ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 12, 13 και 14 Δεκεμβρίου 2012 Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα 2 Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο ρόλος του κράτους στη διαμόρφωση εργαλείων επιτάχυνσης ολοκληρωμένης αναπτυξιακής περιβαλλοντικής πολιτικής Μαργαρίτα Καραβασίλη ΑΜ - ΜSc χωροταξίας-πολεοδομίας, Πρόεδρος CISD, π. Ειδική Γραμματέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας

2

3 Με στόχο την ΑΕΙΦΟΡΙΑ... Οικονομία Κοινωνία Περιβάλλον Οι βασικές συνιστώσες

4 Με στόχο την ΑΕΙΦΟΡΙΑ Αλλαγή προτύπων παραγωγής κατανάλωσης Αρχές Προϋποθέσεις

5 Η αρχή της προφύλαξης Στρατηγική διαχείρισης του κινδύνου στον τομέα του περιβάλλοντος Επίκληση της αρχής γίνεται Όταν διεργασία κρίνεται δυνητικά επικίνδυνη, μολονότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι ανεπαρκή για πλήρη αξιολόγηση του κινδύνου

6 Η αρχή της πρόληψης Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» βασική προϋπόθεση για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και του οικονομικού κόστους

7 Πρόσβαση κοινού στην περιβαλλοντική πληροφορία Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη Συμμετοχή κοινού στη λήψη αποφάσεων

8

9 Οδηγία 2008/99/ΕE Δημόσια Διοίκηση Ευρωπαϊκή Ένωση Τοπική Κοινωνία Δραστηριότητες (ρυπαντές) Τράπεζες Περιβάλλον Ασφαλιστικοί Οργανισμοί ΜΜΕ

10 Λήξη περιόδου «περιβαλλοντικού εφησυχασμού» Κάθε επιχείρηση θα ελέγχεται Ουσιαστική αξιολόγηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και εκτίμησης περιβαλλοντικού κινδύνου Ολοκληρωμένος περιβαλλοντικός σχεδιασμός Επένδυση σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες και περιβαλλοντική εκπαίδευση Εφαρμογή προτύπων (ISO EMAS) Επιλογή κατάλληλων χρηματοοικονομικών εργαλείων

11 Τρεις κοινές συνιστώσες Οικονομία Κοινωνία Περιβάλλον

12 Στόχευση στην επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος Το περιβάλλον αποκτά «οικονομική " αξία, καθώς αξιολογείται με νέα δεδομένα και κριτήρια. Εφαρμογή Οδηγίας 2004/35/ΕΚ για την «Περιβαλλοντική ευθύνη», μετά από διαβουλεύσεις χρόνων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης Εφαρμογής αρχών πρόληψης, προφύλαξης και «ο ρυπαίνων πληρώνει», σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο» για την περιβαλλοντική ευθύνη

13

14 Η αποτίμηση του κόστους της αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς στο έδαφος, στα νερά και στην βιοποικιλότητα, ισοδυναμεί με οικονομικά μετρήσιμα μεγέθη Κοινωνική διάσταση Αυτό συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση νέων αντιλήψεων και νοοτροπιών, ως προς τις τρέχουσες πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος

15 γιατί ο ρυπαίνων πληρώνει εφόσον: α) Εντοπισθεί ένας ή περισσότεροι υπαίτιοι β) Αποτιμηθεί το κόστος της ζημιάς γ) Αποδειχθεί η σχέση ρυπαίνοντος-ζημιάς. το κόστος των μέτρων πρόληψης για τον άμεσο έλεγχο και περιορισμό της ρύπανσης των μελετών εκτίμησης της περιβαλλοντικής ζημίας και των τρόπων αποκατάστασης της υλοποίησης των εγκεκριμένων έργων αποκατάστασης. των διοικητικών δαπανών ή/και δαπανών επιβολής του νόμου και άλλων γενικών δαπανών, που θα υποχρεωθεί να καταβάλει η Διοίκηση των προστίμων που προβλέπονται από την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία.

16 Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ωθεί όλο και περισσότερο τις επιχειρήσεις να ασχολούνται όχι μόνο με την κοινωνική, αλλά και την περιβαλλοντική τους αξιοπιστία Προσαρμογή επιχειρήσεων μέσα από νέες διαδικασίες στη βάση διαλόγου & κοινωνικής συναίνεσης Εφαρμογή πανευρωπαϊκών προτύπων Επιβολή αυστηρών κυρώσεων στις επιχειρήσεις, που δεν συμμορφώνονται στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ενθάρρυνση χρήσης «καλύτερων διαθέσιμων τεχνολογιών»

17 Ιδιαίτερα σήμερα που η περιβαλλοντική δυναμική Η αυξανόμενη σπουδαιότητα του ρόλου της Κοινότητας στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής πολιτικής αποδεικνύεται από την αύξηση της Κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας & την επέκτασή της σε ένα διευρυνόμενο θεματικό πεδίο... Μετατοπίστηκε Από την μονοδιάστατη ενασχόληση με την ρύπανση, προς την πολυδιάστατη διαχείριση των φυσικών πόρων!

18

19 Κεντρική Διοίκηση ΥΠΕΚΑ Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Συντονιστικό Γραφείο Αποκατάστασης Περιβαλλοντικών Ζημιών ΣΥΓΑΠΕΖ Γνωμοδοτική Επιτροπή Αποκατάστασης Περιβαλλοντικής Ζημιάς Αποκεντρωμένη Διοίκηση Περιφερειακές Επιτροπές Αποκατάστασης περιβαλλοντικής Ζημιάς ΠΕΑΠΖ

20 Ευθύνη Διοίκησης Εντοπίζει τον ρυπαντή, τον θέτει σε καθεστώς περιβαλλοντικής ευθύνης, εγκρίνει τα μέτρα αποκατάστασης, παρακολουθεί την υλοποίησή τους Λαμβάνει άμεσα μέτρα πρόληψης ή/και αποκατάστασης σε κάθε περίπτωση που δεν εντοπίζεται ο υπεύθυνος για τη ρύπανση είτε αδυνατεί να καλύψει αυτός το κόστος

21 Υπολογισμός έκτασης περιβαλλοντικής ευθύνης Η έκταση της περιβαλλοντικής ευθύνης αποτελεί έναν παράγοντα ο οποίος σήμερα μπορεί και πρέπει να αξιολογηθεί, είναι δε άμεσα συνδεδεμένη με: Την υποδομή και πολιτική του φορέα εκμετάλλευσης Τη φύση των δραστηριοτήτων Την ισχύουσα νομοθεσία Τη θέση των δραστηριοτήτων Την «ιστορική διαδρομή» της θέσης και των δραστηριοτήτων

22 Η Διοίκηση ανακτά το κόστος των μέτρων αποκατάστασης εφόσον δεν εντοπίζεται υπαίτιους ή είναι σε πτώχευση ή δεν αναλαμβάνει την υλοποίηση των μέτρων οφείλει να ανακτήσει το κόστος προσφεύγοντας στη Δικαιοσύνη

23 Οι φορείς εκμετάλλευσης καθορίζουν, σύμφωνα με το Παράρτημα II, πιθανά μέτρα αποκατάστασης Τα υποβάλλουν στην αρμόδια αρχή προς έγκριση, εκτός εάν η αρμόδια αρχή έχει αναλάβει δράση. Η αρμόδια αρχή αποφασίζει και εγκρίνει τα μέτρα αποκατάστασης με τη συνεργασία του φορέα εκμετάλλευσης Υπαγωγή σε καθεστώς ΠΕ Μέτρα αποκατάστασης

24

25 (αφορά σε χιλιάδες μικρές, μεσαίου μεγέθους, αλλά και μεγάλες βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις)

26

27 Το καθεστώς περιβαλλοντικής ευθύνης επηρεάζει θετικά όλο το σύστημα την εκπόνηση ΜΠΕ & ΑΕΠΟ την τήρηση περιβαλλοντικών όρων τη συμπεριφορά της Πολιτείας τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων Υποχρεώνει σε καλύτερης ποιότητας ΜΠΕ και στη γενίκευση των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων Ενισχύει την ανάγκη της πρόληψης, ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος περιβαλλοντικής ζημιάς

28 Ευθύνη από Περιβαλλοντική Ζημιά Αστική & Περιβαλλοντική Ευθύνη Δικαστική προστασία

29 Τα νέα δεδομένα Οδηγία 2008/99/ΕΚ «Προστασία περιβάλλοντος μέσω Ποινικού Δικαίου Τυποποιούνται ως αδικήματα, εκ προθέσεως ή εκ βαριάς αμέλειας : απόρριψη, εκπομπή ή εισαγωγή ποσότητας υλικών ή ιοντίζουσας ακτινοβολίας στον αέρα, το έδαφος ή το νερό, συλλογή, μεταφορά, ανάκτηση ή διάθεση αποβλήτων & αποστολή αποβλήτων, λειτουργία μονάδας, που εκτελεί επικίνδυνες δραστηριότητες παραγωγή, επεξεργασία, χειρισμός, χρήση, κατοχή, αποθήκευση, μεταφορά, εισαγωγή, εξαγωγή ή διάθεση πυρηνικών υλικών ή άλλων επικινδύνων ραδιενεργών ουσιών, θανάτωση, αφανισμός, κατοχή ή σύλληψη προστατευόμενων ειδών άγριας χλωρίδας ή πανίδας, εμπορία με προστατευόμενα είδη άγριας πανίδας ή χλωρίδας ή μερών ή παραγώγων αυτών, κάθε συμπεριφορά που προκαλεί την ουσιαστική υποβάθμιση οικολογικού ενδιαιτήματος εντός προστατευόμενης περιοχής, παραγωγή, εισαγωγή, εξαγωγή, διάθεση στην αγορά ή η χρήση ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος.

30 Υποχρεωτική υπαγωγή σε καθεστώς χρηματοοικονομικής ασφάλειας Η υποχρέωση αυτή ενισχύθηκε με νομοθετική ρύθμιση (Ν. 4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση). Εντός του 2012, με έκδοση των προβλεπόμενων ΚΥΑ θα ρυθμιστούν τα ζητήματα υπαγωγής των επιχειρήσεων σε σύστημα υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας έναντι της περιβαλλοντικής ζημιάς

31 Ανάπτυξη νέων προϊόντων για την ασφαλιστική κάλυψη περιβαλλοντικών ζημιών Συνδυασμός σφαλιστικών καλύψεων με υφιστάμενα ασφαλιστικά πακέτα & άλλες χρηματοοικονομικές εγγυήσεις.

32 Αξιολόγηση Κινδύνου Η Τράπεζα ή ο ασφαλιστικός οργανισμός, προκειμένου να ασφαλίσει ή να χρηματοδοτήσει έναν φορέα εκμετάλλευσης ΠΡΕΠΕΙ να γνωρίζει την περιβαλλοντική του επισφάλεια

33 Αξιολόγηση Κινδύνου Κανόνες Αποτίμηση ζημιάς Αποτίμηση κόστους μέτρων

34 Η πλήρης εφαρμογή της Περιβαλλοντικής Ευθύνης θα αλλάξει τα δεδομένα στο περιβαλλοντικό «γίγνεσθαι»