ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Ιστορία Κατασκευών

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ιστορία Κατασκευών Ενότητα 2.3: Το Δομικό Σύστημα «ΔΟΚΟΣ ΕΠΙ ΣΤΥΛΩΝ» - Συμπληρωματικά στοιχεία για την εξέλιξη των κατασκευών στην Αρχαία Ελλάδα Δρ Σταματίνα Γ. Μαλικούτη Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε.

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Η γενικότερη και ειδικότερη τοποθέτηση των φοιτητών στα ζητήματα της εξέλιξης του συγκεκριμένου δομικού συστήματος στο πλαίσιο του τεχνικού και του άλλου πολιτισμού κάθε εποχής ανάπτυξης και διάδοσής του. Η γνώση της οικείας αρχιτεκτονικής και οικοδομικής τεχνολογίας, παράλληλα με την κατανόηση των αρχών διαμόρφωσης του συστήματος. Η απόκτηση βασικής ικανότητας για τη συγκριτική παράθεση των δομικών αρχών του συστήματος και για την αναγνώριση των επιδράσεών του στον τρέχοντα δομικό σχεδιασμό των κτιρίων. 4

5 Περιεχόμενα ενότητας Συμπληρωματική συνοπτική αναφορά στη χρήση του συστήματος κατά την Προϊστορία για την εξέλιξη των κατασκευών στην Αρχαία Ελλάδα 5

6 Οπτικές διορθώσεις. Διάγραμμα καμπυλώσεων βόρειας κιονοστοιχίας Παρθενώνα σε μεγέθυνση. Πηγή: Lawrence A.W. (1996), Greek Architecture, 5th edition, Niceties of Doric design, p

7 Οι δύο άλλοι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί Διαφοροποίηση της έννοιας των όρων ρυθμολογικός - διακοσμητικός (μορφολογία όψεων) 7

8 Κατασκευαστική συγκρότηση Ιωνικού ναού

9 Ο πρώτος ναός, αρχαϊκός, ήταν αφιερωμένος στις Αμαζόνες (Μητριαρχία). Καταστράφηκε από πλημμύρα τον 7 ο π.χ. αιώνα. Ναός Αρτέμιδας στην Έφεσο, 115μ*46μ /ύψος κιόνων πτερού 13μ, αρχιτέκτων ο Χερσίφρων από την Κρήτη, χρηματοδοτήθηκε από τον Κροίσο. Διάρκεια οικοδόμησης: 120 έτη ( π.χ.). Ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου. Πηγή: 9

10 Ακρόπολη Αθηνών. Ερέχθειο. Αρχιτέκτων ο Μνησικλής. Γλύπτης ο Φειδίας π.χ. Πηγή: 10

11 Πηγή: 11

12 Φωτ. : Σταμ. Μαλικούτη,

13 Βάση ιωνικού κίονα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

14 Αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας, θραύσμα Ιωνικού κιονοκράνου. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

15 Ερέχθειο. Άνοψη ιωνικού θριγκού και φατνωμάτων. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

16 Οδόντες ιωνικού γείσου Φωτογράφηση: Σταμ. Μαλικούτη, (Αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας, θραύσμα Ιωνικού γείσου) 16

17 Παραστάδα Ερεχθείου υπέρθυρο /πλαισίωση ανοίγματος Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

18 Πλαισίωση ανοιγμάτων Φωτ. Σταμ. Μαλικούτη,

19 Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

20 Ο κορινθιακός ρυθμός 20

21 γεισίποδες Ιωνικά ωά Πηγή: 21

22 Πηγή: 22

23 Πηγή: 23

24 1 2 3 Οδόντες και γεισίποδες Σύγκριση δωρικού, ιωνικού και κορινθιακού θριγκού Πηγές: 1-2)Μπούρας, 1999, εικ. 18 / 3)εφαρμογή του κορινθιακού ρυθμού στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, 1854, Απλό, χωρίς προμόχθους και σταγόνες 24

25 Χορηγικό μνημείο Λυσικράτη, π.χ., ως ανάμνηση του βραβείου που είχε κερδίσει μία παράσταση /το πρώτο με εξωτερικούς κορινθιακούς κίονες. Πηγή: 25

26 Ναός Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Αρχή 6 ος π.χ., ολοκλήρωση επί Αδριανού τον 2 ο π.χ. αιώνα. Πηγή: 26

27 Ναός Ολυμπίου Διός, Αθήνα, 131 μ.χ., αναπαράσταση, ανατολική πρόσοψη Πηγή: 27

28 Η πύλη του Αδριανού. Παρατηρείστε τους κορινθιακούς ημικίονες, τον θριγκό και το αέτωμα πάνω από αυτούς, ως πλαισίωση του ανοίγματος. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

29 Θέατρα Βουλευτήρια Στοές Αγορά Νεώσοικοι Κατοικίες Κτιριολογία (εκτός από ναούς) 29

30 Θέατρο Διονύσου, Αθήνα, 6 ος π.χ. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

31 Τυπολογία αρχαίου ελληνικού θεάτρου Πηγή: Αφιέρωμα «ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΑΤΡΑ», ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, , σελ

32 Πηγή: 32

33 Βουλευτήριο Ολυμπίας Πηγή: 33

34 αρχαία ελληνική στοά Πηγή: Αυτόνομο κτίσμα, που προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες του χώρου, συνδέεται με τον υπαίθριο χώρο μπροστά από την κιονοστοιχία της. Παραλλαγές: α)με συστήματα θαλάμων στο βάθος τους, β)με πλάγιες προεξέχουσες πτέρυγες Αθήνα), γ)υπόγειο σε επικλινές έδαφος Η εξέλιξη της στοάς συναρτάται άμεσα με την εξέλιξη της αρχαίας αγοράς. Αγορά, αγείρω = συγκεντρώνω (ανοικτός χώρος) Ήταν μια από τις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί ένας οικισμός ως πόλη (Παυσανίας). 34

35 Ο χώρος της Αρχαίας Αγοράς στην Αθήνα Πηγή: 35

36 2-3, 7 = στοές Ποικίλη στοά Ναός Ηφαίστου Βουλευτήριο Περίβολος Δικαστηρίου Θόλος Νομισματοκοπείο Πηγή: 36

37 Αρχαία ελληνική κατοικία Πηγή: Σταϊνχάουερ Γ., Μαλικούτη Στ., Τσοκόπουλος Β. (2000), Πειραιάς Κέντρο Ναυτιλίας και Πολιτισμού, Έφεσος: Αθήνα, σελ

38 Βουλευτήριο Ολυμπίας Πηγή: 38

39 αρχαία ελληνική στοά Πηγή: Αυτόνομο κτίσμα, που προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες του χώρου, συνδέεται με τον υπαίθριο χώρο μπροστά από την κιονοστοιχία της. Παραλλαγές: α)με συστήματα θαλάμων στο βάθος τους, β)με πλάγιες προεξέχουσες πτέρυγες Αθήνα), γ)υπόγειο σε επικλινές έδαφος Η εξέλιξη της στοάς συναρτάται άμεσα με την εξέλιξη της αρχαίας αγοράς. Αγορά, αγείρω = συγκεντρώνω (ανοικτός χώρος) Ήταν μια από τις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί ένας οικισμός ως πόλη (Παυσανίας). 39

40 Ο χώρος της Αρχαίας Αγοράς στην Αθήνα Πηγή: 40

41 2-3, 7 = στοές Ποικίλη στοά Ναός Ηφαίστου Βουλευτήριο Περίβολος Δικαστηρίου Θόλος Νομισματοκοπείο Πηγή: 41

42 Αρχαία ελληνική κατοικία Πηγή: Σταϊνχάουερ Γ., Μαλικούτη Στ., Τσοκόπουλος Β. (2000), Πειραιάς Κέντρο Ναυτιλίας και Πολιτισμού, Έφεσος: Αθήνα, σελ

43 Νεώσοικοι Πειραιά μνημειώδες στέγαστρο, που χωρίζεται με κιονοστοιχίες σε παράλληλα διαμερίσματα, ανά δύο κάτω από μια δίρριχτη στέγη. Κλείνουν πίσω με συνεχή τοίχο. Πλάτος 5,60. Μήκος 42μ. Πηγή: Σταϊνχάουερ Γ., Μαλικούτη Στ., Τσοκόπουλος Β. (2000), Πειραιάς Κέντρο Ναυτιλίας και Πολιτισμού, Έφεσος: Αθήνα, σελ. 63. Πηγή εικόνας: 11gym-acharn.att.sch/waterblampez.htm 43

44 Ελληνιστικοί χρόνοι - 1 Από τον 4 ο π.χ., η Μακεδονία είναι το κέντρο του ελληνικού πολιτισμού - κατακτήσεις Οικουμενικότητα «Η ελληνική σκέψη συμφιλιώνεται με την παράδοση και αφομοιώνει την πείρα, τη σοφία και την τεχνική γνώση των άλλων μεγάλων πολιτισμών», Μεσογείου και Ασίας (Καλλιγερόπουλος Δ.-Βασιλειάδου Σ., 2005, Ιστορία της Τεχνολογίας και των Αυτομάτων, Σύγχρονη Εκδοτική, Αθήνα, σελ. 28). Κοινή γλώσσα Ελληνισμός Από τη θεωρία στις εφαρμογές για την κάλυψη των πρακτικών αναγκών, πολεμικές ανάγκες Από τις πόλεις-κράτη στα βασίλεια των επιγόνων Μ. Αλεξάνδρου (στην πρωτεύουσα) Το 31 π.χ., το τελευταίο βασίλειο (της Αιγύπτου) απορροφάται από την Ρώμη 44

45 Ελληνιστικοί χρόνοι - 2 Συγκροτήματα κτιρίων και μνημείων Πολεοδομία Κτιριολογικοί τύποι (θέατρα, ωδεία, στάδια, μαυσωλεία, βιβλιοθήκες, αγορές, κατοικίες και ανάκτορα) / αστική αρχιτεκτονική Κατασκευαστικές τεχνικές Μορφολογία κτιρίων (κορινθιακός ρυθμός) Αρχιτεκτονική εντυπωσιασμού, προσανατολισμένη σε μνημειακές κατασκευές Μεγάλη Σχολή Αλεξανδρινών μηχανικών η Αλεξάνδρεια 332π.Χ.= οικουμενική πρωτεύουσα Σώστρατος ο Κνίδιος, Ευκλείδης, Αρχιμήδης, Ήρων, κ.α. /αυτόματα και πολεμικές μηχανές 45

46 Πέργαμος. Πολεοδομικό συγκρότημα. Μακέτα στο Μουσείο Pergamon στο Βερολίνο. Πηγή: 46

47 Ρυμοτομικό του Κλασικού Πειραιά, από τον Ιππόδαμο. Ιπποδάμειο σύστημα πολεοδομικού σχεδιασμού. Πηγή: Παυσανίας, Αττικά. 47

48 Αυτόματο άνοιγμα και κλείσιμο θυρών ναού Ήρων ο Αλεξανδρινός 48

49 Τέλος Ενότητας