ενεργό Κοινή Εξωτερική Πολιτική, η οποία θα υπαχθεί σε υπερεθνικό πρότυπο ολοκλήρωσης. Η προσπάθεια για την ανάπτυξη της Κ.Ε.Π.Α.Α. αποτέλεσε τη θεσμική εξέλιξη στο μέτρο που οδηγούν στην ενίσχυση του πολιτικού ρόλου της Ε.Ε. και στην κατάλληλη παρουσία της στο διεθνές σύστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ε.Ε. ασκεί αποτελεσματική Εξωτερική Πολιτική με μέσα όπως ; Κοινή Εμπορική Πολιτική, η Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οπότε, η ίδρυση της Ο.Ν.Ε. μπορεί να θεωρηθεί ως ενίσχυση της Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε., ιδιαίτερα στο βαθμό που συμβάλλει στον επαναπροσδιορισμό των διεθνών νομισματικών σχέσεων και ιδιαίτερα των σχέσεων Ε.Ε. -Ν.Α.Τ.Ο.

8. ΜΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΣΤΡΑΤΟΥ Η ιστορία της μετεξέλιξης της Ευρώττης σε μία ενιαία στρατιωτική δύναμη είναι πολύπλευρη και αρκετά παλιά. Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας, ανεξάρτητα από το κόμμα που διαχειρίζονταν την εξουσία, ήταν αυτές που επιθυμούσαν πάντα μία κοινή αμυντική πολιτική των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Στρατού {Euro corps) που σήμερα αποτελείται από δυνάμεις της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας, του Λουξεμβούργου, του Βελγίου και ειδικά η ίδρυση της γαλλογερμανικής ταξιαρχίας με δύναμη 4.600 ανδρών υπήρξαν τα πρώτα βήματα για την υλοποίηση μιας κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής. Μετά από επίμονα αιτήματα της Ολλανδίας το 1995 ιδρύθηκε και μία Ολλανδογερμανική μονάδα με έδρα το Μίνστερ της Γ ερμανίας. Όμως οι κινήσεις αυτές απείχαν πολύ από μία κοινή αμυντική πολιτική των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό οφειλόταν σε κάποιο βαθμό και στην στάση της Μεγάλης Βρετανίας. Όμως το 1998, στην συνάντηση κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. στο Πόρτσαχ, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τόνι Μπλέρ, πρότεινε την δημιουργία μίας ανεξάρτησης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις 22 Μαΐου του 1992 ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν, και ο Γερμανός Καγκελάριος Χέλμουτ Κολ υπέγραψαν μία συμφωνία, που την κοινοποίησαν στο Ν.Α.Τ.Ο. και στην Ευρωπαϊκή Ένωσης, με την οποία ουσιαστικά έθεσαν τις βάσεις για μία Ευρωπαϊκή Αμυντική Συνεργασία. Η συμφωνία αυτή προέβλεπε την ίδρυση ενός κοινού γαλλογερμανικού εκστρατευτικού σώματος του Euro corps, το οποίο μπορούσε να δράσει καλυπτόμενο από άρθρα της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Ν.Α.Τ.Ο. (άρθρα Υκαι 5). Τα Euro corps μπορούσαν να κινητοποιηθούν για να εκτελέσουν ανθρωπιστικές αποστολές και για ειρηνευτικές αποστολές, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). Η υπαγωγή του Ευρωστρατού στον πολιτικό έλεγχο της

ΔΕΕ ήταν το αντικείμενο μίας συμφωνίας, που υπεγράφη στις 24 Σεπτεμβρίου του 1993, ενώ η υπαγωγή του στην εξουσία του Ν.Α.Τ.Ο. επισημοποιήθηκε στις 21 Ιανουάριου του 1993. Τον επόμενο χρόνο άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν την συμφωνία (το Βέλγιο στις 25 Ιουνίου του 1993, η Ισπανία στις 10 Δεκεμβρίου του 1993 και το Λουξεμβούργο στις 7 Μαΐου το 1996. Το κοινό εκστρατευτικό σώμα, αριθμούσε 50.000 άνδρες και ετηχειρησιακά απέδειξε ότι ήταν έτοιμο τον Νοέμβριο του 1995, με την στρατιωτική άσκηση "Πήγασος 95". Διοικητής σήμερα είναι ο Ισπανός στρατηγός Χουάν Ορτούνο, ο οποίος αντικατέστησε τον Βέλγο Λέο Βαν ντε Μπος. Η Δήλωση της Λισσαβόνας (15 Μαΐου του 1995) επιβεβαίωσε την απόφαση της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας να οργανώσουν μια δύναμη ξηράς {EUROFOR) και θάλασσας {EUROMARFOR). Οι δυνάμεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο του καθορισμού μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας άμυνας και ασφάλειας και προβλέπεται να ενισχύσουν το ίδιο δυναμικό της Ευρώπης για τις επιχειρήσεις που διεξάγονται σύμφωνα με τη Διακήρυξη του Petersberg. Η Πορτογαλία συμφώνησε να συμμετέχει στις δυνάμεις αυτές, όταν χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της Δ.Ε.Ε., χωρίς να διακινδυνεύεται η αποστολή κοινής άμυνας των κρατών μελών (άρθρο V Δ.Ε.Ε. και άρθρο 5 Ν.Α.Τ.Ο.). Μέχρι σήμερα τα Euro corps αποτελούνται από τις παρακάτω μονάδες: Γαλλογερμανική ταξιαρχία με 4.600 άνδρες. Η πρώτη Βελγική Μεραρχία με 10.500 άνδρες, η δέκατη Γερμανική Μεραρχία με 18.000 άνδρες, η πρώτη Γαλλική μεραρχία με 12.500 άνδρες, η πρώτη Ισπανική Μεραρχία με 10.500 άνδρες και μία μονάδα από το στρατό του Λουξεμβούργου. Ο νέος κοινός Ευρωπαϊκός στρατός(τα Euro corps) θα βασιστεί σε αυτές τις μονάδες και πρέπει να έχει συγκροτηθεί μέχρι το 2003. Θα αποτελείται από 50.000-60.000 άνδρες και θα μπορεί να ενεργοποιείται σε 72 ώρες.

S. I II συμμέτοχή της Κλλ«δ«ς Η Κ.Ε.Π.Π.Α. θεσπίζεται και διεπεται από τον Τίτλο V της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντικατέστησε την Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία (Ε.Π.Σ.) και προέβλεψε την χάραξη κοινής πολιτικής άμυνας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινή άμυνα. Οι στόχοι του δεύτερου ττυλώνα της Ένωσης προσδιορίζονται στο άρθρο 1.1 και για την επίτευξή τους χρησιμοποιούνται ειδικά νομοθετικά μέσα (κοινή δράση, κοινή θέση) που εγκρίνονται ομόφωνα στα πλαίσια του Συμβουλίου. Ένα σχεδόν χρόνο αργότερα ανακοινώνεται η συμμετοχή των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Ελληνικός Στρατός θα συμμετέχει με μία ταξιαρχία 3.500 στρατιωτών, με 20 ως 22 αεροσκάφη, πέντε ως οκτώ πλοία και ένα υποβρύχιο. Έτσι, η Ελλάδα κατατάσσεται στην πέμπτη ή έκτη θέση ανάμεσα στις 15 χώρες της Ευρωπαϊκή Ένωσης. 8.2 Ευρωπαϊκός Στρατός και Ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας Η Κοινή Εξωτερική Πολιτική δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς κοινή αμυντική πολιτική, με την σειρά της η κοινή αμυντική πολιτική δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς κοινή πολιτική στους εξοπλισμούς, δηλαδή χωρίς βιομηχανική συνεργασία στον αμυντικό τομέα. Οι συγχωνεύσεις μεγάλων πολεμικών βιομηχανιών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας θέτουν αργά αλλά σταθερά τις βάσεις για την από κοινού παραγωγής οπλικών συστημάτων, με σκοπό την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας έναντι της αμερικανικής και την ομογενοποίηση των ευρωπαϊκών εξοπλισμών. Η πρώτη μεγάλη συγχώνευση πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουλίου του 2000 με τα εγκαίνια της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αεροδιαστημικής και Αμυντικών Συστημάτων

που είναι η συγχώνευση τριών ευρωπαϊκών βιομηχανικών κολοσσών : της γαλλικής Aerospatiale Matra, της ισπανικής CASA και της γερμανικής Daimler Chrysler Aerospace.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ευρωπαϊκά Κείμενα, Ή Ευρώττη από το A έως το Ω, Οδηγός της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης", Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επίσημων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 1997. Σελίδα 157. Ευρωπαϊκά Κείμενα, "Το Αλφάβητο της Ευρωπαϊκής Ένωσης", Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επίσημων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 1997.Σελίδα 5. Π. Κ. Ιωακειμίδης, "Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ατικείμενο-Προβλήματα-Προοπτικές", Αθήνα, Θεμέλιο 2000. Σελίδα 573. Internet: http://ue.eu.int/pesc/pres.asp?lang=el http://www.3dpaper.gr/gr/analvses/keepa gr.shtml http://www.mfa.gr/greek/foreign policv/eu/eu relations/keppa epaa.html http://www.ana.gr/ee/papers/kepolitik.html