Ο Παρθενώνας, ναός χτισμένος προς τιμήν της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας, υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας σημαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5ου π.χ. αιώνα. Η εποχή της κατασκευής του συνταυτίζεται με τα φιλόδοξα επεκτατικά σχέδια της Αθήνας και της πολιτικής κύρους που ακολούθησε έναντι των συμμάχων της κατά την περίοδο της αθηναϊκής ηγεμονίας στην Αρχαία Ελλάδα.
Παρθενώνας λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας, δωρικού ρυθμού. Έναρξη κατασκευής 448/7 π.χ. και εγκαινιασμός 438 π.χ. κατά την τέλεση των Μεγάλων Παναθηναίων, Γλυπτός διάκοσμος περάτωση 433/2 π.χ. Αρχιτέκτονες Ικτίνος, Καλλικράτης και πιθανόν- ο Φειδίας (υπεύθυνος για γλυπτό διάκoσμο). Παρθενώνας ολομάρμαρος και συνδυασμός δωρικού ρυθμού με αναγλυφή όλων των μετοπών του.
Χρώματα τμημάτων γλυπτού διακόσμου, επιστυλίου και φατνωμάτων της οροφής κόκκινο, μπλε και χρυσό. Υλικά πεντελικό μάρμαρο εκτός από τον στυλοβάτη ασβεστόλιθος. Πτερό κατά πλάτος 8 κίονες Πτερό κατά μήκος 17 κίονες Πυκνή αναλογία διαμέτρου και μετακιονίου διαστήματος 1:2,25(πρβλ. αναλογία ναού Δία Ολυμπίας 1:2,32 και ναού Αφαίας Αίγινας 1:2,65).
Στενές πλευρές δεύτερη σειρά κιόνων ψευδαίσθηση δίπτερου ναού. Χαρακτηριστικά: Ζωφόρος φανερή απόδειξη ιωνικών επιδράσεων και απεικόνιση Παναθηναίων(πιο μεγάλη θρησκευτική γιορτή των Αθηνών),160μ. μήκος και σχεδόν 1μ. πλάτος. Μετόπες ανατολικής πλευράς απεικόνιση Γιγαντομαχίας Δυτική πλευρά Αμαζονομαχία και ετοιμασία Κεραμικού
Νότια πλευρά Κενταυρομαχία Βόρεια πλευρά Σκηνές Τρωικού πολέμου Ενδείξεις ζωφόρου ολοκλήρωση έπειτα από την ανέγερση των λίθων της στο κτίριο Λάξευση ζωφόρου μεγάλος αριθμός τεχνιτών, εκπόνηση όμως από πιθανόν- Φειδία ή κάποιον από τους μαθητές του Θέμα ζωφόρου πρωτοποριακό(διήγηση πραγματικού γεγονότος και όχι μυθολογικού),πομπή και παράδοση πέπλου από τον λαό της Αθήνας στη θεά Αθηνά.
Ανατολική πλευρά ναού (είσοδος) απεικόνιση Αθηνάς, Ζεύς, Ήρας και άλλοι θεοί για να πάρουν μέρος στη πομπή. Ανάμεσά τους εμφανίζεται ένα παιδί που παραδίδει το πέπλο στον ιερέα. Εκπροσώπηση σύνταξης, πορείας και τέρματος από 400 μορφές ανθρώπων και θεών και 200 μορφές ζώων (πρόβατα, βόδια και άλογα).
Αιτία αυθεντικότητας ζωφόρου, μνημείου της Δόξας των Αθηνών και αριστουργηματικό έργο του μεγάλου καλλιτέχνη του Παρθενώνα μεγάλη ποικιλία παρισταμένων, θελκτική σεμνότητα των παρθένων, ελεύθερη και αβίαστη στάση των συνδιαλλαζόμενων ανδρών, ζωηρότητα των αλόγων, δύναμη των δυστροπούντων βοδιών και χάρη όλων των μορφών και κινήσεων. Δυτική πλευρά ζωφόρου απεικόνιση σκηνής προετοιμασίας, ύπαρξη πλάκας όπου βρίσκεται μόνο ένας άνθρωπος και ένα άλογο. Χαρακτηριστικά ανθρώπου και αλόγου εξαιρετικά λεπτομερή και υπάρχει η πιθανότητα δημιουργίας της πλάκας από τον ίδιο τον Φειδία.
Βόρεια πλευρά ζωφόρου παρουσίαση αποβατών, μουσικών, σκαφηφόρων, θαλλοφόρων, κανηφόρων και υδριοφόρων. Ανατολικό αέτωμα ορατό από τα Προπύλαια, απεικόνιση διαμάχης Αθηνάς με Ποσειδώνα για κατοχή της αττικής γης, προσφορά Αθηνάς, το δέντρο της ελιάς και Ποσειδώνα, ανάβλυση νερού από βράχο. Απόφαση καλύτερου δώρου Αθηνάς προστάτιδα της πόλης. Εσωτερικό δίτονη (διώροφη) δωρική κιονοστοιχία σχήματος «Π», δημιουργία υπερώου και θαυμασμός των επισκεπτών, από διάφορα σημεία, αγάλματος της Αθηνάς.
Οπισθόδομος φύλαξη θησαυρού (πολύτιμα αφιερώματα της Αθηνάς) Οροφή στήριξη σε 4 κίονες Στέγη ολόκληρου ναού με στρωτήρες, καλυπτήρες και ακροκέραμα μαρμάρινη και στήριξη σε μεγάλες ξύλινες δοκούς. Τέλεια αρμονικές αναλογίες Παρθενώνα με λεπτομέρεια, παρόλο του μεγέθους του από δωρικούς ναούς της εποχής του (8*17 αντί για 6*13 που συνηθιζόταν τον 5 ο π.χ.), εκπληκτική ομοιογένεια μορφής, μνημειώδη μεγαλοπρέπεια και πρωτοφανή χάρη σε σύγκριση με τους πιο βαρείς δωρικούς προκατόχους του.
Φήμη ναού συνέτιση ασύλληπτων εκλεπτύνσεων, αδιόρατες αποκλίσεις από την κατακόρυφο, οριζόντια κατεύθυνση και αρμονικές αναλογίες. Παρουσίαση στυλοβάτη ελαφρά τυμπανοειδούς καμπύλωσης προς το κέντρο και πυραμοειδής συνολική σχεδίαση
Συνέπειες επιτυχία μιας κίνησης προς τα μέσα και προς τα πάνω με αποτέλεσμα τη μετατροπή του Παρθενώνα σε ένα παλλόμενο οργανικό σύνολο. Ένταση κιόνων(ανεπαίσθητο φούσκωμα στο μεσαίο τμήμα τους) απόδοση οπτικού γεγονότος ότι οι κίονες σήκωναν μεγάλο βάρος Λεπτότητες αναρίθμητες, σχεδίαση με μεγαλοφυή τρόπο και εκτέλεση με απαράμιλλη μαθηματική ακρίβεια.
Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς(UNESCO) Παρθενώνας τμήμα ευρύτερου μνημειακού συμπλέγματος και συμπερίληψή του στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς(1/9/1987). Σημαντικότητα Παρθενώνα δεν είναι η τυπική πρόσθεση σε έναν κατάλογο που κάνει τον Παρθενώνα τμήμα της πολιτισμικής κληρονομιάς, αλλά η αξιόπιστη μαρτυρία ενός προηγμένου τεχνολογικά και αισθητικά πολιτισμού επηρεασμός δυτικού κόσμου και ανάπτυξή του.