ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Α ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ:Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ημερομηνία: Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2017 Διάρκεια εξέτασης : 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων: α )Εθνικές γαίες β )Ομάδα των Ιαπώνων γ )Μέθοδος Κλήρινγκ ΜΟΝΑΔΕΣ 15 ΘΕΜΑ Α2 Να χαρακτηρίσετε σωστό ή λάθος τις προτάσεις που ακολουθούν: α)το σιδηροδρομικό δίκτυο κατόρθωσε να φέρει την ανάπτυξη και την εκβιομηχάνιση στις περιοχές όπου έφτασε. β )Η άφιξη των προσφύγων λειτούργησε ως καταλύτης στη δυναμική της ελληνικής κοινωνίας. γ )Ο Κωλέττης επεδίωκε μια κυβερνητική πολιτική που θα ενίσχυε τον κοινοβουλευτισμό και θα υπονόμευε το ρόλο του βασιλιά. δ )Το δικαίωμα ελευθερίας γνώμης και τύπου κατοχυρώνεται συνταγματικά το 1864. 1
ε )Ο πολυτεμαχισμός των εθνικών γαιών οφειλόταν στην έλλειψη μεγάλων κεφαλαίων αλλά και στην τάση απόκτησης ακίνητης περιουσίας στις πόλεις. ΜΟΝΑΔΕΣ 10 ΘΕΜΑ Β1 α )Ποιο πολιτικό κλίμα διαμορφώθηκε στην Ελλάδα από τα μέσα του 1916 και εξής και ποια η κατάληξη των εξελίξεων? β )Πως φτάσαμε στη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο και πως τελικά έληξε ο εθνικός διχασμός? ΜΟΝΑΔΕΣ 15 ΘΕΜΑ Β2 Να αναφερθείτε στους παράγοντες που ευνόησαν την ανάπτυξη της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας κατά το 18 ο αιώνα. ΜΟΝΑΔΕΣ 10 ΟΜΑΔΑ Β ΘΕΜΑ Γ Αξιοποιώντας τις ιστορικές γνώσεις σας και το περιεχόμενο των παραθεμάτων: α) Να προσδιορίσετε τα αίτια και τις συνέπειες της εισροής κεφαλαίου των Ελλήνων επενδυτών της διασποράς στην Ελλάδα σε οικονοµικό και πολιτικό επίπεδο. β)να αναφέρετε τις κύριες µορφές δραστηριοτήτων των Ελλήνων οµογενών της διασποράς και να χαρακτηρίσετε, αφού παρουσιάσετε, τις σχέσεις τους µε την φιλελεύθερη αστική τάξη στην Ελλάδα και τους πολιτικούς εκπροσώπους της. Η εγκατάσταση των Ελλήνων χρηματιστών της διασποράς στην Ελλάδα, είχε επιπτώσεις που µακροπρόθεσµα αποβήκαν καίριες. Πραγματικά, η κυρίαρχη µορφή δραστηριοτήτων των Ελλήνων 2
χρηματιστών αντιστοιχεί στην «τυπική» µορφή δραστηριοτήτων του δυτικού ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, στη διαδικασία διείσδυσής τους στις χώρες της περιφέρειας: αξιοποίηση μεταλλείων, κατασκευή σιδηροδρόµων και ίδρυση τραπεζιτικών οργανισµών για τον έλεγχο των πιστώσεων και των δηµόσιων προσόδων. Πρόκειται για τις κυρίαρχες µορφές δραστηριότητας του αγγλικού, γαλλικού και γερµανικού κεφαλαίου, στις ηµιαποικιακές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτο, Οθωµανική Αυτοκρατορία), και γενικότερα σ όλες τις χώρες της περιφέρειας. Η εντεινόµενη δυσχέρεια στην εξεύρεση προσοδοφόρων διεξόδων στις µμητροπόλεις, και οι εγγενείς ανάγκες επέκτασης του καπιταλισµού που βρισκόταν σε διαρκή αναζήτηση νέων αγορών στις περιφέρειες, εκφράζονται µε την προτίµηση των κεφαλαιούχων των µητροπόλεων για τέτοιου τύπου δραστηριότητες. Πράγµατι, οι µορφές αυτές, παρουσιάζουν το τριπλό πλεονέκτηµα να είναι εξαιρετικά κερδοφόρες, σε σχέση µε τα τρέχοντα ποσοστά κέρδους των µητροπόλεων, να συμβάλλουν στη δηµιουργία µιας τεχνικο-οικονοµικής υποδοµής απαραίτητης για την εµπορική διείσδυση σε περιοχές µε προκαπιταλιστικές ακόµη δοµές, και να µην αντιµετωπίζουν τον ανταγωνισµό και την αντίθεση της ντόπιας άρχουσας τάξης, ανίκανης να συγκεντρώσει και ν αξιοποιήσει τα σηµαντικά ποσά που απαιτούν οι ανάλογες επιχειρήσεις. Επιπλέον, µπορούσαν και να οδηγήσουν βαθµιαία στον ολοκληρωτικό έλεγχο του µηχανισµού των κρατικών εισπράξεων. Και αν η νέα φάση, στην οποία βρισκόταν ο παγκόσµιος καπιταλισµός µετά το 1880, υπήρξε αναµφίβολα ο δοµικά απαραίτητος όρος για την εισροή των ξένων κεφαλαίων σε παγκόσµιο επίπεδο, η πολιτική του ελληνικού κράτους υπήρξε επίσης αποφασιστικής σηµασίας για την προώθηση των κεφαλαίων αυτών προς τις συγκεκριµένες τους κατευθύνσεις. Η άνοδος της ανακαινιστικής κυβέρνησης του Τρικούπη στην εξουσία -βασικού εκπρόσωπου της φιλελεύθερης αστικής τάξηςκαι η γενικευµένη ανάπτυξη της χώρας εκείνη την περίοδο, δεν µπορούν βέβαια ν αποδοθούν αποκλειστικά στην αλλαγή της διεθνούς συγκυρίας. Μια τέτοιου είδους ερµηνεία θα ήταν καθαρά µηχανιστική. Δεν µπορεί να είναι απλή σύµπτωση η πλήρης αντιστοιχία των εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων του πλήρους µετασχηµατισµού του πολιτικού και οικονοµικού χώρου. Το σηµαντικό 3
στοιχείο, λοιπόν, είναι η εκ του µηδενός συγκρότηση µιας συµπαγούς οικονοµικής ολιγαρχίας, που µέσα σε λίγα χρόνια κυριάρχησε απόλυτα στον οικονοµικό χώρο της ανεξάρτητης Ελλάδας, και παρουσιάζει µια σειρά από ιδιαίτερα γνωρίσµατα Αντίθετα µε το ντόπιο, υποτυπώδες κεφάλαιο, που βασικά κατευθύνεται προς το εξωτερικό εµπόριο, είτε προς τις νέες µεταποιητικές δραστηριότητες - κυρίως προς τις βιοµηχανίες ειδών διατροφής και υφασµάτων- το κεφάλαιο το ελεγχόµενο από τη χρηµατιστική ολιγαρχία, αδιαφορεί εντελώς για τους τοµείς αυτούς, και µέχρι τον Πρώτο παγκόσµιο πόλεµο συνεχίζει να διοχετεύει το δυναµικό του προς µη παραγωγικές δραστηριότητες. Από την άλλη µεριά, η οικονοµική αυτή ολιγαρχία που ταχύτατα ξεπέρασε την παροδική κρίση (συνέπεια της πτώσης των αξιών και των µετοχών), συγχωνεύτηκε βαθµιαία µε την ενδογενή παραδοσιακή άρχουσα τάξη, και στο πολιτικό επίπεδο ενήργησε σαν το ισχυρότερο τµήµα της ντόπιας κυρίαρχης τάξης. Κ. Τσουκαλά, Εξάρτηση και αναπαραγωγή, Ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών µηχανισµών στην Ελλάδα: 1830-1922, σ. 253 και σελ. 256-25 ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ Δ Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των πηγών και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τους παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν στην Επανάσταση του 1862. ΠΗΓΗ 1 Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας εκλογάς τας τε βουλευτικάς και τας των δήμων, η αποβολή πάντων των οπωσούν ανεξάρτητον εχόντων το φρόνημα δημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδος... η δια παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των νόμων, ταύτα, και άλλα εις έν μόνον απέβλεπον, εις την σύμπτυξιν πάσης δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την δι αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως πανισχύρου και διαρκούς.... Η προϊούσα κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόν πνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να μη είναι 4
ανεκταί και να υπονομεύεται τουναντίον δια συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος. Βοηθούσης δε και της αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστατίδων Δυνάμεων εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος κατέστη τόσον επισφαλής, ώστε ευκόλως ανετράπη δι επαναστάσεως, μολονότι όπως φαίνεται, δεν ημφεσβητούντο ωρισμέναι αρεταί του κα ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά ιδανικά της εποχής εκείνης (ίδε και Ζ. Παπαντωνίου, Ο Όθων, 1934). Α. Σβώλου, Τα Ελληνικά Συντάγματα, σσ. 79-80 ΠΗΓΗ 2 Για ολόκληρη την περίοδο της βασιλείας του Όθωνος ο ιστορικός Τρ. Ευαγγελίδης συνοψίζοντας γράφει:...»η μακρά βασιλεία αυτού αποτελεί την ιστορίαν της πάλης.. του έθνους προς τον ηγεμόνα αυτού του έθνους, ζητούντος να κυβερνηθή συμφώνως προς τα ήθη, τας παραδόσεις, τα ένστικτα και δια των εγκριτοτέρων αυτού τέκνων, και του ηγεμόνος, επιδιώκοντος μετά ζήλου την ιδέαν του να καταστήση την Ελλάδα τύπον ευρωπαϊκού κράτους, προς τούτο δε συγκετρούντος εν εαυτώ πάσαν εξουσία και μεταχειριζομένου όργανα ή ξένους, ή πρόσωπα μετρίας σημασίας και επιρροής». Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΓ, σ. 199 ΠΗΓΗ 3 Ψήφισμα του Έθνους Τα δεινά της Πατρίδος έπαυσαν. Άπασαι αι επαρχίαι και η πρωτεύουσα συνενωθείσα μετά του στρατού έθεσαν τέρμα εις αυτά. Ως κοινή δε έκφρασις του Ελληνικού Έθνους ολοκλήρου κηρύττεται και ψηφίζεται: Η βασιλεία του Όθωνος καταργείται. Προσωρινή κυβέρνησις συνιστάται όπως κυβερνήση το κράτος μέχρι συγκαλέσεως της Εθνικής συνελεύσεως, συγκειμέ-νη εκ των εξής πολιτών: Δημητρίου Βούλγαρη Προέδρου, Κωνσταντίνου Κανάρη, Βενιζέλου Ρούφου. Εθνική συντακτική συνέλευσις καλείται αμέσως προς σύνταξιν της Πολιτείας και εκλογήν ηγεμόνος. Zήτω το Έθνος! ζήτω η Πατρίς! Εγένετο εις Αθήνας εν έτει σωτηρίω 1862 και μηνί 8βρίου τη δεκάτη αυτού. Ν. Μοσχονά, Ι. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! 5