H συμβολή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στην τοπική ανάπτυξη του Βορείου Έβρου ΦΩΗ ΧΡΗΣΟ-ΘΕΟΦΡΑΣΟ Υπ.Διδάκτωρ, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Περίληψη Η επέκταση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στον βόρειο Έβρο την τελευταία δεκαετία δημιούργησε ένα νέο πόλο ανάπτυξης της περιοχής με επίκεντρο την πόλη της Ορεστιάδας. Η Ορεστιάδα μέσα σε αυτά τα δέκα χρονιά εξελίχθηκε από μια μικρή αγροτική πόλη σε μια αξιοσημείωτη φοιτητούπολη με έντονο ρυθμό ανάπτυξης και ιδιαίτερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά. Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι η καταγραφή και η διερεύνηση των επιπτώσεων που προκάλεσε η εισαγωγή του πληθυσμού των φοιτητών τόσο στον δομημένο κοινωνικό ιστό της πόλης όσο και στην οικονομική ζωή. Πιο συγκεκριμένα αναλύονται οι κατά βάση θετικές αλλαγές που επήλθαν στον πληθυσμό της Ορεστιάδας, στην οικοδομική ανάπτυξη της πόλης, στην ανεργία, στις παροχές υπηρεσιών, στην δημιουργία νέων επιχειρήσεων, στον πολιτισμό και αθλητισμό. Από την έρευνα με την χρήση πρωτογενών και δευτερογενών στοιχείων προέκυψαν και αρνητικά χαρακτηριστικά τα οποία σχετίζονται με το παρεχόμενο επίπεδο εκπαίδευσης καθότι τα νεοϊδρυθέντα τμήματα αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα υποδομών. Λέξεις Κλειδιά Τοπική ανάπτυξη, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ορεστιάδα. 1. Εισαγωγή Η ελληνική περιφέρεια τις τελευταίες δεκαετίες ωφελήθηκε πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως από την ίδρυση και εγκατάσταση τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε μειονεκτικές και λιγότερο ευνοημένες περιοχές. Τα αιτήματα των τοπικών κοινωνιών για την οικονομική ανάπτυξη τους και για την εισροή πόρων σε αυτές έγιναν δεκτά από τις εκάστοτε κυβερνήσεις με την δημιουργία τεχνολογικών και πανεπιστημιακών σχολών στην πλειοψηφία των επαρχιακών πόλεων της χώρας. Όλη αυτή η διαδικασία είχε σαν αποτέλεσμα από τη μια να εξυπηρετηθούν οι τροπικές απαιτήσεις, και κάποιες φορές ακόμα και κομματικά συμφέροντα, με την οικονομική ανάπτυξη των διάφορων περιοχών από την άλλη όμως δημιουργήθηκε ένα μεγάλο έλλειμμα στο επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης που αποτελεί τροχοπέδη για την εξέλιξη των φοιτητών αυτών των ιδρυμάτων. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να εντοπίσει και να διερευνήσει όλες τις πτυχές αυτής της αναπτυξιακής διαδικασίας χρησιμοποιώντας ως αντικείμενο μελέτης το παράδειγμα της επέκτασης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στην τέταρτη έδρα του στην πόλη της Ορεστιάδας.
2. Θεωρητικό πλαίσιο Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία το μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης της χώρας είχε ως ένα από τους κύριους πυλώνες διαμόρφωσης του, την δημιουργία τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε περιφερειακές δυσπρόσιτες και μειονεκτούσες περιοχές της χώρας. Σκοπός της ίδρυσης αυτών των ιδρυμάτων ήταν και συνεχίζει να είναι μέχρι σήμερα η άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων μέσω της δημιουργίας εξειδικευμένου ανθρωπίνου δυναμικού αφενός και της οικονομικής ενίσχυσης των λιγότερο ανεπτυγμένων περιοχών αφετέρου. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συμβάλλουν στην κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη των περιοχών στις όποιες βρίσκονται. Η τοπική κοινωνία όμως στην Ελλάδα ενδιαφέρεται κυρίως μόνο για την ύπαρξη του ιδρύματος στην περιοχή ως πόλο έλξης και παραμονής των φοιτητών οι οποίοι και τονώνουν το εισόδημα διάφορων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας των τοπικών κοινωνιών (Τσούνης 2007). Όλες οι απόψεις για το ρόλο των περιφερειακών πανεπιστημίων, σχετίζονται με την θέση ότι το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα αποτελεί ένα εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη. Τόσο για την αύξηση της ενεργούς ζήτησης, όσο και για την γενικότερη ποιοτική αναβάθμιση της περιοχής (ρυμοτομία, συγκοινωνία, ύδρευση, αποχέτευση ). Η τοπική κοινωνία και αυτή βλέπει το πανεπιστήμιο, ως κυρίαρχο μέσο αύξησης της ενεργούς ζήτησης. Σε περιόδους όπου η μειωμένη κατανάλωση και η έλλειψη επενδύσεων σε σχέση με την πρωτεύουσα είναι κυρίαρχα στοιχεία η προσθήκη μεγάλης ομάδας καταναλωτών και μάλιστα νέων ανθρώπων, είναι σημαντικό γεγονός. Γι αυτό η ιδεολογία της πίεσης των τοπικών κοινωνιών για τη δημιουργία πανεπιστημιακής σχολής, ήταν στη βάση της λειτουργίας πολυπρόσωπων κρατικών οργανισμών που θα συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της περιοχής. Η εγκατάσταση πανεπιστημίων προϋπολογιζόταν από την τοπική κοινωνία βάση του αριθμού των φοιτητών και του προσωπικού που θα λειτουργούσαν ενισχυτικά στις τοπικές αγορές (ενοίκια, διατροφή, ένδυση, διασκέδαση ). Ουσιαστικά πολλές προτεραιότητες που υπαγόρευσαν την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων στην περιφέρεια δεν είναι κυρίως εκπαιδευτικές, αλλά κυρίως αναπτυξιακές (Λαμπριανίδης 1993). Η ίδρυση περιφερειακών ανωτάτων ιδρυμάτων στη χώρα μας, πέρα από την σημαντική συμβολή τους στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών, ικανοποιεί και ένα αίτημα ισότητας ευκαιριών. Έχει υποστηριχθεί ότι η ίδρυση τους έγινε για λόγους τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, ως μέτρο αύξησης της κοινωνικής δικαιοσύνης σχετικά με την ανισοκατανομή πόρων μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, για εθνικούς λόγους, εκπαιδευτικούς, άλλα και για πολιτικές σκοπιμότητες και τοπικιστικές επιδιώξεις ενώ έντονος είναι ο προβληματισμός για την έλλειψη σχεδιασμού και προγραμματισμού στην ίδρυση και την λειτουργία τους (Λαμπριανίδης 1993). Η λειτουργία ενός περιφερειακού ανώτατου ιδρύματος έχει μακροχρόνια αναπτυξιακά αποτελέσματα μέσω της αύξησης της προσφοράς εξειδικευμένων υπηρεσιών στην περιοχή και τη δημιουργία ικανότερου και πιο εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Τα κυριότερα σημεία συνάντησης του πανεπιστημίου με την τοπική κοινωνία σύμφωνα με τον Πανούση (1991) είναι τα εξής: 1. Η αγορά εργασίας και η απασχόληση των αποφοίτων 2. Η ανάπτυξη της τοπικής - περιφερειακής οικονομίας, όπου εδρεύει το πανεπιστήμιο 3. Η μείωση της εσωτερικής μετανάστευσης και η συγκράτηση του επιστημονικού προσωπικού 4. Τα έξοδα λειτουργίας των ιδρυμάτων ως αποδοτική επένδυση
5. Η αύξηση της παραγωγικότητας 6. Τα κονδύλια που υπάρχουν για την έρευνα και τεχνολογία και τα αποτελέσματα των ερευνών και ανάπτυξης της τεχνολογίας 7. Την καλλιέργεια νέας αντίληψης για την οικονομική συμπεριφορά του πολίτη, την ανάπτυξη και την αποκέντρωση της περιφέρειας Οι επιπτώσεις από την χωροθέτηση μιας πανεπιστημιακής μονάδας σε μια περιφέρεια είναι η αύξηση της κατανάλωσης αγαθών, οι αυξημένες απιστήσεις για παροχή υπηρεσιών, η ροή πόρων από άλλες περιφέρειες προς την εν λόγω περιφέρεια, οι διαδικασίες συγκράτησης πόρων στην ιδία την περιφέρεια και η τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας (ΚΕΠΕ, 1985). Σύμφωνα με τους Γκίκα & Χυζ (2007) το πανεπιστήμιο πρέπει να αντιμετωπίζεται ως καταλυτής για την μακροχρόνια ανάπτυξη μιας περιοχής. Αλλά για να αποτελέσει ένα τριτοβάθμιο ίδρυμα καταλυτή για την μακροχρόνια ανάπτυξη πρέπει να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις λειτουργίας αυτών των ιδρυμάτων, κάποιοι ελάχιστοι όροι της αποτελεσματικής λειτουργίας του πανεπιστημίου όπως Η εξασφάλιση της ύπαρξης αρκετών τμημάτων με ειδικά αντικείμενα, τα οποία δεν προσφέρονται στα κεντρικά πανεπιστήμια ή με σπουδές μεταπτυχιακού επίπεδου. Η εξασφάλιση της κινητικότητας ανθρώπων και πληροφοριών μέσω λειτουργίας σύγχρονων και πολύ καλά οργανωμένων βιβλιοθηκών και δυνατότητας διοργάνωσης και παρακολούθησης συνεδρίων. Ύπαρξη μιας κρίσιμης μάζας φοιτητών και διδασκόντων έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια ακαδημαϊκή κοινότητα. Υψηλής ποιότητας κτιριακές εγκαταστάσεις, υποδομές και εξοπλισμός Τέλος στο εσωτερικό της κάθε περιφέρειας απαιτείται χωροταξική συγκέντρωση των σχολών κατά γνωστική ενότητα. Τα τμήματα που θα εγκαθίστανται σε μια πόλη θα πρέπει να συγκροτούν μια ευρύτερη γνωστική ενότητα. Κατά συνέπεια δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση μεμονωμένων τμημάτων σε μια πόλη έδρα.. 3. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης & Ορεστιάδα Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Δ.Π.Θ.) ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1973 με το Νομοθετικό Διάταγμα υπ' αριθ. 87 της 27 Ιουλίου 1973, και ξεκίνησε την λειτουργία του το ακαδημαϊκό έτος 1974-1975. Η διοίκηση του Δ.Π.Θ. έχει ως έδρα της την Κομοτηνή, η οποία είναι η πρωτεύουσα της Διοικητικής Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Στο Δ.Π.Θ. λειτουργούν σήμερα δύο σχολές και δεκαοκτώ τμήματα σε τέσσερις πόλεις της Θράκης - επτά στην Κομοτηνή, πέντε στην Ξάνθη, τέσσερα στην Αλεξανδρούπολη και δύο στην Ορεστιάδα. Συνολικά φοιτούν 12,466 φοιτητές. (www.duth.gr). Η Νέα Ορεστιάδα είναι η βορειότερη πόλη της Ελλάδας. Απέχει 2 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή από τον ποταμό Έβρο που είναι το φυσικό όριο Ελλάδας - Τουρκίας. Απέχει από την Αδριανούπολη 23 χιλιόμετρα και από το Τριεθνές (σύνορα Ελλάδας - Τουρκίας - Βουλγαρίας) 64 χιλιόμετρα. Ιστορικά πρόκειται για μια νέα πόλη που δημιουργήθηκε το 1923 μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης με αρχικούς κατοίκους πρόσφυγες από το Κάραγατς και την Αδριανούπολη. Η πόλη και τα δημοτικά διαμερίσματα της
Νέας Ορεστιάδας έχουν πληθυσμό 21.730 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Έχει υψόμετρο 40 μέτρα και απέχει οδικά από την πρωτεύουσα του νομού Αλεξανδρούπολη 110 χλμ., από τη Θεσσαλονίκη 458χλμ. και από την Αθήνα 961 χλμ.(www.agro.duth.gr) Η περιοχή της Ορεστιάδας είναι μια από της πιο εύφορες και παραγωγικές περιοχές της Ελλάδας με ύπαιθρο που διακρίνεται για την ομορφιά και τον πλούτο της. Χαρακτηρίζεται από το σύγχρονο ρυμοτομικό σχέδιο και από την έντονη οικονομική δραστηριότητα. Συνορεύει δυτικά και βόρεια με τη Βουλγαρία, βόρεια και ανατολικά με την Τουρκία και νότια με την επαρχία Διδυμοτείχου. Η Νέα Ορεστιάδα και η επαρχία της αποτελούν ένα ζωτικό χώρο της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής ταυτόχρονα επικράτειας, που διακρίνονται για την καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων, τη σπουδαία γεωστρατηγική της θέση στα Βαλκάνια, τον Εύξεινο Πόντο και τη Μικρά Ασία, την ανοδική αναπτυξιακή της προσπάθεια στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας και της βιοτεχνίας, την ορθολογική διοικητική της οργάνωση, την πλούσια πολιτιστική της παράδοση, τη δυναμική αθλητική της πορεία. Τέλος η Ορεστιάδα έχει επιλεγεί ως στρατηγικός πόλος εξισορρόπησης του τεράστιου και ραγδαία αναπτυσσόμενου πανεπιστημίου της Αδριανούπολης, το οποίο αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Τουρκίας, με 30.000 συνολικά φοιτητές. Στην πόλη της Ορεστιάδας εδρεύουν δυο τμήματα το Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης και το Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων. Οι απόφοιτοι και των δυο τμημάτων εγγράφονται στο Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και οι πρώτοι εργάζονται ως γεωπόνοι ενώ οι δεύτεροι ως δασολόγοι. Αποστολή του Τμήματος Αγροτικής Ανάπτυξης είναι να καλλιεργεί και να προάγει την επιστήμη της Γεωπονίας με προσανατολισμό τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις στην επιστήμη αυτή, τις εξελίξεις στους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και τις τεχνικές και κοινωνικές διαδικασίες ανάπτυξης του αγροτικού χώρου και ιδιαίτερα των αγροτικών - ακριτικών περιοχών (ΦΕΚ 179/6-9-1999 Π.Δ. 208 άρθρο 1).(www.agro.duth.gr). Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Π.Δ. 203/99, ο σκοπός της ίδρυσης και λειτουργίας του τμήματος είναι η καλλιέργεια και προαγωγή της Δασολογικής επιστήμης, και της επιστήμης του περιβάλλοντος με ιδιαίτερη έμφαση, στην κατεύθυνση της διαχείρισης των φυσικών πόρων και την κατάρτιση επιστημόνων ικανών να μελετούν, ερευνούν, κατανοούν και εφαρμόζουν σύγχρονες μεθόδους για την ανάπτυξη, βελτίωση, προστασία και διαχείριση των δασών και δασικών εκτάσεων και του φυσικού περιβάλλοντος.(www.fmenr.duth.gr). Σήμερα στην πόλη διαμένουν 455 φοιτητές, με την πλειοψηφία αυτών να φοιτάει στο τμήμα αγροτικής ανάπτυξης. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι παρόλο που ο αριθμός των εισακτέων είναι ευρύς (περίπου 300 κάθε έτος και στα δυο τμήματα) ο αριθμός των παραμενόντων φοιτητών είναι συγκριτικά μικρότερος καθώς πολλοί εισακτέοι παίρνουν μεταγραφή για κεντρικά πανεπιστήμια, ενώ άλλοι αποφασίζουν να ξαναδώσουν εξετάσεις καθώς η απόσταση και το αντικείμενο σπουδών αποτελούν περιοριστικούς παράγοντες για αυτούς. 4. Μεθοδολογία έρευνας πεδίου Για την επίτευξη των σκοπών τη έρευνας πραγματοποιήθηκε έρευνα πεδίου με την χρήση ερωτηματολογίου. Ως μέθοδος δειγματοληψίας εφαρμόστηκε η απλή τυχαία δειγματοληψία, εξαιτίας της απλότητας της και της λιγότερης δυνατής απαιτούμενης γνώσης, σχετικά με τον πληθυσμό από οποιαδήποτε άλλη μέθοδο (Δαμιανού, 1999). Η επιλογή του δείγματος επιχειρήθηκε να είναι όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική όσον
αφορά την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και την απασχόληση των ερωτώμενων. Επιπλέον η διανομή των ερωτηματολογίων έγινε σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα και αναλογικά με τον πληθυσμό που διαθέτουν έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης καταγραφή των ενδεχόμενων διαφορετικών απόψεων και ενδοδημοτικών αντιθέσεων. Έτσι το δείγμα της έρευνας αποτελούσαν 100 μόνιμοι κάτοικοι του δήμου Ορεστιάδας. Η έρευνα πεδίου πραγματοποιήθηκε από τον Αύγουστο του 2008 έως και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Μετά την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων από τους κατοίκους ακολούθησε η κωδικοποίηση των μεταβλητών και η εισαγωγή των δεδομένων στο στατιστικό πακέτο SPSS v 15.0. Συμφώνα με τα αποτελέσματα της περιγραφικής στατιστικής το 49% των ερωτηθέντων ήταν άντρες και το 51% γυναίκες. Το 25% του δείγματος στο δήμο ήταν ηλικίας 20 με 30 ετών, το 28% ηλικίας 30 με 40 και 33% ήταν 40 με 50 ετών. Όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο των μελών του δείγματος το 41% είναι απόφοιτοι Λυκείου, το 10% απόφοιτοι Γυμνασίου, το 31% απόφοιτοι ΑΕΙ/ΤΕΙ, 10% απόφοιτοι τεχνικής εκπαίδευσης, 5% έχει μεταπτυχιακό ή διδακτορικό ενώ 2% είναι απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης. Ποσοστό πάνω από το 80% του δείγματος απάντησε ότι οι επιπτώσεις από την παρουσία των φοιτητών είναι θετικές για την πόλη της Ορεστιάδας, ότι η δημιουργία του πανεπιστημίου συνέβαλλε στην ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής και ότι η σημαντικός παράγοντας για την προσέλκυση επενδύσεων και για την αύξηση της επιχειρηματικότητας είναι οι φοιτητές. Το δεδομένο αυτό συμβαδίζει και με τα στοιχεία του εμπορικού και βιοτεχνικού συλλόγου Ορεστιάδας όπου παρατηρήθηκε μια αύξηση 8,5% στην δημιουργία επιχειρήσεων τα αντικείμενα των οποίων σχετίζονται με τους φοιτητές (καφετέριες, μπαρ, εστιατόρια, ταχυφαγεία, καταστήματα γραφικής ύλης και φωτοτυπιών, φροντιστήρια). Έτσι ως φυσικό επακόλουθο έρχεται και η αύξηση του εισοδήματος των κατοίκων καθώς το 37% του δείγματος δήλωσε ότι λαμβάνει έσοδα που προέρχονται από του φοιτητές. Όμως το 57% του δείγματος είναι μερικώς ικανοποιημένο από την αύξηση στα εισοδήματα λόγω των φοιτητών καθώς υποστηρίζει ότι η οικονομική κατάσταση της περιοχής θα ήταν καλύτερη εάν έμεναν όλοι οι εισαχθέντες φοιτητές εκεί καθώς πολλοί από αυτούς παίρνουν μεταγραφή είτε ξαναδίνουν εξετάσεις. Εδώ θα πρέπει να ειπωθεί ότι το 91% ζητά την ίδρυση και νέων τμημάτων στην πόλη πιστεύοντας ότι έτσι θα βελτιωθούν ακόμα περισσότερο τα οικονομικά μεγέθη της περιοχής. Όσον αφορά την ενσωμάτωση των φοιτητών στον κοινωνικό ιστό το 93% του δείγματος πιστεύει ότι αυτοί εντάσσονται εύκολα ή σχετικά εύκολα και ότι πλέον αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του κοινωνικού περιβάλλοντος τους.. Ακόμα το 85% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι το πανεπιστήμιο είναι ένα σημαντικό κίνητρο για την παραμονή των ντόπιων νέων στην περιοχή καθώς μπορούν να σπουδάσουν κοντά στο σπίτι τους ένα γεωτεχνικό αντικείμενο που συνδέεται με τα αγροτικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της περιοχής. 6. υμπεράσματα και ερευνητικές προοπτικές Η απόφαση για την επέκταση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στην πόλη της Ορεστιάδας ήταν μια κατεξοχήν πολιτική απόφαση. Η τοπική κοινωνία ασκώντας έντονες πιέσεις προς την τοπική και κεντρική διοίκηση απαιτούσε εδώ και για μεγάλο χρονικό διάστημα την ίδρυση πανεπιστημιακών σχολών στον βόρειο Έβρο. Ιδιαίτερο επιχείρημα τους, επικαλούμενοι λόγους εθνικούς συμφέροντος ήταν η ύπαρξη του πανεπιστημίου της Θράκης (Thrakya University) στην γειτνιάζουσα τουρκική μεθοριακή πόλη της Ανδριανούπολης (Edirne), μια πόλη με 120.000 κατοίκους και με 30.000
φοιτητές. Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι η διοίκηση του πανεπιστημίου ήταν αντίθετη σε μια τέτοια επέκταση εκτός των ορίων της μέχρι τότε υπάρχουσας δομής του πανεπιστημίου. Κύριος λόγος αυτής της αρνητικής στάσης ήταν η σημαντικότατη έλλειψη οικονομικών πόρων και υποδομών για την ορθή εκπόνηση ενός τέτοιου εγχειρήματος. Έτσι λοιπόν κατά την δεκαετή λειτουργία των δυο τμημάτων στην πόλη της Ορεστιάδας έχουν παρατηρηθεί σημαντικότατα προβλήματα υποδομών. Αυτά αφορούν τόσο τον κτιριακό και εργαστηριακό εξοπλισμό όσο και τις υποδομές σε ανθρώπινο δυναμικό. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες από το πανεπιστήμιο να είναι κατωτέρου επίπεδου του και να παρουσιάζεται έτσι σημαντικό έλλειμμα στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι οι απόφοιτοι και των δυο τμημάτων αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα επαγγελτικής αποκατάστασης καθώς τόσο ο γεωπονικός όσο και ο δασολογικός κλάδος είναι εδώ και χρόνια κορεσμένοι. Μάλιστα οι απόφοιτοι κάθε χρονιά είναι πολλαπλάσιοι των προσφερόμενων θέσεων από την αγορά εργασίας. Είναι εμφανές λοιπόν ότι και εδώ υπήρξε ελλιπής και λάθος σχεδιασμός από την κεντρική διοίκηση καθώς τα γνωστικά αντικείμενα των σχολών κρίνονται ως μη ανταγωνιστικά από την αγορά εργασίας. Επομένως έχουμε την δημιουργία καινούργιων τμημάτων με βάση κορεσμένα και μη καινοτόμα γνωστικά αντικείμενα. Πέρα από αυτά τα αρνητικά χαρακτηριστικά είναι γεγονός ότι η επέκταση του πανεπιστημίου στην Ορεστιάδα επέδρασε θετικότατα στην ολοκληρωμένη τοπική ανάπτυξη και την οικονομική αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας. Χαρακτηριστικά αυτής της διαδικασίας είναι η οικοδομική ανάπτυξη της πόλης με την δημιουργία νέων πολυκατοικιών, η δημιουργία νέων επιχειρήσεων συσχετιζόμενων με τον φοιτητικό πληθυσμό της πόλης, επιχειρήσεις οι οποίες δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας με αποτέλεσμα να υπάρχει αύξηση της απασχόλησης. Ακόμα υπήρξε μεγάλη εισροή χρημάτων από τα έξοδα διαβίωσης και κίνησης των φοιτητών, χρήματα τα οποία αποκτώνται σε άλλες αγορές και κοινωνίες και καταναλώνονται στην τοπική οικονομία της Ορεστιάδας αυξάνοντας έτσι το οικογενειακό εισόδημα συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων όπως είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Ο ίδιος ο πανεπιστημιακός οργανισμός δημιούργησε και αυτός θέσεις εργασίας (διοικητικό, ερευνητικό, διδακτικό προσωπικό) οι οποίες καλύφθηκαν κυρίως από το τοπικό εργατικό δυναμικό. Εν κατακλείδι μπορεί να ειπωθεί ότι σαφέστατα τα πανεπιστήμια αποτελούν δυναμικό μοχλό ανάπτυξης μιας περιοχής. Θα πρέπει όμως κατά την ίδρυση τους να λαμβάνεται υπόψη η αγορά εργασίας και να δημιουργούνται τμήματα που να συνδυάζονται αρμονικά με την κάθε περιοχή, να είναι ανταγωνιστικά και καινοτόμα. Για αυτό και πρέπει να υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός για την σωστή χωροθέτηση των τμημάτων. Ακόμα θα πρέπει να εξασφαλίζονται οι καλύτερες δυνατές συνθήκες φοίτησης για τους νέους και τις νέες της χώρας με την παροχή αρίστης ποιότητας εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Αυτό όμως προϋποθέτει την ανάπτυξη των κατάλληλων υποδομών και την ορθολογική χρήση του εξειδικευμένου ανθρωπίνου κεφαλαίου πολύ πριν την έναρξη λειτουργίας ενός τμήματος. Έτσι με την σωστή οργάνωση και τον προγραμματισμό σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο και με την συνεργασία τοπικής αυτοδιοίκησης και Υπουργείου Παιδείας μπορεί να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα που είναι η ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας και των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με την ταυτόχρονη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών εκπαίδευσης.
Βιβλιογραφία Ελληνόγλωσση Γκίκας Γ. & Χυζ Α. (2007). Τριτοβάθμια εκπαίδευση και περιφερειακή ανάπτυξη. Στο(Επιμ. Γκίκας Γ & Χυζ Α.) Ο αναπτυξιακός ρόλος των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. σελ 11-21. Δαμιανού, Χ. (1999). Μεθοδολογία δειγματοληψίας: Τεχνικές και εφαρμογές. Εκδόσεις Αίθρα. Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (1983). Χωροθέτηση Αποκέντρωση των Α.Ε.Ι. Θέματα Προγραμματισμού, Αθήνα. Λαμπριανίδης Λ. (1993). Περιφερειακά πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Εκδόσεις Παρατηρητής. Θεσσαλονίκη. Πανούσης Γ. (1991). Η ανύπαρκτη συμβολή των ελληνικών πανεπιστημίων στην οικονομία. Η περίπτωση του πανεπιστημίου Θράκης. Οικονομικός Ταχυδρόμος. Τσούνης Ν. (2007). ΑΕΙ και περιφερειακή ανάπτυξη: Η περίπτωση του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας. Στο (Επιμ. Γκίκας Γ & Χυζ Α.) Ο αναπτυξιακός ρόλος των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. σελ 67-84.