117 Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Μ Ε Τ Α Λ Λ Ε Υ Τ Ι Κ Ω Ν Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ω Ν Βασ. Γεωργίου Β 10 & Ρηγίλλης, Αθήνα 106 74 Τηλ: 210-7215900, Fax: 210-7215950, e-mail: info@ sme.gr Ενηµερωτική Έκθεση Πεπραγµένων Νοεµβρίου 2012
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α..Σ. 12-11-2012 Β. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Μισθώµατα δηµόσιων µεταλλευτικών χώρων και τέλη επί Οριστικών Παραχωρήσεων Γ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ηµιουργία ιστοσελίδας www.orykta.gr Συνάντηση µε την Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής Συµµετοχή ΣΜΕ στο δεύτερο διεθνές µεταλλευτικό συνέδριο για τον ορυκτό πλούτο της Σερβίας και την ανάπτυξή του Συµµετοχή ΣΜΕ στο European Minerals Forum ΣΜΕ και Ευρωπαϊκά Θέµατα Ανανέωση της οδηγίας 2011/92/ΕΚ περί εκτίµησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Ε.Ι.Α.) από διάφορα έργα 2
Α..Σ. 12-11-2012 Τα κυριότερα θέµατα ήσαν: Περιφερειακός χωροταξικός σχεδιασµός Οριστικές Παραχωρήσεις και µισθώµατα δηµοσίων µεταλλείων, συνάντηση µε Υφυπουργό ΠΕΚΑ κ. Παπαγεωργίου Νέο λατοµικό νοµοσχέδιο παρεµβάσεις ΣΜΕ Innovation Partnership και συµµετοχή Υφυπουργού ΠΕΚΑ κ. Παπαγεωργίου Επικοινωνιακές δράσεις ΣΜΕ Β. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Μισθώµατα δηµόσιων µεταλλευτικών χώρων και τέλη επί Οριστικών Παραχωρήσεων: Σε συνέχεια της συνάντησης που είχαµε στις 12/10/2012 µε τον Υφυπουργό ΠΕΚΑ κ. Α. Παπαγεωργίου σχετικά µε το θέµα αυτό, παραθέσαµε περιληπτικά τις βασικότερες θέσεις µας και οικονοµικά στοιχεία που αποδεικνύουν τα προβλήµατα που θα δηµιουργηθούν από τις αυξήσεις των µισθωµάτων και την επιβολή τελών επί Ο.Π. Οι κυριότερες των απόψεων που κατατέθηκαν σε αναλυτική επιστολή ήσαν: Τα ελληνικά µεταλλεύµατα, εξαιρουµένου του χρυσού αργύρου, είναι φτηνές πρώτες ύλες που αντιµετωπίζουν έντονο ανταγωνισµό από τρίτες χώρες οι οποίες διαθέτουν µεγάλα κοιτάσµατα φτηνής επιφανειακής εκµετάλλευσης, χωρίς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της Ε.Ε. Αναλυτικότερα η εκµετάλλευση των ελληνικών µεταλλευµάτων έχει ως εξής: α) Η εκµετάλλευση βωξίτη γίνεται εξ ολοκλήρου σχεδόν υπόγεια, σε δύσκολες τεκτονικά περιοχές οι οποίες απαιτούν υπέρογκα χρηµατικά ποσά για γεωτρητική έρευνα και για προπαρασκευές και προσπελάσεις πολλών χιλιοµέτρων εντός στείρων πετρωµάτων. β) Η παραγωγή σιδηρονικελίου που πραγµατοποιείται από την ΛΑΡΚΟ βασίζεται σε πολύ φτωχά ποιοτικά κοιτάσµατα (τα φτωχότερα στον κόσµο) που απαιτούν εκτεταµένη επιφανειακή εκµετάλλευση µε αποκάλυψη πολύ µεγάλου όγκου στείρων και µεταλλουργική κατεργασία υψηλού κόστους. γ) Η παραγωγή λευκολίθου και µαγνησιακών προϊόντων βασίζεται σε επιφανειακή εκµετάλλευση ιδιόµορφων κοιτασµάτων (φλεβικά) µε παρεµβολή πολλών στείρων, µε αναγκαίες κατεργασίες εµπλουτισµού του µεταλλεύµατος υψηλού κόστους και πολυδάπανες θερµικές διεργασίες (λειτουργία φούρνου). δ) Η παραγωγή εξειδικευµένων προϊόντων αστρίων και χουντίτη βασίζεται σε επιφανειακή εξόρυξη πρώτων υλών φτηνής αξίας που απαιτούν σηµαντικού κόστους κατεργασίες ώστε να είναι ανταγωνιστικά στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι ο Μεταλλευτικός Κώδικας στο άρθρο 47 προβλέπει τη διαδικασία καθώς και τα ποσά που απαιτείται να καταβάλει ο αιτών Οριστική Παραχώρηση. Τα ποσά αυτά είναι ιδιαιτέρως σηµαντικά και πρέπει να καταβληθούν για να αποκτηθεί το δικαίωµα εκµετάλλευσης, κάτι το οποίο δεν ισχύει για τις µισθώσεις δηµοσίων µεταλλείων. Εάν επιβληθεί επιπρόσθετο τέλος επί των Οριστικών Παραχωρήσεων στην ουσία θα 3
φορολογούνται δύο φορές γεγονός που τις κατατάσσει σε δυσµενή ανταγωνιστική θέση σε σχέση µε τις µισθωµένες παραχωρήσεις. Οποιοδήποτε πρόσθετο τέλος επί Οριστικών Παραχωρήσεων (Ο.Π.) θα ισοδυναµεί µε φορολογία στην ουσία επί του κύκλου εργασιών που θα έχει ως συνέπεια την αύξηση του κόστους, καθιστώντας ασύµφορες τις σοβαρές επενδύσεις που απαιτούνται για µία µεταλλευτική εκµετάλλευση. Οι οριστικές παραχωρήσεις προέκυψαν και προκύπτουν ως αποτέλεσµα επενδύσεων του ιδιωτικού τοµέα σε γεωλογική και µεταλλευτική έρευνα για οριοθέτηση ελπιδοφόρων περιοχών οικονοµικής εκµετάλλευσης ορυκτών πρώτων υλών. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η µεταλλευτική έρευνα έχει υψηλότατο κόστος και οι πιθανότητες ανεύρευσης οικονοµικά εκµεταλλεύσιµων κοιτασµάτων είναι ιδιαίτερα περιορισµένες. Στη περίπτωση που προκύψει από την έρευνα αυτή εκµεταλλεύσιµο κοίτασµα απαιτούνται εκτός των προπαρασκευαστικών και προσπελαστικών έργων µεγάλου ύψους επενδύσεις σε πάγιες εγκαταστάσεις και µηχανολογικό εξοπλισµό. Ο χρόνος που απαιτείται για την απόσβεση τόσο του κόστους έρευνας αλλά και αυτού σε πάγιες εγκαταστάσεις και µηχανολογικό εξοπλισµό είναι κατά κανόνα µεγάλος και σίγουρα πολύ µεγαλύτερος από οποιαδήποτε άλλη βιοµηχανική δραστηριότητα. Αυτή ήταν και η βασική αιτία, σε συνδυασµό µε τα υψηλού κόστους προπαρασκευαστικά και προσπελαστικά έργα, που ο ισχύων Μεταλλευτικός Κώδικας δεν προβλέπει επιβάρυνση της µεταλλευτικής εκµετάλλευσης µε πρόσθετα τέλη. Η οποιαδήποτε επιβάρυνση των ενεργών παραχωρήσεων θα λειτουργήσει αρνητικά σε έρευνα ή/και ανάπτυξη νέων κοιτασµάτων ΟΠΥ και κυρίως εκείνων που λειτουργούν υποστηρικτικά-συµπληρωµατικά υφισταµένων εκµεταλλεύσεων (ιδιωτικών ή ηµοσίων Μεταλλείων). Ίδια οφείλει να είναι και η αντιµετώπιση των αποθεµατικών παραχωρήσεων, που δεσµεύουν οι επενδυτές για την εξασφάλιση της µακροπρόθεσµης λειτουργίας των δραστηριοτήτων τους και ικανοποίηση των αναγκών της αγοράς. Η επιλογή της περιοχής στην οποία γίνεται έρευνα εξαρτάται από τη ζήτηση και τις προδιαγραφές ποιότητας της πρώτης ύλης. Είναι προφανές ότι οι υφιστάµενες δραστηριότητες βωξίτη, λατερίτη και λευκολίθου δεν δεσµεύουν αποθεµατικές ή αργούσες παραχωρήσεις για κανένα άλλο λόγο παρά λόγω έλλειψης ζήτησης, περιβαλλοντικών αντιδράσεων από τις τοπικές κοινωνίες και µη προβλέψιµου κανονιστικού περιβάλλοντος λειτουργίας. Αυξηµένα µισθώµατα όπως και επιβολή νέων τελών επί των Ο.Π. οδηγούν τον τοµέα των µεταλλευµάτων σε µη βιώσιµες προοπτικές, µε µεγάλες συνέπειες για την ελληνική µεταλλουργική βιοµηχανία και τις εξαγωγές. Σηµειωτέον ότι π.χ. στον κλάδο παραγωγής βωξίτη αλούµινας αλουµινίου απασχολούνται άµεσα 2.000 εργαζόµενοι ενώ επηρεάζονται έµµεσα άλλες 8.000 θέσεις εργασίας ή δε συνεισφορά στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών ανέρχεται σε 9% περίπου. Στις συνθήκες που διανύουµε ο κλάδος των µεταλλευµάτων είναι ήδη ζηµιογόνος γεγονός το οποίο πρέπει να συνυπολογιστεί σοβαρά σε οποιοσδήποτε αποφάσεις, είτε επιβολής νέων αυξηµένων µισθωµάτων είτε νέων τελών επί Ο.Π. Επισηµαίνουµε ιδιαίτερα την περίπτωση της ΛΑΡΚΟ η οποία στις συνθήκες υπό τις οποίες καλείται να λειτουργήσει αντιµετωπίζοντας την κρίση τιµών των µετάλλων και τον διεθνή ανταγωνισµό, µε οποιαδήποτε επιβάρυνση της εταιρείας µε πρόσθετα τέλη ή αύξηση µισθωµάτων θα οδηγηθεί σε 4
περαιτέρω οικονοµική υποβάθµιση µε αποτέλεσµα ιδιωτικοποίησή της. τη δυσχερέστερη Αυξηµένα µισθώµατα και επιβολή νέων τελών επί Ο.Π. θα οδηγήσουν στην αύξηση εισαγωγών πρώτων υλών, παράγοντας ιδιαίτερα επιβαρυντικός για την εθνική οικονοµία και το εµπορικό ισοζύγιο. Με βάση την ισχύουσα κατάσταση πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι µεταλλευτικές επιχειρήσεις καταβάλλουν στο Ελληνικό ηµόσιο σηµαντικά ποσά ως τέλη και ως φόρους, πέραν των υφιστάµενων µισθωµάτων και του κόστους απόκτησης των Ο.Π. τα οποία ο µεταλλευτικός κλάδος χωρίς βιωσιµότητα θα περιορίσει ή θα πάψει να καταβάλει. Συγκεκριµένα καταβάλλονται: Φόρος επί των κερδών, ΦΠΑ (υπολογίζοντας την επιβάρυνση από την καθυστέρηση επιστροφής του), έκτακτη εισφορά, εισφορές επί ακινήτων, ΦΜΥ εργαζοµένων, ανταλλάγµατα χρήσης δασικών εκτάσεων, τέλη αδειοδότησης, φόροι τρίτων (εργολάβοι κλπ), τέλη υπέρ ΟΤΑ, τέλη φωτισµού, ειδικός φόρος καυσίµων, εργοδοτικές εισφορές εργαζοµένων. Όλα αυτά εκτιµώνται για όλες τις µεταλλευτικές επιχειρήσεις ότι ανέρχονται σε 45 εκ. ευρώ ανά έτος. Επίσης σύντοµα, λόγω της εφαρµογής του Π.. 148/2009 «περί περιβαλλοντικής ευθύνης» θα επιβληθούν υποχρεωτικές χρηµατοοικονοµικές ασφαλίσεις για έκτακτες περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζηµίας και για αποκαταστάσεις. Το επιχείρηµα ότι ένα µέρος του τέλους µπορεί να πηγαίνει στην τοπική κοινωνία ως αντισταθµιστικό όφελος µπορεί να αποβεί εις βάρος της πραγµατικής ωφέλειάς της, ιδιαίτερα εάν καταστούν προβληµατικότερες οι µεταλλευτικές επιχειρήσεις. Είναι πολύ προτιµότερο να αφεθεί ελεύθερο το πεδίο διαπραγµατεύσεων µε την τοπική κοινωνία για προσφορά συγκεκριµένων ωφεληµάτων προς αυτήν από τον εκµεταλλευτή. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχει ανοικτή διαδικασία διαλόγου στην Ε.Ε., στα πλαίσια του Resource Efficiency, όπου συζητείται σοβαρά η µετακίνηση φόρου από την εργασία, στην κατανάλωση πρώτων υλών, ενέργειας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Σύσσωµη η βιοµηχανία και η εξορυκτική δραστηριότητα, εκφράζει σοβαρότατα επιχειρήµατα ενάντια στο θέµα επιβολής πρόσθετων τελών, επειδή πιστεύουν ότι θίγεται καίρια η δυνατότητα ανταγωνισµού τους µε µη ευρωπαϊκές χώρες και ότι η πολιτική αυτή θα οδηγήσει σε µεγαλύτερη εξάρτηση από εισαγόµενες πρώτες ύλες. Ολες οι χώρες θα εναρµονιστούν µε κάποιες τελικές αποφάσεις οπότε δεν χρειάζεται η Ελλάδα, σοβαρή µεταλλευτική χώρα, να προχωρήσει µόνη της σε τόσο σοβαρή ανατροπή επιβολής τελών σε οριστικές παραχωρήσεις κάτι που δεν ισχύει σε καµία ευρωπαϊκή χώρα αλλά ούτε και σε σοβαρές µεταλλευτικές χώρες εκτός Ε.Ε. Γ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ηµιουργία ιστοσελίδας www.orykta.gr Ο Σύνδεσµος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων αποφάσισε την δηµιουργία µίας ιστοσελίδας µε την επωνυµία www.orykta.gr (έχει δεσµευτεί ήδη) µε σκοπό την ευρύτερη ενηµέρωση της ελληνικής κοινωνίας πάνω σε θέµατα ορυκτού πλούτου. Το περιεχόµενο της ιστοσελίδας θα είναι κατάλληλα διαµορφωµένο ώστε να απευθύνεται σε µη ειδικούς, και για κοινό όλων των ηλικιών, 5
παρέχοντας πληροφορίες για τα ορυκτά, τον ελληνικό ορυκτό πλούτο, τη χρησιµότητα στη καθηµερινή ζωή, απλές πληροφορίες και γνώσεις γεωλογίας κοιτασµατολογίας και εκµετάλλευσης, µεταλλευτική ιστορία κλπ. Ο ΣΜΕ έχει την άποψη ότι µία τέτοια ιστοσελίδα πρέπει να γίνει σε συνεργασία µε τη σχολή Μεταλλειολόγων ΕΜΠ και το Τµήµα Γεωλογίας Γεωπεριβάλλοντος του Ε.Κ.Π. (επειδή έχουν την έδρα τους στην Αθήνα και θα είναι εύκολες οι συνεννοήσεις), µε στόχο κατ αρχάς να αξιοποιηθεί, επωνύµως, ήδη υπάρχον υλικό. Σε συνάντηση µε τους εκπροσώπους της σχολής Μεταλλειολόγων αποφασίστηκε ένας αρχικός σχεδιασµός της ιστοσελίδας να έχει το εξής περιεχόµενο: α) Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος Μύθος, ιστορία, παρόν, µέλλον β) Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος Τα κύρια ορυκτά και πετρώµατα και η γένεσή τους - Πετρογραφία -Ορυκτολογία - Γεωλογία της Ελλάδος - Κοιτασµατογένεση γ) Εξόρυξη - κατεργασίες - εµπλουτισµός ορυκτών -Μέθοδοι εκµετάλλευσης -Μέθοδοι εξόρυξης -Κατεργασίες -Εµπλουτισµός δ) Ορυκτά και καθηµερινή ζωή ε) Βασικά Ορυκτά της Ελλάδος Χρήσεις, εφαρµογές Χρήσιµες ερωτήσεις και banner - απαντήσεις ζ) Video - Πετρής - Η κατασκευή του Αττικού τετράδραχµου - Πως φτιάχνεται το τσιµένο κλπ - Αφιέρωµα στα µάρµαρα η) Ελληνική µεταλλεία και περιβάλλον - Βασικά κείµενα - Εταιρικές εφαρµογές Η Γενική Συνέλευση της Σχολής Μεταλλειολόγων αποδέχτηκε τη συµµετοχή της σε µία τέτοια προσπάθεια που θα µεθοδευτεί από κοινού µε τον ΣΜΕ και το Τµήµα Γεωλογίας Γεωπεριβάλλοντος του Ε.Κ.Π. (εάν αποφασιστεί από την Συνέλευση του τµήµατος). Ηδη η Σχολή Μεταλλειολόγων επέλεξε και µία τριµελή επιτροπή που θα είναι υπεύθυνη για την προώθηση της όλης προσπάθειας. Κοινή απόφαση της Σχολής Μεταλλειολόγων και του ΣΜΕ είναι ότι η ιστοσελίδα δεν θα περιέχει θέµατα πολιτικής αλλά µόνο πληροφόρηση και απλές γνώσεις γύρω από το αντικείµενο του Ορυκτού Πλούτου. 6
Συνάντηση µε την Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής: Ο Πρόεδρος του ΣΜΕ συναντήθηκε µε την κα Αυγερινοπούλου, Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής προκειµένου να την ενηµερώσει για τις δραστηριότητες του κλάδου και σχετικά µε θέσεις και πρακτικές που αφορούν την εφαρµογή της νέας περιβαλλοντικής νοµοθεσίας. Επίσης συζητήθηκαν θέµατα κοινής γνώµης σχετικά µε την εξορυκτική δραστηριότητα και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Συµµετοχή ΣΜΕ στο δεύτερο διεθνές µεταλλευτικό συνέδριο για τον ορυκτό πλούτο της Σερβίας και την ανάπτυξή του: Στο συνέδριο αυτό που πραγµατοποιήθηκε στις 5/11/2012 στο Βελιγράδι συµµετείχε και ο ΣΜΕ µε τον Γεν. /ντή του αναπτύσσοντας το θέµα «εφαρµογή του δεύτερου πυλώνα της RMI βέλτιστες ευρωπαϊκές πολιτικές, ελληνική εθνική πολιτική για την αξιοποίηση των πρώτων υλών, νέες πολιτικές της ΕΕ για τις πρώτες ύλες Resource Efficiency Innovation Partnership». Συµµετοχή ΣΜΕ στο European Minerals Forum: Το φετινό European Minerals Forum που έγινε στις Βρυξέλλες στις 28/11/2012 είχε ως θέµα «The way forward for a Resource Efficient Industry». Συµπεριελάµβανε συζήτηση σε δύο στρογγυλά τραπέζια, ένα για την εφαρµογή της RMI και την βιώσιµη πρόσβαση στους ορυκτούς πόρους και ένα σχετικό µε την βιοποικιλότητα, την νέα στρατηγική της Ε.Ε, και τους επιµέρους στόχους της. Ο Γεν. /ντής ΣΜΕ µετείχε στο πρώτο τραπέζι όπου παρουσίασε την Ελληνική πολιτική αξιοποίησης των ορυκτών πρώτων υλών. έχτηκε τρεις ερωτήσεις: ποιες είναι οι κανονιστικές ή νοµοθετικές ρυθµίσεις που η ελληνική πολιτεία προέβηκε για να εφαρµόσει την πολιτική της και πως αυτές συνδιάζονται µε τις προσπάθειες ξεπεράσµατος της εθνικής οικονοµικής κρίσης, τι είδους υποστήριξη χρειαζόµαστε ως κλάδος να υπάρχει από την Ε.Ε. και εάν η εθνική µεταλλευτική πολιτική αντιµετωπίζει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών.. ΣΜΕ και Ευρωπαϊκά Θέµατα Ανανέωση της οδηγίας 2011/92/ΕΚ περί εκτίµησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Ε.Ι.Α.) από διάφορα έργα: Εχει ξεκινήσει η διαδικασία διαβούλευσης επί της αναθεώρησης της οδηγίας που καθορίζει την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων. Στη διαβούλευση αυτή, µέσω Euromines, µετέχει και ο ΣΜΕ. Ο Σύνδεσµος εκφράζει τις αντιρρήσεις του στα παρακάτω θέµατα: - Η προκαταρκτική εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο νέο σχέδιο οδηγίας καθίσταται υποχρεωτική για όλους. Σήµερα στην Ελλάδα, ως γνωστόν, για τις εξορυκτικές δραστηριότητες είναι προαιρετική. - εν γίνεται καµία αναφορά στο νέο προτεινόµενο σχέδιο για τις ανανεώσεις ή τις επεκτάσεις των ήδη υπαρχόντων ΑΕΠΟ. - ίνεται µεγάλη έκταση στη διερευνητική φάση εάν θα χρειαστεί ή όχι κατάθεση ΜΠΕ (scoping). - Αυξάνεται ο χρόνος διαβούλευσης µε το κοινό. - Στο νέο σχέδιο η τελική ΑΕΠΟ πρέπει να περιλαµβάνει πολύ περισσότερες εξειδικευµένες αναφορές, να αναφέρεται αναλυτικά σε στοιχεία που προέκυψαν κατά την εξέταση του φακέλου ή την διαβούλευση, να κάνει αναλυτικές περιγραφές στα ακολουθητέα µέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και άλλα πολλά, καθιστώντας τις ΑΕΠΟ ιδιαίτερα πολύπλοκες, µακραίνοντας και τον χρόνο έκδοσής τους. 7
- Στο νέο σχέδιο αυξάνεται ο χρόνος εντός του οποίο οι αρχές υποχρεούνται σε έκδοση ΑΕΠΟ. 8