Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17

Στο προηγούμενο μάθημα Βασική δομή του κυττάρου Βασικές λειτουργίες του κυττάρου/της πλασματικής μεμβράνης Διάχυση/ώσμωση Τύποι κυττάρων Τύποι ιστών

Εκπαιδευτικοί στόχοι Να κατανοήσουν οι φοιτητές τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος Να κατανοήσουν οι φοιτητές τη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος Να κατανοήσουν οι φοιτητές τη λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος

Σύστημα οργάνων Τι είναι το σύστημα οργάνων;

Σύστημα οργάνων Σύνολο οργάνων που επιτελούν συνεργατικά κάποια συγκεκριμένη λειτουργία Τι είναι το όργανο; σύνολο ιστών που επιτελούν συνεργατικά κάποια συγκεκριμένη λειτουργία Κύτταρο -> Ιστός -> Όργανο -> Σύστημα οργάνων-> Οργανισμός

Πεπτικό σύστημα Γιατί τρώμε; Η τροφή καλύπτει δομικές και ενεργειακές ανάγκες με άλλα λόγια, από την τροφή παίρνουμε τα «τούβλα» με τα οποία ο οργανισμός μας «χτίζει» απαραίτητες χημικές ουσίες και κυτταρικά οργανίδια το «καύσιμο» από το οποίο ο οργανισμός παράγει την ενέργεια που χρησιμοποιεί για όλες τις λειτουργίες του δουλεύουν οι μύες μεταφέρονται ηλεκτρικά μηνύματα μέσω του δικτύου των νευρικών κυττάρων φτιάχνονται νέα κύτταρα καθώς μεγαλώνουμε

Πεπτικό σύστημα Ποια είναι τα συστατικά της τροφής που καλύπτουν τις δομικές και ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού; Πρωτεΐνες (κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, όσπρια) Υδατάνθρακες ή αλλιώς σάκχαρα (ψωμί, δημητριακά) Λίπη (γλυκά) Η τροφή μας δίνει ακόμα και νερό, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες Αυτά δεν μας δίνουν δομικά υλικά και ενέργεια ωστόσο, ο ρόλος τους για την καλή λειτουργία του ανθρώπινου σώματος είναι σημαντικός

Πρωτεΐνες Οι πρωτεΐνες είναι η βασικότερη χημική ένωση από την οποία είναι φτιαγμένα και με τη βοήθεια της οποίας λειτουργούν τα κύτταρα (θυμάστε τις πρωτεΐνες-μεταφορείς;) Το σώμα μας φτιάχνει συνεχώς καινούρια κύτταρα με τη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης Καινούρια κύτταρα φτιάχνονται ακόμα για να αντικαταστήσουν τα παλιά που φθείρονται Το σώμα μας χρησιμοποιεί τις πρωτεΐνες που παίρνει από την τροφή για να φτιάξει τις δικές του πρωτεΐνες Οι πρωτεΐνες της τροφής διασπώνται στο πεπτικό σύστημα στα αμινοξέα από τα οποία αποτελούνται (πέψη)

Πρωτεΐνες Τα αμινοξέα απορροφούνται και περνούν στην κυκλοφορία του αίματος (απορρόφηση) Με την κυκλοφορία του αίματος τα αμινοξέα μεταφέρονται σε κάθε κύτταρο και εκεί ενώνονται μεταξύ τους σύμφωνα με τις «οδηγίες» (τη «συνταγή») που είναι γραμμένη στο DNA του πυρήνα του κυττάρου Έτσι, συντίθενται πρωτεΐνες με συγκεκριμένη δομή και λειτουργία Τα αμινοξέα της τροφής που «περισσεύουν» μπορούν και εκείνα να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας

Υδατάνθρακες Οι υδατάνθρακες της τροφής αποτελούν πηγή ενέργειας για το σώμα μας Το σώμα μας παράγει την ενέργεια που χρειάζεται με βιοχημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στα κύτταρα με τη συμμετοχή της γλυκόζης (μικρός υδατάνθρακας που προέρχεται από τη διάσπαση μεγάλων υδατανθράκων που περιέχονται στην τροφή) Παραδείγματα υδατανθράκων που υπάρχουν στην τροφή είναι η λακτόζη στο γάλα, και το άμυλο στο ψωμί και τα δημητριακά

Υδατάνθρακες Το σώμα μας έχει τη δυνατότητα χρησιμοποιώντας μόρια γλυκόζης που «περισσεύουν» (δεν χρειάζονται προς το παρόν για την παραγωγή ενέργειας από τον οργανισμό) να συνθέτει στους μύες και το συκώτι (ήπαρ) έναν άλλο υδατάνθρακα, το γλυκογόνο Όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμα μόρια γλυκόζης (όταν, δηλαδή, ο οργανισμός έχει περάσει μια περίοδο χωρίς πρόσληψη τροφής) τα μυϊκά κύτταρα θα «σπάσουν» το γλυκογόνο και θα χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη για την παραγωγή της ενέργειάς τους Τα ηπατικά κύτταρα (κύτταρα συκωτιού) θα «σπάσουν» το γλυκογόνο και θα στείλουν με την κυκλοφορία του αίματος τη γλυκόζη στα κύτταρα του οργανισμού

Λίπη Τα λίπη που περιέχονται στην τροφή μπορούν και εκείνα να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας Τα προϊόντα πέψης των λιπών (γλυκερόλη και λιπαρά οξέα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα κύτταρα για την παραγωγή ενέργειας Τα προϊόντα πέψης των λιπών χρησιμοποιούνται και ως δομικά υλικά των κυττάρων (θυμάστε τα φωσφολιπίδια;) Το σώμα μας ακόμα αποθηκεύει λίπη στον λιπώδη ιστό ώστε να έχει πάντα έτοιμο ένα «απόθεμα» στο οποίο μπορεί να ανατρέχει όταν δεν υπάρχει διαθέσιμα «καύσιμα» για την παραγωγή ενέργειας

Λίπη Το λίπος που αποθηκεύεται στον λιπώδη ιστό δημιουργείται από το λίπος που υπάρχει στην τροφή μας και από λίπη που φτιάχνει το σώμα μας από την «περίσσεια» αμινοξέων και γλυκόζης Τα αμινοξέα και η γλυκόζη που προέρχονται από την πέψη των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων αντίστοιχα και «περισσεύουν» πηγαίνουν στα ηπατικά κύτταρα και εκεί μετατρέπονται σε λίπη που αποθηκεύονται στον λιπώδη ιστό

Παραγωγή ενέργειας συνοπτικά Όταν τρεφόμαστε κανονικά, το σώμα μας χρησιμοποιεί τη γλυκόζη που προέρχεται από την πέψη των υδατανθράκων για να παράγει ενέργεια Μπορεί να χρησιμοποιεί και τα επιπλέον αμινοξέα (που προέρχονται από την πέψη των πρωτεϊνών) και τη γλυκερόληλιπαρά οξέα (που προέρχονται από την πέψη των λιπών) για την παραγωγή ενέργειας Όταν τρώμε περισσότερο από τις ενεργειακές ανάγκες του σώματός μας, τότε το σώμα συνθέτει γλυκογόνο από την «περίσσεια» γλυκόζη

Παραγωγή ενέργειας συνοπτικά Όταν παραλείπουμε γεύματα το σώμα μας καταφεύγει στο γλυκογόνο που έχει αποθηκεύσει στους μύες και το ήπαρ Όταν συνεχίζεται η μη πρόσληψη τροφής και εξαντληθούν τα αποθέματα γλυκογόνου, τότε τα κύτταρα του λιπώδους ιστού διασπούν τα αποθηκευμένα λίπη στα συστατικά τους (γλυκερόλη-λιπαρά οξέα) Η γλυκερόλη και τα λιπαρά οξέα ελευθερώνονται στο αίμα και με την κυκλοφορία μεταφέρονται στα κύτταρα του σώματος για να γίνει η παραγωγή ενέργειας

Παραγωγή ενέργειας συνοπτικά Υδατάνθρακες, «περίσσειες» πρωτεΐνες, λίπη από την τροφή Α αν δεν υπάρχουν (αν δεν τρώμε) Γλυκογόνο αν τελειώσει (συνεχίζουμε να μην τρώμε) Λίπη αποθηκευμένα στο σώμα

Άλλα συστατικά της τροφής Βιταμίνες βοηθούν στην πραγματοποίηση των βιοχημικών αντιδράσεων στο σώμα μας Ιχνοστοιχεία ενσωματώνονται σε πρωτεΐνες συμπληρώνοντας τη δομή τους Παράδειγμα: ο σίδηρος που περιέχει η αιμοσφαιρίνη Φυτικές ίνες βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου βρίσκονται σε δημητριακά, φρούτα και λαχανικά

Νερό Άλλα συστατικά της τροφής Το νερό αντιστοιχεί στα 2/3 του σωματικού μας βάρους Το κυτταρόπλασμα των κυττάρων είναι ουσιαστικά ένα υδατικό διάλυμα μέσα στο οποίο βρίσκονται τα οργανίδια του κυττάρου Το νερό είναι ακόμα συστατικό του αίματος: το «πλάσμα» του αίματος είναι υδατικό διάλυμα συστατικό του ιδρώτα: η θερμοκρασία του σώματός μας διατηρείται σταθερή χάρη-μεταξύ άλλων- στην εξάτμιση του νερού που περιέχει ο ιδρώτας μας συστατικό των ούρων: οι άχρηστες ουσίες που αποβάλλει το σώμα μας με τα ούρα είναι διαλυμένες σε νερό

Πεπτικό σύστημα Το πεπτικό σύστημα είναι ουσιαστικά ένας «σωλήνας» που έχει Μια είσοδο για πρόσληψη και έναρξη της κατεργασίας της τροφής (στόμα) Μια έξοδο για αποβολή των άχρηστων ουσιών (έδρα) μια σειρά εξειδικευμένων οργάνων (φάρυγγας, οισοφάγος, στομάχι, λεπτό και παχύ έντερο) Μια σειρά άλλων οργάνων τα οποία αν και δεν είναι μέρος του πεπτικού συστήματος είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του(σιελογόνοι αδένες, συκώτι με τη χοληδόχο κύστη, πάγκρεας)

Το ταξίδι της τροφής Στο στόμα η τροφή τεμαχίζεται με τη μάθηση και αναμιγνύεται με το σάλιο που παράγουν οι σιελογόνοι αδένες και περιέχει βλέννα (για να «γλιστράει») και αμυλάση (το άμυλο της τροφής «σπάει» σε μικρότερους υδατάνθρακες) Στη συνέχεια η τροφή πηγαίνει προς τον φάρυγγα και μετά στον οισοφάγο από όπου καταλήγει στο στομάχι Στο στομάχι εκκρίνεται το γαστρικό υγρό που περιέχει ένζυμα για την πέψη των πρωτεϊνών (οι πρωτεΐνες «σπάνε» σε αμινοξέα) υδροχλωρικό οξύ που δημιουργεί όξινο περιβάλλον για τη λειτουργία των παραπάνω ενζύμων Στο στομάχι γίνεται ακόμα μηχανική διάσπαση των τροφών χάρις στις περισταλτικές κινήσεις του

Το ταξίδι της τροφής Στο λεπτό έντερο ολοκληρώνεται η πέψη της τροφής χάρις στα υγρά που δρουν εδώ: Το παγκρεατικό υγρό παράγεται από το πάγκρεας, ελευθερώνεται στο λεπτό έντερο και περιέχει ένζυμα για τη διάσπαση των πρωτεϊνών («σπάνε» στα αμινοξέα), των υδατανθράκων («σπάνε» σε μόρια γλυκόζης) και των λιπών («σπάνε» σε γλυκερόλη και λιπαρά οξέα) Η χολή παράγεται από το συκώτι, αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη και «βοηθάει» στην πέψη των λιπών: ενώνεται με τα λίπη και δημιουργεί μικρά σφαιρίδια όπου μπορούν να «δράσουν» πιο εύκολα τα ένζυμα που διασπούν τα λίπη

Το ταξίδι της τροφής Στο λεπτό έντερο «απορροφούνται» τα μικρά πλέον μόρια της τροφής (αμινοξέα, γλυκόζη, γλυκερόλη-λιπαρά οξέα) Περνάνε στο πλούσιο δίκτυο αιμοφόρων αγγείων του λεπτού εντέρου και με την κυκλοφορία του αίματος πηγαίνουν σε όλο το σώμα Στο παχύ έντερο φτάνουν τα άχρηστα υπολείμματα τροφής μαζί με νερό Ένα μέρος του νερού επαναρροφάται στο παχύ έντερο και δεν αποβάλλεται με τα κόπρανα

Γιατί αναπνέουμε; Αναπνευστικό σύστημα Το σώμα μας χρειάζεται οξυγόνο (O 2 ) για να γίνουν οι βιοχημικές αντιδράσεις παραγωγής ενέργειας (θυμηθείτε: οι αντιδράσεις αυτές χρησιμοποιούν κυρίως γλυκόζη, αλλά μπορούν να χρησιμοποιούν ακόμα αμινοξέα και λιπαρά οξέαγλυκερόλη) Οι βιοχημικές αντιδράσεις παραγωγής ενέργειας παράγουν ως παραπροϊόν διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) Έτσι, με την εισπνοή εισέρχεται στο σώμα το απαραίτητο O 2 και με την εκπνοή εξέρχεται από το σώμα το «άχρηστο» CO 2

Αναπνευστικό σύστημα Το αναπνευστικό σύστημα αποτελείται από μια σειρά από «σωλήνες» Τον λάρυγγα που αποτελεί συνέχεια του φάρυγγα (θυμάστε που τον συναντήσαμε και στο πεπτικό σύστημα;) Ο λάρυγγας κλείνει με την επιγλωττίδα όταν καταπίνουμε τροφή ώστε να μην πάει τροφή στα πνευμόνια Στον λάρυγγα βρίσκονται οι φωνητικές μας χορδές

Την τραχεία, που μένει πάντα ανοικτή για την απρόσκοπτη κίνηση του αέρα χάρη σε χόνδρους σε σχήμα C που τη συγκρατούν ανοικτή Τους δύο πνεύμονες που περιέχουν ένα δίκτυο διακλαδώσεων Βρόγχοι Βρογχιόλια Κυψελίδες Αναπνευστικό σύστημα

Το ταξίδι του αέρα Ο αέρας μπαίνει από τη μύτη και από εκεί πηγαίνει στον φάρυγγα, τον λάρυγγα και μέσω της τραχείας καταλήγει στους πνεύμονες Μέσω των βρόγχων πηγαίνει στα βρογχιόλια και από εκεί στις κυψελίδες, οι οποίες είναι οι απολήξεις των βρογχιολίων Στις κυψελίδες γίνεται η «ανταλλαγή αερίων» το O 2 που φτάνει με την εισπνοή στις κυψελίδες μεταφέρεται με το αίμα σε κάθε κύτταρο του σώματός μας το CO 2 που φτάνει στις κυψελίδες με το αίμα από κάθε κύτταρο του σώματός μας περνάει στους πνεύμονες και από εκεί στην ατμόσφαιρα με την εκπνοή

Οι κυψελίδες έχουν μεγάλη επιφάνεια λεπτό τοίχωμα πλούσια αιμάτωση Το ταξίδι του αέρα Και έτσι είναι ιδανικές για την ανταλλαγή των αερίων Το Ο 2 μεταφέρεται με το αίμα «φορτωμένο» στην αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων Το CO 2 μεταφέρεται με το αίμα «ελεύθερο» μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια ή διαλυμένο στο πλάσμα του αίματος

Το ταξίδι του αέρα Πώς γίνονται οι κινήσεις της αναπνοής; Κατά την εισπνοή Οι μύες των πλευρών συσπώνται Οι πλευρές κινούνται προς τα πάνω και προς τα έξω Συσπάται ο μυς του διαφράγματος και το διάφραγμα κατεβαίνει Έτσι αυξάνεται ο όγκος της θωρακικής κοιλότητας Μειώνεται η πίεση του αέρα μέσα σε αυτή Και αέρας μπαίνει στους πνεύμονες

Το ταξίδι του αέρα Πώς γίνονται οι κινήσεις της αναπνοής; Κατά την εκπνοή Οι μύες των πλευρών χαλαρώνουν Οι πλευρές κινούνται προς τα κάτω και προς τα μέσα Χαλαρώνει ο μυς του διαφράγματος και το διάφραγμα ανεβαίνει Έτσι μειώνεται ο όγκος της θωρακικής κοιλότητας Αυξάνεται η πίεση του αέρα μέσα σε αυτή Και αέρας βγαίνει από τους πνεύμονες

Κυκλοφορικό σύστημα Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία Είναι υπεύθυνο για την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα Το αίμα όπως έχουμε δει εξυπηρετεί την μεταφορά Ο 2 από τους πνεύμονες στα κύτταρα και CO 2 από τα κύτταρα στους πνεύμονες τροφικών μορίων (γλυκόζη, αμινοξέα, λιπαρά οξέαγλυκερόλη) από το λεπτό έντερο σε όλα τα κύτταρα ακόμα, άχρηστων ουσιών από τα κύτταρα στους νεφρούς ορμονών, από τους αδένες που παράγονται στα κύτταρα για τα οποία προορίζονται

Κυκλοφορικό σύστημα Αίμα από όλο το σώμα φτάνει στην καρδιά με αγγεία που λέγονται φλέβες Το αίμα αυτό είναι «μη οξυγονωμένο»: έχοντας περάσει από τα κύτταρα του σώματος έχει ήδη αφήσει Ο 2 για τις βιοχημικές αντιδράσεις παραγωγής ενέργειας, ενώ είναι «φορτωμένο» με CO 2 Το αίμα αυτό από την καρδιά προωθείται προς τους πνεύμονες μέσω ενός αρτηριακού αγγείου (πνευμονική αρτηρία) Στους πνεύμονες το αίμα «οξυγονώνεται» και μέσω φλεβικών αγγείων (πνευμονικές φλέβες) επιστρέφει στην καρδιά που το «σπρώχνει» προς όλο το σώμα μέσω των αρτηριών

Αιμοφόρα αγγεία Οι αρτηρίες είναι μεγάλα αγγεία που απομακρύνουν το αίμα από την καρδιά Οι φλέβες είναι μεγάλα αγγεία που φέρνουν το αίμα πίσω στην καρδιά Όταν οι αρτηρίες φτάσουν σε ένα όργανο διακλαδίζονται σε πολλά μικρά αγγεία τα τριχοειδή αγγεία τα οποία στη συνέχεια ενώνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν πάλι μεγαλύτερα αγγεία, τις φλέβες

Αιμοφόρα αγγεία Τα τριχοειδή αγγεία είναι πολύ στενά και το τοίχωμά τους είναι πολύ λεπτό Έτσι το αίμα κυλά πολύ αργά μέσα σε αυτά και τα μόρια (τροφικά μόρια και O 2, CO 2 ) έχουν αρκετό χρόνο για τη μετακίνησή τους από τα αγγεία στα κύτταρα και το αντίστροφο Επίσης, το λεπτό τους τοίχωμα κάνει πιο εύκολη τη μεταφορά φλέβα αρτηρία τριχοειδή αγγεία

Η καρδιά είναι το κέντρο του κυκλοφορικού συστήματος Είναι μια «διπλή αντλία»: τα δύο μέρη της καρδιάς (αριστερό και δεξιό μέρος) λειτουργούν το καθένα ως μια «αντλία» αίματος Τα δύο μέρη της καρδιάς δεν επικοινωνούν μεταξύ τους Καρδιά

Καρδιά Το δεξί μέρος της καρδιάς «σπρώχνει» μη οξυγονωμένο αίμα προς τους πνεύμονες Το αριστερό μέρος της καρδιάς «σπρώχνει» οξυγονωμένο αίμα προς όλο το σώμα μας Καθένα από τα δύο μέρη της καρδιάς (δεξί και αριστερό) χωρίζεται σε δύο διαμερίσματα: πάνω είναι οι «κόλποι» και κάτω είναι οι «κοιλίες» Άρα η καρδιά μας είναι «τετράχωρη»: έχει συνολικά τέσσερα διαμερίσματα, δύο κόλπους και δύο κοιλίες

Καρδιά Τα δύο μέρη της καρδιάς δουλεύουν σε αρμονία οι δύο κόλποι συσπώνται και χαλαρώνουν ταυτόχρονα οι δύο κοιλίες συσπώνται και χαλαρώνουν ταυτόχρονα Κατά τη διαστολή η καρδιά γεμίζει με αίμα Ο καρδιακός μυς χαλαρώνει και το αίμα από τις φλέβες μπαίνει στους κόλπους της καρδιάς Κατά τη συστολή αρχικά συσπώνται οι κόλποι και «σπρώχνουν» το αίμα προς τις κοιλίες στη συνέχεια συσπώνται οι κοιλίες και «σπρώχνουν το αίμα προς τις αρτηρίες Το αίμα δεν γυρίζει προς τα πίσω χάρη στις βαλβίδες

Καρδιά Το αίμα έρχεται με τις φλέβες στους κόλπους στον δεξιό κόλπο έρχεται μη οξυγονωμένο αίμα από όλο το σώμα μέσω της «άνω κοίλης φλέβας» και της «κάτω κοίλης φλέβας» στον αριστερό κόλπο έρχεται οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες μέσω των πνευμονικών φλεβών Όταν συσπώνται οι κόλποι, το αίμα κατεβαίνει στις κοιλίες Από τον δεξιό κόλπο το μη οξυγονωμένο αίμα πηγαίνει στην δεξιά κοιλία Από τον αριστερό κόλπο το οξυγονωμένο αίμα πηγαίνει στην αριστερή κοιλία

Καρδιά Όταν συσπώνται οι κοιλίες το αίμα φεύγει προς τις αρτηρίες Από τη δεξιά κοιλία το μη οξυγονωμένο αίμα πηγαίνει στην πνευμονική αρτηρία που θα το πάει στους πνεύμονες Από την αριστερή κοιλία το οξυγονωμένο αίμα πηγαίνει στην αορτή που διακλαδίζεται και το πηγαίνει σε όλο το σώμα Μεταξύ κάθε κόλπου και κοιλίας υπάρχει μία βαλβίδα η οποία εμποδίζει το αίμα της κοιλίας να επιστρέψει στον κόλπο κατά τη σύσπαση της κοιλίας

Καρδιά

Στεφανιαίες αρτηρίες Η καρδιά χρειάζεται και η ίδια αίμα για τα δικά της κύτταρα Το O 2 και τα τροφικά μόρια που χρειάζονται τα κύτταρα της καρδιάς για την παραγωγή της δικής τους ενέργειας δεν μεταφέρονται από το αίμα που αντλεί Αντίθετα, η καρδιά τροφοδοτείται με τις στεφανιαίες αρτηρίες που διακλαδίζονται κατευθείαν από την αορτή για να τροφοδοτηθούν τα κύτταρα της καρδιάς με οξυγονωμένο αίμα

Αίμα Το αίμα αποτελείται από το πλάσμα και 3 τύπους κυττάρων (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια) Το πλάσμα είναι ένα υδατικό διάλυμα στο οποίο εντοπίζονται ουσίες προς μεταφορά με την κυκλοφορία του αίματος (τροφικά μόρια, ορμόνες, αντισώματα) Τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν αιμοσφαιρίνη, δεν έχουν πυρήνα και είναι τα πιο πολυπληθή κύτταρα του αίματος αποστολή τους είναι η μεταφορά του O 2 το οποίο «δένει» στην αιμοσφαιρίνη

Αίμα Τα λευκά αιμοσφαίρια είναι πολύ λιγότερα από τα ερυθρά αιμοσφαίρια, έχουν πυρήνα και αποστολή τους είναι η άμυνα του οργανισμού αναγνωρίζουν τους μικρο-οργανισμούς «εισβολείς» και παράγουν αντισώματα (πρωτεΐνες που εμποδίζουν τη βλαβερή δράση τους) Τα αιμοπετάλια είναι θραύσματα κυττάρων που έχουν αποστολή την πήξη του αίματος σε περίπτωση τραυματισμού σε περίπτωση τραυματισμού, τα αιμοπετάλια μαζί με μια πρωτεΐνη του πλάσματος που παίρνει τη μορφή ινιδίων σχηματίζουν ένα δίκτυ που παγιδεύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και σταματάει η αιμορραγία

Συνοψίζοντας Πεπτικό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα Κυκλοφορικό σύστημα Οι εικόνες είναι από τα βιβλία: Βιολογία Α τάξης Λυκείου των Α. Καστορίνη κ.α. (ΟΕΔΒ, 1999) Βιολογία των N. Campbell κ.α. (ΠΕΚ, 2010)