ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Έγγραφο συνόδου 25.10.2012 A7-0354/2012 ΕΚΘΕΣΗ σχετικά µε το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα (2012/2115(INI)) Επιτροπή Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής Εισηγητής: Saïd El Khadraoui RR\917120.doc PE494.648v02-00 Eνωµένη στην πολυµορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 13 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ... 17 PE494.648v02-00 2/17 RR\917120.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα (2012/2115(INI)) Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τις προτάσεις και την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 12ης Σεπτεµβρίου 2012, για την τραπεζική ένωση, έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα της οµάδας G20, της 18ης Ιουνίου 2012, στα οποία ζητείται η ολοκλήρωση των εργασιών σχετικά µε το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα, προκειµένου να επιτευχθεί πλήρης εφαρµογή των µεταρρυθµίσεων, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του, της 6ης Ιουλίου 2011, σχετικά µε τη χρηµατοπιστωτική, οικονοµική και κοινωνική κρίση: συστάσεις για τα ενδεικνυόµενα µέτρα και πρωτοβουλίες 1, έχοντας υπόψη την ενδιάµεση έκθεση προόδου των αξόνων δράσης που προσδιόρισε το Συµβούλιο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB) όσον αφορά τις συµφωνίες επαναγοράς (repos) και τον δανεισµό τίτλων, η οποία δηµοσιεύθηκε στις 27 Απριλίου 2012, και την έκθεση διαβούλευσης σχετικά µε τα αµοιβαία κεφάλαια χρηµαταγοράς (MMF), η οποία δηµοσιεύθηκε από τη ιεθνή Οργάνωση Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO) την ίδια ηµεροµηνία, έχοντας υπόψη το έκτακτο έγγραφο αρ. 133 της ΕΚΤ, σχετικά µε το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα στη ζώνη του ευρώ, που δηµοσιεύθηκε στις 30 Απριλίου 2012, έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής µε τίτλο «Σκιώδες τραπεζικό σύστηµα» (COM(2012)0102), έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 26ης Ιουλίου 2012, µε τίτλο «Product Rules, Liquidity Management, Depositary, Money Market Funds and Long-term Investments for UCITs» (Κανόνες περί προϊόντων, διαχείριση ρευστότητας, υπηρεσίες θεµατοφυλακής, αµοιβαία κεφάλαια χρηµαταγοράς και µακροπρόθεσµες επενδύσεις για τους ΟΣΕΚΑ), έχοντας υπόψη την έκθεση για την ενίσχυση της εποπτείας και τη ρύθµιση του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος, που δηµοσίευσε το FSB στις 27 Οκτωβρίου 2011 ανταποκρινόµενο στις προσκλήσεις της G20 στη Σεούλ το 2010 και στις Κάννες το 2011, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής (A7-0354/2012), 1 Κείµενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0331. RR\917120.doc 3/17 PE494.648v02-00
A. λαµβάνοντας υπόψη ότι η έννοια του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος, όπως ορίζεται από το FSB, καλύπτει το σύστηµα πιστωτικής διαµεσολάβησης που περιλαµβάνει οντότητες και δραστηριότητες εκτός του κανονικού τραπεζικού συστήµατος B. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι ρυθµιζόµενες οντότητες του κανονικού τραπεζικού συστήµατος συµµετέχουν εκτενώς στις δραστηριότητες που περιλαµβάνονται στον ορισµό του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος και διασυνδέονται από πολλές απόψεις µε οντότητες του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι µεγάλο ποσοστό των δραστηριοτήτων σκιώδους τραπεζικού συστήµατος συγκαταλέγονται εν µέρει στον ρυθµιζόµενο τραπεζικό τοµέα και αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται πλήρως στο υφιστάµενο ρυθµιστικό πλαίσιο. λαµβάνοντας υπόψη ότι ορισµένα στοιχεία που εµπίπτουν στον όρο «σκιώδες τραπεζικό σύστηµα» είναι ζωτικής σηµασίας για τη χρηµατοδότηση της πραγµατικής οικονοµίας και πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή κατά τον ορισµό του πεδίου εφαρµογής οποιουδήποτε νέου ρυθµιστικού µέτρου ή κατά την επέκταση τυχόν υφιστάµενου τέτοιου µέτρου Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι, σε ορισµένες περιπτώσεις, το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα ορθώς κρατά τον κίνδυνο χωριστά από τον τραπεζικό τοµέα και ως εκ τούτου µακριά από τον δυνητικό αντίκτυπο στον φορολογούµενο ή στο ίδιο το σύστηµα λαµβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι η πληρέστερη κατανόηση των σκιωδών τραπεζικών δραστηριοτήτων, της σύνδεσής τους µε τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα και των ρυθµίσεων για να εξασφαλισθεί διαφάνεια, µείωση του συστηµικού κινδύνου και εξάλειψη οιωνδήποτε αθέµιτων πρακτικών αποτελεί αναγκαίο µέρος της χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι για να αποσαφηνιστεί το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα, είναι απαραίτητο κάθε ρύθµιση να αντιµετωπίζει πλήρως την αναλυτική ικανότητα, την πολυπλοκότητα και την αδιαφάνεια των χρηµατοπιστωτικών δραστηριοτήτων που την αφορούν, και δη σε κατάσταση κρίσης Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι, σύµφωνα µε εκτιµήσεις του FSB, το µέγεθος του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος ανήλθε περίπου σε 51 τρισεκατοµµύρια ευρώ το 2011, από 21 τρισεκατοµµύρια ευρώ το 2002 το µέγεθος αυτό αντιπροσωπεύει το 25 έως 30% του συνολικού χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και το ήµισυ του µεγέθους των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων Η. λαµβάνοντας υπόψη ότι, παρά ορισµένες ενδεχοµένως θετικές επιπτώσεις της, όπως αυξηµένη αποτελεσµατικότητα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, µεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων και µεγαλύτερος ανταγωνισµός, η σκιώδης τραπεζική δραστηριότητα έχει αναγνωριστεί ως µία από τις πιθανές βασικές αιτίες ή τους πιθανούς βασικούς παράγοντες της χρηµατοπιστωτικής κρίσης και ενδέχεται να απειλήσει τη σταθερότητα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος λαµβάνοντας υπόψη ότι το FSB απαιτεί αυξηµένη εποπτεία για την έκταση της σκιώδους τραπεζικής δραστηριότητας, που δηµιουργεί ανησυχίες i) σχετικά µε συστηµικούς κινδύνους, ιδίως µέσω µετατροπής της λήξης/της ρευστότητας, βαθµών µόχλευσης και ελλιπούς µεταβίβασης πιστωτικού κινδύνου, και ii) σχετικά µε το ρυθµιστικό αρµπιτράζ Θ. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι προτάσεις σχετικά µε το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα και τη PE494.648v02-00 4/17 RR\917120.doc
δοµή των λιανικών δραστηριοτήτων και των επενδυτικών βραχιόνων των δανειστών αποτελούν σηµαντικά στοιχεία για µια αποτελεσµατική εφαρµογή της απόφασης της G20 του 2008, που στόχο έχει να ρυθµίζει κάθε προϊόν και κάθε φορέα εκτιµώντας επίσης ότι η Επιτροπή πρέπει να εξετάζει αυτό το πεδίο ταχύτερα και πιο κριτικά Ι. λαµβάνοντας υπόψη ότι, ως παγκόσµιο φαινόµενο, η σκιώδης τραπεζική απαιτεί την υιοθέτηση µιας συνεκτικής παγκόσµιας ρυθµιστικής προσέγγισης βάσει των συστάσεων του FSB (πρόκειται να δηµοσιευθούν εντός των προσεχών εβδοµάδων), µαζί µε εκείνες οποιωνδήποτε άλλων αρµόδιων εθνικών ή υπερεθνικών ρυθµιστικών φορέων A. Ορισµός του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος 1. επικροτεί την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής ως ένα πρώτο βήµα προόδου προς την αυστηρότερη παρακολούθηση και εποπτεία του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος τάσσεται υπέρ της προσέγγισης της Επιτροπής, που βασίζεται στην έµµεση ρύθµιση και στην κατάλληλη επέκταση ή αναθεώρηση των ισχυόντων κανονισµών για το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα υπογραµµίζει ταυτόχρονα την ανάγκη άµεσης ρύθµισης, εκεί όπου οι υπάρχουσες ρυθµίσεις κρίνονται ανεπαρκείς, σε ορισµένες πτυχές τους, όσον αφορά τη λειτουργικότητά τους, αποφεύγοντας τυχόν επικαλύψεις και διασφαλίζοντας συνέπεια µε τους ισχύοντες κανονισµούς ζητεί µια ολιστική προσέγγιση του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος, µε ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο στην πρόληψη όσο και στη συµπεριφορά στην αγορά σηµειώνει την αυξανόµενη µετάβαση στη χρηµατοδότηση που βασίζεται στην αγορά και τη διεύρυνση των επενδύσεων ιδιωτών σε άκρως περίπλοκα χρηµατοπιστωτικά προϊόντα τονίζει, συνεπώς, ότι θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη η συµπεριφορά στην αγορά και η προστασία των καταναλωτών 2. υπογραµµίζει ότι η όποια ενδυνάµωση της ρύθµισης των πιστωτικών ιδρυµάτων, των εταιρειών επενδύσεων και των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων θα δηµιουργήσει οπωσδήποτε κίνητρα για τη µετακίνηση δραστηριοτήτων εκτός του πεδίου εφαρµογής της υφιστάµενης τοµεακής νοµοθεσίας τονίζει, συνεπώς, την ανάγκη ενίσχυσης των διαδικασιών για τη συστηµατική προληπτική αναθεώρηση του πιθανού αντίκτυπου των αλλαγών στη νοµοθεσία του χρηµατοπιστωτικού τοµέα στη ροή κινδύνων και κεφαλαίου µέσω λιγότερο ρυθµιζόµενων ή µη ρυθµιζόµενων χρηµατοπιστωτικών οντοτήτων, καθώς και την ανάγκη αντίστοιχης επέκτασης του ρυθµιστικού καθεστώτος, ώστε να αποφεύγεται το αρµπιτράζ 3. συµφωνεί µε τον ορισµό του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος που παρέχει το FSB, σύµφωνα µε τον οποίο πρόκειται για «ένα σύστηµα διαµεσολαβητών, πράξεων, οντοτήτων ή χρηµατοπιστωτικών συµβάσεων που δηµιουργούν έναν συνδυασµό λειτουργιών τραπεζικού µεν τύπου, αλλά εκτός του κανονιστικού πλαισίου ή υπό κανονιστικό καθεστώς το οποίο είτε είναι επιεικές είτε αντιµετωπίζει άλλα ζητήµατα πλην των συστηµικών κινδύνων και δεν παρέχει εγγυηµένη πρόσβαση σε διευκολύνσεις ρευστότητας κεντρικών τραπεζών ή σε πιστωτικές εγγυήσεις του δηµόσιου τοµέα» τονίζει ότι, αντίθετα από ό,τι υπονοείται στον ορισµό, το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα δεν συνιστά απαραιτήτως µη ρυθµιζόµενο ή παράνοµο µέρος του χρηµατοπιστωτικού τοµέα υπογραµµίζει την πρόκληση που συνεπάγεται η εφαρµογή του ορισµού αυτού σε ένα πλαίσιο παρακολούθησης, ρύθµισης και εποπτείας, λαµβάνοντας µεταξύ άλλων υπόψη τη διαρκή αδιαφάνεια του συστήµατος αυτού και την έλλειψη δεδοµένων και κατανόησής RR\917120.doc 5/17 PE494.648v02-00
του B. Χαρτογράφηση στοιχείων και ανάλυση 4. επισηµαίνει ότι λίγες µόνο από τις πρακτικές της σκιώδους τραπεζικής εξαφανίστηκαν µετά την έλευση της κρίσης παρατηρεί, ωστόσο, ότι τα καινοτόµα χαρακτηριστικά του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος ενδέχεται να οδηγήσουν σε νέες εξελίξεις που µπορεί να αποτελέσουν πηγή συστηµικού κινδύνου, ο οποίος θα πρέπει να αντιµετωπιστεί τονίζει, συνεπώς, την ανάγκη συλλογής, σε ευρωπαϊκό και παγκόσµιο επίπεδο, περισσότερων και καλύτερων στοιχείων όσον αφορά τις συναλλαγές στο πλαίσιο της σκιώδους τραπεζικής, τους συµµετέχοντες στην αγορά καθώς και τις χρηµατοοικονοµικές ροές και διασυνδέσεις, ούτως ώστε να επιτευχθεί πλήρης επισκόπηση του κλάδου 5. πιστεύει ότι η στενή διεθνής συνεργασία και ο συνδυασµός των προσπαθειών σε παγκόσµιο επίπεδο είναι στοιχεία απολύτως αναγκαία για να γίνει δυνατή µια ολιστική άποψη του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος 6. πιστεύει ότι η πιο ολοκληρωµένη επισκόπηση και η καλύτερη παρακολούθηση και ανάλυση θα καταστήσουν δυνατό τον προσδιορισµό τόσο των πτυχών του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος που αποφέρουν οφέλη για την πραγµατική οικονοµία όσο και εκείνων που εγείρουν ανησυχίες σχετικά µε τον συστηµικό κίνδυνο ή το ρυθµιστικό αρµπιτράζ υπογραµµίζει την ανάγκη ενίσχυσης των διαδικασιών εκτίµησης του κινδύνου, γνωστοποίησης και εποπτείας για όλα τα ιδρύµατα που παρουσιάζουν συγκεντρωµένο προφίλ κινδύνου µε συστηµική σηµασία υπενθυµίζει τις δεσµεύσεις της συνόδου της G-20 στο Los Cabos όσον αφορά τη θέσπιση ενός συστήµατος διεθνούς αναγνωριστικού κωδικού για τις νοµικές οντότητες και υπογραµµίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί η αρµόζουσα εκπροσώπηση των ευρωπαϊκών συµφερόντων στο πλαίσιο διακυβέρνησης του συστήµατος αυτού 7. σηµειώνει ότι οι εποπτικές αρχές χρειάζεται να γνωρίζουν, τουλάχιστον σε συνολικά µεγέθη, το επίπεδο των συµφωνιών πώλησης και επαναγοράς, των πράξεων δανειοδοσίας τίτλων και των πάσης µορφής ρυθµίσεων επιβάρυνσης ή ρυθµίσεων περί επιστροφής αµοιβών των ιδρυµάτων επισηµαίνει επίσης ότι, προκειµένου να αντιµετωπιστεί το ζήτηµα αυτό, στην έκθεση της Επιτροπής Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής σχετικά µε την CRD IV, που βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο των διαπραγµατεύσεων µε το Συµβούλιο, ζητείται αυτές οι πληροφορίες να υποβάλλονται σε ένα αρχείο καταγραφής συναλλαγών ή σε ένα κεντρικό αρχείο καταγραφής τίτλων, ώστε να επιτρέπεται η πρόσβαση, µεταξύ άλλων, της ΕΑΤ, της ΕΑΚΑΑ, των αρµόδιων αρχών, του ΕΣΣΚ και των αρµόδιων κεντρικών τραπεζών και του ΕΣΚΤ. τονίζει επίσης ότι στην έκθεση αυτή ζητείται επίσης οι µη καταγεγραµµένες ρυθµίσεις επιστροφής αµοιβών να µην έχουν νοµικό αποτέλεσµα σε διαδικασίες εκκαθάρισης 8. υποστηρίζει τη δηµιουργία και διαχείριση, πιθανώς εκ µέρους της ΕΚΤ, µιας κεντρικής βάσης δεδοµένων της ΕΕ για τις συναλλαγές repos σε ευρώ, η οποία θα τροφοδοτείται από υποδοµές και τράπεζες-θεµατοφύλακες στον βαθµό που εσωτερικοποιούν τον διακανονισµό repos στα βιβλία τους πιστεύει, ωστόσο, ότι µια τέτοιου είδους βάση δεδοµένων πρέπει να καλύπτει συναλλαγές σε όλα τα νοµίσµατα, ούτως ώστε οι εποπτικές αρχές να έχουν πλήρη εικόνα και κατανόηση της παγκόσµιας αγοράς repos καλεί την Επιτροπή να υιοθετήσει γρήγορα (στις αρχές του 2013) µια συνεκτική PE494.648v02-00 6/17 RR\917120.doc
προσέγγιση όσον αφορά την κεντρική συλλογή δεδοµένων, αναγνωρίζοντας τα κενά δεδοµένων και συνδυάζοντας τις προσπάθειες που πραγµατοποιούνται µέσω των υφιστάµενων πρωτοβουλιών από άλλους φορείς και εθνικές αρχές και ιδίως από τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών που προβλέπονται από τον κανονισµό EMIR καλεί την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση (έως τα µέσα του 2013) η οποία θα καλύπτει, ενδεικτικά, τις απαιτούµενες θεσµικές διευθετήσεις (π.χ. ΕΚΤ, ΕΣΣΚ, ανεξάρτητο κεντρικό µητρώο), το περιεχόµενο και τη συχνότητα των ερευνών σχετικά µε δεδοµένα, ιδίως όσον αφορά τις συναλλαγές repos σε ευρώ και τις µεταβιβάσεις χρηµατοπιστωτικού κινδύνου, καθώς και το επίπεδο των απαιτούµενων πόρων 9. θεωρεί ότι παρά τον µεγάλο όγκο δεδοµένων και πληροφοριών που απαιτούνται από την CRD στο πλαίσιο της υποχρέωσης αναφοράς των repos, η Επιτροπή πρέπει να διερευνήσει τη διαθεσιµότητα, την έγκαιρη υποβολή και την πληρότητα των δεδοµένων που υποβάλλονται για λόγους χαρτογράφησης και παρακολούθησης 10. επικροτεί τη δηµιουργία ενός ταυτοποιητή νοµικής οντότητας (Legal Entity Identifier LEI) και πιστεύει ότι, αξιοποιώντας τη χρησιµότητά του, πρέπει να δηµιουργηθούν παρόµοια κοινά πρότυπα σε σχέση µε την αναφορά repos και τίτλων που θα καλύπτουν το κεφάλαιο, το επιτόκιο, την εγγύηση, την περικοπή αποτίµησης, τη λήξη, τα αντισυµβαλλόµενα µέρη και άλλες πτυχές που συµβάλλουν στη διαµόρφωση των συνολικών µεγεθών 11. υπογραµµίζει ότι, προκειµένου να υπάρξει µια κοινή παγκόσµια προσέγγιση για τις ρυθµιστικές αρχές, όσον αφορά την ανάλυση δεδοµένων, και προκειµένου να είναι οι αρχές αυτές σε θέση να ανταλλάσσουν δεδοµένα µεταξύ τους για να αναλαµβάνουν δράση όποτε καθίσταται αναγκαίο για την πρόληψη της αύξησης του συστηµικού κινδύνου και την προστασία της χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας, είναι ουσιώδους σηµασίας να υπάρχουν κοινές µορφές αναφοράς βάσει ανοιχτών βιοµηχανικών προτύπων 12. τονίζει, περαιτέρω, την ανάγκη να επιτευχθεί πιο ολοκληρωµένη επισκόπηση της µεταβίβασης κινδύνου από τους χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς -περιλαµβανοµένων, ενδεικτικά, των µεταβιβάσεων που πραγµατοποιούνται µέσω συναλλαγών παραγώγων, τα δεδοµένα για τις οποίες θα παρέχονται στο πλαίσιο των EMIR και MIFID/MIFIR-, ώστε να προσδιορίζεται ποιος αγοράζει τι και από ποιον και πώς αντιµετωπίζεται ο µεταβιβαζόµενος κίνδυνος υπογραµµίζει ότι στόχος πρέπει να είναι η χαρτογράφηση των συναλλαγών σε πραγµατικό χρόνο σε όλες τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες και ότι αυτό µπορεί να υποστηριχθεί και να αυτοµατοποιηθεί µέσω τυποποιηµένων µηνυµάτων και ταυτοποιητών δεδοµένων καλεί, εποµένως, την Επιτροπή, µετά από διαβούλευση µε το ΕΣΣΚ και διεθνείς φορείς όπως το FSB, να περιλάβει στην έκθεσή της για την κεντρική συλλογή δεδοµένων στοιχεία σχετικά µε τις εν εξελίξει εργασίες για τα τυποποιηµένα µηνύµατα και τις µορφές δεδοµένων, καθώς και για τη σκοπιµότητα σύστασης ενός κεντρικού µητρώου µεταβίβασης κινδύνων, το οποίο θα πρέπει να είναι σε θέση να συλλέγει και να παρακολουθεί σε πραγµατικό χρόνο δεδοµένα µεταβίβασης κινδύνου, αξιοποιώντας στο έπακρο τα δεδοµένα που παρέχονται δυνάµει των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων της ισχύουσας και µελλοντικής νοµοθεσίας περί χρηµατοπιστωτικών θεµάτων και ενσωµατώνοντας τα διεθνώς διαθέσιµα δεδοµένα RR\917120.doc 7/17 PE494.648v02-00
13. πιστεύει ότι οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για τις τράπεζες συνιστούν καίριο και πολύτιµο εργαλείο για τον εντοπισµό δραστηριοτήτων σκιώδους τραπεζικής επαναλαµβάνει ότι οι λογιστικοί κανόνες πρέπει να αντικατοπτρίζουν την πραγµατικότητα και ότι, στην ιδανική περίπτωση, ο ισολογισµός πρέπει να αντικατοπτρίζει, όσο το δυνατόν περισσότερο, τα συνολικά µεγέθη 14. υπογραµµίζει ότι τα ανωτέρω νέα καθήκοντα προϋποθέτουν επαρκές επίπεδο νέων πόρων Γ. Αντιµετώπιση των συστηµικών κινδύνων της σκιώδους τραπεζικής 15. τονίζει ότι ορισµένες δραστηριότητες και οντότητες σκιώδους τραπεζικής ενδέχεται να τελούν ή να µην τελούν υπό καθεστώς ρύθµισης ανάλογα µε τη χώρα υπογραµµίζει τη σηµασία της ύπαρξης ίσων όρων ανταγωνισµού µεταξύ των χωρών, καθώς και µεταξύ του τραπεζικού τοµέα και των οντοτήτων σκιώδους τραπεζικής, ώστε να αποφευχθεί το ρυθµιστικό αρµπιτράζ που θα οδηγούσε σε στρέβλωση των ρυθµιστικών κινήτρων παρατηρεί, επιπλέον, ότι ο βαθµός χρηµατοπιστωτικής αλληλεξάρτησης µεταξύ του τραπεζικού τοµέα και των οντοτήτων σκιώδους τραπεζικής είναι σήµερα υπερβολικά υψηλός 16. επισηµαίνει ότι είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει ακριβής ρύθµιση, αξιολόγηση και έλεγχος εκεί όπου παρατηρείται στρέβλωση του πιστωτικού κινδύνου ή διαταραχές των χρηµατικών ροών 17. πιστεύει ότι τα κεφάλαια και οι διαχειριστές πρέπει να αποδεικνύουν ότι διαθέτουν δικλείδες ασφαλείας και ότι οι θέσεις µπορούν να γίνονται δεόντως κατανοητές και να αναλαµβάνονται από άλλους 18. υπογραµµίζει την ανάγκη βελτίωσης της γνωστοποίησης των µεταβιβάσεων χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων από τον ισολογισµό, µε τη συµπλήρωση των κενών που υπάρχουν στα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Αναφοράς τονίζει την ευθύνη των χρηµατοοικονοµικών «θυροφυλάκων», όπως οι λογιστές και οι εσωτερικοί ελεγκτές, όσον αφορά την επισήµανση πιθανώς επιβλαβών εξελίξεων και τη συσσώρευση κινδύνων 19. πιστεύει ότι οι λογιστικοί κανόνες πρέπει να αντικατοπτρίζουν την πραγµατικότητα και ότι η αποτίµηση των περιουσιακών στοιχείων στο κόστος αγοράς όταν αυτή βρίσκεται πολύ πάνω από την αγοραία αξία έχει συµβάλει στην αστάθεια των τραπεζικών και λοιπών οντοτήτων και δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τις αλλαγές των ΠΧΑ και να δοθεί µεγαλύτερη προσοχή στα συνολκά µεγέθη χωρίς συµψηφισµό και συντελεστές στάθµισης κινδύνου 20. πιστεύει ότι η δηµοσιονοµικές ρυθµίσεις πρέπει να αποσκοπούν στην αντιµετώπιση της πολυπλοκότητας και αδιαφάνειας στις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες και προϊόντα, και ότι τα ρυθµιστικά µέτρα όπως η αύξηση των κεφαλαιουχικών χρεώσεων και η αφαίρεση των µειώσεων των συντελεστών στάθµισης κινδύνου έχουν τον δικό τους ρόλο στην αποθάρρυνση της περίπλοκης αντιστάθµισης κινδύνων των παραγώγων πιστεύει ότι τα νέα χρηµατοπιστωτικά προϊόντα δεν πρέπει να διατίθενται στην αγορά ή να εγκρίνονται εάν δεν συνοδεύονται από επίδειξη της αναλυσιµότητάς τους στις ρυθµιστικές αρχές PE494.648v02-00 8/17 RR\917120.doc
21. προτείνει την ποινικοποίηση της ασύµµετρης πληροφόρησης, ιδίως όσον αφορά την τεκµηρίωση και τις ρήτρες αποποίησης ευθυνών των χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών και προϊόντων πιστεύει επίσης ότι, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, οι εν λόγω ρήτρες αποποίησης ευθυνών πρέπει να υπόκεινται σε τέλος «ψιλών γραµµάτων» βάσει σελίδας ανά ρήτρα αποποίησης ευθυνών 22. επισηµαίνει ότι οι εκθέσεις της Επιτροπής Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής σχετικά µε τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (CRD IV) 1, οι οποίες βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο των διαβουλεύσεων µε το Συµβούλιο, αποτελούν σηµαντικό βήµα προόδου για την αντιµετώπιση του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος µε εποικοδοµητικό τρόπο, µε την επιβολή κεφαλαιακού χειρισµού των παροχών ρευστότητας σε διαρθρωµένα επενδυτικά οχήµατα και ενδιάµεσους φορείς, µέσω του καθορισµού του ορίου των µεγάλων χρηµατοδοτικών ανοιγµάτων στο 25% των ιδίων κεφαλαίων για όλες τις µη ρυθµιζόµενες οντότητες, το οποίο θα ωθήσει τις τράπεζες να στραφούν προς τον δείκτη καθαρής σταθερής χρηµατοδότησης και, αναγνωρίζοντας τον υψηλότερο κίνδυνο σε σχέση µε τις ρυθµιζόµενες και τις µη χρηµατοπιστωτικές οντότητες, της έκθεσης των εν λόγω οντοτήτων στις προληπτικές διατάξεις για τους κινδύνους ρευστότητας 23. επισηµαίνει ότι ένα από τα διδάγµατα που αποκοµίστηκαν από τη χρηµατοπιστωτική κρίση είναι ότι ενώ υπάρχει συνήθως σαφής διάκριση µεταξύ ασφαλιστικού κινδύνου και πιστωτικού κινδύνου, η διάκριση µπορεί να είναι λιγότερο σαφής σε, για παράδειγµα, πιστωτικά ασφαλιστικά προϊόντα καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει τη νοµοθεσία για τους τραπεζικούς, ασφαλιστικούς και ιδίως χρηµατοπιστωτικούς οµίλους, για τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισµού µεταξύ τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών και την πρόληψη του ρυθµιστικού ή/και εποπτικού αρµπιτράζ 24. θεωρεί επιπροσθέτως απαραίτητη την προτεινόµενη επέκταση των CRD IV σε χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα που δεν δέχονται καταθέσεις και δεν καλύπτονται από τον ορισµό στον κανονισµό περί κεφαλαιακών απαιτήσεων (CRR), ώστε να αντιµετωπιστούν συγκεκριµένοι κίνδυνοι, λαµβάνοντας υπόψη ότι ορισµένες διατάξεις µπορεί να προσαρµοστούν στις ιδιαιτερότητες των εν λόγω οντοτήτων, ώστε να αποφευχθούν ενδεχοµένως δυσανάλογες επιπτώσεις στα ιδρύµατα αυτά 25. πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή δεν µπορεί να εξαιρεί τον τοµέα της σκιώδους τραπεζικής 26. επισηµαίνει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι όλες οι οντότητες του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος που υποστηρίζονται από κάποια τράπεζα ή συνδέονται µε τράπεζα περιλαµβάνονται στον ισολογισµό της τράπεζας αυτής, για λόγους ενοποίησης προληπτικής εποπτείας καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει, έως τις αρχές του 2013, τα κατάλληλα µέσα µε τα οποία θα διασφαλίζεται ότι οι οντότητες που δεν έχουν υποβληθεί σε λογιστική ενοποίηση προβαίνουν σε ενοποίηση προληπτικής εποπτείας, για τη βελτίωση της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας ενθαρρύνει την Επιτροπή να λάβει υπόψη τυχόν καθοδήγηση της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS) ή άλλων διεθνών φορέων, για την καλύτερη ευθυγράµµιση του λογιστικού και του βασισµένου στους κινδύνους πεδίου εφαρµογής της ενοποίησης 1 Κείµενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0000 και P7_TA(2012)0000. RR\917120.doc 9/17 PE494.648v02-00
27. υπογραµµίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί µεγαλύτερη διαφάνεια στη δοµή και τις δραστηριότητες των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων καλεί την Επιτροπή, λαµβάνοντας υπόψη τα συµπεράσµατα της έκθεσης Liikanen, να προτείνει µέτρα σχετικά µε τη διάρθρωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού τοµέα, λαµβάνοντας υπόψη τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους του συνδυασµού των εµπορικών και επενδυτικών τραπεζικών δραστηριοτήτων 28. διαπιστώνει τον σηµαντικό ρόλο που διαδραµατίζει η αγορά των συµφωνιών επαναγοράς (repos) και του δανεισµού τίτλων καλεί την Επιτροπή να εγκρίνει, έως τις αρχές του 2013, µέτρα για την ενίσχυση της διαφάνειας, ιδίως για τους πελάτες, τα οποία θα µπορούσαν να περιλαµβάνουν έναν ταυτοποιητή εγγυήσεων και αναφορά επαναχρησιµοποίησης εγγυήσεων στις ρυθµιστικές αρχές σε συνολική βάση, καθώς και για την παροχή της δυνατότητας στις ρυθµιστικές αρχές να επιβάλλουν ελάχιστες συνιστώµενες περικοπές αποτίµησης ή επίπεδα περιθωρίων ασφαλείας για τις αγορές εγγυηµένης χρηµατοδότησης, χωρίς όµως να τις τυποποιούν αναγνωρίζει, σε αυτό το πλαίσιο, ότι είναι σηµαντικό να καθοριστεί ρητά η κυριότητα των τίτλων και να διασφαλιστεί η προστασία της καλεί ωστόσο την Επιτροπή να αναπτύξει έναν ευρύ προβληµατισµό σχετικά µε τα περιθώρια, πέρα από ήδη υπάρχουσες τοµεακές προσεγγίσεις, καθώς και να µελετήσει και να εξετάσει την επιβολή ορίων όσον αφορά την εκ νέου υποθήκευση των εγγυήσεων τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης του πτωχευτικού δικαίου όσον αφορά την αγορά των repos και του δανεισµού τίτλων αλλά και τις τιτλοποιήσεις, µε στόχο την εναρµόνιση και την αντιµετώπιση ζητηµάτων αρχαιότητας σχετικά µε την εξυγίανση ρυθµιζόµενων χρηµατοπιστωτικών οργανισµών καλεί την Επιτροπή να εξετάσει διάφορες προσεγγίσεις για τον περιορισµό των πτωχευτικών προνοµίων, περιλαµβανοµένων προτάσεων περιορισµού των πτωχευτικών προνοµίων σε συναλλαγές που εκκαθαρίζονται κεντρικά και σε εγγυήσεις που πληρούν εναρµονισµένα και προκαθορισµένα κριτήρια επιλεξιµότητας 29. φρονεί ότι πρέπει να διερευνηθούν επαρκώς τα κίνητρα που συνδέονται µε τις τιτλοποιήσεις τονίζει ότι οι απαιτήσεις φερεγγυότητας και ρευστότητας για τις τιτλοποιήσεις πρέπει να προάγουν επαρκώς διαφοροποιηµένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια υψηλής ποιότητας, αποφεύγοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις µετακινήσεις καλεί την Επιτροπή να µελετήσει την αγορά τιτλοποίησης, περιλαµβάνοντας την επανεξέταση των καλυπτόµενων οµολόγων που µπορεί να αυξήσουν τους κινδύνους για τους ισολογισµούς των τραπεζών καλεί την Επιτροπή να προτείνει µέτρα για να αυξηθεί η διαφάνεια της αγοράς αυτής καλεί την Επιτροπή να επικαιροποιήσει, στα σηµεία που είναι αναγκαίο, τις ισχύουσες ρυθµίσεις, το αργότερο έως τις αρχές του 2013, ώστε να γίνουν συµβατές µε το νέο πλαίσιο τιτλοποίησης της BCBS που τώρα βρίσκεται στο στάδιο των διαβουλεύσεων προτείνει να επιβληθεί ένα όριο στον αριθµό των φορών που µπορεί να τιτλοποιηθεί ένα χρηµατοπιστωτικό προϊόν και να υποχρεωθούν οι πάροχοι τιτλοποιήσεων (π.χ. εντολείς ή χορηγοί) να παρακρατούν µέρος των κινδύνων που συνδέονται µε την τιτλοποίηση, ώστε να διασφαλιστεί ότι η διατήρηση των κινδύνων βαρύνει πράγµατι τον πάροχο και δεν µεταβιβάζεται στους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, καθώς και να ληφθούν µέτρα για την εξασφάλιση διαφάνειας ζητεί ειδικότερα την καθιέρωση µιας συνεπούς µεθοδολογίας για την αποτίµηση των υποκείµενων περιουσιακών στοιχείων και την τυποποίηση των προϊόντων τιτλοποίησης στις διάφορες νοµοθεσίες και δικαιοδοσίες PE494.648v02-00 10/17 RR\917120.doc
30. επισηµαίνει ότι καλάθια περιουσιακών στοιχείων έχουν µετατραπεί σε repos, υπό την έννοια ότι προέρχονται από repos, αποκτώντας σε ορισµένες περιπτώσεις ενισχυµένες αξιολογήσεις τονίζει ότι οι εν λόγω συναλλαγές δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται ως ρυθµιστικό µέτρο ρευστότητας (βλ. την έκθεση της ECON για την οδηγία CRD IV) 31. αναγνωρίζει τον σηµαντικό ρόλο που διαδραµατίζουν τα αµοιβαία κεφάλαια χρηµαταγοράς (MMF) τόσο στη χρηµατοδότηση χρηµατοπιστωτικών οργανισµών βραχυπρόθεσµα όσο και στη δυνατότητα διαφοροποίησης του κινδύνου αναγνωρίζει τις διαφορές που παρουσιάζουν τα MMF, µεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, ως προς τον ρόλο και τη διάρθρωσή τους αναγνωρίζει το γεγονός ότι οι κατευθυντήριες γραµµές που εξέδωσε το 2010 η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) επέβαλαν αυστηρότερα πρότυπα στα MMF (ποιότητα των πιστώσεων, ληκτικότητα των υποκείµενων τίτλων και καλύτερα κριτήρια γνωστοποίησης προς τους επενδυτές) σηµειώνει, ωστόσο, ότι ορισµένα MMF, ιδιαίτερα εκείνα που προσφέρουν σταθερή καθαρή αξία ενεργητικού στους επενδυτές, είναι ευάλωτα σε «µαζικές φυγές» υπογραµµίζει, συνεπώς, την ανάγκη λήψης πρόσθετων µέτρων για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των εν λόγω κεφαλαίων και για την κάλυψη του κινδύνου ρευστότητας συµφωνεί µε την τελική έκθεση της IOSCO, του Οκτωβρίου 2012, όσον αφορά τις προτεινόµενες συστάσεις για τη ρύθµιση και τη διαχείριση των MMF στις διάφορες δικαιοδοσίες πιστεύει ότι τα MMF που προσφέρουν σταθερή καθαρή αξία ενεργητικού πρέπει να υπόκεινται σε µέτρα µε στόχο τη µείωση των ιδιαίτερων κινδύνων οι οποίοι σχετιίζονται µε αυτή τη σταθερή καθαρή αξία ενεργητικού και την εσωτερίκευση του κόστους που προκύπτει από τους κινδύνους αυτούς πιστεύει ότι οι ρυθµιστικές αρχές θα πρέπει να απαιτούν, όπου αυτό είναι δυνατό, τη µετατροπή σε µεταβλητή/κυµαινόµενη καθαρή αξία ενεργητικού ή, εναλλακτικά, θα πρέπει να επιβληθούν διασφαλίσεις που θα ενισχύουν την ανθεκτικότητα των MMF σταθερής καθαρής αξίας ενεργητικού και την ικανότητά τους να ανταποκρίνονται σε σηµαντικές εξαγορές καλεί την Επιτροπή να υποβάλει, στις αρχές του 2013, µια πρόταση αναθεώρησης του πλαισίου των ΟΣΕΚΑ, εστιάζοντας ιδίως στο ζήτηµα των MMF, βάσει της οποίας θα απαιτείται από τα MMF είτε να υιοθετούν µεταβλητή αξία ενεργητικού βάσει ηµερήσιου υπολογισµού είτε να απαιτείται να υποβάλουν αίτηµα για τραπεζική άδεια περιορισµένου σκοπού και να υπόκεινται σε κεφαλαιακές και άλλες προληπτικές απαιτήσεις, εφόσον διατηρούν σταθερή αξία υπογραµµίζει ότι σε αυτές τις προτάσεις πρέπει να ελαχιστοποιείται το ρυθµιστικό αρµπιτράζ 32. καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της ΟΣΕΚΑ, την ιδέα της θέσπισης συγκεκριµένων διατάξεων περί ρευστότητας για τα MMF, καθορίζοντας ελάχιστες απαιτήσεις για ηµερήσια, εβδοµαδιαία και µηνιαία ρευστότητα [20%, 40%, 60%] και να εφαρµόσει τέλη ρευστότητας εφόσον συντρέχει λόγος, πράγµα που οδηγεί επίσης σε υποχρέωση άµεσης πληροφόρησης στην αρµόδια εποπτική αρχή και την ΕΑΚΑΑ 33. αναγνωρίζει τα οφέλη που αποφέρουν τα διαπραγµατεύσιµα αµοιβαία κεφάλαια (ETF) παρέχοντας στους ιδιώτες επενδυτές πρόσβαση σε ευρύτερο φάσµα περιουσιακών στοιχείων (κατά µείζονα λόγο σε βασικά εµπορεύµατα), αλλά υπογραµµίζει τους κινδύνους που παρουσιάζουν τα ETF σε επίπεδο πολυπλοκότητας, κινδύνου του αντισυµβαλλοµένου, ρευστότητας των προϊόντων και πιθανού ρυθµιστικού αρµπιτράζ προειδοποιεί για τους κινδύνους που σχετίζονται µε συνθετικά ETF λόγω της αυξανόµενης αδιαφάνειας και πολυπλοκότητάς τους, ιδίως όταν τα συνθετικά ETF RR\917120.doc 11/17 PE494.648v02-00
διατίθεται σε ιδιώτες επενδυτές καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να αξιολογήσει και να αντιµετωπίσει αυτές τις πιθανές διαρθρωτικές αδυναµίες στην εν εξελίξει αναθεώρηση ΟΣΕΚΑ 6, λαµβάνοντας υπόψη τις διάφορες κατηγορίες πελατών (π.χ. ιδιώτες επενδυτές, επαγγελµατίες επενδυτές, θεσµικοί επενδυτές) και τα διάφορα προφίλ κινδύνου τους 34. καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει, σε όλες τις νέες νοµοθετικές προτάσεις της, διεξοδικές µελέτες αντικτύπου σχετικά µε τις συνέπειες στη χρηµατοδότηση της πραγµατικής οικονοµίας 35. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο, στην Επιτροπή και στο Συµβούλιο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας. PE494.648v02-00 12/17 RR\917120.doc
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Από την έναρξη ακόµα της χρηµατοπιστωτικής κρίσης το 2007, η οµάδα G20 αποφάσισε τη λήψη µιας ολόκληρης δέσµης κανονιστικών µέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας και της βιωσιµότητας του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. Έκτοτε ισχυροποιήθηκαν, µεταξύ πολλών άλλων µέτρων, και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις για τους χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς, σηµατοδοτώντας έτσι ένα πρώτο βήµα προόδου προς την αυστηρότερη ρύθµιση των οργανισµών αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας και την ανάπτυξη µιας νέας δοµής χρηµατοπιστωτικής εποπτείας. Παρά τα νέα αυτά κανονιστικά πλαίσια, ή ενδεχοµένως λόγω αυτών, ένα πολύ µεγάλο ποσοστό της πιστωτικής διαµεσολάβησης εξακολουθεί να τελεί υπό καθεστώς πληµµελούς παρακολούθησης και ρύθµισης. Υπό αυτό το καθεστώς, οι δραστηριότητες της σκιώδους τραπεζικής πραγµατοποιούνται µέσω οντοτήτων ή χρηµατοπιστωτικών συµβάσεων που δηµιουργούν έναν συνδυασµό λειτουργιών τραπεζικού µεν τύπου, αλλά εκτός του ρυθµιστικού πλαισίου ή υπό ρυθµιστικό καθεστώς το οποίο είτε είναι επιεικές είτε αντιµετωπίζει άλλα ζητήµατα πλην των συστηµικών κινδύνων και δεν παρέχει πρόσβαση σε διευκολύνσεις ρευστότητας κεντρικών τραπεζών ή σε πιστωτικές εγγυήσεις του δηµόσιου τοµέα. Σύµφωνα µε την Πράσινη Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οντότητες όπως οι οντότητες ειδικού σκοπού (SPV), οι ενδιάµεσοι φορείς, τα ειδικά επενδυτικά οχήµατα τύπου SIV, τα αµοιβαία κεφάλαια χρηµαταγοράς (MMF), τα διαπραγµατεύσιµα αµοιβαία κεφάλαια (ETF) ή τα επενδυτικά κεφάλαια θα µπορούσαν ενδεχοµένως να θεωρηθούν οντότητες του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος. Μεταξύ των δραστηριοτήτων της σκιώδους τραπεζικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διακρίνει τις πράξεις επαναγοράς (repos), τον δανεισµό τίτλων και την τιτλοποίηση. εδοµένου ότι πρόκειται για παγκόσµιο φαινόµενο, το Συµβούλιο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB) πρωτοστατεί στις προσπάθειες για τη βελτίωση της παρακολούθησης και ρύθµισης του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος. Έχουν προσδιοριστεί πέντε διαφορετικοί άξονες δράσης για διάφορες πτυχές του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος. Η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS) θα ασχοληθεί µε την περαιτέρω ρύθµιση της διάδρασης µεταξύ τραπεζών και οντοτήτων σκιώδους τραπεζικής η ιεθνής Οργάνωση Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO) θα ασχοληθεί µε τη ρύθµιση για τον µετριασµό των συστηµικών κινδύνων (συµπεριλαµβανοµένων των κινδύνων του τύπου «φυγής» (runs, δηλ. µαζικών και ταυτόχρονων εξαγορών από επενδυτές) των αµοιβαίων κεφαλαίων χρηµαταγοράς (MMFs) η IOSCO, µε τη βοήθεια της BCBS, θα προβεί σε αξιολόγηση των υφιστάµενων απαιτήσεων τιτλοποίησης µια υποοµάδα του FSB θα εξετάσει τη ρύθµιση άλλων οντοτήτων σκιώδους τραπεζικής και µια άλλη υποοµάδα του FSB θα ασχοληθεί µε τον δανεισµό κινητών αξιών και τις συµφωνίες επαναγοράς (repos). Αµέσως µετά τη δηµοσίευση των τελικών αποτελεσµάτων των διαφορετικών αξόνων δράσης, το FSB θα διατυπώσει ορισµένες συστάσεις για την αντιµετώπιση του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος. Σε συνέχεια των εργασιών που δροµολόγησε το FSB, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε στις αρχές του τρέχοντος έτους Πράσινη Βίβλο σχετικά µε το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα, η οποία επικεντρώνεται στους δυνητικούς κινδύνους του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος στην ΕΕ, καθώς και στους πιθανούς τρόπους αντιµετώπισης αυτού του φαινοµένου σε επίπεδο κανονιστικών διατάξεων. Είναι προφανές ότι το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα δεν είναι αυθυπόστατο. Πράγµατι, κατά τη διάρκεια της κρίσης, τα τραπεζικά ιδρύµατα δεν υπέστησαν βαρύτατο πλήγµα µόνο λόγω RR\917120.doc 13/17 PE494.648v02-00
της γενικευµένης αποδιάρθρωσης των αγορών, αλλά και λόγω της έκθεσής τους στο σκιώδες τραπεζικό σύστηµα. Οι τράπεζες επένδυσαν σε προϊόντα τιτλοποίησης (ως επενδυτές, οι τράπεζες αναχρηµατοδότησαν τα εν λόγω τιτλοποιηµένα προϊόντα χρησιµοποιώντας τα ως εγγυήσεις σε συναλλαγές repos) και παρείχαν στήριξη σε πολλές οντότητες του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος υπό τη µορφή πιστωτικών εγγυήσεων. Παρά τις δυνητικές θετικές επιπτώσεις της τιτλοποίησης, οι τράπεζες διατήρησαν τις διασυνδέσεις τους µε οντότητες εκτός ισολογισµού και ανέλαβαν τις περισσότερες ζηµίες. Είναι γεγονός ότι η χρηµατοπιστωτική κρίση ξεκίνησε όταν η αγορά συνειδητοποίησε ότι η τιτλοποίηση δανείων ήταν υποκείµενη σε ατελή κίνητρα και συνεπαγόταν χαµηλά κριτήρια δανειοδότησης (π.χ. δάνεια υψηλού κινδύνου). Τα επενδυτικά οχήµατα ειδικού σκοπού SIV, οι ενδιάµεσοι φορείς εµπορικών χρεογράφων προερχοµένων από τιτλοποίηση (ABCP) και άλλα επενδυτικά οχήµατα που αγόρασαν τα τιτλοποιηµένα προϊόντα αδυνατούσαν να τα αναχρηµατοδοτήσουν και χρειάστηκε να διασωθούν από τους χορηγούς τους, δηλαδή κατά κύριο λόγο από τις τράπεζες. Τα πιστωτικά αµοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου, τα τραπεζικά ιδρύµατα και άλλοι οργανισµοί που είχαν επενδύσει σε τιτλοποιηµένα προϊόντα υπέστησαν µείζονες ζηµίες αποτίµησης βάσει των τρεχουσών τιµών της αγοράς. Τα εν λόγω αµοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου και οι τράπεζες χρηµατοδότησαν επίσης τις επενδύσεις τους σε τιτλοποιηµένα προϊόντα µέσω συµφωνιών επαναγοράς, χρησιµοποιώντας τα συγκεκριµένα τιτλοποιηµένα προϊόντα ως εγγυήσεις. Όταν σηµείωσε πτώση η αξία των τιτλοποιηµένων προϊόντων, και κυρίως εκείνων που περιελάµβαναν δάνεια υψηλού κινδύνου, τα αντισυµβαλλόµενα µέρη των συµφωνιών επαναγοράς είτε προέβησαν σε αύξηση των περικοπών αποτίµησης επί των εγγυήσεων (αναγκάζοντας τους δανειολήπτες να παράσχουν περισσότερες εγγυήσεις) είτε αρνήθηκαν να ανανεώσουν τη χρηµατοδότηση. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε είτε στην αδυναµία των δανειοληπτών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους (όπως στην περίπτωση του οίκου Lehman) ή στην υποχρέωση των µητρικών πιστωτικών οργανισµών να παράσχουν µαζική στήριξη (όπως στην περίπτωση του οίκου Bear Stearns και των οικείων αµοιβαίων κεφαλαίων υψηλού κινδύνου). Για τον λόγο αυτόν, κρίνεται σκόπιµο να διασφαλισθεί µεγαλύτερη διαφάνεια και κατάλληλη αντιµετώπιση σε επίπεδο ρύθµισης για τις διασυνδέσεις µεταξύ των «παραδοσιακών τραπεζών» και των οχηµάτων και πράξεων εκτός ισολογισµού. Παρά τις εν λόγω δυνητικά επικίνδυνες διασυνδέσεις, ο εισηγητής εκφράζει την άποψη ότι ορισµένες από τις οντότητες και τις δραστηριότητες που εµπλέκονται στο σκιώδες τραπεζικό σύστηµα, όπως ορίζεται από το FSB, θα µπορούσαν να αποφέρουν οφέλη στην κανονική οικονοµία και να τονώσουν την οικονοµική ανάπτυξη, συµβάλλοντας στην καλύτερη διασπορά του κινδύνου εκτός του πλαισίου του παραδοσιακού τραπεζικού τοµέα. Εντούτοις, η καλύτερη διασπορά κινδύνου µπορεί να είναι επωφελής για την κανονική οικονοµία µόνο υπό την προϋπόθεση ότι συντελείται σε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας και χωρίς αυξηµένο συστηµικό κίνδυνο. Ως εκ τούτου, ενδείκνυται να γίνει σαφής διάκριση µεταξύ των τραπεζών-εντολέων και των επενδυτικών οχηµάτων ειδικού σκοπού στο πλαίσιο της τιτλοποίησης. Θα πρέπει να γίνει διάκριση µεταξύ των επιθυµητών και των ανεπιθύµητων επιπτώσεων της σκιώδους τραπεζικής. Όπως υπογραµµίζεται στην Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής, έχουν ήδη ληφθεί διάφορα µέτρα για την αντιµετώπιση των συστηµικών κινδύνων που ενέχει το σκιώδες τραπεζικό σύστηµα. Αντίδραση υπήρξε και από την αγορά, και ορισµένες από τις πρακτικές της σκιώδους τραπεζικής εξαφανίστηκαν ήδη από την έναρξη της κρίσης. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη PE494.648v02-00 14/17 RR\917120.doc
το γεγονός ότι τα καινοτόµα χαρακτηριστικά του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος ενδέχεται να οδηγήσουν σε νέες εξελίξεις που µπορεί να αποτελέσουν πηγή συστηµικού κινδύνου, ο οποίος θα πρέπει να αντιµετωπιστεί. Για να επιτευχθεί η δέουσα αντιµετώπιση του κινδύνου αυτού, θα πρέπει να δηµιουργηθούν τα απαραίτητα µέσα παρακολούθησης ώστε να διαµορφωθεί απτή εικόνα ολόκληρου του συστήµατος πιστωτικής διαµεσολάβησης. Καταρχάς, για την επίτευξη ολοκληρωµένης επισκόπησης του τοπίου της σκιώδους τραπεζικής κρίνεται επιτακτική η ανάγκη να διασφαλιστούν περισσότερα και αξιόπιστα στοιχεία, καθώς και αναλυτικές ικανότητες. Ο εισηγητής φρονεί ότι η ΕΚΤ, σε συνεργασία µε το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Συστηµικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), καλούνται να διαδραµατίσουν σηµαντικό ρόλο εν προκειµένω. Η πρωτοβουλία για τη δηµιουργία βάσης δεδοµένων σχετικά µε τις συµφωνίες επαναγοράς µπορεί να αποτελέσει καίριο βήµα προόδου προς την εξασφάλιση µεγαλύτερης διαφάνειας. Επιπλέον, προκειµένου να καθίσταται σαφής η µεταβίβαση κινδύνου στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα και να προσδιορίζεται ποιος αγοράζει τι και από ποιον, καθώς και πώς αντιµετωπίζεται ο µεταβιβαζόµενος κίνδυνος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εκπονήσει επειγόντως µελέτη σκοπιµότητας σχετικά µε τη σύσταση δηµόσιας υπηρεσίας κοινής ωφελείας. εύτερον, οι ανωτέρω εργασίες χαρτογράφησης στοιχείων αναµένεται να καταστήσουν δυνατό τον προσδιορισµό των πτυχών του σκιώδους τραπεζικού συστήµατος που αποφέρουν οφέλη για την πραγµατική οικονοµία όσο και εκείνων που εγείρουν ανησυχίες σχετικά µε τον συστηµικό κίνδυνο ή το ρυθµιστικό αρµπιτράζ, όπως υπέρµετρες δραστηριότητες αλλαγής της λήξης και της ρευστότητας, µόχλευση και ρυθµιστικό αρµπιτράζ. Αφού προσδιοριστούν, οι συστηµικοί αυτοί κίνδυνοι θα πρέπει να αντιµετωπίζονται στο πλαίσιο ενός βελτιωµένου καθεστώτος παρακολούθησης και ρύθµισης. Κατά συνέπεια, ο εισηγητής είναι της άποψης ότι, κατά τους προσεχείς µήνες, θα πρέπει/θα µπορούσαν να διερευνηθούν εµπεριστατωµένα οι ακόλουθες προτάσεις: Α. Σύµφωνα µε τη θέση της Επιτροπής Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής στον φάκελο CRD IV, ενδείκνυται η επιβολή κεφαλαιακού χειρισµού των παροχών ρευστότητας σε διαρθρωµένα επενδυτικά οχήµατα και ενδιάµεσους φορείς (SIV), καθώς και ο καθορισµός του ορίου των µεγάλων χρηµατοδοτικών ανοιγµάτων στο 25% των ιδίων κεφαλαίων για όλες τις µη ρυθµιζόµενες οντότητες επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το ενδεχόµενο επέκτασης των απαιτήσεων CRD IV σε µη τραπεζικές οντότητες. Β. Για την αύξηση της αξιοπιστίας των τραπεζικών ισολογισµών, καλείται η Επιτροπή να διερευνήσει, έως τις αρχές του 2013, τα κατάλληλα µέσα µε τα οποία θα διασφαλίζεται ότι οι οντότητες που δεν έχουν υποβληθεί σε λογιστική ενοποίηση προβαίνουν σε ενοποίηση προληπτικής εποπτείας. Γ. Ο εισηγητής καλεί περαιτέρω την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει νοµοθετική πρόταση για τον διαχωρισµό µεταξύ των δραστηριοτήτων λιανικής και επενδύσεων των τραπεζών.. Η αγορά των συµφωνιών επαναγοράς (repos) και του δανεισµού τίτλων διαδραµατίζει σηµαντικό λειτουργικό ρόλο στη χρηµατοδότηση των RR\917120.doc 15/17 PE494.648v02-00
χρηµατοπιστωτικών οργανισµών. Απαιτείται, ωστόσο, επειγόντως µεγαλύτερη διαφάνεια προς τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει να παρέχεται στις ρυθµιστικές αρχές η δυνατότητα να επιβάλλουν ελάχιστες περικοπές αποτίµησης ή επίπεδα περιθωρίων ασφαλείας για τις αγορές εγγυηµένης χρηµατοδότησης. Ε. Παρότι η πρακτική της τιτλοποίησης µπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην κατανοµή των κινδύνων, απαιτείται επειγόντως µεγαλύτερη διαφάνεια. Για τον λόγο αυτόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει, έως τις αρχές του 2013, νοµοθετική πρόταση για την επιβολή ανώτατου ορίου στον επιτρεπόµενο αριθµό πράξεων επανατιτλοποίησης ενός πιστωτικού προϊόντος. Επιπροσθέτως, ενδείκνυται να ληφθούν περισσότερα µέτρα για την περαιτέρω τυποποίηση των τιτλοποιηµένων προϊόντων, καθώς και για την καθιέρωση αυστηρότερων απαιτήσεων διακράτησης. ΣΤ. Τα MMF έχουν διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στη χρηµατοπιστωτική κρίση. Αναγνωρίζοντας τις διαφορές µεταξύ των MMF στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει, στις αρχές του 2013, νοµοθετική πρόταση, βάσει της οποίας είτε τα MMF θα υποχρεούνται να µετασχηµατίζονται σε µεταβλητή αξία ενεργητικού βάσει ηµερήσιου υπολογισµού είτε θα απαιτείται από τα MMF που διακρατούν σταθερή αξία ενεργητικού να υπόκεινται σε κεφαλαιακές απαιτήσεις. Ζ. Ο εισηγητής αναγνωρίζει τη σηµασία των διαπραγµατευόµενων αµοιβαίων κεφαλαίων (ETF) ως επενδυτικών µέσων. Ωστόσο, τα ETF ενέχουν κινδύνους σε επίπεδο πολυπλοκότητας, κινδύνου του αντισυµβαλλοµένου, ρευστότητας των προϊόντων και πιθανού ρυθµιστικού αρµπιτράζ. Κρίνεται, εποµένως, σκόπιµο να υποβληθεί, στις αρχές του 2013, νοµοθετική πρόταση για την αντιµετώπιση αυτών των διαρθρωτικών αδυναµιών. PE494.648v02-00 16/17 RR\917120.doc
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ηµεροµηνία έγκρισης 22.10.2012 Αποτέλεσµα της τελικής ψηφοφορίας +: : 0: 39 0 1 Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Burkhard Balz, Elena Băsescu, Leonardo Domenici, Derk Jan Eppink, Diogo Feio, Markus Ferber, Elisa Ferreira, Ildikó Gáll-Pelcz, Sven Giegold, Sylvie Goulard, Liem Hoang Ngoc, Syed Kamall, Wolf Klinz, Jürgen Klute, Philippe Lamberts, Hans-Peter Martin, Ivari Padar, Alfredo Pallone, Olle Schmidt, Edward Scicluna, Peter Simon, Peter Skinner, Theodor Dumitru Stolojan, Kay Swinburne, Sampo Terho, Marianne Thyssen, Ramon Tremosa i Balcells, Corien Wortmann-Kool, Pablo Zalba Bidegain, Ρόδη Κράτσα-Τσαγκαροπούλου, Άννυ Ποδηµατά Jean-Pierre Audy, Saïd El Khadraoui, Sari Essayah, Roberto Gualtieri, Danuta Maria Hübner, Sophia in t Veld, Olle Ludvigsson, Thomas Mann, Sirpa Pietikäinen, Gianni Pittella, Nils Torvalds RR\917120.doc 17/17 PE494.648v02-00