ΕΠΙΘΕΤΑ Ορισμός: Οι λέξεις που φανερώνουν τι λογής είναι το ουσιαστικό λέγονται επίθετα. Τα επίθετα σχηματίζουν και τα τρία γένη. π.χ. καλός, καλή, καλό Καταλήξεις επιθέτων: -ικος η ο (βιαστικός, -ή, -ό) -ινος η ο (πέτρινος, -η, -ο) -ιμος η ο (φρόνιμος, -η, -ο) -ωτος η ο (αγκαθωτός, -ή, -ό) -ωπος η ο (κοκκινωπός, -ή, -ό) Επίθετα σε υς -ια υ: Βαθύς βαθιά - βαθύ Πλατύς πλατιά πλατύ Μακρύς μακριά μακρύ Φαρδύς φαρδιά φαρδύ Παχύς παχιά παχύ Ελαφρύς ελαφριά ελαφρύ Εξαιρέσεις: φωτεινός, σκοτεινός, ορεινός, ταπεινός, υγιεινός, δανεικός, θηλυκός, εύθυμος, πρόθυμος, επώνυμος, υπεύθυνος, ανεύθυνος διάσημος, άσχημος, έρημος, περίφημος, φτηνός έτοιμος ΠΡΟΣΟΧΗ! Οι λέξεις σε μενος, -μενη, -μενο είναι μετοχές (κι όχι επίθετα). ΤΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ (ΒΑΘΜΟΙ) ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ.
Οι βαθμοί του επιθέτου είναι τρεις: ο θετικός βαθμός ο συγκριτικός βαθμός ο υπερθετικός βαθμός α) Επίθετα θετικού βαθμού λέγονται αυτά που φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα: π.χ. Ο Όλυμπος είναι ψηλός. β) Επίθετα συγκριτικού βαθμού λέγονται τα επίθετα που φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα άλλο. π.χ. Ο Όλυμπος είναι ψηλότερος (πιο ψηλός) από τον Πάρνωνα. Γ) Επίθετα υπερθετικού βαθμού λέγονται τα επίθετα που φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από όλα τα όμοιά του: Π.χ. Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο (το πιο ψηλό) βουνό της Ελλάδας. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ 1. Ο συγκριτικός βαθμός σχηματίζεται: α) με τις καταλήξεις: -ότερος, -ότερη, -ότερο -ύτερος, -ύτερη, -ύτερο β) με το επίρρημα πιο + το θετικό βαθμό 2. Ο υπερθετικός βαθμός σχηματίζεται : α) με τις καταλήξεις: -ότατος, -ότατη, -ότατο -ύτατος, -ύτατη, -ύτατο β) με το άρθρο + το επίρρημα πιο + το θετικό βαθμό ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ πλούσιος πλουσιότερος πιο πλούσιος πλουσιότατος ο πιο πλούσιος ο πλουσιότερος παχύς παχύτερος πιο παχύς πολύ πλούσιος παχύτατος ο πιο παχύς ο παχύτερος πολύ παχύς
ΚΛΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ Τα επίθετα κατά την κλίση τους δεν κατεβάζουν τον τόνο. 1.Επίθετα σε ος η ο όμορφα Ονομ. ο όμορφος η όμορφη το όμορφο Γεν. του όμορφου της όμορφης του όμορφου Αιτ. τον όμορφο την όμορφη το όμορφο Κλητ. -- όμορφε -- όμορφη -- όμορφο Ονομ. οι όμορφοι οι όμορφες τα όμορφα Γεν. των όμορφων των όμορφων των όμορφων Αιτ. τους όμορφους τις όμορφες τα όμορφα Κλητ. -- όμορφοι -- όμορφες -- όμορφα 2. Επίθετα σε ος α ο Ονομ. ο ωραίος η ωραία το ωραίο Γεν. του ωραίου της ωραίας του ωραίου Αιτ. τον ωραίο την ωραία το ωραίο Κλητ. -- ωραίε -- ωραία -- ωραίο Ονομ. οι ωραίοι οι ωραίες τα ωραία Γεν. των ωραίων των ωραίων των ωραίων Αιτ. τους ωραίους τις ωραίες τα ωραία Κλητ. -- ωραίοι -- ωραίες -- ωραία ωραία
3. Επίθετα σε ος ιά ό Ενικός αριθμός γλυκά Ονομ. ο γλυκός η γλυκιά το γλυκό Γεν. του γλυκού της γλυκιάς του γλυκού Αιτ. τον γλυκό τη γλυκιά το γλυκό Κλητ. -- γλυκέ -- γλυκιά -- γλυκό Πληθυντικός αριθμός Ονομ. οι γλυκοί οι γλυκές τα γλυκά Γεν. των γλυκών των γλυκών των γλυκών Αιτ. τους γλυκούς τις γλυκές τα γλυκά Κλητ. -- γλυκοί -- γλυκές -- γλυκά 4. Επίθετα σε υς ια υ Ονομ. ο πλατύς η πλατιά το πλατύ Γεν. του πλατιού της πλατιάς του πλατιού Αιτ. τον πλατύ την πλατιά το πλατύ Κλητ. -- πλατύ -- πλατιά -- πλατύ Ονομ. οι πλατιοί οι πλατιές τα πλατιά Γεν. των πλατιών των πλατιών των πλατιών Αιτ. τους πλατιούς τις πλατιές τα πλατιά Κλητ. -- πλατιοί -- πλατιές -- πλατιά 5. Επίθετα σε ης ια ι Ονομ. ο καφετής η καφετιά το καφετί Γεν. του καφετιού της καφετιάς του καφετιού Αιτ. τον καφετή την καφετιά το καφετί Κλητ. -- καφετή -- καφετιά -- καφετί Ονομ. οι καφετιοί οι καφετιές τα καφετιά Γεν. των καφετιών των καφετιών των καφετιών Αιτ. τους καφετιούς τις καφετιές τα καφετιά Κλητ. -- καφετιοί -- καφετιές -- καφετιά
6. Επίθετα σε ης α ικο Ονομ. ο ζηλιάρης η ζηλιάρα το ζηλιάρικο Γεν. του ζηλιάρη της ζηλιάρας του ζηλιάρικου Αιτ. τον ζηλιάρη τη ζηλιάρα το ζηλιάρικο Κλητ. -- ζηλιάρη -- ζηλιάρα -- ζηλιάρικο Oνομ. οι ζηλιάρηδες οι ζηλιάρες τα ζηλιάρικα Γεν. των ζηλιάρηδων ------ των ζηλιάρικων Αιτ. τους ζηλιάρηδες τις ζηλιάρες τα ζηλιάρικα Κλιτ. -- ζηλιάρηδες -- ζηλιάρες -- ζηλιάρικα Κλίση του επιθέτου: ο πολύς - η πολλή το πολύ πολύ Ονομ. ο πολύς η πολλή το πολύ Γεν. ------ της πολλής ----- Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ Κλητ. ------ ----- ----- Ονομ. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά Κλητ. -- πολλοί -- πολλές -- πολλά